Streha emergjence te krijuara nga letra.
-
0:00 - 0:02Pershendetje. Une jam arkitekt.
-
0:02 - 0:04Jam i vetmi arkitekt ne bote
-
0:04 - 0:08qe ben ndertesa prej letre si ky tubi i kartonit,
-
0:08 - 0:10dhe kjo ekspozite eshte e para qe bera
-
0:10 - 0:12duke perdorur tuba letre.
-
0:12 - 0:161986, shume kohe para se njerezit te fillonin te flisnin
-
0:16 - 0:20per ceshtje ekologjije dhe ceshtje mjedisore,
-
0:20 - 0:24Une fillova te testoj tubin prej letre
-
0:24 - 0:26ne menyre qe ta perdor kete si nje strukture ndertese.
-
0:26 - 0:32Eshte shume i nderlikuar testimi i nje materiali te ri per ndertesat,
-
0:32 - 0:34por kjo eshte me e forte se ajo cka prisja,
-
0:34 - 0:36dhe gjithashtu eshte shume e thjeshte ta izolosh nga uji,
-
0:36 - 0:38dhe po ashtu, si material industrial
-
0:38 - 0:41eshte e mundshme rezistenca ndaj zjarrit.
-
0:41 - 0:45Me pas ndertova strukturen e perkohshme, 1990.
-
0:45 - 0:48Kjo eshte ndertesa e pare e perkohshme e bere prej letre.
-
0:48 - 0:52Ka 330 tuba, me diameter 55 (centimetra),
-
0:52 - 0:54ka vetem 12 tuba me diameter
-
0:54 - 0:56120 centimetra, ose kater kembe, gjeresi.
-
0:56 - 0:59Sic mund te shikoni ne kete fotografi, brenda eshte tualeti.
-
0:59 - 1:02Ne rast se mbeteni pa leter higjenike,
-
1:02 - 1:04mund te grisni pak nga brendesia e murit. (Te qeshura)
-
1:04 - 1:06Pra eshte shume e dobishme.
-
1:06 - 1:10Viti 2000, ishte nje ekspozite te madhe ne Gjermani.
-
1:10 - 1:13Me kerkuan te projektoja godinen,
-
1:13 - 1:16sepse tema e ekspozites ishte ceshtje mjedisore.
-
1:16 - 1:20Pra u zgjodha per te ndertuar pavijonin me tuba letre,
-
1:20 - 1:22leter te riciklueshme.
-
1:22 - 1:25Qellimi im i projektimit nuk eshte perfundimi.
-
1:25 - 1:27Qellimi im ishte qe kur godina te shembej,
-
1:27 - 1:31sepse cdo shtet nderton shume pavjone
-
1:31 - 1:34por pas gjysem viti, ne krijojme shume mbetje industriale,
-
1:34 - 1:39pra godina ime duhet te riperdoret ose riciklohet.
-
1:39 - 1:41Pas kesaj, godina ime u riciklua.
-
1:41 - 1:43Pra ky ishte qellimi i projektit tim.
-
1:43 - 1:47Isha dhe me shume fat te fitoja dhe kompeticionin
-
1:47 - 1:49per te ndertuar Qendren e dyte Pompidou ne France
-
1:49 - 1:51ne qytetin Metz.
-
1:51 - 1:52Duke qene se isha shume i varfer,
-
1:52 - 1:54doja te merrja me qera nje zyre ne Paris,
-
1:54 - 1:56por une nuk mund ta perballoja ate,
-
1:56 - 1:58keshtu vendosa te sillja studentet e mi ne Paris
-
1:58 - 2:01per te ndertuar zyren tone ne maje te qendres Pompidou ne Paris
-
2:01 - 2:03vete.
-
2:03 - 2:06Pra sollem tubat e letres dhe lidhjet e drunjta
-
2:06 - 2:10per te plotesuar zyren 35-metra te gjate.
-
2:10 - 2:13Qendruam aty per gjashte vjet pa paguar qera.
-
2:13 - 2:17(Te qeshura) (Duartrokitje)
-
2:17 - 2:19Faleminderit. Kisha nje problem te madh.
-
2:19 - 2:22Duke qene se ishim pjese e ekspozites,
-
2:22 - 2:25nese nje mik i imi donte te me takonte duhet te blinte nje bilete.
-
2:25 - 2:27Ky ishte problemi.
-
2:27 - 2:30Me pas perfundova qendren Pompidu ne Metz.
