< Return to Video

Điều kì diệu của lòng tốt đã giúp tôi sống sót qua nạn diệt chủng

  • 0:00 - 0:08
    Trong cuốn sách khá thú vị
    "Hoàng tử bé,"
  • 0:08 - 0:13
    có một trích dẫn, trong đó nói:
  • 0:15 - 0:21
    "Người ta chỉ nhìn thấy thật rõ ràng
    bằng trái tim mình.
  • 0:22 - 0:25
    Cái chủ yếu thì mắt chẳng thể thấy"
  • 0:26 - 0:32
    Và khi tác giả ngồi trên một chiếc ghế
    thoải mái để viết những lời này
  • 0:32 - 0:35
    ở đâu đó tại nước Mỹ,
  • 0:36 - 0:38
    tôi đã học được cùng bài học đó
  • 0:38 - 0:42
    xa hàng dặm ở doanh trại bẩn thỉu
  • 0:42 - 0:45
    trong một trại diệt chủng tại Ba Lan.
  • 0:46 - 0:53
    Không phải giá trị hay kích cỡ món quà
    khiến nó quan trọng,
  • 0:53 - 0:56
    mà là cách bạn giữ trong trái tim mình.
  • 0:57 - 0:59
    Khi tôi lên sáu tuổi,
  • 0:59 - 1:04
    mẹ, cha, chị gái và tôi
  • 1:04 - 1:08
    rời bỏ nước Đức bài Do Thái
    và đến Nam Tư.
  • 1:09 - 1:13
    Và chúng tôi đã ở Nam Tư
    trong bảy năm hạnh phúc,
  • 1:13 - 1:17
    và khi Đức xâm chiếm Nam Tư
  • 1:17 - 1:20
    chúng tôi đột nhiên bị hành hạ
    một lần nữa,
  • 1:20 - 1:22
    và tôi phải chạy trốn.
  • 1:22 - 1:25
    Và tôi đã trốn khoảng hai năm
  • 1:25 - 1:29
    với một cặp vợ chồng đã làm việc
    cho phong trào kháng chiến.
  • 1:30 - 1:33
    Công việc của tôi
    là rửa và phóng ảnh chụp.
  • 1:35 - 1:39
    Một ngày nọ, khi 15 tuổi,
  • 1:39 - 1:42
    tôi bị Mật vụ bắt
  • 1:42 - 1:45
    và bị đánh,
  • 1:45 - 1:48
    và trong suối hai tháng,
    bị lôi đi các nhà tù khác nhau.
  • 1:48 - 1:52
    Cuối cùng, tôi dừng chân
  • 1:52 - 1:58
    tại một pháo đài 150 năm tuổi
    ở Tiệp Khắc,
  • 1:58 - 2:02
    nơi mà Đức Quốc Xã đã chuyển đổi
    thành một trại tập trung.
  • 2:04 - 2:05
    Tôi ở đó trong khoảng mười tháng.
  • 2:06 - 2:08
    Tôi đặt đường ray xe lửa,
  • 2:08 - 2:10
    tiêu diệt sâu bọ,
  • 2:11 - 2:12
    đan giỏ,
  • 2:12 - 2:13
    và sau mười tháng,
  • 2:13 - 2:19
    khoảng 2.000 người trong chúng tôi
    được chất lên xe gia súc,
  • 2:19 - 2:22
    những cánh cửa đã đóng lại
    và chúng tôi đã được chuyển về phía đông.
  • 2:24 - 2:26
    Trong ba ngày,
    chúng tôi di chuyển như thế,
  • 2:26 - 2:28
    và khi chúng tôi được xuống xe,
  • 2:28 - 2:32
    chúng tôi toàn mùi nước tiểu và phân,
  • 2:32 - 2:37
    và chúng tôi thấy chính mình
    trong trại diệt chủng Auschwitz.
  • 2:37 - 2:39
    Một trại tập trung mà
    vào thời điểm đó,
  • 2:39 - 2:42
    đã thảm sát trên một triệu người
  • 2:42 - 2:47
    và đưa họ qua ống khói lên trời.
