Gary Greenberg: De prachtige nano-details van onze wereld
-
0:02 - 0:04Ik ga het even hebben
over het bekijken van de wereld -
0:04 - 0:07vanuit een uniek oogpunt:
-
0:07 - 0:10de microwereld.
-
0:10 - 0:13Na jaren hiermee bezig te zijn,
heb ik gevonden -
0:13 - 0:15dat er een magische wereld schuilgaat
achter de werkelijkheid. -
0:15 - 0:18Die kan je zien
door een microscoop -
0:18 - 0:21en daarvan wil ik vandaag
wat laten zien. -
0:21 - 0:24We beginnen met iets
dat niet eens erg klein is, -
0:24 - 0:27iets dat we nog
met het blote oog kunnen zien: -
0:27 - 0:29een honingbij.
-
0:29 - 0:32Een bij is ongeveer een centimeter groot.
-
0:32 - 0:34Maar voor de details
-
0:34 - 0:38moet je wat dichterbij gaan.
-
0:38 - 0:41Hier het oog van de honingbij
door een microscoop. -
0:41 - 0:43Zo zie je dat bijen
-
0:43 - 0:46duizenden aparte ogen
of ‘ommatidia’ hebben. -
0:46 - 0:49Door de sensorische haren in hun ogen
-
0:49 - 0:51weten ze wanneer ze dicht bij iets zijn,
-
0:51 - 0:55omdat ze niet in stereo kunnen zien.
-
0:55 - 0:58Nog kleiner is een mensenhaar.
-
0:58 - 1:01Een mensenhaar is zowat het kleinste ding
dat het oog kan zien. -
1:01 - 1:04Het is ongeveer
een tiende van een millimeter dik. -
1:04 - 1:05Nog kleiner,
-
1:05 - 1:08ongeveer tien keer kleiner, is een cel.
-
1:08 - 1:1110 menselijke cellen gaan
-
1:11 - 1:15in de breedte van een haar.
-
1:15 - 1:16Door cellen onder een microscoop te observeren,
-
1:16 - 1:20Door cellen onder een microscoop te observeren,
-
1:20 - 1:22werd ik bioloog.
-
1:22 - 1:24De eerste keer dat ik levende cellen
-
1:24 - 1:28door een microscoop zag,
was ik verkocht. -
1:28 - 1:31Kijk eens naar de cellen
van het immuunsysteem. -
1:31 - 1:33Ze bewegen de hele tijd.
-
1:33 - 1:37Deze cel is op zoek
naar vreemde indringers, -
1:37 - 1:39bacteriën, dingen die ze kan vinden.
-
1:39 - 1:42Als ze zo’n indringer vindt,
-
1:42 - 1:44herkent ze die als vreemd,
-
1:44 - 1:46vloeit errond en eet hem op.
-
1:46 - 1:50Daar zie je zo’n kleine bacterie
-
1:50 - 1:55die ze opeet.
-
1:55 - 1:59Hartcellen van een dier
-
1:59 - 2:02blijven in een schoteltje
gewoon doorgaan met kloppen. -
2:02 - 2:05Dat is hun taak.
Elke cel heeft een levensmissie -
2:05 - 2:07en deze cellen moeten
-
2:07 - 2:10het bloed in ons lichaam laten rondgaan.
-
2:10 - 2:13Dit zijn zenuwcellen.
-
2:13 - 2:16Dezelfde cellen
waarmee we dit zien en begrijpen. -
2:16 - 2:18Onze hersenen en onze zenuwcellen
zijn daar nu mee bezig. -
2:18 - 2:21Ze zijn altijd aan het bewegen.
-
2:21 - 2:24Ze maken nieuwe verbindingen
terwijl we leren. -
2:24 - 2:27Als je verder naar beneden gaat
op deze schaal, -
2:27 - 2:30komen we aan de micron of micrometer
-
2:30 - 2:32en nog verder aan de nanometer
-
2:32 - 2:35en de ångström.
Nu is één ångström de grootte -
2:35 - 2:38van de diameter van een waterstofatoom.
-
2:38 - 2:40Zo klein is dat.
-
2:40 - 2:42Onze microscopen kunnen vandaag
-
2:42 - 2:45individuele atomen zien.
Dit zijn enkele beelden -
2:45 - 2:48van individuele atomen.
Elke bult is een individueel atoom. -
2:48 - 2:51Dit is een ring van kobaltatomen.
-
2:51 - 2:54Dit gebied
-
2:54 - 2:57noemen we de nanowereld.
-
2:57 - 3:00In die hele microwereld
-
3:00 - 3:03zit nog eens een nanowereld verpakt
-
3:03 - 3:08Dat is de wereld
van moleculen en atomen. -
3:08 - 3:10Maar ik wil het hebben
over deze grotere wereld, -
3:10 - 3:12de microwereld.
