Những góc khuất về trẻ em Hồi giáo tại Châu Âu

Là đứa trẻ được sinh ra tại Nauy bởi người mẹ Afghan và người cha Pakistan, Deeyah Khan thấu hiểu cảm giác của một thiếu niên bị mắc kẹt giữa cộng đồng và đất nước. Trong bài diễn thuyết mạnh mẽ và đầy cảm xúc này, nhà làm phim khai mở cảm giác bị cô lập và ruồng bỏ của những đứa trẻ Hồi giáo trưởng thành nơi phương Tây-- và hậu quả xé lòng khi không trân trọng thế hệ trẻ trước khi những tên khủng bố cướp mất chúng.

Khi còn nhỏ,
Tôi biết mình có siêu năng lực

Đúng vậy

( Cười )

Tôi nghĩ mình thật tuyệt,
vì tôi thấu hiểu

mối xúc cảm
của những con người da màu

như ông tôi, một người Hồi giáo bảo thủ

mẹ tôi, một người phụ nữ Afghan
bố tôi, một người đàn ông Pakistan

bố mẹ không quá sùng đạo, mà
thoải mái, khá tự do

Và dĩ nhiên, tôi thấu hiểu

những cảm xúc
của người da trắng

Những người Nauy da trắng trên đất nước tôi

Bạn biết đấy
Da trắng hay da màu, gì chăng nữa

Tôi yêu quý tất cả họ

Tôi thấu hiểu tất cả họ

ngay cả khi họ không hiểu thấu nhau

Họ là những người tôi yêu thương

Dù vậy, bố tôi vẫn luôn thực sự lo lắng

Ông nhiều lần nói rằng
ngay cả khi có được nền giáo dục tốt nhất

Tôi vẫn sẽ
không được đối xử công bằng

Tôi vẫn phải đối mặt
với sự phân biệt đối xử

Cách duy nhất
để được chấp nhận bởi cộng đồng da trắng

là tôi phải trở nên nổi tiếng

Bố đã nói với tôi điều này khi tôi 7 tuổi

Khi tôi mới 7 tuổi, ông nói

"Nghe này,
Con nên chọn thể thao, hoặc âm nhạc."

Bố không am hiểu về thể thao (ôi chao),
vậy nên, chúng tôi đã chọn âm nhạc

Khi tôi 7 tuổi,
bố đã lấy tất cả đồ chơi và búp bê của tôi

và vứt hết chúng đi

Thay vào đó, ông đưa tôi
một bàn phím Casio xấu xí

( Cười )

và rồi những bài học hát

ông bắt tôi luyện tập nhiều giờ mỗi ngày

rất nhanh sau đó, ông để tôi
biểu diễn cho ngày càng nhiều người

Kì làm sao,
tôi gần như trở thành một ví dụ hoàn hảo

cho chủ nghĩa đa văn hóa tại Nauy

Dĩ nhiên, tôi rất tự hào

Vì tại thời điểm đó, báo chí

đã bắt đầu viết những điều tốt đẹp
về cộng đồng da màu,

tôi có thể cảm nhận
rằng siêu năng lực đang lớn lên trong mình

Và khi 12 tuổi, trong lúc đang đi bộ
từ trường về nhà

tôi rẽ qua hướng khác

để mua loại kẹo ưa thích của mình
" Chân Muối"

Tôi biết, tên nó nghe thật khiếp

nhưng tôi vẫn thích chúng lắm.

CHúng cơ bản là những viên kẹo nhỏ bé vị cam thảo
được làm giống hình bàn chân.

Bây giờ, đọc to cái tên đó lên
tôi mới biết nghe nó kinh khủng thế nào.

Nhưng kể cả thế,
tôi vẫn thích chúng lắm

Trên đường tới cửa hàng

có một người đàn ông da trắng
đứng chắn lối tôi vào.