-
2:30 - 2:32Tashme eshte nje muzeum shume i njohur,
-
2:32 - 2:35dhe krijova nje monument te madh per qeverine.
-
2:35 - 2:37Por me pas isha shume i zhgenjyer
-
2:37 - 2:40me profesionin tim si arkitekt,
-
2:40 - 2:44sepse ne nuk po ndihmojme, nuk po punojme per shoqerine,
-
2:44 - 2:47por po punojme per njerez te privilegjuar,
-
2:47 - 2:50te pasur, qeverine, zhvillues.
-
2:50 - 2:53Ata kane para dhe fuqi.
-
2:53 - 2:54Keto jane te padukshme.
-
2:54 - 2:58Ata na punesojne ne per te nxjerre ne dukje fuqine dhe parate
-
2:58 - 3:00duke krijuar arkitekture monumentale.
-
3:00 - 3:03Ky eshte profesioni yne, qofte dhe historikisht eshte e njejta,
-
3:03 - 3:05edhe tani po bejme te njejten gje.
-
3:05 - 3:08Pra isha shume i zhgenjyer qe nuk po punonim per shoqerine,
-
3:08 - 3:12edhe pse ka shume njerez
-
3:12 - 3:15qe kane humbur shtepite e tyre nga katastrofa natyrale.
-
3:15 - 3:18Por me duhet te them se nuk jane me katastrofa natyrale.
-
3:18 - 3:21Per shembull, termetet nuk vrasin kurre njerez,
-
3:21 - 3:23por shembja e ndertesave i vret njerezit.
-
3:23 - 3:25Kjo eshte pergjegjesia e arkitekteve.
-
3:25 - 3:27Me pas njerezit kane nevoje per strehim te perkohshem,
-
3:27 - 3:29por per ata nuk punojne arkitektet
-
3:29 - 3:33sepse ata jane shume te zene duke punuar per njerez te privilegjuar.
-
3:33 - 3:36Pra mendova, qofte dhe si arkitekte,
-
3:36 - 3:41ne mund te angazhohemi ne rindertimin e strehimit te perkohshem.
-
3:41 - 3:43Ne mund ta bejme me mire.
-
3:43 - 3:47Pra kjo eshte arsyeja pse fillova te punoja ne zona te shkaterruara.
-
3:47 - 3:511994, ndodhi nje katastrofe e madhe ne Rwanda, Afrike.
-
3:51 - 3:53Dy fiset, Hutu dhe Tutsi, luftonin njeri tjetrin.
-
3:53 - 3:56Mbi dy milion njerez ishin refugjate.
-
3:56 - 4:00Por u suprizova shume kur pashe strehimin, kampin e refugjateve
-
4:00 - 4:02te organizuar nga Kombet e Bashkuara.
-
4:02 - 4:05Ata jane shume te varfer dhe po ngrinin se ftohtit
-
4:05 - 4:07me batanije gjate sezonint te shirave,
-
4:07 - 4:10Ne strehat e ndertuara nga Kombet e Bashkuara,
-
4:10 - 4:12i jepnin thjesht nje shtrese plastike,
-
4:12 - 4:17dhe refugjateve u duhej te prisnin pemet.
-
4:17 - 4:18Por mbi dy milion njerez presin pemet.
-
4:18 - 4:21U kthye ne nje shpyllezim te madh
-
4:21 - 4:23dhe nje problem ekologjik.
-
4:23 - 4:26Per kete arsye filluan te sigurojne tuba dhe barraka alumini.
-
4:26 - 4:28Shume te shtrenjta, ata i shesin ato per para,
-
4:28 - 4:30dhe fillojne te presin pemet serish.
-
4:30 - 4:34Ne kete pike une propozova idene time per te permiresuar gjendjen
-
4:34 - 4:36duke perdorur keto tuba letre
-
4:36 - 4:39sepse kjo eshte kaq e lire dhe rezistente,
-
4:39 - 4:42por buxheti im eshte vetem $ 50.00 per njesi.
-
4:42 - 4:45Ndertojme 50 njesi per ta bere ate si nje test monitorimi
-
4:45 - 4:51per rezistencen, lageshtine, termitet dhe te tjera.
-
4:51 - 4:55Dhe me pas, vitin e mepasshem, ne 1995, ne Kobe te Japonise,
-
4:55 - 4:57ndodhi nje termet i madh.
