Τα μυστικά που ανακαλύπτω στον βυθό του Ωκεανού | Λώρα Ρόμπινσον | TEDxBrussels

Εκατοντάδες μέτρα κάτω απ' την επιφάνεια των ωκεανών, η Λώρα Ρόμπινσον προσεγγίζει τα τεράστια υποθαλάσσια βουνά. Αναζητά κοράλλια της βαθιάς θάλασσας, με ηλικία χιλιάδων χρόνων. Από τη μελέτη της σύστασής τους ζητά να ανακαλύψει το πώς αλλάζει ο ωκεανός με τον χρόνο. Μελετώντας την ιστορία της Γης ο Ρόμπινσον ελπίζει να βρει τι πιθανόν θα συμβεί στον πλανήτη στο μέλλον.

Αυτή η ομιλία έγινε σε μια εκδήλωση TEDx, η οποία χρησιμοποιεί τη μορφή των συνεδρίων TED αλλά διοργανώνεται ανεξάρτητα, από μια τοπική κοινότητα/ομάδα. Διαβάστε περισσότερα στο http://ted.com/tedx

Θα ήθελα να ξεκινήσω λέγοντάς σας

ότι ο μικρός μου αδελφός
είναι δημοσιογράφος

και μου είπε πως χρειάζεται μία ώρα
για να γράψει ένα άρθρο.

Το άρθρο δημοσιεύεται στο διαδίκτυο

και την ίδια μέρα 100.000 άνθρωποι
μπορεί να διαβάσουν αυτό το άρθρο.

Εγώ μπορεί να περάσω δύο χρόνια
σχεδιάζοντας μια αποστολή,

δύο ακόμη χρόνια για να γράψω το άρθρο,

και αν το άρθρο μου έχει καλή αποδοχή
-ή ίσως κακή αποδοχή-

ίσως γίνει 100 φορές βιβλιογραφική αναφορά
μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια.

Οπότε, ποτέ δεν θα έχω τα ίδια στατιστικά
με τον μικρό μου αδελφό.

Πάντως, σήμερα το απόγευμα
με βοηθάτε να τις βελτιώσω λίγο

και γι' αυτό σας ευχαριστώ
για την προσοχή σας.

(Χειροκρότημα)

Ελπίζω λοιπόν, να βρείτε
ενδιαφέροντα αυτά που θα σας πω.

Είμαι χημικός ωκεανών.

Μελετώ τη χημεία των ωκεανών σήμερα.

Μελετώ τη χημεία των ωκεανών στο παρελθόν.

Παρακολουθώ τι συνέβη στο παρελθόν,

μελετώντας απολιθωμένες μορφές
κοραλλιών στα βαθιά νερά.

Βλέπετε πίσω μου μια εικόνα
αυτών των κοραλλιών.

Αυτό έχει συλλεγεί κοντά στην Ανταρκτική,
χιλιάδες μέτρα κάτω από τη θάλασσα

και είναι πολύ διαφορετικό
από τα είδη των κοραλλιών

που ίσως είχατε την τύχη να δείτε
στις διακοπές σας στους τροπικούς.

Ελπίζω ότι αυτή η ομιλία

θα σας δώσει μια άποψη
των ωκεανών σε 4 διαστάσεις.

Στις 2 διαστάσεις, όπως σ' αυτή
την όμορφη δισδιάστατη εικόνα

της θερμοκρασίας
της επιφάνειας της θάλασσας.

Η εικόνα πάρθηκε από δορυφόρο
και έχει καταπληκτική χωρική ανάλυση.

Είναι εύκολο να καταλάβουμε
τα γενικά χαρακτηριστικά της.

Οι περιοχές του Ισημερινού είναι θερμές
γιατί υπάρχει περισσότερη ακτινοβολία.

Οι πολικές περιοχές είναι ψυχρές
γιατί υπάρχει λιγότερη.

Και γι' αυτό είναι δυνατός
ο σχηματισμός πάγων στην Ανταρκτική

και ψηλά στο Βόρειο Ημισφαίριο.