Khi tôi đang cố đi vòng qua,
ông ta chặn tôi lại

và nhìn tôi chằm chằm,

ông ta nhổ nước bọt vào mặt tôi, nói :

" Biến khỏi lối này

con bé da đen khốn nạn
con bé Pakistan khốn nạn

biến về nơi mày ở đi"

Tôi đã hết sức khiếp sợ

tôi nhìn ông ta chằm chằm,

Tôi quá sợ hãi để gạt nước bọt ra khỏi mặt

ngay cả khi nó hòa lẫn với nước mắt.

Tôi nhớ đã nhìn quanh,
hi vọng rằng phút nào đó

người lớn sẽ đến
và ngăn ông ta lại

Nhưng, người ta cứ vội vã lướt qua,
vờ như không thấy tôi

Trong phút bấn loạn
tôi đã nghĩ :

" Làm ơn đi mà, những người da trắng
Họ ở đâu vậy? Chuyện gì thế này ?

Sao họ lại không đến và cứu tôi chứ ?

Không cần nói cũng biết
tôi đã không mua kẹo

Tôi chỉ chạy thật nhanh về nhà

tự nhủ rằng: " Ổn thôi mà".

Thời gian trôi qua,
tôi ngày một thành công hơn,

và bắt đầu bị quấy rầy bởi người da màu

Một vài trong số họ cho rằng
thật không thể chấp nhận

và đáng hổ thẹn khi phụ nữ lại dính líu
tới âm nhạc

và xuất hiện trên truyền thông

Rất nhanh sau đó, tôi bắt đầu bị tấn công
tại các buổi hòa nhạc.

Tôi nhớ một lần trên sân khấu,
lúc nghiêng về phía khán giả

điều cuối cùng tôi nhìn thấy
là một khuôn mặt của một người da màu

sau đó, là một thứ hóa chất gì đó
được ném thẳng vào mắt mình

Tôi không nhìn thấy gì,
chỉ biết mắt mình đầy nước

nhưng, tôi vẫn tiếp tục hát

Tôi đã bị nhổ bọt vào mặt trên phố Oslo
bởi những người đàn ông da màu

Họ thậm chí đã định bắt cóc tôi

Lời dọa giết luôn rình rập.

Tôi vẫn nhớ một người đàn ông để râu
đã chặn tôi lại trên phố

và nói: " Tao căm ghét mày

vì mày gieo rắc vào đầu con gái tao

rằng cứ tự do làm theo ý mình "

Một người khác nữa cảnh báo tôi
rằng hãy coi chừng

Hắn nói " âm nhạc là tối kị với đạo Hồi
và là nghề của đĩ điếm,

và nếu mày cứ tiếp tục,
mày sẽ bị cưỡng dâm

bụng mày sẽ bị cắt để khỏi sinh ra
con điếm nào khác nữa"

Một lần nữa, tôi bấn loạn

Tôi không hiểu chuyện gì đang xảy ra nữa

Những người da màu, giờ đây,
lại đối xử với tôi như vậy- tại sao ?

Thay vì kết nối hai thế giới,

Tôi nhận thấy mình đang ngã và rũ xuống
giữa hai thế giới đó

Tôi cho rằng bị khạc nhổ là một điều
gây tổn thương

Thế nên, trước lúc tôi 17 tuổi

khi lời dọa giết
và sự quấy rối luôn rình rập

tôi suy sụp rất nhiều.
Mẹ đã nói với tôi rằng:

"Bố mẹ không che chở cho con được nữa rồi

thế nên, con phải đi thôi"

Và, tôi đã mua vé một chiều đến Luân Đôn,
đóng gói hành lí và rời đi

Điều tôi đau đớn nhất lúc đó,
là không ai nói gì

Tôi có một lối thoát rộng mở để rời Nauy.

