"Makyavelyan" gerçekten ne anlama geliyor - Pazit Cahlon ve Alex Gendler

Tam dersi görüntüle: https://ed.ted.com/lessons/what-machiavellian-really-means-pazit-cahlon-and-alex-gendler

Shakespeare'in oyunlarından modern TV dizilerine, başarıya giden her yolu mübah bulan acımasız komplocu nefret etmeyi sevdiğimiz tanıdık bir karakter türü hâline geldi. Yüzyıllar boyunca, bu karakterleri tanımlamak için tek bir sözümüz oldu: Makyavelyan. Fakat bu kelimeyi tüm bu zaman boyunca yanlış kullanıyor olabilir miyiz? Pazit Cahlon ve Alex Gendler, terimin kökenlerini araştırıyor.

TOGETHER tarafından yönetilen Pazit Cahlon ve Alex Gendler tarafından verilen ders.

Shakespeare’in oyunlarından
modern TV dizilerine,

başarıya giden her yolu
mübah bulan acımasız komplocu,

nefret etmeyi sevdiğimiz
tanıdık bir karakter türü oldu.

O kadar tanıdık ki
aslında yüzyıllardır

bu karakterleri tanımlamak için
tek bir sözümüz vardı: Makyavelyan.

Fakat bu kelimeyi bu süre boyunca
yanlış kullanıyor olabilir miyiz?

16. yüzyılın başlarında
devlet adamı Niccoló Machiavelli

birçok tarih, felsefe
ve drama çalışması yazdı.

Ancak kalıcı ünü, dönemindeki
ve gelecekteki hükümdarlara

tavsiye niteliğindeki Prens olarak
bilinen kısa siyasi yazıdan geliyor.

Machiavelli, bunu ilk yapan kişi değildi;

aslında, antik zamanlara dayanan
“prensler için aynalar” olarak bilinen

bir eser geleneği vardı.

Ama öncekilerden farklı olarak,

Machiavelli, ideal bir hükûmeti
tanımlamaya çalışmadı ya da

okuyucusunu adil ve erdemli bir şekilde
yönetmeye teşvik etmedi.

Bunun yerine o, iktidar sorununa,

nasıl elde edileceğine
ve nasıl elde tutulacağına odaklandı.

Ve yayınlandıktan sonraki yıllarda

Prens, şeytani bir ün kazandı.

Avrupa Din Savaşları sırasında,

Katolikler ve Protestanlar,
Machiavell'i, muhalifleri tarafından

gerçekleştirilen şiddet ve tiranlık
eylemlerine ilham vermekle suçladı.

Yüzyılın sonuna gelindiğinde,

Shakespeare ahlaksız bir fırsatçıyı
belirtmek için “Machiavel” i kullanıyordu

ve doğrudan bizim,
“Makyavelyan” sözcüğünü

manipülatif kötü niyetlinin
eş anlamlısı olarak kullanmamızı sağladı.

İlk bakışta,

Prens'in zulüm için bir el kitabı
olarak ününü hak ediyor gibi görünüyor.

Machiavelli, gücü korumak için
yararlı veya zararlı olmasını

ahlaki açıdan hiç
umursamıyormuş gibi görünüyor.

Örneğin, prenslere iktidarı
ele geçirmek için gerekli

tüm acımasızlıkları

değerlendirip gelecekteki
istikrarı sağlamak için

tek bir hamlede yapmaları söylenir.

Komşu bölgelere saldırmak
ve dini azınlıklara baskı yapmak,

halkı işgal etmenin etkili bir yoludur.

Bir prensin kişisel
davranışlarına gelince,

Machiavelli, dürüstlük veya cömertlik gibi

erdemlerin görünümünü korumayı,

ancak çıkarlarını tehdit ettiği anda
bırakmaya hazır olmayı tavsiye eder.

En ünlüsü, bir hükümdar için;

“korkulmanın, sevilmekten
daha güvenli olduğunu” söyler.

Yol, yakın zamanda kurulan Floransa
hükümdarı Lorenzo de’s Medici’nin,

İtalya’nın parçalanmış şehir devletlerini

kendi yönetimi altında birleştirmeye
çağırdığı bir çağrıyla bile bitiyor.

Birçoğu Machiavelli'yi
deneysel olmayan gerçekçilik

ve iç ve dış çatışmalarla parçalanmış
bir İtalya'da barış arzusuyla motive etti.

Bu görüşe göre,

Machiavelli zor bir gerçeği
anlayan ilk kişiydi:

Politik istikrarın daha iyi olması,

tatsız taktiklere ulaşmak için
ne gerekiyorsa buna değer.

Filozof Isaiah Berlin,
ahlaksızlıktan ziyade,

Prens, devletin ihtişamını
Hristiyan bireysel kurtuluş idealinin

üzerine yerleştirerek
Antik Yunan ahlakına geri dönüyor.

Ancak Machiavelli hakkında bildiklerimiz
bu resme uygun olmayabilir.

Yazar, doğduğu Floransa'da 14 yıl boyunca
bir diplomat olarak görev yapmıştı

ve cumhuriyetçi hükûmetini
hükümdar karşıtlarına karşı

şiddetle savunuyordu.

Medici ailesi iktidara geldiğinde,

sadece konumunu kaybetmedi

aynı zamanda
işkence gördü ve kovuldu.

Bu düşünceyle birlikte,

sürgünden yazdığı broşürü

bir prenslik savunması olarak değil,

nasıl yürüdüğünü açıklayan
bir açıklama okumak mümkün.

Nitekim, Spinoza gibi filozoflar,
özgür vatandaşları

istekli hükümdarlar tarafından

boyun eğdirilebilecekleri çeşitli
yollardan uyardığını gördü.

Aslında, her iki okuma da doğru olabilir.

Machiavelli, zalim hükümdarlar için
bir el kitabı yazmış olabilir,

ancak kartlarını paylaşarak kartları
yönetilecek olanlara da açıkladı.

Bunu yaparken,

Hobbes ve gelecekteki
düşünürlerin temellerini

ön yargılı ideallerden ziyade

somut gerçekliklerine dayanarak

incelemek için temel attı.

Acımasız ve şok edici dürüstlüğü
sayesinde Machiavelli,

gücün gerçekte ne olduğu hakkındaki
popüler yanılsamaları parçalamaya çalıştı.

Ve bir arkadaşına ölümünden
kısa bir süre önce yazarken,

insanların “ondan kaçmak için cehenneme
giden yolu öğrenmelerini” umuyordu.