Αν βουτήξετε βαθιά στη θάλασσα
ή ακόμα κι αν βρέξετε τα δάχτυλά σας,

ξέρετε ότι γίνεται πιο κρύα
όσο πάτε βαθύτερα.

Αυτό συμβαίνει κυρίως γιατί τα βαθιά νερά
που καλύπτουν την άβυσσο των ωκεανών

έρχονται από τις πολικές περιοχές
όπου τα νερά έχουν μεγαλύτερη πυκνότητα.

Αν ταξιδέψουμε στο παρελθόν
20.000 χρόνια πριν,

η Γη έμοιαζε πολύ διαφορετική.

Σας έδωσα μια εικόνα
μίας από τις μεγαλύτερες διαφορές

που θα παρατηρούσατε
αν ταξιδεύατε πίσω στον χρόνο.

Οι παγετώνες ήταν πολύ μεγαλύτεροι.

Κάλυπταν μεγάλα μέρη της ηπείρου
και επεκτείνονταν στον ωκεανό.

Το επίπεδο της θάλασσας
ήταν 120 μέτρα χαμηλότερο.

Τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα
ήταν πολύ χαμηλότερα από σήμερα.

Η Γη ήταν ίσως πιο κρύα
κατά περίπου 3-5 βαθμούς

και πολύ, πολύ πιο παγωμένη
στις πολικές περιοχές.

Αυτό που προσπαθώ να καταλάβω
εγώ και οι συνεργάτες μου,

είναι το πώς περάσαμε

από αυτή την κατάσταση
χαμηλής θερμοκρασίας

στο θερμότερο κλίμα
που απολαμβάνουμε σήμερα.

Γνωρίζουμε από έρευνες
στους πυρήνες των πάγων

-εδώ βλέπουμε εικόνα ενός παγετώνα

που τράβηξε ο συνεργάτης μου
Νταν Μπλάκγουντ,

κάτω στον Νότιο Ωκεανό-

πως η μετάβαση από τις ψυχρές συνθήκες
στις θερμές συνθήκες

δεν ήταν ομαλή, όπως ίσως θα συμπεραίνατε

από την αργή αύξηση
στην ηλιακή ακτινοβολία.

Και το γνωρίζουμε
από τους πυρήνες των πάγων

γιατί αν τρυπήσουμε βαθιά τους πάγους

βρίσκουμε ετήσιες ζώνες
όπως σ' αυτό τον παγετώνα.

Βλέπετε τις λευκές και γαλάζιες στρώσεις.

Σ' αυτούς τους πυρήνες παγιδεύονται αέρια
οπότε μπορούμε να μετρήσουμε το CO2.

Γι' αυτό γνωρίζουμε πως το CO2
ήταν χαμηλότερο στο παρελθόν.

Η χημεία του πάγου μας μιλά και
για τη θερμοκρασία στις πολικές περιοχές.

Με την πάροδο του χρόνου,
από τα 20.000 χρόνια μέχρι τις μέρες μας

παρατηρούμε πως η θερμοκρασία αυξήθηκε.

Η αύξηση δεν ήταν ομαλή.

Υπήρχαν φορές που η αύξηση ήταν απότομη,

μετά σταθεροποιήθηκε,
και πάλι μια απότομη αύξηση.

Υπήρχε διαφορά μεταξύ των δύο πόλων

και η αύξηση του CO2 έγινε με άλματα.

Οπότε είμαστε βέβαιοι
ότι έχει να κάνει με τον ωκεανό.

Ο ωκεανός αποθηκεύει
τεράστιες ποσότητες άνθρακα,

60 φορές περίπου παραπάνω
από την ατμόσφαιρα.

Επίσης μεταφέρει θερμότητα
διαμέσου του Ισημερινού.

Είναι γεμάτος θρεπτικά συστατικά
και ελέγχει την πρωτογενή παραγωγικότητα.