-
3:12 - 3:16Als je een klein beestje in een bloem was,
-
3:16 - 3:20hoe zou die bloem er dan uitzien,
als die bloem zo groot was? -
3:20 - 3:22Helemaal niet
zoals wij die bloem zouden zien. -
3:22 - 3:25Een klein beestje
-
3:25 - 3:27op die bloem
-
3:27 - 3:31zou ze zo zien.
-
3:31 - 3:34Voor een mier zou een bloemblad
-
3:34 - 3:36er zo uitzien.
-
3:36 - 3:40Vlak bij die porie en meeldraad
-
3:40 - 3:42zie je de stijl van deze bloem.
-
3:42 - 3:47Die kleine gelei-achtige dingen
-
3:47 - 3:51heten we sporen.
Dit zijn nectarsporen. -
3:51 - 3:54Voor die kleine mier
-
3:54 - 3:56is het een soort Willy Wonka-land.
-
3:56 - 4:00Of Disneyland.
Niet zoals wij het zien. -
4:00 - 4:04Dit zijn enkele stuifmeelkorrels.
-
4:04 - 4:07Dit zijn stuifmeelkorrels van graan.
-
4:07 - 4:10Zo’n kleine gele stip van stuifmeel
-
4:10 - 4:12bestaat, als je door een microscoop kijkt,
-
4:12 - 4:16uit duizenden kleine stuifmeelkorrels.
-
4:16 - 4:18Deze bijen verzamelen stuifmeel
-
4:18 - 4:21bij deze kleine planten.
-
4:21 - 4:23Ze stoppen die in hun pootjes
-
4:23 - 4:26en nemen ze mee naar de korf.
-
4:26 - 4:28Daaruit maken ze
-
4:28 - 4:32de was in de bijenraat.
Ze verzamelen ook nectar -
4:32 - 4:36voor de honing die wij opeten.
-
4:36 - 4:39Hier is een close-up beeld
of liever een gewone foto -
4:39 - 4:42van een waterhyacint.
Als je echt, echt goede ogen had, -
4:42 - 4:44kon je ze ook zo zien.
-
4:44 - 4:47Daar is de meeldraad en de stamper.
Maar kijk hoe ze -
4:47 - 4:51eruitzien onder een microscoop.
Dat is de meeldraad. -
4:51 - 4:53Dat zijn duizenden kleine stuifmeelkorrels.
-
4:53 - 4:56Daar de stamper
en deze kleine dingen heten trichomen. -
4:56 - 5:00Die geven de bloem haar geur.
-
5:00 - 5:04Planten communiceren via hun geuren.
-
5:04 - 5:10Planten communiceren via hun geuren.
-
5:10 - 5:12Nu over iets echt alledaags: zand.
-
5:12 - 5:14Nu over iets echt alledaags: zand.
-
5:14 - 5:16Ik raakte ongeveer 10 jaar geleden
geïnteresseerd in zand, -
5:16 - 5:18door het zand van Maui,
een eiland van Hawaï. -
5:18 - 5:22Dit is wat zand van Maui.
-
5:22 - 5:25Zandkorrels zijn ongeveer
een tiende van een millimeter groot. -
5:25 - 5:27Zandkorrels zijn ongeveer
een tiende van een millimeter groot. -
5:27 - 5:30Maar van dichterbij
-
5:30 - 5:34zijn ze heel verbazingwekkend.
Je vindt microschelpen -
5:34 - 5:36en dingen als koraal.
-
5:36 - 5:39Fragmenten van andere schelpen.
Olivijn. -
5:39 - 5:41Stukjes vulkaan. Daar zie je
-
5:41 - 5:44zo’n stukje.
Ook buiswormen kom je tegen. -
5:44 - 5:49Een ongelooflijke waaier van dingen.
-
5:49 - 5:51Dat komt omdat op dit eiland
-
5:51 - 5:54veel van het zand
voortkomt van biologisch materiaal. -
5:54 - 5:57De riffen bieden een habitat
-
5:57 - 6:01voor microscopische
of macroscopische dieren. -
6:01 - 6:03Na hun dood vergruizen
-
6:03 - 6:05hun schelpen, tanden en botten.
Dat worden zandkorrels, -
6:05 - 6:08dingen zoals koraal enzovoort.
-
6:08 - 6:12Hier een afbeelding van zand uit Maui.
-
6:12 - 6:15Dit is van Lahaina.
-
6:15 - 6:16Op zo’n strand lopen we
-
6:16 - 6:20langs miljoenen jaren van biologische
en geologische geschiedenis. -
6:20 - 6:22We realiseren het ons niet,
maar hier ligt een verslag -
6:22 - 6:25van die hele ecologie.
