Gelir dağılımına göre dünyanın nasıl yaşadığını görün

İsveç'te birinin dişlerini fırçalaması veya Rwanda'da birinin yatağını yapması nasıl görünüyor? Anna Rosling Rönnlund bunu anlamamızı istiyor, o yüzden de 50 ülkede 264 eve (bu sayı artmaya devam ediyor) fotoğrafçılar göndererek tüm dünyada her gelir düzeyinden ailenin ocaklarını, yataklarını, tuvaletlerini, oyuncaklarını ve çok daha fazlasını resmetti. Rosling Rönnlund dünyayı daha iyi anlamamız için görsel verilerin gücünü açıklarken Letonya, Burkina Faso ya da Peru'da aielelerin nasıl yaşadığını görün.

Dünyanın diğer yerlerinden
neler görüyoruz?

Doğal felaketler,

savaş, terör.

Mülteciler

ve korkunç hastalıklar görüyoruz.

Öyle değil mi?

Harika sahiller,

sevimli hayvanlar,

doğanın güzelliği,

kültürel törenler ve benzeri şeyler.

Sonra kafamızda bir bağlantı kurup

bundan bir dünya görüşü çıkarıyoruz.

Bu nasıl mümkün oluyor peki?

Dünya çok garip görünüyor.

Ben ise öyle olduğunu düşünmüyorum.

Bence dünya o kadar da garip değil.

Bir fikrim var.

Dünyayı bir mahalle olarak düşünün,

en yoksullar bir kısmında,
en zenginler de diğer kısmında olsun,

dünyadaki diğer herkes de
bu mahallede yaşasın.

Siz, ben, hepimiz.

Komşularımızla aynı gelir düzeyine
sahip olduğumuzu varsayalım.

Benimle aynı binada yaşayan insanlar

başka ülke, kültür ve dinlere mensuplar.

Mahalle böyle bir şeye benzeyebilir.

Merak ediyordum,

İsveç'te yaşıyorum,

çok öğrenciyle tanışıyorum.

Şunu öğrenmek istedim:

Böyle bir mahallede
nereye ait olduklarını düşünüyorlardı?

Sonra bu evleri insanlara çevirdik.

Bu tablo dünyada yaşayan
7 milyar insanı temsil etsin.

İsveç'te yaşadığınız için
muhtemelen buraya aitsiniz,

yani en zengin gruba.

Ancak öğrencilere sorduğumuzda,

ortada olduklarını düşünüyorlardı.

Dünyadan tüm bu dehşet verici
görselleri görüp

dünyayı nasıl anlayabilir

ve aslında en üstteyken
ortada olduğunuzu düşünebilirsiniz?

Kolay değil.

50 ülkeden 264 eve

fotoğrafçılar gönderdim
ve sayı artmaya devam ediyor.

Fotoğrafçılar her evde
aynı fotoğrafları çekiyorlar.

Yatağı,

ocağı,

oyuncakları

ve yaklaşık 135 diğer şeyi.

Yani an itibariyle
40.000 civarı görselimiz var

ve şöyle görünüyor.

Burada üst kısımda şöyle diyor;

''Gelirlerine göre dünyada aileler''

ve hemen aşağısında
temsil edilen mahalle var.

Sonra ziyaret ettiğimiz
bazı aileleri görüyoruz.

Sola doğru fakirlik
sağa doğru zenginlik artıyor

ve konsepte göre
diğer herkes ortada.

Aşağı giderek şu ana dek
görüştüğümüz aileleri görebiliriz.

Örneğin burada Zimbabwe'den bir aile,

Hindistan'dan, Rusya'dan
ve Meksika'dan da.

Bu şekilde ailelere göz atabiliyoruz.

Tabii istersek belli ülkeleri

ya da bölgeleri

veya başka kriterler seçerek
karşılaştırma yapabiliriz.

Ön kapılarına gidip

görünüşlerine bakalım.

Bu kısma gelin
ve gelirle belirlenen kapı önleri.

Mesela Hindistan, Filipinler,

Çin, Ukrayna gibi örneklerle
aradaki büyük farkı görebiliyorsunuz.

Evin içine girersek peki?

Yataklara bakabiliriz.

Yatakların görünüşleri bunlar.

Dergilerdeki süslü yataklara benzemiyor.

Medyadaki korkutucu
görsellere de benzemiyor.

İsveç'teki öğrencilerin
dünya gelirleri çizelgesinde

ortada olduklarını
düşündüklerini unutmayın.