Αν λοιπόν θέλουμε να ανακαλύψουμε
τι συμβαίνει στα βάθη της θάλασσας,

πρέπει να κατέβουμε
σ' αυτά τα βάθη και να ερευνήσουμε.

Εδώ είναι ένα θαυμάσιο πλάνο
από ένα θαλάσσιο όρος

σε βάθος ενός χιλιομέτρου

στα διεθνή νερά του Ατλαντικού,

μακριά από την ξηρά.

Είστε από τους πρώτους
που βλέπουν αυτό το μέρος του βυθού

μαζί με την ερευνητική μου ομάδα.

Ίσως βλέπετε καινούρια είδη - δεν ξέρουμε.

Πρέπει να συλλέξουμε δείγματα
και να τα ταξινομήσουμε συστηματικά.

Βλέπετε όμορφα αλκυονοειδή κοράλλια.

Υπάρχουν Οφίουροι
που αναπτύσσονται σ' αυτά τα κοράλλια.

Μοιάζουν με πλοκάμια
που βγαίνουν απ' τα κοράλλια.

Κάποια κοράλλια σχηματίζονται από
διαφορετικές μορφές ανθρακικού ασβεστίου

που αναπτύσσονται στο βασάλτη
αυτού του τεράστιου υποθαλάσσιου όρους.

Αυτά τα σκούρα πράγματα
είναι απολιθωμένα κοράλλια

και θα μιλήσω λίγο ακόμη γι' αυτά
καθώς ταξιδεύουμε στο παρελθόν.

Χρειαζόμαστε λοιπόν ένα ερευνητικό σκάφος.

Αυτό είναι το Τζέημς Κουκ,
ένα ερευνητικό σκάφος ωκεανού

αγκυροβολημένο στην Τενερίφη.

Είναι όμορφο, έτσι;

Περίφημο, αν δεν είσαι σπουδαίος ναυτικός.

Μερικές φορές η κατάσταση
είναι κάπως έτσι.

Εδώ είμαστε εμείς
που προσπαθούμε να διασφαλίσουμε

ότι δε θα χάσουμε πολύτιμα δείγματα.

Όλοι τρέχουμε πάνω κάτω
κι εμένα με πιάνει φοβερή ναυτία,

οπότε δεν είναι πάντα
και τόσο διασκεδαστικό.

Πρέπει λοιπόν να γίνουμε
πολύ καλοί χαρτογράφοι.

Δε συναντά κανείς παντού τόσο μεγάλη
αφθονία πανέμορφων κοραλλιών.

Είναι εξαπλωμένα σ' όλο τον κόσμο
και στα βαθιά νερά,

αλλά πρέπει να αναζητήσουμε
τα κατάλληλα μέρη.

Μόλις είδαμε ένα παγκόσμιο χάρτη

και πάνω του την πορεία του σκάφους μας
πέρυσι σε ένα ταξίδι επτά εβδομάδων.

Εδώ είμαστε εμείς,
έχοντας φτιάξει τους χάρτες μας

σε 75.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα
βυθού σε επτά εβδομάδες,

αλλά εδώ είναι ένα πολύ μικρό
τμήμα του βυθού.

Πλέουμε από δυτικά προς τα ανατολικά,
σε ένα τμήμα του ωκεανού

που θα έμοιαζε κενό
σε ένα χάρτη μεγάλης κλίμακας.

Αλλά βασικά, κάποια από αυτά τα όρη
είναι ψηλά σαν το Έβερεστ.

Έτσι, με τους χάρτες
που κατασκευάζουμε στην πορεία,

έχουμε ανάλυση 100 μέτρων,

αρκετή για να επιλέξουμε περιοχές
για να αναπτύξουμε τον εξοπλισμό μας,

αλλά όχι για να δούμε και πολλά.

Για κάτι τέτοιο, πρέπει να στείλουμε
τηλεκατευθυνόμενα οχήματα

πέντε μέτρα πάνω από το βυθό.

