Full Testimony, Ani A

ուրեմն հիմա կը սկսեն թէ ըմմ

չարթ

կու ընտանիքի պատմութիւնը շարդէն մինչև հայագիտ նախահայրերս պատիկ մը ու տատիկը հա

օրի մը տասնըհինգ թուականին իմ նախահայրերս

ըմմ մօրս կողմէն եկած է մարաշէն

ըըը հորս կողմէն եկած են բուրսայէն

ըըը բայց հայրս մայրս ծնած են ապրածեն

հա լեպում

ըըը ես անուինպէս հալէպ քաղաքի մէջ ծնած եմ

ըըը ատ դեղ

դպրոց գացեր եմ անկութիւնս բոլոր հալէպի մէջ անցուցեր եմ ըմմ դպրոց գացեր եմ հալէպ ունեցեր եմ միջավայր ըըը եղեր եմ հայերէն լէզուի ուսուցչուհի ըմմ

ուրեմն ընկերներս բոլոր թողեր եմ իմ միջավայրը եկեր եմ երևան ըմմ պատմութիւններ գիտես ինչպէս քու մեծ հայրիկները մեծ մայրիկները ինչպէս թուրքիա ինչպէս շատ յստակ չէ մարաշէն եկողները տասնըհինգ թուականին գաղթականներու խումբին հետ միացեր են եկեր են հասեր են հալէպի որբանոցը որբանո հալէպի որբանոցին մէջ ուրեմն իմ ըըը մեծ մօրս հետ ծանօթացումիացեր են եկեր են հասեր են հալէպի որբանոցը որբանո հալէպի որբանոցին մէջ ուրեմն իմ ըըը մեծ մօրս հետ ծանօթացուցեր են ըըը մեծ հօրս հետ ծանօթացուցեր են և ամուսնացեր են իրենք ըըը հօրս կողմէ նորէն այդպէս որբանոցի երեխաներ զաւակներ եղեր են ըըը նորէն որբանոցի կողմէն ծանօթացուցեր են իրենց զոյգերուն և ամուսնացեր են այդ պայմաններով գիտես ըմմ ըըը ինչ կաշխատէին որ իր իր գործերը ես չեմ գիտեր շատ աւելի նախնիները չեմ իմանում ինչ կաշխատէին բայց ըըը ընդհանրապէս ըըը հօրս կողմէն հողեր ունեցեր են կալուածներ ունեցեր են հողագործութեամբ զբաղուեր են մօրս կողմէն ինծի համար մութ է շատ հին սերունդ եղեր են հեռու եղած են ինծի համար մութ է որ ինչ աշխատեր են ըըը մեծ հայրս նորէն ըըը արհեստաւոր եղած է մէքանիք

բոլիշին չաս է ամէն

իվքի տես ինչպէս էր որ նոր կեանք

պէտք է շին շինուել սկսին հալէպի մէջ ցեղասպանութիւն վերջ գիտես ինչ դժուարութիւններ ու այո անշուշտ է ցեղասպանութենէն վերջ ունեցեր են իրենց դժուարութիւնները նախ ապրեր են թիթեղեայ տուներու մէջ և կոչուեր է թիթեղեայ տուներ հայերու թիթեղեայ տուներ կոչուեր է արաբերենով ըսեն վերաքաթը լարմեն ըըը յետոյ հայերը իրենք կառուցեր են իրենց տուները ունեցեր են արդէն իրենց կեանքը դէպի առաջ յառաջացուցեր են բայց արդէն հազիւ մենք եկեր ենք հալէպ կամ ըսեմ սիրիա ընդհանուր ըսեմ ըըը ունեցեր ենք մեր եկեղեցիները եկեղեցիներուն կողքին անպայման ունեցեր ենք դպրոցներ թէկուզ տարրական դպրոցներ սկիզբը ունեցեր ենք ժողովուրդը բոլոր թրքախօս եղած են հինգ հարիւր տարի խօսեր են պարտադիր թրքերէն բայց որ ըմմմ երբ հալէպ եկած են դպրոցներուն դպրոցներուն միջոցով կրկին նոր սերունդը հայացուցին հայերէն սորվեցուցին սերունդէ սերունդ մենք ալ հայացանք արդէն հայերէն կը խօսինք հայկական հայկական դպրոցներ ունինք մինչև երկրորդական դպրոց ունինք հայերէնով

ըմմ

և հալէպի մէջ ինչպէս ցեղասպանութիւնը և ապրիլ քսան չորսը կը յիշէք ուրեմն ըըը ապրիլ քսան չորսին առաւոտը կերթանք գերեզմանները այդտեղ մատուռի շուրջ կը հաւաքուէինք աղօթքով յետոյ մոմավառութեամբ ըըը այդ շրջանին մի քանի օր

ըըը ակումբներէն ներս հայկական ակումբներուն ներս դասախօսութիւններ տեղի կունենան

այդ որպէսզի սերունդէ սերունդ շարունակենք յիշենք չմոռնանք որովհետև հայապահպանման հարց ունինք մենք միայն ապրիլ քսան չորսի ըըը արցունքի հարց չէ մենք կը նեղուինք կը յուզուինք ճիշդ է մեր ըըը մեզի պատահածներով բայց որ ըմմ վերածնուած ազգ ենք մենք տակաւին կապրինք մենք տակաւին կանք ինչ որ ըսուած է որ պիտի սպանեն մինչև վերջին հայը և պիտի մնայ մէկ հայ այդ ալ պիտի դնեն թանգարան

այդ մէկը չյաջողեցան իրենք որովհետև իրենք չի յաջողեցան այդ մէկը ընելու ուրեմն մեզի համար ապրիլ քսան չորսը ճիշտ է սուգ է բայց ըըը մենույն ատեն գոյատևման յաղթանակը ունինք որ մենք դեռ ներկայ ենք դեռ կանք դեռ պահանջք ունինք յատուցում կուզենք այսինքն չենք քնած արթուն ենք սերունդէ սերունդ կը պատրաստենք մեր միութիւններու միջոցով ըըը հայ ոգու ոգիով մեծցով հայ հոգիով մեծցով սերունդ կըս մենք կը պատրաստենք