-
4:57 - 5:00Pothuajse 7.000 njerez humben jeten,
-
5:00 - 5:03dhe nje qytet si distrikti i Nagata,
-
5:03 - 5:06u dogj i gjithi ne nje zjarr pas termetit.
-
5:06 - 5:10Zbulova qe kish shume refugjate Vietnameze
-
5:10 - 5:13qe po vuanin ne nje kishe Katolike--
-
5:13 - 5:14ndertesa ishte shkaterruar totalisht.
-
5:14 - 5:18Keshtu, shkova atje dhe i propozova prifterinjve,
-
5:18 - 5:21"Perse nuk e ndertojme kishen me tuba letre?"
-
5:21 - 5:24Nje prift tha, "Oh, Zot, mos je gje i marre?
-
5:24 - 5:26Cfare propozimi eshte ky pas nje zjarri?"
-
5:26 - 5:29Ai nuk pati kurre besim tek une, por une nuk u dorezova.
-
5:29 - 5:31Nisa te shkoj e vij per ne Kobe,
-
5:31 - 5:34dhe u takova me shoqaten e njerezve Vietnameze.
-
5:34 - 5:37Ato po jetonin ne kete menyre me disa flete shume te lire plastike
-
5:37 - 5:38ne nje park.
-
5:38 - 5:41Keshtu une propozova te rindertoj. Pervesha menget dhe ngrita fonde.
-
5:41 - 5:44Bera nje strehe me tuba letre per to,
-
5:44 - 5:47dhe ne menyre per ta bere te lehte per ta ndertuar nga studentet
-
5:47 - 5:48dhe gjithashtu te lehte per ta prishur,
-
5:48 - 5:51perdora barrela birre si themel.
-
5:51 - 5:54I kerkova kompanise se birres Kirin,
-
5:54 - 5:57sepse ne ate kohe, kompania e birres Asahi
-
5:57 - 5:59i kish bere te kuqe barrelat e birres,
-
5:59 - 6:01c'ka nuk duket mire me ngjyren e tubave prej letre.
-
6:01 - 6:04Koordinimi i ngjyrave eshte shume i rendesishem.
-
6:04 - 6:07Dhe mbaj mend qe ne ishim duke pritur
-
6:07 - 6:09qe brenda barreles plastike te birres te kish birre,
-
6:09 - 6:11por ja qe na erdhi bosh. (Te qeshura)
-
6:11 - 6:14Mbaj mend qe ky cast ishte zhgenjyes.
-
6:14 - 6:17Ndaj, gjate veres me studentet e mi,
-
6:17 - 6:19ne ndertuam rreth 50 streha.
-
6:19 - 6:22Me ne fund, dhe vetem ne fund prifti na besoi te rindertojme.
-
6:22 - 6:24Ai tha, "Persa kohe qe fondet e nevojshme i ngre vete,
-
6:24 - 6:26dhe sjell studentet e tu per ta ndertuar, mund ta besh."
-
6:26 - 6:29Keshtu, shpenzuam pese jave per te rindertuar kishen.
-
6:29 - 6:32Ishte menduar qe te qendronte aty per tre vjet,
-
6:32 - 6:35por faktikisht qendroi aty per 10 vjet, sepse njerezit e pelqyen.
-
6:35 - 6:39Nje tjeter termet i forte ndodhi ne Taivan,
-
6:39 - 6:43dhe propozuam qe ta dhuronim kete kishe,
-
6:43 - 6:45kshq e shkeputem prej aty,
-
6:45 - 6:47dhe derguam vullnetare atje per ta ndertuar.
-
6:47 - 6:51Kjo kishe eshte ende ne Tajvan, si nje kishe permanente.
-
6:51 - 6:53Kjo ndertese u kthye ne nje ndertese permanente.
-
6:53 - 6:58Aty nisa te mendoj, c'eshte nje ndertese permanente dhe c'eshte nje e perkoheshme?
-
6:58 - 7:00Edhe nje ndertese e bere me leter
-
7:00 - 7:03mund te jete permanente nese njerezit e duan ate.
-
7:03 - 7:05Edhe nje ndertese prej betoni mund te jete e perkohshme
-
7:05 - 7:08nese behet per te bere para.
-
7:08 - 7:10Ne 1999, ne Turqi ndodhi nje termet i madh,
-
7:10 - 7:14shkova atje per te perdorur materiale lokale e te ndertoja streha.
-
7:14 - 7:18Ne 2001, ne Indine Perendimore, ndertova po ashtu nje strehe.