Αν το κάνουμε, παίρνουμε χάρτες με ανάλυση
ένα μέτρο σε βάθος χιλιομέτρων.

Εδώ είναι ένα τηλεκατευθυνόμενο όχημα,
ένα ερευνητικό όχημα.

Βλέπετε μια σειρά από φώτα στην κορυφή.

Είναι κάμερες υψηλής ευκρίνειας,
βραχίονες χειρισμού,

και πολλά μικρά κουτιά
για τα δείγματά μας.

Εδώ είμαστε στην πρώτη μας κατάδυση
στον ωκεανό σ' αυτό το ταξίδι.

Πηγαίνουμε γρήγορα για να σιγουρευτούμε
ότι τα τηλεκατευθυνόμενα οχήματα

δεν επηρεάζονται από άλλα πλοία
ή μέρη του πλοίου.

Βλέπετε τις φυσαλίδες να ανεβαίνουν.
Μου αρέσει πολύ αυτό το πλάνο.

Και πάμε βαθιά,
και βλέπουμε αυτά τα πράγματα.

Θαλασσινά σφουγγάρια, ενός μέτρου.

Αυτός είναι ένας Ολοθούριος που κολυμπά,

ένα θαλασσινό σαλιγκάρι σε αργή κίνηση.

Τα περισσότερα πλάνα που δείχνω
έχουν επιταχυνθεί,

γιατί όλα αυτά παίρνουν πολύ χρόνο.

Αυτός επίσης είναι ένας ωραίος Ολοθούριος.

Αυτό το ζώο που θα δείτε
ήταν μια μεγάλη έκπληξη.

Ποτέ δεν είχα δει κάτι τέτοιο
και εκπλαγήκαμε όλοι.

Ήταν μετά από 15 ώρες δουλειάς

και ξαφνικά αυτό το γιγάντιο
θαλάσσιο τέρας άρχισε να πλησιάζει.

Λέγεται Πυρόσωμα
ή Χιτωνόζωο αν θέλετε.

Δεν ήταν αυτό που ψάχναμε.

Εμείς αναζητούσαμε
κοράλλια της βαθιάς θάλασσας.

Θα δείτε σε λίγο
την εικόνα ενός κοραλλιού.

Είναι μικρό,
περίπου πέντε εκατοστά σε ύψος.

Είναι από ανθρακικό ασβέστιο.

Βλέπετε τα πλοκάμια του
να κινούνται στα κύματα του ωκεανού.

Ένας τέτοιος οργανισμός
ζει συνήθως 100 χρόνια περίπου.

Και καθώς μεγαλώνει απορροφά
χημικές ουσίες από τη θάλασσα.

Η ποσότητα αυτών των ουσιών
εξαρτάται από τη θερμοκρασία,

εξαρτάται από το pH
και τα θρεπτικά συστατικά.

Κι αν καταλάβουμεπώς αυτές οι ουσίες
ενσωματώνονται στο σκελετό του

μπορούμε μετά να συλλέξουμε
δείγματα απολιθωμάτων

και να αναπαραστήσουμε το πώς
θα έμοιαζε ο ωκεανός στο παρελθόν.

Εδώ μας βλέπετε
να συλλέγουμε αυτό το κοράλλι

με ένα σύστημα αναρρόφησης,

να το τραβάμε επάνω,

και να το τοποθετούμε
σε ένα δοχείο δειγματοληψίας.

Πρέπει να το κάνουμε πολύ προσεκτικά,
θα πρόσθετα.

Κάποιοι απ' αυτούς τους οργανισμούς
ζουν ακόμη περισσότερο.

Αυτό είναι ένα μαύρο κοράλλι
που έχει το όνομα Leiopathes.

Η φωτογραφία έχει τραβηχθεί
από το συνεργάτη μου Μπρένταν Ρόαρκ

500 περίπου μέτρα κάτω από τη Χαβάη.

Τέσσερις χιλιάδες χρόνια
είναι πολύς χρόνος.