սանն է

ըմմ իսկ հիմա քու մանկութիւն քիչ մը իմ մանկութիւնս շատ ուրախ որ շրջանին որ շրջանին մէջ հալէպ հալէպ հալէպ ծնած եմ որ թաղամասը ըըը սուլէյմանիէ թաղամասը հալէպ ըըը ծներ մեծցէր եմ նոյն իմ տանս մէջ որ տան տունս տակաւին կայ բարեբախտաբար ըմմ

լաւ մանկութիւն ունեցեր եմ շատ ուրախ միշտ լաւ կեանք ունեցեր եմ միշտ

ա

և որ դպրոց ըըը լազար նաճարեան դպրոց գացեր եմ այդտեղ յաճախեր եմ

ութսուն չորսի շրջանավարտ եմ

ըմմ միութիւնները որպէս ակումբ միութիւն ես ըըը չեմ ուզեր զատողութիւն դնել տարբերութիւն դնել բոլոր միութիւններն ալ իրենց գործերը կը կատարեն ամէն մէկը իր ձևով իր սկզբունքներով բայց բոլորին նպատակը հայապահպանման հարցն է սփիւռքի մէջ ըըը թատրոններու կերթայինք մենք ընտանիքով չունինք այդ ըըը բարդոյթը որ նախընտրենք որոշ ուղղութիւն մը միւսը արհամարհենք ու չերթանք չէ բոլորն ալ ըըը թատրոններու կամ գրական երեկոներ որ ինչ որ կը պատրաստուէինք բոլորին ալ ընդհանրապէս ներկայ գտնուեր ենք ես սկաուտական շարքերուն մէջ ծառէ ծառայեր եմ մի քանի տարի կարճ ժամանակով կեանքիս գեղեցիկ տարիներէն մէկն էր ըհը

ըմմ

ըմմ և մինչև երբ դպրոց գացիր ութսուն թուականին շրջանաւարտ էի հայսքուն հայսքուն և վերջը ըսիր ըըը յետոյ հայագիտական ըրած եմ համազար հայագիտական այդտեղ համազգայինը հայագիտականի մասնաճիւղ բացած է ըմմմ և աւելի առաջ շատշատ առաջ գացեր եմ

ըմմ

վերջը ինչ գործ կընէ հայրեն եզմի ուսուցչուհի եղեր եմ

և �

երբ որ հայ հայերէն ուսուցչուհի էր ըմմ կը զգար որ քու պարտ պատասխանատուութիւնս այո որ պզտիկներու հայ լեզու և հայ մշակույթը սորվեցնել այո ճիշտ ատ է մշակույթը կարևոր է ոչ թէ միայն հայերէն հայերէն դասաւանդելը սփիւռքի մէջ մեծմեծ պատասխանատուութիւն է ըըը միայն հայերէն գրել կարդալը չէ որ պիտի սորվեցնես կամ քերականութիւնը կամ գրականութիւնը պիտի ծանօթացնես ազգին արժէքները ազգին արժէքաւոր եզակի անձերուն որպէսզի ինքը հպարտանայ զգայ պատկանելիութիւնը ճանչնայ ըըը մէկը որ իրեն հարցնէ դուն ով ես ըսէ ես հայ եմ լաւ հայը ով է ինք պէտք է կարենայ ըսել որ հայը այն ազգն է որ ապրած է տիգրան մեծի օրով շատ աւելի առաջ հզօր պետութիւն եղեր ենք ծովէ ծովից ծովով ունեցեր ենք վիկտոր համբարձումեանի պէս եզակի անձնաւորութիւններ արամ խաչատուրեանի պէս ուրիշ շատ անձնաւորութիւն եթէ որ մէկմէկ հաշուելու համրելու ըլլանք ըըը մեր ֆետայիներու կեանքով կենսագրութիւնով պէտք է որ մենք հպարտանանք ըըը սրանք բոլորը պէտք է ծանօթացնենք նոր սերունդին որ ինք ըըը իմանայ որ հայը ով է ճանչնայ հայը ով է և ինք ըըը այդ պատկանելիութեանը զգացումը ունենայ միայն հայերէն խօսելով չի բաւեր ըըը

և դուն ուս որ դպրոցի մեծ զվարկնոց վարժանալ և ըմմ

սկայլ որ

աշակերները հետա հետա գրուած են ուզուչոյին ինքը պիտի հետաքրքրութիւնը նստել ձէ գրական նիւթերը ընդհանրապէս չոր նիւթեր են այդպէս կըսեն բայց այդպէս չէ եթէ ուզուչոյին կարենայ ինչոր մշակութային ըըը երանգներ մտցնէ մանաւանդ մեր մշակույթը շատ գեղեցիկ է ըըը կրնաս աւելի հետաքրքիր դարձնել աւելի աշակերտները առարկային կապել այդ բոլոր աշխանաքը ըրի չեմ գիտեր որքան կրցայ յաջողիլ ափսոս որ երկար չեմ աշխատած միայն տասի տարի աւելի առաջ անգլերէնի ասպարէզով աշխատեր եմ ոչհայերու հետ

և ըմմ երբ որ հայերէն լեզու ուսուցչուհի էր կը զգար որ սուրիա մէջ ազատ էիր որ որևէ մէկ բան ըսել դպրոցի մէջ կամ կավառ պետութիւնը ըսաւ ասի չես կրնար ասի կրնար ինչպէս է մեզի արտօնութիւն տրուած է շաբաթը չորս ժամ ըըը հայերէն լեզուն դասաւանդել հայկական դպրոցներէն ներս և երկու ժամ ալ կրօնի դաս