Những người da màu, da trắng,
không ai nói gì cả

Không ai nói " Chờ đã, sai rồi

chúng ta phải hỗ trợ, phải bảo vệ cô bé"

Không ai nói vậy

Tôi cảm nhận giống như
khi ở sân bay

trên băng chuyền hành lí
có rất nhiều va li

đang hiện ra trước mắt

và luôn luôn có một chiếc vali bị bỏ lại

không ai muốn nó
không ai đến nhận nó

Tôi cảm nhận vậy đấy

Tôi đã chưa bao giờ thấy mình cô đơn, lạc lõng đến thế

Và, sau khi đến Luân Đôn
Tôi đã bắt đầu lại sự nghiệp âm nhạc

Nơi ở mới, nhưng không may là vẫn câu chuyện cũ

Tôi nhớ có một tin nhắn gửi đến,
nói rằng tôi sẽ bị giết

và máu sẽ chảy thành sông

và tôi sẽ bị cường hiếp
nhiều lần trước khi chết

Đến lúc này, tôi phải nói

Tôi đã quen với những tin nhắn như thế

nhưng, điều khác biệt là chúng lại bắt đầu
đe dọa gia đình tôi

Lại một lần nữa, tôi đóng gói hành lí,
từ bỏ âm nhạc, và đến Mĩ

Quá đủ với tôi rồi

Tôi không muốn can hệ vào điều đó nữa

và tôi dĩ nhiên không muốn bỏ mạng
vì điều gì đó

thậm chí không phải giấc mơ của mình.
Đó là lựa chọn của bố tôi.

Đại loại, tôi lạc lõng

và thấy suy sụp

Nhưng rồi,
tôi quyết định những gì tôi muốn làm

là dành nhiều năm tiếp theo của cuộc đời

hỗ trợ những con người trẻ tuổi

và cố gắng ở đó theo những cách nhỏ bé,

bất cứ cách nào có thể.

Tôi đã làm tình nguyện viên
cho nhiều tổ chức

làm việc với những thanh thiếu niên
người Hồi giáo ở châu Âu

Bất ngờ thay, những gì tôi khám phá

là rất nhiều người trẻ
đang chịu đựng và tranh đấu

Họ đối mặt với nhiều vấn đề về gia đình
và cộng đồng

những người dường như quan tâm
đến danh tiếng bản thân

hơn là niềm hạnh phúc và cuộc sống
của con cái họ

Tôi chớm nhận ra rằng,
tôi không đơn độc, không lập dị

có rất nhiều người chung hoàn cảnh với tôi đang ở ngoài kia

Hầu hết mọi người không hiểu

rằng có rất nhiều đứa trẻ như tôi
đang lớn lên ở châu Âu

những người không thể tự do là chính mình

Chúng tôi không được phép là chính mình

Chúng tôi không được tự do để kết hôn

hoặc hẹn hò với người mình yêu thương

Không được tự chọn sự nghiệp

Đó là điều bình thường trong xã hội Hồi giáo
ở châu Âu

Ngay cả khi sống trong xã hội tự do nhất,
chúng tôi nào có tự do

Cuộc sống, giấc mơ, tương lai
đâu có dành cho chúng tôi

mà thuộc về bố mẹ và cộng đồng

Tôi biết vô số trường hợp những người trẻ

đang lạc lõng

tưởng chừng như vô hình trong xã hội

Nhưng thực ra, lại đang gồng lên
chịu đựng một mình.

