< Return to Video

Jaki jest problem z glutenem? - William D. Chey

  • 0:07 - 0:11
    Być może widziałeś ostatnio napis
    "produkt bezglutenowy" na jedzeniu,
  • 0:11 - 0:16
    menu na wynos, butelkach szamponu,
    ofertach mieszkaniowych, metce koszulki,
  • 0:16 - 0:21
    młotku, tatuażu na dole pleców
    lub w życiorysie znajomego.
  • 0:21 - 0:25
    Kiedy następnym razem ktoś zacznie mówić
    o swoim uwolnieniu się od glutenu,
  • 0:25 - 0:27
    jest kilka pytań, które możesz zadać,
  • 0:27 - 0:30
    i kilka odpowiedzi,
    które poda twój przyjaciel,
  • 0:30 - 0:34
    o ile jest osobą rozsądną,
    podejmującą dobre wybory żywieniowe
  • 0:34 - 0:39
    i nie podąża za ostatnim szałem diet.
  • 0:39 - 0:41
    Co to jest gluten?
  • 0:41 - 0:44
    Gluten to nierozpuszczalny
    kompozyt białkowy,
  • 0:44 - 0:48
    który składa się z dwóch białek -
    giladyny i gluteniny.
  • 0:48 - 0:50
    Gdzie można spotkać gluten?
  • 0:50 - 0:56
    Gluten znajduje się w niektórych ziarnach,
    szczególnie pszenicy, życie i jęczmieniu.
  • 0:56 - 1:00
    Co zrobił gluten poprzednim pokoleniom
  • 1:00 - 1:03
    i dlaczego nagle zaczął nas obchodzić?
  • 1:03 - 1:07
    Gluten jest odpowiedzialny
    za elastyczną konsystencję ciasta
  • 1:07 - 1:11
    i żujność żywności
    wykonanej z mąki pszennej,
  • 1:11 - 1:13
    takiej jak chleb lub makaron.
  • 1:13 - 1:15
    Niektórym osobom
    te pokarmy sprawiają problemy,
  • 1:15 - 1:21
    powodują alergię pszenną, celiakię
    i nadwrażliwość na gluten.
  • 1:21 - 1:24
    Alergia pszenna jest rzadkim przypadkiem,
  • 1:24 - 1:26
    który występuje,
    kiedy system odpornościowy
  • 1:26 - 1:30
    tworzy reakcję alergiczną
    na białka pszennicy,
  • 1:30 - 1:33
    która przebiega łagodnie,
    ale w niektórych przypadkach
  • 1:33 - 1:37
    może potencjalnie spowodować
    niebezpieczny wstrząs anafilaktyczny.
  • 1:37 - 1:40
    Celiakia jest chorobą dziedziczną,
  • 1:40 - 1:42
    w której jedzenie żywności z glutenem
  • 1:42 - 1:47
    prowadzi do stanu zapalnego i uszkodzenia
    błony śluzowej jelita cienkiego.
  • 1:47 - 1:50
    To zaś zaburza pracę jelit,
  • 1:50 - 1:54
    co prowadzi do problemów,
    jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunka,
  • 1:54 - 1:59
    utrata masy ciała, wysypka,
    problemy z kośćmi, jak osteoporoza,
  • 1:59 - 2:06
    niedobór żelaza, niski wzrost,
    niepłodność, zmęczenie i depresja.
  • 2:06 - 2:09
    Nieleczona celiakia zwiększa ryzyko
  • 2:09 - 2:12
    rozwoju pewnych typów raka.
  • 2:12 - 2:18
    Celiakia dotyka jednej
    na 100-200 osób w Stanach.
  • 2:18 - 2:21
    Kiedy badania krwi sugerują
    możliwą celiakię,
  • 2:21 - 2:24
    rozpoznanie jest potwierdzane biopsją.
  • 2:24 - 2:28
    Najbardziej skutecznym leczeniem
    jest dieta bezglutenowa,
  • 2:28 - 2:31
    która pomaga leczyć uszkodzenia jelit
    i zapobiega symptomom.
  • 2:31 - 2:35
    Niektórzy ludzie nie mają celiakii
    lub alergii pszennej,
  • 2:35 - 2:39
    ale nadal wykazują objawy
    po zjedzeniu żywności z glutenem.
  • 2:39 - 2:43
    Ci ludzie mają nadwrażliwość na gluten.