ըմմ և մենք ազատ էինք մեր դասագիրքերը ունէինք հայերէնով կրօնի դասագիրքեր ունէինք հայերէնով նորէն ըըը ոչ մէկ կաշկանդում չկայ մենք շատ ազատ եղեր ենք նոյնիսկ ունեցեր ենք մեր մամուլը մեր թերթը մեր մենք հայերէնով գիրքեր կը տպէինք տպելու արտօնութիւն կը ստանայինք սուրիական կառավարութենէն և շատ հեշտութեամբ մինչև այն ատեն որ չես սխալուիր պետութեան դէմբան մը չես ուղեր կամ կրոնքի դէմ ըըը արդէն ինքնուն հայ ըլլալդ ըըը մեծ յատկութիւն էր սիրիայի մէջ փոքրամասնութեան մէջը մենք ամէնաշատ իրաւունքներ ստացեր էինք բոլորը հաւասար էին մինչ այդ բոլորը հաւասար էին ըըը արաբը հայը ասորին քիւրտը բոլոր հաւասար իրաւունքներ ունէին բայց մենք ուրիշ փոքրամասնութիւններուն նայելով մենք դպրոցներ ունէինք մամուլ ունէինք թատերական սրահներ ունէինք սկաուտական շարքեր ունէինք ըըը բոլոր իրաւունքները ստացած էինք ոչ մէկ ատեն տարբերութիւն զատողութիւն կամ դժուարութիւն չզգացինք պետութեան կողմէն ոչ առաջուայ նախագահին օրով ոչ ալ ներկայի ըմմ կը զգար դժուարութիւններ ըմմ

ըսիր որ դժուարութիւն չի կար պետութիւնէն բայց մարդերունէն ժողովուրդը չէ շատ յարգանքով էին մեզի նկատմամբ արաբ ժողովուրդը մեզ նկատմամբ շատ յարգանքով եղած են մենք ունեցեր ենք բոլորս ալ ընկերութիւններ ունեցեր ենք լաւ ընկերներ անկեղծ ընկերներ ունեցեր ենք ոչ մէկ ատեն մեզի չեն ըսած դուք հայ եք ինչու այստեղ կապրիք գացէք հայաստան ոչ մէկ ատեն չեն ըսած ընդհակառակը իրենք մեզմով ուրախ էին ըմմ մեր ըըը արաբական այդ միջավայրը միշտ յարգանք ցոյց տուած է հայերու նկատմամբ բայց ըմմ դեռ տարբերութիւններ կան քու շըր շրփունքները հայերուն հետ և ոչհայերուն հետ տարբեր էր ըըը տարբերութիւն որպէս սուրիացի բոլորը մէկէն տարբերութիւն չի կրնար ըլլալ որպէս սուրիական մշակոյթ բոլորս հաւասար բոլորս նոյնիսկ չէինք նկատած որ ով ինչ է ըըը բայց որ կրօնական առիթները որ ըլլան անշուշտ է մեր կրօնական այդ առիթները որ ըըը զատիկն է այդ ըըը տօնական օրերը մենք կը զգանք որ մենք անշուշտ քրիստոնեայ մենք տարբեր կը նշենք բայց ընդհանուր ըըը ընդհանուր ձևով մենք մէկ էինք տարբերութիւն չի կար մեր մէջ հակառակը կերթայինք կու գայինք կայցելէինք իրարու իրենք կայցելէին մեր տօնական օրերուն մենք իրենց կայցելէինք կը շնորհաւորէինք ըըը չենք զգացած տարբերութիւնը ըմմ

և երբ որ մեծցար գործէն զատ ինչ կընէիր կեանքիդ մէջ բարեկամներու ուզի ընկերային կեանք ունէի

ըըը ուժեղ ընկերային կեանք ես կը սիրեմ ընկերներ ընկերուհիներ ըմմ եղբօրս հետ շատ մը տեղեր գացեր պտտեր ենք հնութեան տեղեր ամրոցներ կամ սիրիա հարուստ երկիր է իր հնութեամբ եթէ լսած եք բալմէրա քաղաքը արդէն ըըը բալմէրա նշատ նշանաւոր է ըմմ հնութեան տեղերը շատ պտտած ենք եղբօրս հետ ուրիշ ըմմ բատերազմէն առաջ ըսում ասնաւոր բան մը չունիմ ըսելու արդէն ըսի ամէն ինչ որ ինչպիսի կեանք ապրեր ենք շատ լաւ ապրեր ենք ուրախ անցուցեր ենք դժուարութիւններ ընդհանրապէս դժուարութիւն ըսելով չենք կրնար ըսել կեանքի նորմալ դժուարութիւններն էին յաղթահարեր ենք ըմմմ մինչև պատերազմը շատ լաւ էր պատերազմէն վերջ ամէն ինչ փոխուեցաւ տասնըմէկ տարի առաջ ըմմ նշաններ կան որ

պատերազմի պետք է որ վերնում պիտի ըլլայ կամ չէ ըմմ դարապես

կըլլան նշաններ դէպքեր կամ ըըը որոշ պետութիւններ օրինակ կը սպառնան մենք միշտ արևելեան երկիրները եղած են ըըը

վտանգի տաք որ միշտ պատերազմի վախը եղած է բայց յստակօրէն մինչև վերջին կարգան չես կրնար գիտնալ որ անպայման պիտի պատերազմ ըլլայ դեռևս ձևով մը կը համաձայնին այդ ձևով կը համոզուիս

միշտ յոյս ունիս որ չնլար պատերազմը

եղբ երբ

տեսար որ պա երբ կը զգար որ պատերազմը սկսաւ հալէպի մէջ ինչ առաջին բաները ինչ էին նախ ծայրամասերն էին

ձայները կլսէինք

արդէն ես եկայ հայաստան եկայ պտտելու երկու ամիս ըըը պիտի վերադառնայի հալէպ իրենք եկան հալէպը գրաւեցին մնացի շրջան մը հալէպէն շատերը եկան