-
7:18 - 7:22Ne 2004, ne Sri Lanka, pas termetit Sumatra
-
7:22 - 7:26dhe tsunamit, rindertova fshatra te peshkatareve Islamike.
-
7:26 - 7:31Ndersa ne 2008, ne Chengdu, Sichuan te Kines,
-
7:31 - 7:34pothuajse 70.000 njerez humben jeten,
-
7:34 - 7:37dhe vecanerisht shume shkolla ishin shkaterruar
-
7:37 - 7:41si rrjedhoje e korrupsionit midis autoriteteve dhe kontraktuesve.
-
7:41 - 7:44Mu kerkua te rindertoj nje kishe te perkoheshme.
-
7:44 - 7:48Solla studentet e mi japoneze per te punuar me studentet kineze.
-
7:48 - 7:51Ne nje muaj, perfunduam nente klasa,
-
7:51 - 7:52rreth 500 metra katrore.
-
7:52 - 7:57Ende perdoret, edhe pas termetit te fundit ne Kine.
-
7:57 - 8:02Ne 2009, ne L'Aquila te Italise ndodhi nje termet i madh.
-
8:02 - 8:04Kjo eshte nje foto mjaft interesante:
-
8:04 - 8:07ish Kryeministri Berlusconi
-
8:07 - 8:12dhe ish ish ish ish ish Kryeministri japonez Mr. Aso--
-
8:12 - 8:15kjo sepse ne na duhet te nderrojme Kryeminister cdo vit.
-
8:15 - 8:20Dhe te dy ishin mjaft xhentil per perkrahjen e modelit tim.
-
8:20 - 8:25Propozova nje rindertim te madh, pallatin e kultures,
-
8:25 - 8:27pasi L'Aquilla eshte teper e njohur per muzike
-
8:27 - 8:29dhe te gjitha sallat e koncerteve ishin shkaterruar,
-
8:29 - 8:31dhe muzikantet ishin duke e lene qytetin.
-
8:31 - 8:32I propozova Kryebashkiakut,
-
8:32 - 8:34rindertimin e perkohshem te auditoriumit.
-
8:34 - 8:37Ai tha, "Persa kohe qe ti sjell parate e tua, mund ta besh."
-
8:37 - 8:39Dhe une isha mjaft me fat.
-
8:39 - 8:41Mr. Berlusconi solli samitin e G8,
-
8:41 - 8:43dhe ish Kryeministri Japonez erdhi,
-
8:43 - 8:46e na ndihmuan per te ngritur fondet e nevojshme,
-
8:46 - 8:49dhe une arrita te marr 500 mije euro nga qeveria Japoneze
-
8:49 - 8:52per te ringritur kete auditor te perkohshem.
-
8:52 - 8:57Ne vitin 2010 ne Haiti ndodhi nje tjeter termet i madh,
-
8:57 - 8:58por eshte e pamundur te shkosh me avion atje,
-
8:58 - 9:01kshq une shkova ne vendin fqinj te Santo Domingo,
-
9:01 - 9:04dhe mu deshen 6 ore me makine per te arritur ne Haiti
-
9:04 - 9:07dhe ne bashkepunim me studentet e Santo Domingo
-
9:07 - 9:11te ndertonim 50 streha me tuba letre te gjetura ne vend.
-
9:11 - 9:15Kjo ishte ajo qe ndodhi ne veriun e Japonise para dy vitesh.
-
9:15 - 9:16Pas termetit dhe tsunamit,
-
9:16 - 9:20njerezit duhej te evakuoheshin ne nje dhome te madhe gjimanzi.
-
9:20 - 9:22Por shiheni kete. Ketu nuk ka fare privatesi.
-
9:22 - 9:25Njerezit vuajne menderisht dhe fizikisht.
-
9:25 - 9:28Kshq, ne u nisem atje per te ndertuar mure ndarese
-
9:28 - 9:32me punen vullnetare te studenteve,
-
9:32 - 9:36nje strehez shume e thjeshte e krijuar me tuba letre dhe perde.
-
9:36 - 9:38Megjithate, disa nga autoritetet e qendres
-
9:38 - 9:40nuk deshen qe ne te benim dicka te tille, ata thane
-
9:40 - 9:44se do te qe shume e veshtire per ti kontrolluar ata.
-
9:44 - 9:46Por ishte me te vertete e nevojshme ta beje nje gje te tille.