Những cuộc hôn nhân sắp đặt
bạo lực và ngược đãi

Cuối cùng, sau nhiều năm làm việc với họ,
tôi nhận ra

rằng mình không thể cứ trốn chạy mãi

không thể dành phần còn lại của cuộc đời
để sợ hãi và lẩn trốn

tôi thực sự phải làm gì đó

và tôi cùng nhận ra
sự im lặng của bản thân, của cộng đồng

đã cho phép sự ngược đãi được tiếp diễn

Tôi muốn
dùng siêu năng lực hồi nhỏ của mình

khiến mọi người với quan điểm khác nhau
về vấn đề này hiểu rõ

cảm giác của một người trẻ bị mắc kẹt
giữa gia đình và đất nước

Vì vậy, tôi bắt đầu làm phim
và kể những câu chuyện

và tôi cũng muốn mọi người nhận thức vể
hậu quả chết người khi chúng ta

không coi trọng vấn đề này

Bộ phim đầu tiên tôi làm về Banaz

Một cô gái người Kurd 17 tuổi ở Luân Đôn

Một cô gái ngoan ngoãn,
nghe lời bố mẹ

Cô ấy cố gắng làm đúng mọi thứ

Cô kết hôn với người đàn ông
do bố mẹ mình chọn

cho dù
hắn ta đánh và hãm hiếp cô liên tục

và, khi cô ấy về nhà cầu cứu bố mẹ, họ nói

" Thôi, quay về và
làm một người vợ tốt hơn đi"

Vì họ không muốn có
một đứa con gái li dị

vì điều đó, dĩ nhiên
mang đến nỗi nhục cho gia đình

Banaz bị đánh thậm tệ
đến nỗi chảy máu tai

và khi cô ấy bỏ đi,
rồi tìm được một người đàn ông

mà cô ấy yêu thương

cộng đồng và gia đình phát hiện

và cô ấy biến mất

Người ta tìm thấy cô ấy 3 tháng sau đó

trong một cái vali
được chôn dưới căn nhà

Cô ấy đã bị bóp cổ,
đã bị đánh tới chết

bởi 3 người đàn ông, 3 người anh em họ, theo lệnh của bố và chú cô ấy

thêm vào chuỗi thảm kịch của Banaz

là cô ấy đã báo cảnh sát Anh 5 lần
để yêu cầu giúp đỡ

trình báo với họ rằng mình sẽ bị giết
bởi chính gia đình

Cảnh sát không tin cô,
nên họ đã không làm gì cả.

Vấn đề ở đây

là rất nhiều trong số chúng tôi
đối mặt với điều này

không chỉ với bố mẹ và cộng đồng

mà còn đối mặt với sự hiểu nhầm

và sự thờ ơ của đất nước
nơi họ lớn lên

Khi bị gia đình phản bội,
họ nhìn về phía chúng ta

và khi chúng ta không hiểu họ

chúng ta mất họ mãi mãi

Trong lúc thực hiện bộ phim này,
nhiều người nói với tôi rằng

" Deeyah, cô biết đấy,
đó là văn hóa của họ

đó là những gì họ làm với con cái họ

và chúng ta đâu thể can thiệp"

Tôi đảm bảo với bạn rằng
tàn sát không phải văn hóa của chúng tôi

Bạn biết chứ ?

và chắc chắn những người nhìn giống tôi

những người phụ nữ trẻ
cùng hoàn cảnh xuất thân giống tôi,

nên được hưởng quyền lợi
và sự bảo vệ công bằng

như bất cứ người dân nào, tại sao không ?

Trong bộ phim tiếp theo,
tôi muốn hiểu

tại sao
những thiếu niên Hồi giáo ở châu Âu

lại bị lôi kéo vào cực đoan và bạo lực

nhưng, với chủ đề đó

tôi nhận ra mình sắp phải đối mặt
với nỗi sợ hãi lớn nhất :

