Jack Horner: Gedaanteverwisselende dinosaurussen

Waar zijn de babydinosaurussen? In een fascinerende lezing van TEDxVancouver beschrijft paleontoloog Jack Horner hoe het opensnijden van fossiele schedels een schokkend geheim over een aantal van onze meest geliefde dinosaurussen onthulde.

Kan ik de handen zien

of geklap horen

van mensen van verschillende generaties?

Ik zou willen weten hoeveel

er hier tussen 3 en 12 jaar oud zijn.

(Gelach)

Geen, hè?

Goed.

Ik ga het hebben over dinosaurussen.

Herinner je je nog dinosaurussen van toen je zo oud was?

(Applaus)

Dinosaurussen zijn wel grappig, weet je.

(Gelach)

We gaan het even van de andere kant bekijken.

Ik hoop dat jullie dat beseffen.

Ik geef je mijn boodschap meteen maar:

"Probeer om niet uit te sterven."

(Gelach)

Dat is het.

(Gelach)

Mensen vragen me veel -

een van de meest gestelde vragen

is waarom kinderen zo gek zijn van dinosaurussen.

Vanwaar de fascinatie?

Ik zeg dan meestal:

"Dinosaurussen waren groot,

anders en weg."

Ze zijn allemaal verdwenen.

Dat is niet waar,

maar daar komen we straks wel aan.

Maar dat is het thema:

"Groot, anders en weg."

De titel van mijn verhaal:

'Gedaanteverwisselende Dinosaurussen:

De Oorzaak van een Voortijdig Uitsterven.'

Ik ga ervan uit dat we ons de dinosaurussen herinneren.

Er zijn heel veel verschillende vormen.

Veel verschillende soorten.

Een lange tijd geleden,

in de vroege jaren 1900

waren musea op zoek naar dinosaurussen.

Ze gingen erop uit en verzamelden ze.

Dit is een interessant verhaal.

Ieder museum wilde er graag eentje hebben die een beetje groter

of beter was dan die van de andere.

Dus als het museum in Toronto

een grote Tyrannosaurus tentoonstelde,

wilde het museum in Ottawa een grotere

en betere.

Zo ging het overal.

Iedereen was op zoek

naar grotere en betere dinosaurussen.

Dit was in de vroege jaren 1900.

Rond 1970,

begonnen sommige wetenschappers

zich af te vragen: "Hoe kan dat?

Kijk naar deze dinosaurussen.

Ze zijn allemaal groot.

Waar zijn dan de kleintjes?"

Ze dachten erover na,

schreven er zelfs papers over:

"Waar zijn de kleine dinosaurussen?"

(Gelach)

Ga eens in een museum kijken

hoe veel babydinosaurussen er zijn.

Mensen veronderstelden - en dit was eigenlijk het probleem -

mensen dachten dat

kleine dinosaurussen,

jonge dinosaurussen

gemakkelijk te identificeren zouden zijn.

Je zou dan een grote dinosaurus

en een kleinere dinosaurus hebben.

Maar ze hadden alleen maar grote dinosaurussen.

Het komt door een paar dingen.

Ten eerste, wetenschappers hebben ego's.

Wetenschappers geven dinosaurussen graag een naam.

Ze vinden het leuk om iets te benoemen.

Iedereen houdt ervan een dier zijn naam te hebben gegeven.

(Gelach)

Elke keer dat ze iets vonden dat er een beetje anders uitzag,

noemden ze het iets anders.

Daardoor hebben we nu natuurlijk

massa's verschillende dinosaurussen.

In 1975

ging er bij iemand een lampje branden.

Dr. Peter Dodson

aan de Universiteit van Pennsylvania

realiseerde zich

dat dinosauriërs

een beetje zoals vogels groeiden.

Dat verschilt

van de manier waarop reptielen groeien.

In feite

gebruikte hij de kasuaris als voorbeeld.

Dat is wel cool - als je naar de kasuaris kijkt,

of enige andere vogels met een kam,

dan groeien ze

tot ongeveer 80 procent van de volwassen grootte

voor de kam begint te groeien.