ըըը տասնըերկու թուականին էր եկան սեպտեմբերին օգիստոսին այս շրջանները մէկը արդէն ես ալ մնացի յետոյ կրկին վերադարձողներ եղան նոր տարիին ես ալ վերադարձայ վեց ամիսով մնացի յետոյ ետ դարձայ տասնըերեք թուականին

հունիսին հետ վերադարձը հայաստան արդէն եկը այստեղ և երբ որ կը ճամբորդէի սուրիա դէպի հայաստան հայաստան դէպի ինչպէս էր ճամբան առաջին անգամ ինքնաթիռով եկայ ինքնաթիռով ալ վերադարձայ բայց երկրորդ գալս անձնական ինքնաշարժով եկանք անձնական միջոցներով թրքական սահմանէն անցանք վրաստան յետոյ հայաստան դըժ դժվարութիւնը անշուշտ պիտի ըլլար

պիտի ըլլար դժուարութիւնը էլ անօրէն ձևով ելած ենք դժուարութիւն պիտ ըլլար

և ըմմ այդ վեց ամիսները որ ետ գնացիր այո հալէպ շատ վատ էր շատ վատ էր հոսանք չկար

ըըը ջուր չկար չէ ջուր կար մերողութիւնն սկիզբը յետոյ ըըը միշտ ըըը

մահվան վախը գար

մաւալու աղջը ավելի

միայն էլ ուզևը

որ այդքան վայրէնի էին այդքան յութուփի մէջ ինչեր նկարահաներ դուրեր էին ըըը մահէն աւելի մեռնելու ձևը կը վախնայիր

անընդհատ իրենց ձայները կը լսէի ռմբակոծումը

քիչ երմև աւելի կուժեղանար ցերեկը մի քիչ աւելի թեթև

և ինչու համար ետ ըըը կեանքի ապահովութեան համար դարձած է

կեանքի ապահովութեան համար դարձայ հայաստան ինչու համար ըմմ հայաստան ետ գացիր սուրիա ըըը գացի սուրիա որովհետև եղբայրս

այնատեն սուրիայի էր և նոր տարի պիտի է

ըը անձներ է մէկը չունինք մենք չեմ ուզեր չուզեցի եղբայրս մնայ մինակ ես այստեղէն գայ այդ տեղ ռիսք ըրի չուզեցի աշխարհի վրայ միայն ես կամ իրեն համար ինքն ալ ինծի համար այդպէս գացի յետոյ ալ միասին վերադարձանք արդէն

եղ

միւս ընտանիքները հալէպ մնացէր են հայր մարդ չունիմ

ուրիշ հարազատ հայրս մայրս չկան արդէն մահացեր են

ըմմ եղբայրս ան պատերազմի էր ըմմ մայրս պատերազմի սկիզբը ոչ պատերազմի պատճառով հիւանդութեան պատճառով ըըը բայց ըըը հայրս շատ աւելի շուտ մահացեր է ըհը

ըմմ

և և առաջին առաջին անգամ որ հայաստան գնաց ատի քո առաջին անգամ ըմմ չէ երկու հազար չորս թուականին եկած էի ուսուցչուհիներու հետ վերապատրաստման եկած էի մէկ ամիս արդէն սիրահարուեր էի հայաստանի հոգիս մնացեր էր այստեղ շատ կուզէի ապրիլ հայաստան միշտ ալ որոշեր էինք որ ըըը անպայման հայ ընտանիքով այսինքն եղբայրս որ այն ատեն կու գար որպէս սբոսաշրջիկ կու գար հայաստան միշտ կորոշէր որ

կը տեղափոխուինք յետոյ ետ կը վերադառնանք կըսէր դժուար է այդտեղ մեր գործը հալէպ աւելի կարգին է

ըըը բաց եկանք տասնըերկու թուականը որ եկած եք վերջին գալս տասնըերեք բայց առաջինը տասնըերկու այդ ժամանակ առաջինառաջինը երկու հազար չորս չորս բայց օքէի երկրորդը ինչպէս էր որ նոր ոչ ըըը ինչպէս կը զգար հայաստանի մէջ կեանքը ինչպէս էր դժուարութիւնները ինչ էին երկու հազար տասնըերկուքին այո երկու հազար չորսին այսինքն տարբերութիւնը ինչ էր չէ չէ ոչ տարբեր միայն որը երբ որ որ

տասնըերկու ըսիր որ պտոյտի բայց վերջը մնացի այդ ժամանակ ինչպէս էր ապրիլը ուրիշ տեսակ բան է բայց որպէս սբոսաշրջիկ տարբեր է ապրիլը շատ դժուար է հայաստան լաւ գործ պիտի ունենաս անպայման

և ըմմ երբ որ մտածեցիր որ օքէի պտոյտի եկաւ բայց հիմա պիտիմնամ մէկը քեզի օգնեց որ գիտես ուր կապրի էր կամ ըըը ես չէ որոշ ինչպէս օգնել ըըը ես էջմիածին կը մնայի շատ լաւ էր ժողովուրդը միշտ ունեցեր եմ հարևաններ դրացիներ որ ըըը հազիւ փոխադրուերեմ տուն մը եկած են միշտ հարցուցեր են ինչի պէտք ունիս

եթէ որ ըսէի այո պէտք ունիմ միշտ առաջարկեր են կաթսավերմակ բարձ հագուելիք եթէ ըսէի այո պէտք ունիմ կերևի ես սենեակներով կաթսաներ կունենայի վերմակներ կունենայի միշտ ժողովուրդին առաջարկ եղեր է օգնութեան առաջարկ միշտ լաւ վերաբերմունք տեսած եմ

ստիպեն այո

ըմմ օգնութիւն որպէս ստացեր եմ առաքելութիւն հայաստանէն տան վարձքը վճառեր են ինծի համար ըմմ ուրիշ կարմիր խաչէն գիրքեր ստացեր եմ