-
9:46 - 9:49Atje nuk kish mjaftueshem hapesire per te ndertuar
-
9:49 - 9:52shtepi standarte nje kateshe si kjo ketu.
-
9:52 - 9:54Shiheni kete. Edhe qeveria civile nuk po ben
-
9:54 - 9:58nje ndertim te hajrit ne shtepite e perkohshme,
-
9:58 - 10:05kaq te dendura dhe te remujshme sepse ska hapsire, me uje qe rrjedh,
-
10:05 - 10:08dhe mendova, na duhet te bejme nje ndertese shume kateshe
-
10:08 - 10:11pasi nuk ka shume toke te lire dhe sepse nuk eshte shume e rehatshme.
-
10:11 - 10:16Keshtuqe i propozova kryebashkiakut ne kohen kur po beja ndarjet.
-
10:16 - 10:20Me ne fund njoha nje Kryebashkiak ne fshatin e Onagawa
-
10:20 - 10:21ne Miyagi.
-
10:21 - 10:25Ai me kerkoi qe te ndertonim shtepi 3 kateshe ne fusha bejzbolli.
-
10:25 - 10:28Perdora kontejneret e transportit
-
10:28 - 10:31dhe gjithashtu studentet me ndihmuan
-
10:31 - 10:33te ndertonim mobiljet
-
10:33 - 10:35per ti bere te rehatshme,
-
10:35 - 10:37dhe ne buxhetin e qeverise
-
10:37 - 10:41duke e mbajtur siperfaqen e shtepive te njejta
-
10:41 - 10:42por shume me teper te rehatshme.
-
10:42 - 10:46Shume prej atyre njerezve vendosen te jetojne aty perhere.
-
10:46 - 10:48Isha shume i lumtur ta degjoja kete gje.
-
10:48 - 10:52Tani jam duke punuar ne Zelanden e Re, ne Christchurch.
-
10:52 - 10:56Rreth 20 dite me pare se te ndodhte termeti ne Japoni,
-
10:56 - 10:57dhe ato paten nje termet te madh,
-
10:57 - 11:00ku humben jeten shume studente japoneze,
-
11:00 - 11:02dhe katedralja me e madhe e qytetit,
-
11:02 - 11:05simboli i Christchursh, ishte plotesisht e shkaterruar.
-
11:05 - 11:09Dhe mua mu kerkua te rindertoja katedralen e perkoheshme.
-
11:09 - 11:11Keshtu duket ne ndertm e siper.
-
11:11 - 11:15Dhe do te me pelqente te vazhdoja te ndertoja monumente
-
11:15 - 11:17qe jane te dashura per njerezit,
-
11:17 - 11:18Faleminderit Shume.
-
11:18 - 11:20(Duartrokitje)
-
11:20 - 11:23Faleminderit. (Duartrokitje)
-
11:23 - 11:26Faleminderit Shume. (Duartrokitje)
- Title:
- Streha emergjence te krijuara nga letra.
- Speaker:
- Shigeru Ban
- Description:
-
Kohë me pare se qëndrueshmëria te bëhej modë, arkitekti Shigeru Ban kishte filluar eksperimentet e tij me materialet e ndërtimit ekologjikisht të shëndosha, si tuba kartoni dhe letër. Strukturat e tij të shquara janë menduar shpesh si strehim i përkohshëm, i projektuar për të ndihmuar te shperngulurit në fatkeqësi- si ato qe goditen kombe të tilla si Haiti, Ruanda apo Japonia. Megjithatë, shpesh ndodh qe ndërtesat te mbeten një pjesë e dashur e peizazhit shume kohe pasi e kanë shërbyer qëllimin e tyre. (Filmuar në TEDxTokyo.)
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:42
![]() |
Helena Bedalli edited Albanian subtitles for Emergency shelters made from paper | |
![]() |
Helena Bedalli edited Albanian subtitles for Emergency shelters made from paper | |
![]() |
Helena Bedalli edited Albanian subtitles for Emergency shelters made from paper | |
![]() |
Helena Bedalli approved Albanian subtitles for Emergency shelters made from paper | |
![]() |
Helena Bedalli edited Albanian subtitles for Emergency shelters made from paper | |
![]() |
Helena Bedalli edited Albanian subtitles for Emergency shelters made from paper | |
![]() |
Helena Bedalli accepted Albanian subtitles for Emergency shelters made from paper | |
![]() |
Helena Bedalli edited Albanian subtitles for Emergency shelters made from paper |