Denk daar even over na.

In principe behouden ze hun juveniele kenmerken

tot zeer laat in wat wij de ontogenie noemen.

Allometrische craniale ontogenie

is relatieve schedelgroei.

Als je er dus

een vindt

die 80 procent volgroeid is,

en je wist niet dat het een kasuaris zou worden,

dan zou je denken dat ze twee verschillende dieren waren.

Dit was een probleem,

en Peter Dodson maakte het duidelijk

aan de hand van enkele eendenbekdinosaurussen,

toen nog Hypacrosaurus genoemd.

Hij ging uit

van een baby en een volwassen dier

en maakte een gemiddelde van hoe het er zou moeten uitzien,

als het zich lineair zou ontwikkelen.

Het zou een kam hebben

van de halve grootte als van de volwassene.

De werkelijke halfwas

had echter bij 65 procent ontwikkeling

nog helemaal geen kam.

Dit was interessant.

Dit is waar

ze weer de mist ingingen.

Als ze Peter Dodsons werk

hadden verder gezet

dan zouden we een stuk minder dinosaurussen

hebben.

Maar wetenschappers hebben ego's.

Ze vinden het leuk om dingen te benoemen.

Ze bleven dinosaurussen benoemen

omdat ze anders waren.

Nu hebben we een manier om daadwerkelijk te testen

om te zien of een dinosaurus, of een ander dier,

een jong of een ouder dier is.

Door hun botten open te zagen.

Maar de botten van een dinosaurus openzagen

valt niet mee, zoals je je kan voorstellen.

Voor musea

zijn botten kostbaar.

In een museum dragen ze er heel goed zorg voor.

Ze bewaren ze in schuim in kleine containers.

Ze worden er erg goed verzorgd.

Ze vind het niet leuk als je komt vragen

om ze open te zagen om er een kijkje in te nemen.

(Gelach)

Normaal gesproken laten ze dat niet toe.

Maar ik heb zelf een museum

en ik verzamel dinosaurussen.

Ik kan de mijne dus openzagen.

Dat doe ik dan ook.

(Applaus)

Als je een jonge dinosaurus opensnijdt,

is de binnenkant zeer sponsachtig, zoals A.

De botten van een oudere dinosaurus

zijn erg massief.

Je kan zien dat het volwassen bot is.

Het is heel makkelijk om ze uit elkaar te houden.

Ik wil

je deze nog laten zien.

In Noord-Amerika in de Noordelijke Vlakten van de Verenigde Staten

en de Zuidelijke Vlakten van Alberta en Saskatchewan,

vind je dit rotsmassief, de Hell Creek Formation.

Daar vind je de laatste dinosauriërs die op aarde leefden.

12 ervan

kent iedereen -

Ik bedoel de 12 primaire dinosaurussen

die uitgestorven zijn.

Die zullen we evalueren.

Dat is wat ik heb gedaan.

Mijn studenten, mijn staf

hebben ze opengezaagd.

Zoals je je kunt voorstellen,

is het openzagen van een beenbot een ding,

maar als je naar een museum gaat

en zegt: "Mag ik

die dinoschedel openzagen?",

zeggen ze: "Daar is de deur."

(Gelach)

Hier zijn 12 dinosaurussen.

We gaan de eerste drie bekijken.

Ze heten Pachycephalosaurussen.

Iedereen weet

dat deze drie dieren verwant zijn.

We veronderstelden

een beetje

als neven of zoiets van elkaar.

Maar niemand heeft er ooit aan gedacht

dat ze misschien nauwer verwant zouden zijn.

Mensen keken

vooral naar de verschillen.

Je weet allemaal

dat als je de verwantschap

met je broer of je zus wil vaststellen,

je dat niet kunt doen door te kijken naar de verschillen.

Dat gaat alleen

door te kijken naar overeenkomsten.

Mensen hadden het

er alleen over hoe verschillend ze zijn.

