Patricia Kuhl: A xenialidade lingüística dos bebés

En TEDxRainier, Patricia Kuhl comparte importantes descubrimentos sobre a forma en que os bebés aprenden unha lingua por encima doutras: escoitando ás persoas que os rodean e "calculando estatísticas" dos sons que necesitan coñecer. Experimentos de laboratorio (e escáneres cerebrais) amosan como os bebés de 6 meses usan razoamentos complexos para comprender o seu mundo.

Quero que ollen para este bebé.

Séntense atraídos polos seus ollos

e pola pel que lles gustaría tocar.

Pero hoxe vou falar de algo que non poden ver,

algo que ocorre no seu pequeno cerebro.

As ferramentas modernas da neurociencia

están a amosarnos que o que ocorre no seu cerebro

é un proceso moi complexo.

O que estamos aprendendo

vai esclarecer en parte

o que os poetas e escritores románticos

describían como "apertura celestial"

da mente infantil.

O que vemos aquí

é unha nai da India

que está a falar koro,

unha lingua descuberta hai pouco.

Está a falarlle ao seu bebé.

O que esta nai sabe,

así como os 800 falantes de koro do mundo,

é que se quere conservar esa lingua

ten que falárllela aos seus bebés.

E aquí xorde unha incógnita crucial:

Por que non se pode conservar unha lingua

falando con vostedes e comigo, cos adultos?

A resposta está no cerebro.

O que vemos aquí

é que hai un período crítico para a aprendizaxe dunha lingua.

Nesta diapositiva, teñen que buscar a súa idade no eixo horizontal.

(Risos)

E no eixo vertical verán

a súa capacidade de adquirir unha segunda lingua.

Os bebés e os nenos son xenios

ata os sete anos,

cando comeza un descenso sistemático.

Despois da puberdade, saímonos do mapa.

Ningún científico cuestiona esta gráfica,

pero os laboratorios de todo o mundo

intentan averiguar por que funciona deste xeito.

No meu laboratorio, o traballo céntrase

no primeiro período crítico no desenvolvemento,

que é o período no que

os bebés intentan discernir que sons se usan na súa lingua.

Cremos que, estudando como se aprenden os sons,

teremos un modelo para o resto da lingua,

e quizais para outros periodos críticos que poida haber na infancia

para o desenvolvemento social,

emocional e cognitivo.

Estamos estudando os bebés

mediante unha técnica que estamos a usar en todo o mundo

e cos sons de tódalas linguaxes.

O bebé senta no colo dos seus pais

e ensinámoslle a xirar a cabeza cando un son cambia,

como de "a" a "i".

Se o fan no momento adecuado,

a caixa negra ilumínase

e un panda toca un tambor.

A un bebé de seis meses encántalle esta actividade.

E que aprendemos?

Que os bebés de todo o mundo

son o que me gusta denominar

cidadáns do mundo.

Poden diferenciar tódolos sons de tódolas linguas,

sen importar con que país ou con que lingua fagamos os experimentos.

E isto é salientable porque nin vostedes nin eu podemos facer isto.

Nós estamos limitados pola nosa cultura.

Podemos diferenciar os sonidos da nosa propia lingua,

pero non os de linguas estranxeiras.

De modo que a pregunta que xorde

é cándo pasan estes cidadáns do mundo

a ser oíntes limitados pola cultura, coma nós?

A resposta: antes do seu primer aniversario.

O que ven aquí é o rendemento na actividade de xirar a cabeza

con bebés de Tokio e dos Estados Unidos,

aquí, en Seatlle,

mentres que escoitaban "ra" and "la",

que son sons importantes no inglés, pero non no xaponés.

Dos seis aos oito meses, os resultados son idénticos.

Dous meses mais tarde, ocorre algo asombroso.

Os bebés estadounidenses melloran moitísimo,

e os bebés xaponeses empeoran moito tamén,

porque os dous grupos de bebés

prepáranse exactamente para a lingua que van ter que aprender.

Así que a pregunta é: que sucede

neste período crítico de dous meses?

Este é o período crítico para o desenvolvemento dos sons,

pero que sucede no cerebro?

Pois suceden dúas cousas.

A primeira é que os bebés escoitan atentamente

e calculan estatísticas mentres nos oen falar.

Sí, calculan estatísticas.

Escoitemos a dúas nais falar en "maternalés",

que é a lingua universal que usamos para falarlles aos nenos,

primeiro en inglés e despois en xaponés.

(Vídeo) Nai inglesa: Ah, I love your big blue eyes -

so pretty and nice.

Nai xaponesa: [waa okina chairoi o me-me soshite kireina kuroi kami].

Patricia Kuhl: Durante a produción da fala,

mentres os bebés escoitan,

calculan estatísticas

da lingua que escoitan.

E esas distribucións crecen.

O que aprendemos

é que os bebés son sensibles ás estatísticas,

e as estatísticas do inglés e o xaponés son moi diferentes.

O inglés ten moitas R e L,

como amosa a distribución.

E a distribución do xaponés é totalmente diferente

onde vemos un grupo de sons intermedios

que se coñece como a R xaponesa.