Oraya bir bakalım.

Mahalleyi ortaya filtreleyerek
buraya göz atıyoruz,

işte böyle

ve öğrencilere soruyoruz:

Yatak odanız böyle mi görünüyor?

Pek de evlerine benzemediğini söylüyorlar.

Sonra aşağı iniyoruz,
burası evleri gibi mi peki?

Hayır, diyorlar,

Sıradan bir İsveç yatak odası
böyle olmaz.

Yukarı çıkıyoruz

ve ansızın evlerini görmeye başlıyorlar.

Örneğin bu görselde

Çin, Hollanda, Kuzey Kore, Fransa

ve Birleşik Devletler'e özgü
yatak odalarını görebilirsiniz.

Buraya tıklayalım.

Yatağını gördüğünüz aile hakkında
daha çok şey öğrenmek istiyorsanız

buraya tıklayıp aileyi görebilirsiniz

ve ailenin tüm görsellerine erişirsiniz.

Böyle de yapabiliriz.

Tabii bunu herkes ücretsiz kullanabilir.

Buraya gelin
ve lütfen daha çok görsel ekleyin.

Benim şahsen favorim olanı
göstermemi istemiyorlar.

Ben şimdi göstereceğim;
tuvaletler,

çünkü insanların tuvaletlerine
bakmamalısınız

ama burada bunu yapabiliyoruz.

(Kahkaha)
Yani burada bir yığın tuvalet var.

Hep alışık olduğumuz türden.

Çin, Hollanda, Birleşik Devletler,

Ukrayna, Fransa'da hep aynılar.

Oldukça benzerler.

Unutmayın, başlardayız.

Tüm tuvaletleri kontrol etmeye
ne dersiniz?

Şimdi farklılaştı, değil mi?

Görselleri veri olarak kullanarak
kategoriler arasından

görsel tarama yapabiliyoruz.

Tabii her şey fotoğraf olmuyor.

Bazen insanların ne yaptıklarını
anlamak daha kolay,

o yüzden gündelik aktivitelerin
kısa videolarını da yaptık,

el yıkama, çamaşır yıkama,

diş fırçalama gibi.

Bir dizi diş fırçalama görseli
paylaşmak istiyorum,

yine baştan başlayacağız.

Diş fırçalayan insanlar görüyoruz.

Tüm bu yerlerde

aynı plastik diş fırçasının
aynı şekilde kullanılması

sizce de ilginç değil mi?

Bazıları işi ciddiye alıyor.

(Kahkaha)

Yine de diş fırçası orada.

Sonra yoksul kısma iniyoruz

ve fırça yerine çubuk kullanan
insanlar görüyoruz,

hatta bazen dişlerini
parmaklarıyla fırçalıyorlar.

Malawi'deki bu kadın mesela,

dişlerini fırçaladığı zaman

evinin duvarından bir parça çamur kazıyor

ve suyla karıştırarak
dişlerini fırçalıyor.

Dollar Street materyali olarak

bu görseli sadece onun duvarı olarak değil

onun duvarı olarak değil

ayrıca diş macunu olarak etiketledik

çünkü bu sebeple kullanıyor.

Mahallenin yoksul kısmında,

çubuk veya parmağınızı
kullanabilirsiniz,

ortaya geldiğinizde
diş fırçası kullanmaya başlıyorsunuz,

sonra yukarı çıkıyorsunuz

ve her biriniz tek bir fırça kullanıyor.

Büyükannenizle aynı fırçayı
kullanmak istemezdiniz.

Ülke bazında da bakabilirsiniz.

Burada ABD içinde
gelir dağılımı var,

insanların çoğu ortada.

Zengin kısımda ziyaret ettiğimiz
Howard ailesi var.

Evlerini burada görebiliriz.

Aşağıda yoksul kısımda da
bir aileyi ziyaret ettik.

Evlerindeki eşyaların anında

karşılaştırmasını yapabiliyoruz.

Çatal bıçak çekmecesine bakalım.

Hadley ailesininki:

Tüm çatal bıçak takımı
yeşil plastik bir kutu içinde

birkaç değişik çeşit var
ve bazılar plastik.

Howard ailesinde ise
ahşap çekmece

ve içinde de ahşap bölmeler var,

her çeşit için tek bir bölüm.

Daha çok aile ekleyebilir,

mutfak lavabolarını

ve belki de oturma odalarını görebiliriz.

Bunu başka ülkelerde de yapabiliriz.