  • 2:48 - 2:52
    Chúng tôi đến, bị tước
    tất cả tài sản,
  • 2:52 - 2:54
    bất cứ thứ gì chúng tôi có,
  • 2:54 - 2:58
    và được đưa đồng phục sọc,
  • 2:58 - 3:01
    được một hình xăm trên cánh tay,
  • 3:01 - 3:05
    và chúng tôi cũng đã nhận được thông điệp
  • 3:05 - 3:09
    rằng chúng tôi sẽ ở đó
    trong chính xác là sáu tháng.
  • 3:10 - 3:13
    Và sau đó, chúng tôi sẽ rời trại.
  • 3:13 - 3:15
    Qua ống khói.
  • 3:17 - 3:20
    Chúng tôi được chỉ định vào
    các nhà kho khác nhau.
  • 3:20 - 3:25
    Trong kho có toàn giường tầng bằng gỗ
  • 3:25 - 3:28
    sáu người trên mỗi tầng,
  • 3:28 - 3:33
    ba người ngủ cùng một hướng
    và ba theo hướng khác,
  • 3:33 - 3:36
    dù bạn nằm ngủ như thế nào
  • 3:36 - 3:39
    thì bạn luôn có
    một đôi chân hướng vào mặt của mình.
  • 3:40 - 3:45
    Người đàn ông bên cạnh tôi
    là một quý ông cực kỳ tốt,
  • 3:45 - 3:50
    và ông ấy tự giới thiệu
    mình là Ngài Herbert Levine.
  • 3:52 - 3:55
    Ông Levine tử tế và lịch sự với tôi.
  • 3:56 - 4:00
    Một ngày nọ, khi tôi trở về
    từ một việc được phân công,
  • 4:00 - 4:02
    tôi trèo lên,
  • 4:02 - 4:06
    đến nơi cao nhất
    của giường ba tầng,
  • 4:06 - 4:09
    và Ngài Levine ở đó với một bộ bài.
  • 4:11 - 4:13
    Và ông ấy xáo trộn những lá bài.
  • 4:13 - 4:15
    Và tôi không thể hiểu, bạn biết đấy,
  • 4:15 - 4:18
    có một bộ bài ở Auschwitz
  • 4:18 - 4:21
    giống như tìm một con khỉ đột
    trong phòng tắm của bạn.
  • 4:21 - 4:22
    (Cười)
  • 4:22 - 4:24
    Bạn sẽ nghĩ, "Nó làm gì ở đó?"
  • 4:24 - 4:28
    Và rồi Ngài Levine quay sang tôi
  • 4:28 - 4:33
    đưa cho tôi bộ bài,
    và nói, "Chọn một lá đi."
  • 4:33 - 4:35
    Thế nên tôi chọn một lá,
  • 4:35 - 4:37
    và ông ấy thực hiện ảo thuật cho tôi xem.
  • 4:38 - 4:39
    Ông đã thực hiện một điều kì diệu.
  • 4:40 - 4:43
    Tôi chưa bao giờ thấy
    ảo thuật bài trước đây,
  • 4:43 - 4:47
    và người đàn ông thực hiện trò ảo thuật
    đang ngồi ngay đó.
  • 4:48 - 4:52
    Và sau đó, Ngài Levine
    đã làm một điều bất ngờ.
  • 4:53 - 4:56
    Ông ấy thực sự giải thích mẹo cho tôi.
  • 4:57 - 5:01
    Và những từ này đã in hằn
    trong tâm trí tôi.
  • 5:01 - 5:03
    Tôi nhớ từng từ một,
  • 5:04 - 5:06
    và kể từ ngày đó,
  • 5:06 - 5:10
    Tôi đã thực hành thủ thuật đó mỗi ngày.
  • 5:11 - 5:14
    Mặc dù tôi không có lá bài nào.
  • 5:16 - 5:18
    Tôi cứ tiếp tục luyện tập.
  • 5:20 - 5:23
    Khoảng ba tuần sau đó,
  • 5:25 - 5:30
    toàn bộ trại, ngoại trừ
    vài trăm người trong chúng tôi,
  • 5:30 - 5:33
    được gửi đến các buồng khí.
  • 5:34 - 5:38
    Tôi đã được gửi đến một trại khác,
    để làm việc trong chuồng ngựa.
  • 5:38 - 5:42
    Sau đó, vào tháng một năm 1945,
  • 5:42 - 5:47
    khi quân đội Nga tới,
  • 5:47 - 5:51
    60.000 người trong chúng tôi
    đã được gửi đi diễu hành tử thần.