-
6:25 - 6:28Hier zien we
een skeletnaald van een spons, -
6:28 - 6:31hier twee stukjes koraal,
-
6:31 - 6:35dat is een stekel van een zee-egel.
Echt een aantal fantastische dingen. -
6:35 - 6:37Ik had het gevoel
-
6:37 - 6:39een schat te hebben gevonden.
-
6:39 - 6:41Ik kon het niet geloven.
-
6:41 - 6:44Ik wilde de stukjes eruit halen
en er foto's van maken. -
6:44 - 6:47Zo ziet het meeste zand
van onze wereld eruit. -
6:47 - 6:50Kwartskristallen en veldspaat.
-
6:50 - 6:52Daar is het meeste zand
op het vasteland van gemaakt. -
6:52 - 6:56Het is het erosieproduct van graniet.
-
6:56 - 7:00Bergen worden opgebouwd
-
7:00 - 7:02en water, regen, ijs, enzovoort
eroderen ze weg -
7:02 - 7:04tot zandkorrels.
-
7:04 - 7:06Sommige zandsoorten zijn kleurrijker.
-
7:06 - 7:08Dit is zand van bij de Grote Meren.
-
7:08 - 7:10Het bevat mineralen
-
7:10 - 7:14zoals roze granaat en groene epidoot,
allemaal prachtige dingen. -
7:14 - 7:16Zanden van verschillende plaatsen,
-
7:16 - 7:19van verschillende stranden,
-
7:19 - 7:25zijn allemaal anders.
Deze van Big Sur zijn net kleine juwelen. -
7:25 - 7:27Waar ze in Afrika
edelstenen opdelven, -
7:27 - 7:31kan je in de rivierzanden
-
7:31 - 7:33onder de microscoop
-
7:33 - 7:36letterlijk kleine edelstenen zien.
-
7:36 - 7:40Elke zandkorrel is uniek.
Elk strand is anders. -
7:40 - 7:43Er zijn geen twee dezelfde korrels
in de wereld. -
7:43 - 7:44Er zijn geen twee dezelfde korrels
in de wereld. -
7:44 - 7:48Elke zandkorrel komt ergens vandaan
en gaat ergens heen. -
7:48 - 7:52Ze zijn een momentopname in de tijd.
-
7:52 - 7:55Zand vind je niet alleen op aarde,
-
7:55 - 7:58maar overal in het universum.
-
7:58 - 8:01In feite vind je in de ruimte
overal zand. -
8:01 - 8:05Het is het bouwmateriaal
voor de planeten en de Maan. -
8:05 - 8:06Je vindt het in micrometeorieten.
-
8:06 - 8:09Dit is een micrometeoriet
die ik van het leger kreeg. -
8:09 - 8:12Ze vinden ze in waterputten
op de Zuidpool. -
8:12 - 8:14Ze zien er verbazingwekkend uit.
-
8:14 - 8:19Het zijn kleine bestanddelen
van de wereld waarin we leven, -
8:19 - 8:21de planeten en de Maan.
-
8:21 - 8:24NASA vroeg me wat foto's
van zand van de Maan te nemen. -
8:24 - 8:26Ze bezorgden me zanden
van de verschillende landingsplaatsen, -
8:26 - 8:31van de Apollo-missies
van 40 jaar geleden. -
8:31 - 8:34Ik gebruikte mijn 3D-microscopen.
-
8:34 - 8:37Dit was de eerste afbeelding.
Geweldig. -
8:37 - 8:41Ik vond het een beetje op de Maan lijken,
toch interessant. -
8:41 - 8:44In mijn microscopen
-
8:44 - 8:46zie je maar weinig in één keer.
-
8:46 - 8:49Je moet de hele tijd
opnieuw scherpstellen, -
8:49 - 8:53foto's nemen
en dan met een computerprogramma -
8:53 - 8:56al die foto's combineren
-
8:56 - 8:59tot één beeld in 3D.
-
8:59 - 9:02tot één beeld in 3D.
-
9:02 - 9:05Daar zie je de beelden
voor het linker- en het rechteroog. -
9:05 - 9:07Daar zie je de beelden
voor het linker- en het rechteroog. -
9:07 - 9:10Nu iets interessants.
Dit ziet er heel anders uit -
9:10 - 9:12dan enig zand
dat ik ooit op Aarde heb gezien. -
9:12 - 9:16En ik heb een heleboel zand
van de Aarde gezien, geloof me. (Gelach) -
9:16 - 9:19Kijk naar dit gat in het midden.