Çin'e gidip üç aile seçiyoruz,

evlerine bakıyoruz,

kanepelerine bakıyoruz,

ocaklarına bakıyoruz.

Ocaklarına baktığınızda anlıyorsunuz ki

Başka ülkeleri düşündüğümüz zaman

neyi nasıl yaptıklarını
bildiğimizi düşünmemizin

oldukça aptalca olduğu aşikar.

Ancak ocaklarına bir bakın.

Ne kadar da farklı,

çünkü yemeğinizi nasıl pişireceğiniz

gelir düzeyinizle alakalı.

Ülkeler arasında
karşılaştırma yaptığımız zaman

Örneğin burada Çin ve ABD arasındaki

büyük farka bir bakın.

Bu ülkelerde önceden gördüğümüz
iki ev seçtik,

Wus ve Howards aileleri.

Yatak odalarına baktığımızda

hangisinin Çin
hangisinin ABD olduğunu söylemek zor.

İki ailenin de kahve rengi
deri kanepeleri var

ve çocuk parkı istasyonları da benziyor.

Muhtemelen ikisi de Çin yapımı

yani çok tuhaf olmasa gerek,

(Kahkaha)

ama çok benzer.

Mahallenin diğer kısmına gidelim,

Nijerya'yı ekleyelim.

Çin ve Nijerya'daki
iki evi karşılaştıralım.

Aile resimlerine baktığımızda,

çok ortak yanları yokmuş
gibi görünüyorlar.

Sonra tavanlarına bakalım.

Plastik bir koruma ve çim var.

Kanepeleri aynı türden,

benzer şekilde tahıl muhafaza ediyorlar,

akşam yemekleri balık

ve su kaynatma şekilleri
tamamen aynı.

Bu evlerden birini ziyaret etsek

Çin ve Nijerya örneklerinden yola çıkarak

neyi nasıl yaptıklarını bildiğimizi
söyleme riskine kapılabiliriz,

oysa buna baktığımızda

bu gelir düzeyinde
bu şekilde yaptığımız çok açık.

Dollar Street sitesinde gezinirken
göreceğiniz şey bu.

Yani rakamlara geri dönersem

dünyadaki yedi milyar insan,

hızlıca gözden geçirelim.

En yoksul grubun
benzerliklerine göz atalım:

yataklar,

çatılar,

yemek yapma.

Tüm bu kıyaslamalarda

bu ailelerin evleri

dünyanın tamamen farklı yerlerinden
olacak şekilde seçildi.

Yine de gördüğümüz şey tamamen aynı.

En yoksul milyar insanın yemek yapması

bu iki yerdeki görüntüyle
aynı olabilir.

Ayakkabılarınız olmayabilir.

Kaşığınız yoksa yemek yemek,

Asya veya Afrika'da olun,
tuz saklama şekliniz benzer

ve gerek Nijerya gerekse Nepal'de olun,

tuvalete gitme deneyimi oldukça aynıdır.

Orta kısımda ise
5 milyarlık dev bir grup var

ama lambalarınız olsa da

muhtemelen artık yerde yatmıyorsunuz,

tuzu tuzlukta muhafaza ediyorsunuz,

birden fazla kaşığınız

birden fazla kaleminiz var,

tavanınız akmıyor,

ayakkabılarınız var,

telefonlarınız,

oyuncaklarınız var

ve atık üretiyorsunuz.

Üst gruba geldiğimde

aynı ayakkabılar, Jordan, ABD.

Koltuklar, meyveler, saç fırçaları,

kitaplıklar,

Tanzanya'da, Filistin'de tuvalet kağıdı,

Sadece buna bakarak

ABD, Filistin veya Tanzanya'da
olduğunuzu söylemek zor.

Vietnem, Kenya:

dolaplar, lambalar,
siyak köpekler, yerler, sabun,

çamaşır, duvar saatleri, bilgisayarlar,

telefonlar ve çok daha fazlası.

Tüm dünyada çok fazla
benzerlik paylaşıyoruz,

medyada gördüğümüz tüm görseller

bize dünyayı çok tuhaf
bir yer olarak gösteriyor.

Dollar Street görsellerine baktığımızda

öyle değil.

Dolar Street'i kullanarak

fotoğrafları veri olarak kullanabiliriz,

böylece basmakalıp görüşler

yok oluyorlar.

Dünyanın diğer yanından bize bakan insan

aslında bize çok benziyor.

Bu da hem harekete geçmemiz için

hem de umuda dair neden teşkil ediyor.

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)