օգնութիւն որպէս նը նշելով հա կարժէ նշելը ըըը և ունինք մակը ըըը միացեան ազգերու կազմակերպութիւնը նորէն ինքը արդէն ձեռք կերկարած է օգնած է միշտ մեզի ըըը սուրիական կեդրոններ ալ ունինք ակման ըըը սնունդ կը բաժնէ մեզի երեք ամէս չորս ամիս անգամը լաւ ձևով ունինք բարեգործականը քանաքեր մեկը հիմա ներկայիս անվճար բժշկութիւն մեզի յատկացուցած է բժիշկները անվճար կաշխատին մեզի համար սուրիացի բժիշկներ են պետութիւնն ալ արդէն ուսումը անվճար ըրած է պոլիքլիմիքան անվճար ըրած է իր կարելիութեան սահմաններուն մէջ մեզի կօգնէ և ըըը այս առաջին անգամը որ հայաս որչափ առաջին եթէ կրոջը կաշխատէիր այդ ժամանակ որտեղ այստեղ ասնէ ես անձնական դասեր տուեր եմ տան մէջը պարապեր եմ հայաստանեաց լէզուն պարապել կըսեն ուրեմն անձնական դասեր տուած եմ երեխաներուն այդ ձևով ալ կրցեր եմ ապրիլ և երկրորդ երրորդ անգամ սուրիա վերջին գալուս անձնական դասեր սկսեր եմ տալ բայց որ եկած էի որպէս զբօսաշրջիկ ոչ պտտեր էի ըմմ

ըհիմա ըըը

տաս նչորսի ձմական

գէրդ անգամ ու եկաւ ըմմ

ըըը

ուր կապրէիր ըըը հիմ հիմա ալ ուր կապրէիր ըըը ես ընդհանրապէս էջմիածին ապրեցայ եկայ երևան տանուարձք բուճառեցին յետոյ ետ չկրցայ շարունակել երբ որ դադարեցուցին տանուարձքը որովհետև ըըը երևան դժուար է գոյատևել ետ վերադարձայ էջմիածին այդտեղ օգնեցին նորէն ինծի առաքելութիւն հայաստանը �ուեց մ մակը տան վաղձ վճարեց յետոյ իմ կեանքի երազս էր երևան ապրիլ երևան ալ աւելի առիթը կայ աշխատանք գտնելու

կրկին դիմեցի առաքելութիւն հայաստանին և մակին ինծի սոցիալական տուն յատկացուցին սենեակ մը հիմա ներկայիս մէկուկէս տարի է աստիլ կապրիմ և ըմմ դուն ալ ըմմ

կապրիս և կը կաշխատիս առաքելութեան հետ կամ ես հիմա ըըը պարապմունքներ ալ ունիմ երեխեքի հետ կը պարապեմ

ըմմ

ասի ագլերուն դաս տալով

երբեմն անհայր են �

որովհետև ըըը արևմտահայերէնինը արևելահայերէն շատ դիւրին է շատ աւելի դիւրին է քերականութիւնը և այլն ուղղագրութիւնը աւելի դիւրին է և այս ըմմ նոր տունը առաքելութեան այո սոցտունը ըըը ըսս ինչպէս է կեանքը այնտեղ ըըը սոցիալական տունը հինգ դրացիներով կապրինք հին հարևան հինգ հարե հինգ տուն է ըմմ

միասին բոլորս մէկ տեղ կապրինք միակ ունինք ձմեռուայ խնդիրը տան ջերացումը անցեալ տարի ըմմ

անցեան տարի մենք չունեցանք

բառնիկ լոռամալու ոչ ան լուացք ընելու

ըըը պայմաններ չունէինք հազիւ կաթիլ մը ջուր կաթեր գետինը արդէն ըըը վախնալիք էր կը սահէին մէջը մեծեր ալ կան ուրեմն այս սոցիալական տունը շէնքը մակը յատկացուցեր է դրամ նորոգութեան դրամը նորոգութիւններ եղած են բայց որ ըըը որոշ

բատ ճարներով

չէ շարունակուած կերևի ամէն ինչ չեմ գիտեր ինչպէս ըըը ջեռուցման հարց շատ կարևոր է ձմեռը այդ մէկը մենք պէտքը ունինք բայց ով ինչպէս պիտ օգնէ մեզի չեմ գիտեր ինչ կարծես պետութիւնը կամ ըմմ կազմակերպութիւնները աւելի կրնան ընել որ սուրիահայերը օգնել և աւելի հանգիստ կեանք ունին այստեղ ըըը պետութիւնը ինքը արդէն իր կարելիութիւնները կընէ ըմմմ բայց որ իր կարողութեան սահմաններուն սահմաններէն ներս պիտի ըլլայ իր օգնութիւնը բայց ըըը կազմակերպութիւնները որ օտար երկըր երկիրներու հետ բարերարներու հետ ինչ որ ըըը կապեր ունին կրնան աւելի ըըը մեզի օգտակար դառնալ ալ որ մէկ կազմակերպութիւնը ինչ ձևով այդքանը իրենք գիտեն ըմմ կազմակերպութիւնները կը կարծեմ աւելի մեզի կրնան օգնութեան ձեռք երկարել և արդէն մէկ մեկ ալ ըրած են ինչոր մակը կարմիր խաչը ըրած են այդ մէկը

ըմմ

եվ մի հատ անհաս որ գնացի համար եղել է համար ապրիլ չէ տեսական ամեն ամեն միջոց որ գնացի համար եղել է համար ապրիկ չէ տեսական ամեն միջոց որ գնացի համար �

կը զգար ըմմ

տեղացի էր հայաստանցիներուն հետ կը զգար որ շատ ուէքըմ ուէքըմ կը զգար կամ ըմմ հակառակը ես աւելի ըըը արդէն հոգեկանով պատրաստուած եմ շատ շուտուանից որ հայաստան կուզեմ ապրիլ և արդէն հայաստանի ժողովուրդը օտար չէ այդքան հալէպահայերուն համար ըըը եկած են հալէպ տեսած ենք ծանօթ ենք իրենց ըըը և մենք օտար չենք մեզի համար օտար չէ աւելի ճիշտը ըըը հայկական մշակոյթը ըմմ պզտիկ տարբերութիւններ կրնան ըլլալ որ սփիւռքի մշակոյթը քիչ մը կաստուի իր ապրած երկիրէն ըըը ասնելը զուտ հայկական մշակոյթ է

ամէն ինչ ալ շատ կեղեցիկ է յաճելի է շատ տարբերութիւն չկայ

շուտ ընտելացա շուտ

դուն էդ սիրի

իրենց ամէն ձևով իրենց խոհանոցով իրենց մտածելակերպով այդքան ալ դժուար չէ այդ պզտիկ մշակոյթի կամ լեզուի տարփերութիւնները ինչպէս քու սուրիահայ մշակոյթը կը պահես այստեղ ըըը սուրիական մշակոյթը նախ արևմտահայերէնը ես չեմ ուզեր արևմտահայերէնը մոռնալ ըըը կուզէի արևելահայերէնը լաւ հնչել բայց չեմ կրնար կրնամ խօսիլ կարամ խօսել բայց հնչելը դժուար է մենք մեստրոպեան հնչիւնները կորսնցուցած ենք ափսոս ըմմ

յետոյ ըըը որպէս սուրիական մշակոյթ

ըըը կրնանք ըըը գրեթէ նոյն հայկական որպէս մշակոյթը

սուրիահայ պատրես ես կրնամ ըսել ըըը մեր մշակոյթը նենք կը գոյատևենք այստեղը նոյն ձևերով նոյն շ նոյն սովորութիւններով կըլ կը տևենք կը շարունակենք և ուրեմն կը զգաս որ քու հայրենիքիդ մէջ կապրիս բայց այ ասի

լոյն հայրենիք չէ որ քու մեծ հայրիկները մեծ մայրիկները փախուած են բայց դեռ կը զգաս որ այստեղ քու հայրենիքդ է անշուշտ է նոյնը պիտի չըլլար հարիւր տարի առաջ ուրիշ ուրիշ բան մըն էր ինքը հարիւր տարի չէ արդէն հինգ տարի առաջ ուրիշ տեսակ էր հայաստանը հիմա աւելի դժուար է կեանքը յետոյ երբ զբօսաշրջիկ որպէս զբօսաշրջիկ ես եկայ ուրիշ տեսակ էր իմ դիտանկիւնս հիմա որ կապրիմ աւելի դժուար է աւելի դժուարութիւնները տեսայ ըըը բայց սա իմն է ես իրն եմ ըըը պատկանելիութեան զգացումս շատ յաճելի է

արդէն պէտք է որ ամէն հայ իր արմատները դնէ հայրենիքի մէջ ամէն անձ պէտք է իր հայրենիքի մէջ իր արմատները դնէ ուրիշին հողին վրայ երբ ծառը կը տնկես այդ ծառին շուքին տաք երբեմն չես հասցներ նստելու պէտք է քու հողիդ վրայ այդ ծառը տնկես

ուրեմն կուզես այստեղ մնալ կամ ու ետ վերադառնալ հալէպ կամ ուրիշ տեղ երթալ ըըը կուզեմ վերադառնալ հալէպ ըըը որպէս կարօտ իմ ծննդավայրը իմ միջավայրը իմ թաղը և այլն ես քառասուն վեց տարի այդտեղ ապրեր եմ նախքան այստեղը գալս անշուշտ է յիշատակներս շատ են կա կարօտն ալ բոլորին ամէն ինչին բայց արդէն կուզեմ ապրիմ շարունակել հայաստան և ինչ կը յուսաս քու գործիդ համար կամ անձ անձնական եթէ լաւ աշխատանք չըլլայ ոչ մէկ յոյս չկայ աշխատանք պիտի ըլլայ որպէսզի յոյսդ պիտի չի կորսնցնես

արդէն կեանքին կառչելու համար պիտի ստեղծես դուն հոյսէ

բայց առանց աշխատանքի ոչ մէկ բան չըլլար ինչ տեսակ աշխատանք կուզես ինչ որ ըլլայ սա հայաստանն է ամէն ինչ պիտի աշխատիս ինչ որ ըլլայ պիտի աշխատիս

ըսիր որ ընտանիք չունիս հալէպ այսինքն բարեկամներ ունիս այնտեղ չէ ազգականներ չունիս ընկերներու ընկերներ ունիմ ընկերուհիներ ունիմ հարևաններ ունիմ ինը դեռ հոն են կամ իրեն ալ նոր շտեղ անցան ընդհանրապէս ընդհանրապէս անցան ևրոպա մեկը չմնաց ընդհանրապէս տունդ դեռ հոն է դեռ կայ մէկը կը նայի որ լաւ է

հիմա մենք տասնըհինգ թուականին պարտաւորուեցանք տեղահանուեցանք մեր կամքով չելանք մեր ծնողները նախահայրերը այլն ինչ ճիշտ տեղահանուած ժողովուրդ էին տասնըհինգ թուականին իրենք ջարդով կոտորածով մահով մի քանի հոգիներ հասան ընտանիքներէն սուրիական ըըը հողի վրայ բայց ըըը հիմա շատ տարբեր է մեզի ոչ մէկը չըսաւ սուրիայէն դուրս ելլեք երբեք մենք ելանք դուրս ելլողները տակաւին շատ հայեր կան կապրին սու սուրիա հալէպ ըմմ մենք դուրս ելանք մենք որ կրնայինք ելլել յարմարութիւններ ունէինք ելլելու ուզեցինք ելլել մեզմէ շատերը որ եկած են հայաստան եկան հայաստան ժամանակաւոր կը խաղաղէր պատերազմը ետ կը վերադառնանք այդ նպա նպատակով եկած են բայց հիմա ես ուրիշներուն անունով չեմ ուզեր խօսիլ բայց ընդհանրապէս ըըըանոնք որոնք արդէն այստեղ աշխատանք ունին չեն դառնար մմ