Αν πάρεις ένα κλαδάκι απ' αυτά τα κοράλλια
και το καθαρίσεις

έχει περίπου 100 μικρόμετρα διάμετρο.

Ο Μπρένταν πήρε μερικά
εγκάρσια δείγματα απ' αυτό το κοράλλι

-βλέπετε τα σημάδια-

και μπόρεσε να δείξει
ότι πρόκειται για ετήσιες ζώνες.

Δηλαδή ακόμη και 500 μέτρα
κάτω από τη θάλασσα,

τα κοράλλια μπορούν να καταγράφουν
τις εποχικές μεταβολές.

Πολύ εντυπωσιακό.

Αλλά 4.000 χρόνια δεν είναι αρκετά

για να μας πάνε πίσω
στην εποχή των μεγάλων παγετώνων.

Οπότε τι κάνουμε;

Ψάχνουμε γι' αυτά τα απολιθωμένα δείγματα.

Αυτό είναι που με κάνει πραγματικά
αντιπαθητική στην ερευνητική μου ομάδα.

Καθώς προχωράμε λοιπόν,
υπάρχουν παντού τεράστιοι καρχαρίες,

υπάρχουν Πυροσώματα, Ολοθούριοι,
γιγάντιοι Σπόγγοι,

αλλά εγώ τους βάζω όλους να κατέβουν
στις περιοχές με τα απολιθώματα

και περνάμε πολύ χρόνο
σκαλίζοντας το βυθό.

Συλλέγουμε όλα αυτά τα κοράλλια,
τα ανεβάζουμε και τα ταξινομούμε.

Καθένα τους όμως έχει διαφορετική ηλικία

κι αν μπορέσουμε να βρούμε την ηλικία τους

και να μετρήσουμε αυτά τα χημικά μηνύματα,

αυτό θα μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε

τι είχε συμβεί στο παρελθόν στον ωκεανό.

Εδώ λοιπόν στην αριστερή εικόνα

πήρα μια τομή από αυτό το κοράλλι,

το καθάρισα προσεκτικά
και πήρα μια απεικόνιση.

Στη δεξιά εικόνα, πήραμε την ίδια τομή

και τη βάλαμε
σ' έναν πυρηνικό αντιδραστήρα.

Προκαλέσαμε σχάση.

Κάθε φορά υπάρχει κάποια διάσπαση,

το βλέπετε σαν σημάδι στο κοράλλι.

Παρατηρούμε κατόπιν
την κατανομή του Ουρανίου.

Γιατί το κάνουμε αυτό;

Το Ουράνιο είναι ένα στοιχείο
με κακή φήμη, αλλά εγώ το αγαπώ.

Η διάσπαση μας βοηθά να ανακαλύψουμε
τους ρυθμούς και τους χρόνους

όσων συμβαίνουν στον ωκεανό.

Αν θυμάστε από την αρχή της ομιλίας,

αυτό θέλαμε να πετύχουμε
όταν αναρωτιόμαστε για το κλίμα.

Χρησιμοποιούμε λέιζερ
για να αναλύσουμε το Ουράνιο.

Ένα από τα θυγατρικά προϊόντα,
το Θόριο, σ' αυτά τα κοράλλια,

μας λέει επακριβώς
την ηλικία των απολιθωμάτων.

Αυτή η όμορφη απεικόνιση
του Νότιου Ωκεανού

παρουσιάζει το πώς χρησιμοποιούμε
αυτά τα κοράλλια

για να πάρουμε κάποια
από τα παλιά αρχεία των ωκεανών.

Βλέπετε την πυκνότητα
των επιφανειακών νερών

σ' αυτήν την απεικόνιση
του Ράιαν Αμπερνάθι.

Είναι δεδομένα από ένα έτος μόνο,

αλλά βλέπετε τη δυναμική
του Νότιου Ωκεανού.

Γίνεται έντονη μίξη νερών,
ειδικά στο Ντρέικ Πάσατζ,

που φαίνεται στο πλαίσιο.