Pachycephalosaurus heeft een grote, dikke bult op zijn kop,

een paar kleine bultjes op de achterkant ervan

en ook een bos knoestige dingen op het einde van zijn neus.

Stygimoloch, een andere dinosaurus

uit hetzelfde tijdperk, leefde in dezelfde tijd.

Hij heeft uitsteeksels aan de achterkant van zijn kop.

Het heeft een erg kleine bult

en nog een bos knoestige dingen op zijn neus.

Dan heb je nog Dracorex,

Zweinsteins Oog.

Raad eens waar dat vandaan kwam? Dragon.

Hier is een dinosaurus

met wat uitsteeksels op zijn kop, geen bult

en knoestige dingen op zijn neus.

Niemand had opgemerkt dat dat knoestige spul op elkaar leek.

Maar ze keken naar deze drie

en zeiden: "Dat zijn drie verschillende dinosaurussen,

en Dracorex is waarschijnlijk de meest primitieve ervan.

En de andere is dan weer primitiever dan de andere.

Het is me onduidelijk

hoe ze deze drie eigenlijk uit elkaar hielden.

Maar als je die drie schedels

gewoon achter elkaar legt,

ziet het er zo uit.

Dracorex is de kleinste,

Stygimoloch de middelste en

Pachycephalosaurus de grootste.

Je zou denken

dat dat je een aanwijzing zou geven.

(Gelach)

Maar het gaf ze geen aanwijzing.

Wij weten ook waarom.

Wetenschappers vinden het leuk om dingen te benoemen.

Toen we Dracorex

opensneden -

ik sneed onze Dracorex open -

was hij van binnen sponsachtig,

werkelijk sponsachtig.

Het is een jong

en het groeit snel.

Hij wordt groter.

Bij Stygimoloch

zie je hetzelfde.

De bult, die kleine bult,

groeit echt snel.

Hij wordt zeer snel groter.

Interessant is ook dat de piek op de achterkant van de Dracorex

zeer snel groeide.

De pieken op de achterzijde van de Stygimoloch

worden eigenlijk geresorbeerd,

wat betekent dat ze steeds kleiner worden

terwijl die bult steeds groter wordt.

Pachycephalosaurus heeft

een stevige bult

en de kleine oneffenheden op de achterkant van de kop

worden ook geresorbeerd.

Met deze drie dinosaurussen

kan je als wetenschapper

gemakkelijk veronderstellen

dat het gewoon een groeireeks

van hetzelfde dier is.

Wat natuurlijk betekent dat

dat Stygimoloch en Dracorex

zijn uitgestorven.

(Gelach)

Oké.

Wat natuurlijk betekent dat

we nog 10 primaire dinosaurussen hebben te behandelen.

Met een collega in Berkeley

was ik op zoek naar Triceratops.

Voor 2000 -

bedenk dat de eerste Triceratops

in de jaren 1800 werd gevonden -

vóór 2000, had niemand ooit

een jonge Triceratops gezien.

Er is een Triceratops in elk museum in de wereld,

maar niemand had ooit een jonkie gevonden.

We weten waarom, toch?

Want iedereen wil een grote.

Iedereen had dus een grote.

We gingen erop uit, verzamelden een hoop dingen

en vonden een heleboel kleintjes.

Ze zijn overal. Je struikelt erover.

We hebben er dus een hele hoop van in ons museum.

(Gelach)

Iedereen zegt dat het komt omdat ik een klein museum heb.

In een klein museum heb je kleine dinosaurussen.

(Gelach)

Je kan de Triceratops

zien veranderen, hij ondergaat een gedaanteverwisseling.

Terwijl de jongeren opgroeien,

buigen hun hoorns naar achteren.

Als ze ouder worden,

groeien de horens naar voren.

Dat is nogal cool.

Langs de rand van de kraag

hebben ze kleine driehoekige botten

die tot grote driehoeken uitgroeien

en dan plat tegen de kraag gaan liggen

bijna zoals de pieken

van de Pachycephalosaurussen.