Os bebés absorben

estas estatísticas da lingua,

e estas moldean o seu cerebro

e fan que pasen de ser cidadáns do mundo

a ser os oíntes limitados pola cultura súa cultura.

Nós, os adultos,

xa non absorbemos esas estatísticas.

Estamos gobernados polas representacións mentais

que se formaron na etapa de desenvolvemento.

De modo que o que vemos aquí

cambia os nosos modelos de funcionamento do período crítico.

Afirmamos, cunha base matemática,

que a aprendizaxe dunha lingua pode ralentizarse

cando se asentan as nosas distribucións.

Isto fai que xurdan moitas preguntas sobre as persoas bilingües.

As persoas bilingües deben ter en conta dous estatísticas a un tempo

e pasar de unha a outra,

dependendo de con quen falen.

Por iso nos preguntamos a nós mesmos:

os bebés poden calcular estatísticas dunha lingua allea?

E fixemos un experimento que bebés estadounidenses

que nunca tiveran contacto cunha segunda lingua

escoitasen mandarín por primeira vez durante o período crítico.

Sabiamos que, cando se facía que bebés monolingües

de Taipei e Seatlle escoitaran mandarín,

amosaban o mesmo patrón.

De 6 a 8 meses, resultados idénticos.

Dous meses máis tarde, ocorre algo asombroso.

Os bebés taiwaneses melloraban moito, os estadounidenses non.

O que fixemos foi expoñer a bebés estadounideneses neste período

ao mandarín.

Era como ter familiares que veñen a visitarte durante un mes,

que se trasladan á túa casa

e que falan mandarín cos bebés durante 12 sesións.

Así foi como o vimos no laboratorio.

(Vídeo): Falante de mandarín: [Mandarín]

PK: Entón, que lles fixemos aos seus cerebriños?

(Risos)

Tivemos que establecer un grupo de control

para segurarnos de que vir ao laboratorio

non melloraba o nivel de mandarín.

De modo que un grupo de bebés veu e escoitou inglés.

E o que podemos ver no gráfico

é que a exposición ao inglés non melloraba o seu mandarín.

Pero observen o que ocorreu cos bebés

que estiveron 12 sesións expostos ao mandarín.

Eran tan bos coma os bebés de Taiwán,

que estiveran escoitándoo 10 meses e medio.

O que isto demostra

é que os bebés calculan estatísticas de linguas novas.

Calcularán estatísticas de todo o que se poña ao seu alcance.

Pero nós preguntabámonos que papel

tiñamos os humanos

neste exercicio de apredizaxe.

Por iso establecemos outro grupo de bebés

que tamén tiveron 12 sesións,

pero cun televisor,

e outro grupo que tivo só exposición a un audio

mentres veía un oso de peluche na pantalla.

Que lles fixemos os seus cerebros?

O que ven aquí é o resultado do audio,

non hai aprendizaxe,

e resultado o do vídeo:

tampouco hai apredizaxe.

É necesario que haxa unha persoa

para que os bebés calculen estatísticas.

A parte social do cerebro é a que controla

cando os bebés calculan estatísticas.

Queremos meternos no cerebro

e ver como ocorren as cousas

cando os bebés están fronte ao televisor,

en vez de estar con persoas.

Afortunadamente, temos unha máquina nova,

magnetoencefalografía,

que nos permite facer isto.

Parece un secador de pelo de Marte,

pero é totalmente segura,

non invasiva e silenciosa.

E permítenos mirar con precisión milimétrica,

no plano espacial,

e con precisión de milisegundos

usando 306 SQUID

(aparatos superconductores

de interferencias cuánticas)

para detectar campos magnéticos

que cambian cando pensamos.

Somos os primeiros do mundo

en rexistrar bebés

cunha máquina MEG

mentres están aprendendo.

Esta é a pequena Emma.

Ten 6 meses.

E está escoitando distintas linguas

cos auriculares que ten postos.

Como poden ver, pode moverse.

Estamos analizando a súa cabeza

cunhas pequenas bólas nun gorro

de forma que ela poida moverse con liberdade.

É un gran reto técnico.

Que podemos ver?

Podemos ver o cerebro do bebé.

Cando o bebé escoita unha palabra na súa lingua,

acéndense as áreas auditivas

e tamén outras áreas cercanas

que cremos que están relacionadas coa coherencia

(-coordinan as diferentes áreas do cerebro),

e coa causalidade,

(que fan que unha área faga que outra se active).

Estámonos adentrando

nunha gran idade dourada

do coñecemento sobre o desenvolmento do cerebro dos nenos.

Poderemos ver os cerebros dun neno

cando experimenta unha emoción,

cando aprende a falar e a ler,

cando resolve un problema matemático,

e cando ten unha idea.

Poderemos inventar intervencións con base cerebral

para os nenos con dificultades de aprendizaxe.

Como dixeron os poetas e escritores,

creo que poderemos ver

esa marabillosa apertura,

esa completa e total apertura

da mente infantil.

Ao investigar o cerebro dos nenos

imos descubrir verdades profundas

sobre o significado de ser humán.

E neste proceso,

pode que sexamos capaces de abrir as nosas propias mentes ao aprendizaxe

durante toda a nosa vida.

Gracias.

(Aplausos)