Είναι ένα από τα ισχυρότερα
ρεύματα του κόσμου που φθάνει εδώ,

κινούμενο από δυτικά προς τα ανατολικά.

Η ανάμιξη είναι πολύ βίαιη,

γιατί κινείται πάνω από αυτά
τα υποθαλάσσια όρη

κι αυτό επιτρέπει να ανταλλάσσεται
CO2 και θερμότητα με την ατμόσφαιρα.

Και στην ουσία, οι ωκεανοί αναπνέουν
μέσω του Νότιου Ωκεανού.

Συλλέξαμε κοράλλια διαμέσου
αυτού του περάσματος της Ανταρκτικής,

και βρήκαμε κάτι εκπληκτικό
από τη ραδιοχρονολόγηση με Ουράνιο:

Τα κοράλλια μετανάστευσαν
από το νότο στο βορρά

στη μετάβαση από την εποχή των παγετώνων
στη μεσοπαγετωνική περίοδο.

Δε γνωρίζουμε γιατί,

αλλά πιστεύουμε ότι σχετίζεται
με τις πηγές θρεπτικών

και ίσως την ποσότητα
του οξυγόνου στο νερό.

Εδώ είμαστε λοιπόν.

Θα σας δείξω τι πιστεύω
ότι ανακαλύψαμε για το κλίμα

από αυτά τα κοράλλια του Νότιου Ωκεανού.

Ανεβήκαμε και κατεβήκαμε θαλάσσια βουνά.

Συλλέξαμε μικρά απολιθώματα κοραλλιών.

Αυτή είναι η απεικόνιση.

Πιστεύουμε ότι την εποχή των παγετώνων

-από την ανάλυση που κάναμε στα κοράλλια-

ο βυθός του Νότιου Ωκεανού
ήταν πολύ πλούσιος σε άνθρακα.

Υπήρχε ένα στρώμα
χαμηλής πυκνότητας στην κορυφή.

Αυτό εμπόδισε το διοξείδιο του άνθρακα
να διαφύγει στην ατμόσφαιρα.

Μετά βρήκαμε κοράλλια ενδιάμεσης ηλικίας

που μας δείχνουν ότι στον ωκεανό
είχε γίνει μερική ανάμιξη

στη διάρκεια της κλιματικής μετάβασης.

Αυτό επέτρεψε στο CO2
να διαφύγει από τα βαθιά νερά.

Τέλος, αναλύσαμε τα κοράλλια
που πλησίαζαν στη σύγχρονη εποχή

ή και τα κοράλλια
που θα βρίσκαμε τώρα στο βυθό.

Αν αναλύσουμε τη χημεία
αυτών των κοραλλιών

βλέπουμε ότι κινούμαστε προς μια θέση
όπου ο άνθρακας μπορεί να ανταλλάσσεται.

Έτσι αξιοποιούμε απολιθωμένα κοράλλια για
να πάρουμε πληροφορίες για το περιβάλλον.

Θα σας αφήσω με μια τελευταία διαφάνεια.

Είναι ένα στιγμιότυπο
από το πρώτο πλάνο που σας έδειξα.

Είναι ένας θαυμάσιος κήπος κοραλλιών.

Δεν περιμέναμε ποτέ
να βρούμε πράγματα τόσο όμορφα.

Είναι σε βάθος χιλιάδων μέτρων.

Υπάρχουν νέα είδη.
Είναι ένα υπέροχο μέρος.

Ανάμεσά τους υπάρχουν απολιθώματα

και τώρα σας έμαθα να εκτιμάτε
τα απολιθωμένα κοράλλια

που βρίσκονται εκεί κάτω.

Την επόμενη φορά λοιπόν
που θα έχετε την τύχη

να πετάξετε πάνω απ' τον ωκεανό
ή να ταξιδέψετε στη θάλασσα, σκεφθείτε:

Υπάρχουν τεράστια θαλάσσια βουνά εκεί κάτω
που κανείς δεν είχε δει ως τώρα

και υπάρχουν πανέμορφα κοράλλια.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)