những người đàn ông da màu để râu

hoặc những người tương tự

họ gần như ám ảnh suốt cuộc đời tôi

khiến tôi luôn trong sợ hãi

và căm ghét sâu cay

trong nhiều năm trời

Tôi đã dành 2 năm sau đó,
phỏng vấn những tên khủng bố bị kết án

jihadis và những người cực đoan

Những gì tôi được biết, là
những gì đã khá rõ ràng

rằng : tôn giáo, chính trị,
ảnh hưởng niềm tin về thực dân châu Âu

và sự thất bại những năm gần đây
trong chính sách ngoại giao phương Tây

là một phần của bối cảnh đó

Nhưng, điều tôi quan tâm hơn cả
là con người

lí do của từng cá nhân là gì

tại sao một vài thanh thiếu niên
lại tham gia vào những nhóm khủng bố

và điều khiến tôi ngạc nhiên, là
tôi thấy những con người bị tổn thương

thay vì những con quỷ
mà tôi đang tìm kiếm

và hi vọng tìm thấy

thẳng thắn mà nói

Tôi tìm thấy những người bị tổn thương

y như Banaz

Tôi thấy những thanh niên này bị giày vò và giằng xé

trong khi cố thu hẹp sự khác biệt

giữa gia đình và đất nước nơi mình sinh ra

Tôi cũng biết được rằng
các nhóm khủng bố cực đoan

đang lợi dụng
cảm xúc của những thanh thiếu niên này

rồi lôi kéo chúng vào bạo lực

" Đến với chúng tôi", chúng nói

" từ bỏ tất cả đi,
gia đình và đất nước

vì họ đã từ bỏ cậu

Với gia đình cậu,
danh dự của họ quan trọng hơn cậu

và với đất nước cậu

người Nauy, Anh hay Pháp thực thụ luôn luôn
là người da trắng, không có chỗ cho cậu đâu

Chúng cũng hứa cho bọn trẻ
những gì họ khao khát

sự chú ý, chủ nghĩa anh hùng,
cảm giác được thuộc về và mục đích,

một cộng đồng yêu thương và chấp nhận họ

Chúng khiến những con người bất lực
cảm thấy mạnh mẽ

Những người tưởng như vô hình và câm lặng
giờ đây đã được nhìn nhận và lắng nghe

Đó là những gì chúng đang làm cho họ

Vậy tại sao những nhóm người này đối xử với người trẻ
như vậy mà chúng ta lại không ?

Có điều là

Tôi không cố gắng bào chữa

hay tha thứ cho bạo lực

Tôi muốn nói rằng,
chúng ta phải hiểu

Tại sao những thanh thiếu niên này
lại bị lôi kéo

Tôi muốn chỉ cho các bạn

Đây là những bức ảnh hồi thơ bé
của một vài nhân vật trong phim

Điều khiến tôi thực sự chú ý,
là nhiều người trong số họ--

Tôi chưa bao giờ nghĩ điều này---

nhưng nhiều người không có bố hoặc có người bố gia trưởng

rồi những thanh thiếu niên đó

tìm được những hình tượng người cha quan tâm
và trắc ẩn

trong những nhóm cực đoan đó

Tôi cũng biết những người,
trở nên hung ác vì bạo lực phân biệt sắc tộc

họ thấy một lối thoát :
để không còn là nạn nhân

thì chính họ phải trở nên bạo lực

Thực ra, tôi thấy một điều
quá đỗi kinh sợ, tôi nhận ra

một cảm giác quen thuộc lúc tôi 17
khi rời Nauy

Cũng sự bối rối bấn loạn và nỗi buồn ấy

cũng cảm giác bị phản bội

và không thuộc về bất cứ ai

Cảm giác lạc lõng và
bị giằng co giữa hai nền văn hóa

Phải nói rằng
Tôi đã không chọn sự phá hoại

Tôi đã cầm máy quay phim thay vì súng

Lí do tôi làm vậy là
vì siêu năng lực của mình

Tôi có thể nhận ra sự thấu hiểu mới là câu trả lời,
không phải bạo lực

Hãy nhìn nhận con người ta

với đầy đủ mọi đức hạnh và khiếm khuyết của họ

thay vì cứ tiếp tục biếm họa

chúng ta và chúng nó,
kẻ côn đồ và nạn nhân

Tôi cuối cùng cũng chịu chấp nhận rằng

2 nền văn hóa không nhất thiết
phải hòa nhập

mà thay vào đó, trở thành một không gian nơi tôi tìm được tiếng nói của riêng mình

Tôi ngừng cảm thấy
rằng mình phải chọn một phía

sau rất nhiều năm tôi mới
nhận thức được.