  • 5:53 - 5:57
    Và chúng tôi đi bộ trong ba ngày,
    đi và nghỉ,
  • 5:57 - 6:00
    vào giữa mùa đông,
  • 6:00 - 6:04
    và khi chúng tôi đến
    đường tàu tránh,
  • 6:04 - 6:06
    trong số 60.000 người,
  • 6:06 - 6:08
    15.000 người đã chết.
  • 6:09 - 6:13
    Và những người còn lại đã được tải
    vào xe chạy trên đường ray,
  • 6:13 - 6:19
    và trong bốn ngày, được chuyển suốt
    từ Ba Lan đến Áo.
  • 6:20 - 6:23
    Và chúng tôi phát hiện ra mình
    ở trại diệt chủng,
  • 6:23 - 6:26
    trong một trại tập trung
    tên là Mauthausen,
  • 6:26 - 6:29
    được xây dựng như một pháo đài.
  • 6:30 - 6:35
    Và tại thời điểm đó,
    Đức Quốc Xã đã bỏ rơi chúng tôi,
  • 6:35 - 6:37
    và không có thực phẩm ở đó,
  • 6:37 - 6:41
    và có hàng ngàn và hàng ngàn thi thể ở đó.
  • 6:41 - 6:45
    Tôi đã ngủ ba ngày
    cạnh một người đàn ông đã chết,
  • 6:45 - 6:49
    chỉ để có được khẩu phần của ông,
    một muỗng bánh mì mốc.
  • 6:49 - 6:55
    Và hai ngày trước khi cuộc chiến kết thúc,
    ngày 5 tháng 5.
  • 6:55 - 6:58
    chúng tôi đã được giải phóng bởi
    các lực lượng Mỹ.
  • 6:59 - 7:02
    Và vào thời thời điểm đó, tôi 17 tuổi,
  • 7:02 - 7:05
    và nặng khoảng 29 cân.
  • 7:06 - 7:09
    Tôi đã quá giang trở lại Nam Tư.
  • 7:09 - 7:11
    Và khi tôi trở lại đó,
  • 7:11 - 7:13
    chủ nghĩa cộng sản đã ở đó,
  • 7:13 - 7:15
    không còn gia đình
  • 7:15 - 7:17
    và không có bạn bè.
  • 7:17 - 7:19
    Tôi ở lại đó hai năm,
  • 7:19 - 7:23
    và sau hai năm,
    tôi tìm cách trốn sang Anh.
  • 7:23 - 7:25
    Và khi đến Anh,
  • 7:25 - 7:27
    tôi không thể nói tiếng Anh,
  • 7:27 - 7:30
    tôi không có học vấn hay kỹ năng.
  • 7:31 - 7:33
    Tôi bắt đầu làm việc,
  • 7:33 - 7:37
    và khoảng một năm
    sau khi đến nước Anh,
  • 7:37 - 7:39
    tôi mua cho mình một bộ bài.
  • 7:39 - 7:42
    Và lần đầu tiên,
  • 7:43 - 7:46
    tôi thực sự thực hiện màn ảo thuật
  • 7:46 - 7:52
    mà tôi được dạy ở Auschwitz,
    trên giường tầng đó.
  • 7:53 - 7:54
    Và thành công.
  • 7:54 - 7:56
    Thành công một cách hoàn hảo.
  • 7:56 - 7:57
    Và tôi đã chỉ cho một số người bạn,
  • 7:57 - 7:59
    và họ thích nó.
  • 8:00 - 8:04
    Tôi đã đi đến một cửa hàng ảo thuật,
    và mua một số trò ảo thuật,
  • 8:04 - 8:06
    rồi chỉ cho bạn mình.
  • 8:06 - 8:08
    Tôi mua thêm một vài trò ảo thuật
  • 8:08 - 8:10
    và lại chỉ cho họ.
  • 8:10 - 8:14
    Và sau đó
    tôi mua thêm nhiều sách ảo thuật.
  • 8:15 - 8:18
    Có một lằn ranh rất nhỏ
  • 8:18 - 8:22
    giữa sở thích và sự điên rồ.
  • 8:22 - 8:24
    (Cười)
  • 8:24 - 8:27
    Dù sao thì sau đó tôi đã kết hôn,
  • 8:27 - 8:30
    và đến nước Mỹ.
