-
Burada belə bir maraqlı misal verilib.
-
a-nı tapmalıyıq.
limit x 0-a yaxınlaşdıqda
-
kökaltında 4 üstəgəl x
-
çıx kökaltında 4
-
çıx a vur x
-
böl x bərabərdir 3/4-ə.
-
Videonu dayandırın və
-
əvvəlcə özünüz tapmağa çalışın.
-
İndi isə gəlin
-
birlikdə baxaq.
-
Gəlin görək
-
x 0-a yaxınlaşdıqda
-
bu limit nəyə bərabərdir.
-
Burada
-
yazaq.
-
Limit x 0-a yaxınlaşdıqda
-
kökaltında 4 üstəgəl x
-
çıx kökaltında 4 çıx ax
-
böl x.
-
Burada hesabi kökaltında
-
4 alırıq.
-
Çünki 4 üstəgəl 0
4-ə bərabərdir.
-
Burada da hesabi
-
kökaltında 4 alırıq.
-
Çünki
-
a vur 0 0-a bərabərdir
-
və 4 çıx 0 alınır.
-
Bu da bizə kökaltında 4 verir.
-
Bu, 2-yə bərabərdir.
-
Verilmiş bu kökaltı ifadə 2-yə bərabərdir.
-
x-in yerinə 0 qoyduqda
-
burada 2 alırıq.
-
Eyni qaydada,
-
bu ifadə də 2-yə bərabərdir.
-
2 çıx 2 alırıq,
-
x 0-a yaxınlaşdıqda
-
bu da 0 olur.
-
İfadəmiz bu şəkildə alınır
-
və bu isə qeyri-müəyyən ifadədir.
-
Bu zaman isə
-
biz bu limiti hesablamaq üçün
Lopital qaydasından istifadə edə bilərik.
-
0/0 və ya sonsuzluq böl sonsuzluq aldıqda
Lopital qaydasını tətbiq edirik.
-
Gəlin görək onda bu
-
limit nəyə bərabər olacaq.
-
Limit
-
x 0-a yaxınlaşdıqda
-
surətin törəməsi
-
böl məxrəcin törəməsi.
-
Surətin törəməsi nəyə bərabərdir?
-
Ya da gəlin əvvəlcə
-
məxrəcin törəməsinə baxaq.
-
Çünki x-in
-
-- fərqli rənglə davam edək --
-
x-in x-ə görə törəməsi
-
1-ə bərabərdir.
-
İndi də surətin
-
törəməsinə baxaq.
-
Beləliklə,
-
surətin x-ə görə törəməsinə baxırıq.
-
Bu, 4 üstəgəl x üstü 1/2 deməkdir.
-
Bu hissənin törəməsi
-
1/2 vur 4
-
üstəgəl x üstü mənfi 1/2 olacaq.
-
Bəs bu hissənin törəməsi nəyə bərabərdir?
-
Gəlin baxaq.
-
Burada zəncir qaydasından istifadə etdik.
-
4 üstəgəl x-in x-ə görə
törəməsi 1-ə bərabərdir,
-
bu ifadəni də 1-ə vurduq.
-
Buraya zəncir qaydasını tətbiq etsək,
-
4 çıx ax-in x-ə görə törəməsi
mənfi a-ya bərabərdir.
-
İndi isə bunu vuraq.
Belə ki,
-
bunun qarşısında mənfi var deyə üstəgəl olur.
-
Üstəgəl a.
-
Üstəgəl a vur...
-
vur 1/2
-
vur 4 çıx ax
-
üstü mənfi 1/2.
-
Burada zəncir qaydası və qüvvətin
-
törəmə qaydasından istifadə etdim.
-
Bu, nəyə bərabər olacaq?
-
Burada
-
hər hansı bir ifadə böl 1 alırıq.
-
x 0-a yaxınlaşdıqda surətdə
-
4 üstəgəl 0,
-
yəni 4 üstü mənfi 1/2 alırıq.
-
Bu da 1/2 olacaq.
-
4 üstü 1/2
2-yə bərabərdir,
-
4 üstü mənfi 1/2 də
1/2-ə bərabərdir.
-
x 0-a yaxınlaşdıqda
-
burada isə 4 üstü mənfi 1/2,
-
yəni 1/2 alırıq.
-
Bunu sadələşdirək.
-
1/2 vur 1/2
1/4-ə bərabərdir.
-
Bu, bu hissədir.
-
Burada isə a vur 1/2 vur 1/2,
-
yəni üstəgəl a böl 4 alırıq.
-
Bu isə elə
-
a üstəgəl 1 böl
4-ə bərabərdir.
-
Burada limitin 3/4-ə bərabər olduğu
qeyd olunub.
-
Deməli, onda bunu da 3/4-ə bərabər edirik.
-
Bu, elə başlanğıcda verilmiş
limit olduğundan
-
3/4-ə bərabər olmalıdır.
-
Bu isə olduqca asandır.
-
Aydındır ki, burada
-
a üstəgəl 1 3-ə bərabərdir,
-
a da 2-yə bərabərdir.
-
Bu qədər.