Omdat ik de jongen in mijn collectie had,

zaagde ik ze open

om ze binnenin te bekijken.

De kleine is echt sponsachtig.

Ook de middelmaat is sponsachtig.

Maar het interessante was

dat de volwassen Triceratops ook sponsachtig was.

Deze schedel is twee meter lang.

Het is een grote schedel.

Maar er is nog een dinosaurus

in deze formatie te vinden

die lijkt op een Triceratops, behalve dat hij groter is.

De Torosaurus.

De Torosaurus

heeft volwassen botten.

Maar hij heeft grote gaten in zijn schild.

Iedereen zegt: "Een Triceratops en een Torosaurus

kunnen onmogelijk hetzelfde dier zijn

omdat de ene groter is dan de andere."

(Gelach)

"En hij heeft gaten in zijn kraag."

Ik zei: "Hebben we ook jeugdige Torosaurussen?"

Ze zeiden: "Nee,

maar hij heeft gaten in zijn kraag."

Een van mijn studenten, John Scannella,

doorliep onze hele collectie

en ontdekte

dat de gaten zich beginnen te vormen

bij de Triceratops

en natuurlijk helemaal open zijn bij de Torosaurus -

zo vond hij de overgangen

tussen de Triceratops en de Torosaurus.

Cool is dat.

We weten nu

dat de Torosaurus

eigenlijk een volwassen Triceratops is.

Als we dinosaurussen benoemen,

als we eender wat benoemen,

blijft de oorspronkelijke naam bewaard

De tweede naam schaffen we af.

Torosaurus is uitgestorven.

Als je het nieuws gehoord over de Triceratops,

hebben veel nieuwslezers het helemaal mis.

Ze dachten dat Torosaurus zou bewaard blijven en Triceratops eruit gegooid,

maar dat zal niet gebeuren.

(Gelach)

We kunnen dit doen met een hoop dinosaurussen.

Hier is Edmontosaurus

en Anatotitan.

Anatotitan: reusachtige eend.

Het is een gigantische eendenbekdinosaurus.

Hier is er nog een.

De bot-histologie

vertelt ons

dat Edmontosaurus een jonge,

of hoogstens een subvolwassene is.

De andere is een volwassene

en we hebben een ontogenie.

Daar gaat Anatotitan.

We kunnen daarmee blijven doorgaan.

De laatste

is T. Rex.

We kennen twee dinosaurussen:

T. Rex en Nanotyrannus.

(Gelach)

Je stelt je daar toch vragen bij.

(Gelach)

Maar ze hadden een goede vraag.

Ze keken naar ze

en zeiden: "De een heeft 17 tanden en de grootste 12 tanden.

Dat slaat nergens op,

want we kennen geen dinosaurussen

die tanden bijkrijgen als ze ouder worden.

Het moeten wel

verschillende soorten zijn."

Dus maar weer openzagen.

En ja hoor,

Nanotyrannus heeft juveniel bot

en de grotere meer volwassen bot.

Het lijkt wel of hij nog groter kan worden.

In ons Museum van de Rocky Mountains

heb ik vier T. Rexen.

Ik mag er dus een hele hoop van openzagen.

Maar dat hoefde niet echt,

omdat ik hun kaken achter elkaar legde.

Het bleek dat de grootste 12 tanden heeft,

de volgende kleinste 13

en de volgende kleinste 14.

En natuurlijk heeft Nano er 17.

In andere collecties

vonden we er een met 15 tanden.

Duidelijk dat Nanotyrannus

in de Tyrannosaurusontogenie

thuishoorde.

Weer een dinosaurus minder.

(Gelach)

Aan het einde van het Krijt

hebben we er

dus nog 7 over.

Dat is een goed aantal.

Een goed aantal om uit te sterven, denk ik.

Je kunt je voorstellen

dat dit niet erg populair is bij de vierdeklassers.

Vierdeklassers houden van hun dinosaurussen,

ze leren ze van buiten.

Ze zijn hier niet blij mee.

(Gelach)

Heel hartelijk bedankt.

(Applaus)