Dat werd veroorzaakt -
9:19 - 9:21door een micrometeoriet
die insloeg op de Maan. -
9:21 - 9:23De Maan heeft geen atmosfeer.
-
9:23 - 9:27Het hele oppervlak van de Maan
-
9:27 - 9:29is bedekt met poeder,
omdat het al vier miljard jaar lang -
9:29 - 9:32wordt gebombardeerd met micrometeorieten.
-
9:32 - 9:34Die slaan in met snelheden
-
9:34 - 9:38van 30 tot 100.000 km per uur.
Ze verdampen bij de inslag. -
9:38 - 9:40Hier kan je dat zien.
-
9:40 - 9:43Het is verdampt en dat materiaal houdt
-
9:43 - 9:45een klompje zandkorrels samen.
-
9:45 - 9:48Dit hele ding
is een zeer kleine zandkorrel -
9:48 - 9:50en heet een agglutinaatring.
-
9:50 - 9:54Veel zandkorrels op de Maan zien er zo uit.
-
9:54 - 9:57Op aarde kom je dat nooit tegen.
-
9:57 - 10:00Het meeste zand op de Maan
-
10:00 - 10:02ziet er zo uit,
-
10:02 - 10:04vooral dan in de donkere gebieden.
-
10:04 - 10:09Dat zijn basaltische lavastromen.
-
10:09 - 10:11Dat zand doet erg denken
-
10:11 - 10:15aan het zand van de Haleakala
(vulkaan op het eiland Maui). -
10:15 - 10:18Andere zanden verdampen
door deze micrometeorieten -
10:18 - 10:22en vormen fonteinen.
-
10:22 - 10:24Deze microscopische fonteinen gaan --
-
10:24 - 10:27ik zei bijna "de lucht in",
maar er is geen lucht op de Maan -- -
10:27 - 10:31omhoog en vormen ogenblikkelijk
-
10:31 - 10:33microscopische glasparels.
-
10:33 - 10:37Die vallen terug op de Maan.
-
10:37 - 10:40Het zijn prachtig gekleurde glazen ‘sferulen’.
-
10:40 - 10:41Je hebt een microscoop nodig
-
10:41 - 10:44om ze te kunnen zien.
-
10:44 - 10:48Op deze zandkorrel van de Maan
-
10:48 - 10:50kan je de hele kristalstructuur
-
10:50 - 10:52nog steeds waarnemen.
-
10:52 - 10:54Deze zandkorrel is waarschijnlijk ongeveer
-
10:54 - 10:573,5 tot 4 miljard jaar oud
-
10:57 - 10:59en werd nooit geërodeerd zoals het zand
-
10:59 - 11:03op aarde door water, tuimelen,
-
11:03 - 11:06lucht, enzovoort.
Alleen hierbeneden een beetje erosie door de zon -
11:06 - 11:11door zonnestormen.
-
11:11 - 11:15Dus erosie door zonnestraling.
-
11:15 - 11:18Ik heb vandaag proberen duidelijk te maken
-
11:18 - 11:22dat zelfs dingen als een ordinaire zandkorrel
-
11:22 - 11:25buitengewoon zijn
-
11:25 - 11:28als je ze met nieuwe ogen bekijkt.
-
11:28 - 11:32Ik denk dat dit best door William Blake
werd verwoord toen hij zei: -
11:32 - 11:35"Een wereld zien in een korrel zand
-
11:35 - 11:38en een hemel in een wilde bloem,
-
11:38 - 11:40vang oneindigheid in de palm van je hand
-
11:40 - 11:42en eeuwigheid in een uur."
-
11:42 - 11:46Bedankt. (Applaus)
- Title:
- Gary Greenberg: De prachtige nano-details van onze wereld
- Speaker:
- Gary Greenberg
- Description:
-
Gefotografeerd onder een 3D-microscoop zien zandkorrels er als kleurrijke snoepjes uit en de meeldraden in een bloem lijken wel fantastische torens in een pretpark.
Gary Greenberg onthult de spannende details van de microwereld. (Gefilmd bij TEDxMaui.) - Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 12:06
Christel Foncke edited Dutch subtitles for The beautiful nano details of our world | ||
Christel Foncke edited Dutch subtitles for The beautiful nano details of our world | ||
Christel Foncke approved Dutch subtitles for The beautiful nano details of our world | ||
Christel Foncke accepted Dutch subtitles for The beautiful nano details of our world | ||
Christel Foncke edited Dutch subtitles for The beautiful nano details of our world | ||
Christel Foncke edited Dutch subtitles for The beautiful nano details of our world | ||
Rik Delaet edited Dutch subtitles for The beautiful nano details of our world | ||
Rik Delaet edited Dutch subtitles for The beautiful nano details of our world |