Có rất nhiều bạn trẻ
trong xã hội ngày nay

đang tranh đấu với vấn đề này

và họ vẫn đơn độc

và điều này lại khiến họ như
những vết thương há miệng

với một vài người,
quan điểm về Hồi giáo cực đoan

làm mưng mủ những vết thương há miệng đó

Có câu tục ngữ của người châu Phi :

" Nếu không chào đón bọn trẻ vào làng

chúng sẽ thiêu rụi ngôi làng
chỉ để cảm nhận hơi ấm"

Tôi muốn hỏi

những cha mẹ
và cộng đồng Hồi giáo,

liệu sẽ vẫn yêu thương chăm sóc con cái

mà không ép buộc các con
đạt đến sự kì vọng của mình?

Liệu có thể
chọn con cái thay vì danh dự cá nhân

Liệu có hiểu
tại sao con cái lại giận dữ và xa lánh

khi bố mẹ coi trọng thanh danh
hơn hạnh phúc của con?

Liệu có thể cố gắng làm bạn với con

để chúng có thể tin tưởng bố mẹ

và muốn chia sẻ với bố mẹ
những trải nghiệm

hơn là kiếm tìm nơi nào khác

Và những thanh thiếu niên bị xúi giục
bởi những phần tử cực đoan

các em có thể thú nhận rằng sự cuồng bạo của mình bắt nguồn từ nỗi đau ?

Liệu các em có tìm được sức mạnh
để kháng cự lại những người đàn ông đó,

những người muốn dùng máu của các em
cho lợi ích riêng

các em có tìm được con đường để sống ?

Các em có hiểu ra rằng sự trả thù tốt nhất

là khi em sống cuộc sống hạnh phúc,
đủ đầy, tự do

Cuộc sống do các em làm chủ
mà không phải ai khác

Tại sao các em lại muốn trở thành một đứa trẻ Hồi giáo hồn rỗng?

Còn chúng ta,
khi nào chúng ta mới lắng nghe các em ?

Liệu có thể hỗ trợ các em

biến nỗi đau
thành điều gì đó tốt hơn không ?

Chúng nghĩ mình không được yêu

rằng người lớn không quan tâm
việc xảy ra với chúng

rằng người lớn không chấp nhận chúng

Liệu chúng ta có cách để
thay đổi suy nghĩ của các em ?

Chúng ta phải làm gì để thấu hiểu và chú ý tới các em

trước khi chúng trở thành nạn nhân
hoặc kẻ gây ra bạo lực?

Liệu chúng ta có thể quan tâm các em
như chính bản thân mình ?

chứ không chỉ sốc và giận dữ
khi nạn nhân của bạo lực trông giống chúng ta?

Liệu có thể tìm được cách nào để loại bỏ
lòng căm thù và hàn gắn sự chia cắt?

Có điều rằng,
chúng ta không thể từ bỏ nhau hoặc con cái

ngay cả khi con cái từ bỏ chúng ta.

Tất cả chúng ta luôn sát cánh

về lâu dài, mối thù hằn và bạo lực
sẽ không chống lại những kẻ cực đoan nữa

Những tên khủng bố muốn chúng ta
thu mình trong nỗi sợ hãi

đóng cửa và khép chặt trái tim.

Chúng muốn chính chúng ta
gây thêm nhiều vết thương trong xã hội

để chúng lan rộng sự nhiễm trùng

Chúng muốn chúng ta như chúng

không khoan dung, đầy căm hờn và độc ác.

Ngày sau vụ tấn công khủng bố tại Paris

Một người bạn đã gửi tôi bức ảnh này

Đó là một cô bé da trắng
và một cô bé Ả- rập

Hai người bạn thân thiết

Bức ảnh gây nhức nhối những kẻ khủng bố.

Hai bé con ấy, với siêu năng lực của minh

đang chỉ ra cách để tiến đến

một xã hội mà chúng ta cần phải
cùng nhau xây dựng

một xã hội hợp tác và tương trợ

hơn là ruồng bỏ con cái.

Cảm ơn vì đã lắng nghe.

( Vỗ tay )