  • 2:43 - 2:45
    Doświadczają bolesnych skurczów jelita,
  • 2:45 - 2:51
    odczuwają zmęczenie, zawroty głowy,
    bóle stawów lub wysypkę.
  • 2:51 - 2:54
    Dieta bezglutenowa zazwyczaj
    pomaga zwalczać te symptomy.
  • 2:54 - 2:59
    Jak wielu ludzi ma taką nadwrażliwość?
  • 2:59 - 3:04
    Częstość jej występowania
    jest nieokreślona,
  • 3:04 - 3:08
    ale jest znacznie popularniejsza
    od celiakii lub alergii pszennej.
  • 3:08 - 3:11
    Diagnoza opiera się
    na pojawiających się objawach,
  • 3:11 - 3:14
    braku alergii pszennej lub celiakii
  • 3:14 - 3:18
    i ciągłej poprawie po zastosowaniu
    diety bezglutenowej.
  • 3:18 - 3:20
    Nie ma wiarygodnego
    badania krwi lub tkanek,
  • 3:20 - 3:25
    częściowo dlatego,
    że nie jest to jednostka chorobowa
  • 3:25 - 3:28
    i ma szereg możliwych przyczyn.
  • 3:28 - 3:30
    Na przykład może powstać dlatego,
  • 3:30 - 3:33
    że gluten aktywuje
    układ odpornościowy w jelicie cienkim
  • 3:33 - 3:36
    lub powoduje jego nieszczelność.
  • 3:36 - 3:39
    Czasem jednak ludzie mówiący,
    że mają tę chorobę,
  • 3:39 - 3:42
    nie są wrażliwi na białka pszenicy,
  • 3:42 - 3:46
    ale na cukry zawarte w pszenicy
    i innym pożywieniu, tak zwane fruktany.
  • 3:46 - 3:50
    Ludzkie jelita nie mogą rozbić
    lub pochłonąć fruktanów,
  • 3:50 - 3:53
    więc docierają one
    do jelita grubego i okrężnicy,
  • 3:53 - 3:56
    gdzie są fermentowane przez bakterie
  • 3:56 - 3:59
    wytwarzające kwasy tłuszczowe
    o krótkich łańcuchach i gazy.
  • 3:59 - 4:04
    To prowadzi do nieprzyjemnych objawów
    u niektórych osób z problemami jelit.
  • 4:04 - 4:10
    Innym wyjaśnieniem jest efekt nocebo.
  • 4:10 - 4:13
    Pojawia się on, kiedy ktoś wierzy,
    że coś sprawia problemy,
  • 4:13 - 4:16
    po czym z tego powodu
    tak właśnie się dzieje.
  • 4:16 - 4:22
    To odwrotność bardziej znanego
    i bardziej przypadkowego efektu placebo.
  • 4:22 - 4:25
    Biorąc pod uwagę, jak złą prasę
    ma gluten w mediach,
  • 4:25 - 4:27
    nocebo może odgrywać rolę
  • 4:27 - 4:31
    dla niektórych ludzi myślących,
    że są uczuleni na gluten.
  • 4:31 - 4:33
    To wszystko pokazuje,
  • 4:33 - 4:35
    że problemy, które dotykają ludzi,
  • 4:35 - 4:39
    kiedy jedzą pszenicę i inne zboża
    nie są wyłącznie winą glutenu.
  • 4:39 - 4:43
    Lepszą nazwą niż "nadwrażliwość na gluten"
  • 4:43 - 4:46
    byłaby "nietolerancja pszenicy".
Title:
Jaki jest problem z glutenem? - William D. Chey
Description:

Zobacz pełną lekcję: http://ed.ted.com/lessons/what-s-the-big-deal-with-gluten-william-d-chey

Jeśli w ciągu kilku ostatnich lat byłeś w restauracji, widziałeś pewnie słowo "bezglutenowy" wypisane gdzieś w menu. Ale czym tak naprawdę jest gluten i dlaczego niektórzy ludzie go nie trawią? I dlaczego wydaje się to być problemem dopiero od niedawna? William D. Chey odkrywa fakty związane z celiakią, alergią pszenną i nadwrażliwością na gluten.

Lekcja - William D. Chey, animacja - Stretch Films, Inc.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:18

Polish subtitles

Revisions Compare revisions