եթէ սովորեր են այստեղի կեանքը վարժուեցան այստեղի կեանքին և եթէ աշխատանք ունին չեմ կարծեր որ վերադառնան քիչ մը կասկածելի է որ հալէպը ըլլայ առաջուայ պէս շատ ժամանակ կուզէ առաջուայ պէս ըլլայ երկար ժամանակի հարց է և դուն ըմմ անձնական իըմմ ինչն է որ քեզի այստեղ կը կապէ կը կապէ անձնական ըըը մանկութենէն հայաստանի սէր կար մեր տան մէջ դպրոցը միութիւնները այդտեղ հայապահպանման հարցը կայ միութիւնները դպրոցները բոլոր այս հարցին շուրջ կաշխատին ուրեմն մեր տան մէջ ալ ըըը հայրենասիրութիւնը

չեշտոված էր

ըըը միշտ հայաստան հայաստան կը հոլովէր յետոյ երկու հազար չորսին որ եկայ արդէն հայաստան մէկ ամիս ըըը

իմ հոգիս մնաց աստեղ

կուզէի գալ ապրիլ ըմմմ բայց չէինք համարձակիլ

աշխատանքի պատճառով համարձակութիւն չունէինք այդտեղ ամէն ինչ քանդէինք ետ գայինք այստեղէն սկսէինք չէինք գիտեր կը յաջողինք չենք յաջողիր արդէն ես կուզէի ապրիլ հայաստան

հիմա էլ եկեր եմ ըհը

ըմմ եթէ մարդը խորհուրդ խորու որ խորհուրդ ինչ խորհուրդ տալ է ինչ որու խորհուրդ տալ էր ատի սիրիահայերու սուրիահայեր որ նորից եկած են հայաստան նախ ես իրաւունք չեմ տար ես ինծի մէկու մը խորհուրդ տալ որովհետև կեանքի ամէն մէկ ըըը դրուագը ամէն մէկ ժամանակը քեզի բան մը կը սորվեցնէ կը տեսնես որ դուն դեռ շատ բան չես գիտեր այնպէս որ խորհուրդ տալ ինծի իրաւունք չինար միկունը ամէն մարդ պիտի գիտնա իրեն ինչ յարմար է պիտի լաւ մտածէ այդպէս քայլը առնէ բայց քիչ առաջ որ ըսի ըըը միշտ ամէն մարդու հայրենիքը իր ըըը

ավաստանը պէտք է ըլլայ իր ըըը

վերջինն է

կանգարը ըսինք պէտք է ըլլայ

իր բարոսը պէտք է ըլլայ պէտք չէ ուրիշ օտարի ափերուն վրայ ապրիլ միշտ քու հողիդ վրայ պիտի ապրիս եկող սերունդը քու հողիդ անձնական քու իսկական հայրենիքի հողիդ վրայ դուն եկող սերունդը պիտի դաստիարակես այդ ծառը որ քիչ առաջ հիշեցի քո հայրենիքիդ հողի վրայ պիտի ցանես շատ գեղեցի կոր եթէ կրնաս քու ըըը քու հայրենիքիդ հողի որ ապիտի ծանես շատ գեղեցի կը խորհետ ըմմ եթէ կրնաս քու քու ըմմ

մասին երկու բառով բացատրել ինչ իմ մասին ինչ ես երկու բառով ես հպարտ եմ որ հայ եմ

ըըը թէկուզ դժուարութիւններու մէջ եմ և չեմ գիտեր քալիք օրերը ինչ կըլլայ բայց ուրախ եմ որ հայաստան կապրիմ և միշտ ալ այստեղ կուզեմ ապրիլ շատ լաւ և շնորհակալ եմ նախ շնորհակալ եմ հայաստանի ժողովուրդին որ միշտ ինծի մէջք կանգնեցան

ըըը սիրիահայերը ինչ օգուտ կրնան տալ հայաստանի

ըըը ամէն անձ որ կրնայ ըըը իր ձեռքէն որոշ արհեստ մը ըըը կամ նորութիւն մը կրնայ ձեռք բերէն կամ արհեստ ունի ըըը և եթէ որ պայմաններ ստեղծուին այդ անձին կրնայ օգուտ բերէ ըըը հայաստանին ինչու չէ բայց որ պայմանները պէտք է ստեղծուին առիթը պիտի տրուի նիւթական պայմաններ պիտի ըլլան առաջին հերթին որպէսզի կարենաս դուն քու իմացածներդ գիտցածներդ աշխատիս ուրիշներուն ալ օգտակար դառնաս օրինակ եթէ մէկը անձնական աշխատանք մը ունենայ օրինակ խանութ մը ունենայ ինքը մենակ պիտի չաշխատի

ուրիշ ըըը գործաւորներ ալ պիտի ունենայ ուրիշ ընտանիքներ ալ այդ խանութէն պիտի օգտուին ասի ամէնապզտիկ օգուտն է դեռ կան ուրիշ օգուտներ ալ կան որ ըըը արհեստաւոր արուեստագէտներ օրինակ կրնան ըլլալ ըըը սիրիահայեր որոշ անձնաւորութիւններ որ զարգացած առաջացած կրնան ըըը և կան աշխատողներ հիմա որ ըըը որոշ կեդրոններ կաշխատին մատենադարանին մէջ կամ ուրիշ տեղեր ըըը չեմ ուզեր ուղղակի անուններ տաք արդէն սիրիահայեր կանլ որ կաշխատին հայաստանի մէջ օգուտ կու տան հայ հայաստանի