  • 8:30 - 8:35
    Một trong những công việc đầu tiên của tôi
  • 8:35 - 8:40
    đòi hỏi phải nói chuyện với một nhóm nhỏ.
  • 8:40 - 8:43
    Và tôi xoay xở được khá tốt.
  • 8:43 - 8:47
    Sau 25 năm, tôi về hưu,
  • 8:47 - 8:50
    và tôi bắt đầu nói chuyện ở trường học.
  • 8:51 - 8:56
    Lý do duy nhất mà
    tôi có thể nói chuyện tại trường
  • 8:56 - 9:01
    là bởi vì một người thân thiện
  • 9:01 - 9:06
    đã chỉ trò ảo thuật cho đứa trẻ sợ hãi
  • 9:06 - 9:09
    trong một trại tập trung.
  • 9:09 - 9:13
    Người đàn ông đã chỉ cho tôi,
    Ngài Levine,
  • 9:13 - 9:16
    đã từng một nhà ảo thuật chuyên nghiệp.
  • 9:16 - 9:18
    Ông ấy làm việc ở Đức,
  • 9:18 - 9:23
    và khi ông đến Auschwitz,
    Đức Quốc Xã biết ông là ai,
  • 9:23 - 9:26
    nên họ đưa ông ta vài lá bài,
  • 9:26 - 9:28
    một đoạn dây,
  • 9:28 - 9:29
    một vài viên xúc xắc,
  • 9:29 - 9:31
    để ông biểu diễn cho họ xem.
  • 9:32 - 9:35
    Và sau đó ông đã dạy cho một số người.
  • 9:35 - 9:36
    Ông ấy sống sót qua cuộc chiến,
  • 9:36 - 9:39
    nhưng vợ và con trai ông đã chết.
  • 9:40 - 9:45
    Ông đến Mỹ và biểu diễn một số nơi,
  • 9:45 - 9:48
    nhưng tôi chưa bao giờ gặp lại ông.
  • 9:49 - 9:53
    Tuy nhiên, tôi nhớ trò ảo thuật mà ông
    đã chỉ cho tôi
  • 9:53 - 9:57
    và nó giúp tôi đi khắp các trường
  • 9:57 - 10:02
    và giúp làm thế giới này
    trở nên tốt đẹp hơn dù chỉ một chút.
  • 10:02 - 10:09
    Vì vậy, nếu bạn biết ai cần giúp đỡ,
  • 10:10 - 10:13
    nếu bạn biết ai đó đang sợ hãi,
  • 10:13 - 10:15
    hãy tử tế với họ.
  • 10:16 - 10:19
    Cho họ lời khuyên,
  • 10:19 - 10:21
    cho họ cái ôm,
  • 10:22 - 10:23
    dạy họ một trò ảo thuật.
  • 10:26 - 10:28
    Bất kỳ điều gì bạn làm
  • 10:28 - 10:31
    sẽ mang đến hy vọng cho họ.
  • 10:32 - 10:35
    Và nếu bạn làm đúng thời điểm,
  • 10:36 - 10:38
    chúng sẽ chạm vào tâm hồn họ,
  • 10:38 - 10:43
    và chúng ở lại với họ
    bất cứ nơi nào họ đến, mãi mãi.
  • 10:43 - 10:44
    Xin cảm ơn.
  • 10:44 - 10:48
    (Vỗ tay)
Title:
Điều kì diệu của lòng tốt đã giúp tôi sống sót qua nạn diệt chủng
Speaker:
Werner Reich
Description:

Sống sót qua nạn diệt chủng, Werner Reich kể lại thời niên thiếu đau khổ của mình như một tù nhân bị vận chuyển giữa các trại tập trung - và chia sẻ làm thế nào mà một hành động tử tế nhỏ có thể truyền cảm hứng suốt cả cuộc đời về lòng trắc ẩn. "Nếu bạn từng biết ai đó cần giúp đỡ, nếu bạn biết ai đó đang sợ hãi, hãy đối xử tốt với họ", ông nói. "Nếu bạn làm điều đó đúng lúc, nó sẽ đi vào tâm hồn họ, và sẽ ở bên họ mọi lúc mọi nơi, mãi mãi."

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:01

Vietnamese subtitles

Revisions