և ըմմ դուն ինչպէս նոր ըմմ ընկեր ալ ընկերուհիներ ընկերներ կամ յամայնք հա հա հա նոր ըըը ընկերային կեանք և սուրիահայերուն հետ կամ հայաստանցիներուն հետ ըմմ ընդհանրապէս հայաստանցիներ են միջավայրս ես կը սիրեմ նորութիւն յետոյ արդէն հոգեկանով պատրաստ էի ընդունիլ ըմմ ըըը ինչ որ նորութիւն է իրենց հետաքրքրական է իրենց կեանքը նոր բան մը և այդքան ալ դժուար չէր ընդունիլը

ինծի համար հաճելի էր և արդէն ունիմ ըմմմ հսկայ միջավայր ունիմ հայերը ինչպէս մեզ ընդունեցին այստեղ օրինակներունիս մեզի ինչպէս ընդունեցին աաա քիչ առաջ որոսի ինչպէս ժողովուրդը հա եթէ պատմութիւն կամ օրինակ օրինակ պատահեր է որ ես դրանսփորթի մէջ նստած եմ ըըը տեղ մը պիտի երթամ արդէն իմ խօսակցութիւնէս գիտցեր են արևմտահայերէն է օրինակ իրենք վճառած են այդ հարիւր դրամը իրենք ուզած են ըըը բան մը ընել պատահեր է որ օրինակ վարորդը չէ վերցուցած այդ հարիւր դրամը կամ նոյնիսկ ըըը թաքսիի վարորդը նորէն զեղչառած է իր բաժինը որ կրնայ սրանք լրիւ օտարներ են ըըը իսկ ըըը դրացիներու պարագային հարևաններու պարագային քիչ առաջ որ ըսի հազիւ տու մը փոխադրուէի կու գային ինչի պէտք ունիս ըըը արդէն այդ հարցումը կը զգաս որ դուն մենակ չես

ըմմ միշտ օգնողներ տեղեր են մեզի միայն ինծի չէ

այդ միշտ օգնող ներ ատե այսինքն ըըը չնայած հաստատութիւններու կազմակերպութիւններու ինչոր կարմիր խաչը մակը առաքելութիւն հայաստանը ըըը սրանք որ ոչ սուրիական կազմակերպութիւններ են արդէն մեզի կօգնեն առաւել ևս ժողովուրդը ինքը արդէն մեզի օգնող շատ է բաշատ բաներ կան ինչպիսի բան թող բոլոր հայերը դառնան հայաստանը

ըմմ մենք տեսէք օրինակ

իմ ընտանիքը ըըը մենք միշտ սիրած ենք հայաստանը չտեսած արդէն հայաստանը մենք կը սիրէինք հայաստանը որ տեսանք արդէն մենք սիրահարուեցանք հայաստանին որովհետև կը զգաս որ դուն իրն ես ինք քոնն է քո մայրն է իր ամէն դերութիւններով իր ամէն ինչով արդէն քոնն է դուն իրն ես ըըը շատ ուզեցինք գալ այստեղ հաստատուիլ միշտ ըըը աշխատանքի հարցը դնելով մենք քայլ չառինք ահա տեսէք եկաւ օրը որ արդէն մենք եկանք և այս ձևով պետք չէ գայինք պէտք է մենք աւելի կազմակերպուած գայինք ուրեմն վերջաւորութեան իմացանք որ մեր տեղը մեր մօր գիրկն է

ոչ թէ օտար ափերը թէկուզ լաւն է սիրիան ծննդավայրը մեր շատ լաւն է ըմմ սիրիայի ըմմ ժողովուրդը պետութիւնը ըըը հարազատ են մեզի համար բայց կը մնայ քո մայր նը մայրը քո երկիրը ուրեմն բոլոր հայերը որ մանաւանդ անոնք որոնք յարմարութիւններ ունին այստեղ աշխատանքի աշխատանք ստեղծել պէտք չէ մտածեն շատ մտածելու բան չկայ արդէն պէտք է գան այստեղէն սկսին որպէսզի իրենցմէ վերջ յաջորդ սերունդը շարունակէ ըըը և մենք որ գանք սփիւռքահայերը արդէն սկսինք մանաւանդ երիտասարդ ուժերը եթէ սկսին գալ հայաստան ըմմ առանց յուսահատելու և շատ մեծ յոյսեր դնելու պէտքը չկայ այդ յոյսը դուն պիտի ստեղծես արդէն սերունդէ սերունդ մենք կը լաւանանք բայց որ ըըը հեռուէն կը նստինք կը դիտէինք մենք սփիւռքահայերը հայաստան հայաստանի սէր չի բաւեր բան մը ընել պէտք է ամէն մարդ ինչ որ կրնայ ընել պէտք է ընել ըըը պզտիկպատմութիւն մը կայ ուրեմն անտառին մէջ ըըը հրդեհ կը պատահի բոլոր կենդանիները հրդեհ ինչ է օրիեմն բոլոր կենդանիները իրենց հոգին ազատելու մասին կը խորհին և կը փախչին կըսէ որ ըըը հանկարած կը տեսնեն ծիկըմմ հայեր ուրեմն բոլոր կենդանիները իրենց հոգին ազատելու մասին կը խորհին և կը փախչին կըսէ որ ըըը հանկարծ կը տեսնեն ծիտիկը որ

պրտ կը նակին վրայ դարձած շուռ եկած տոտիկները վեր իրեն կըսեն ինչ կընես փախիր հոգիդ ազատէ հիմա կը վառիս կը մեռնիս կըսէ չէ ես երկինքը կը բռնեմ

որեմն այդ ծտիկը իր պզտիկ տկար տոտիկներով իրեն ինկաց բաժինը կընէ երկինքը կը բռնէ

ըըը որ

ազատ է անտառը ազատ է ներողութիւն հրդեղ չէր երկինքը փոլ կու գար հա ուրեմն մենք ալ բոլորս եթէ որ ամէն մարդ իրեն եկած բաժինը ընէ այդ ծիտիկին նման չի ուսահատի արդէն բան մը կըլլայ արդէն բան մը կրնան գնել այստեղի համար

չեն հը