Krótka historia melancholii - Courtney Stephens
-
0:07 - 0:10Smutek jest częścią
ludzkiego doświadczenia, -
0:10 - 0:13ale od wieków nie ma zgody,
-
0:13 - 0:17czym właściwie jest i co z nim zrobić.
-
0:17 - 0:19W najprostszych słowach
-
0:19 - 0:21smutek uważa się
-
0:21 - 0:24za naturalną reakcję na trudną sytuację.
-
0:24 - 0:28Smutno wam po wyprowadzce przyjaciela
albo kiedy umiera zwierzak. -
0:28 - 0:30Kiedy przyjaciel mówi "Jest mi smutno",
-
0:30 - 0:33pytacie: "Co się stało?".
-
0:33 - 0:37Ale założenie, że smutek
wynika z czynników zewnętrznych, -
0:37 - 0:40to stosunkowo nowa idea.
-
0:40 - 0:42Lekarze w starożytnej Grecji
postrzegali smutek inaczej. -
0:42 - 0:46Wierzyli, że był ciemnym płynem w ciele.
-
0:46 - 0:49Zgodnie z teorią humoralną
-
0:49 - 0:53ludzkie ciało i dusza były pod kontrolą
czterech płynów, znanych jako humory, -
0:53 - 0:57a ich stosunki bezpośrednio wpływały
na zdrowie i temperament. -
0:57 - 1:01Melancholia pochodzi od "melaina kole",
-
1:01 - 1:06słowa oznaczającego czarną żółć,
humoru uważanego za przyczynę smutku. -
1:06 - 1:08Dzięki zmianie diety i zabiegom medycznym
-
1:08 - 1:11można było zbalansować humory.
-
1:11 - 1:13Choć dziś wiemy dużo więcej
-
1:13 - 1:15o systemach rządzących organizmem,
-
1:15 - 1:17greckie postrzeganie smutku
-
1:17 - 1:19pokrywa się z obecną definicją,
-
1:19 - 1:22ale nie smutku doświadczanego
od czasu do czasu, -
1:22 - 1:24a depresji klinicznej.
-
1:24 - 1:28Według lekarzy niektóre długoterminowe
niewytłumaczalne stany emocjonalne -
1:28 - 1:32przynajmniej częściowo
związane są z chemią mózgu, -
1:32 - 1:35balansem substancji chemicznych
obecnych w mózgu. -
1:35 - 1:37Jak według Greków,
-
1:37 - 1:40zaburzenie balansu może znacznie zmienić
-
1:40 - 1:44naszą reakcję nawet
na wyjątkowo trudne okoliczności. -
1:44 - 1:47Istnieje długa tradycja prób rozpoznania
-
1:47 - 1:49wartości smutku
-
1:49 - 1:50i w tej prelekcji
-
1:50 - 1:54znajdziecie mocny argument na to,
że smutek to nie tylko nieunikniony, -
1:54 - 1:56ale też niezbędny element życia.
-
1:56 - 1:58Kto nigdy nie zaznał melancholii,
-
1:58 - 2:02ten nie wie, co to znaczy być człowiekiem.
-
2:02 - 2:06Wielu myślicieli twierdzi, że melancholia
jest niezbędna do zdobycia mądrości. -
2:06 - 2:09Urodzony w 1577 roku Robert Burton
-
2:09 - 2:13całe życie badał przyczyny
i doznania smutku. -
2:13 - 2:16W "Anatomii melancholii" Burton pisał,
-
2:16 - 2:21"Ten, kto powiększa wiedzę,
powiększa i smutek". -
2:21 - 2:24Poeci romantyzmu początku XIX wieku
-
2:24 - 2:29wierzyli, że melancholia pozwala
głębiej pojąć wielkie emocje, -
2:29 - 2:31jak piękno i radość.
-
2:31 - 2:35Zrozumienie smutku drzew
tracących liście jesienią -
2:35 - 2:40pozwala zrozumieć cykl życia,
który przynosi wiosną kwiaty. -
2:40 - 2:46Ale mądrość i inteligencja emocjonalna
są w hierarchii potrzeb bardzo wysoko. -
2:46 - 2:49Czy smutek ma wartość na bardziej
elementarnym, konkretnym, -
2:49 - 2:51może nawet ewolucyjnym poziomie?
-
2:51 - 2:54Naukowcy sądzą, że płacz i wycofanie
-
2:54 - 2:58pomagały naszym przodkom
wzmocnić więzy społeczne -
2:58 - 3:01i otrzymać potrzebne wsparcie.
-
3:01 - 3:05W przeciwieństwie do złości i przemocy
smutek był wyrazem cierpienia, -
3:05 - 3:09który mógł natychmiast zbliżyć
otoczenie do cierpiącej osoby, -
3:09 - 3:14co pomagało zarówno tej osobie,
jak i całej społeczności. -
3:14 - 3:17Może smutek jednoczył,
co było potrzebne do przetrwania, -
3:17 - 3:20ale wielu zastanawiało się,
-
3:20 - 3:24czy każdy odczuwa cierpienie tak samo.
-
3:24 - 3:26Poetka Emily Dickinson pisała,
-
3:26 - 3:30"Każdy napotkany żal mierzę
wąskim dociekliwym wzrokiem. -
3:30 - 3:35Zastanawiam się, czy waży tyle, co mój,
czy też ma mniejszy rozmiar". -
3:35 - 3:37W XX wieku
-
3:37 - 3:40antropolodzy medyczni,
jak Arthur Kleinman, -
3:40 - 3:43zbadali, jak ludzie mówią o bólu,
-
3:43 - 3:47żeby udowodnić,
że emocje nie są uniwersalne, -
3:47 - 3:50a kultura, szczególnie język,
-
3:50 - 3:53może wpłynąć na samopoczucie.
-
3:53 - 3:54Kiedy mówimy o złamanym sercu,
-
3:54 - 3:58uczucie złamania staje się
częścią naszego doznania, -
3:58 - 4:01podczas gdy w kulturze,
gdzie mowa o poobijanym sercu, -
4:01 - 4:05zdaje się występować inne doznanie.
-
4:05 - 4:07Niektórzy współcześni myśliciele nie chcą
-
4:07 - 4:10badać subiektywności smutku
i jego uniwersalności -
4:10 - 4:15i woleliby pozbyć się wszelkich form
cierpienia za pomocą technologii. -
4:15 - 4:18David Pearce zasugerował,
że inżynieria genetyczna -
4:18 - 4:21i inne nowoczesne procesy
-
4:21 - 4:25mogą nie tylko zmienić sposób odczuwania
fizycznego i psychicznego bólu, -
4:25 - 4:28ale też stworzyć ekosystem od nowa,
-
4:28 - 4:31dzięki czemu zwierzęta
nie cierpiałyby na wolności. -
4:31 - 4:34Projekt nazwał "inżynierią raju".
-
4:34 - 4:37Ale czy jest coś smutnego
w świecie bez smutku? -
4:37 - 4:40Nasi prehistoryczni przodkowie i poeci
-
4:40 - 4:43mogliby nie chcieć takiego raju.
-
4:43 - 4:48Jedyne powszechnie przyjmowane
fakty na temat smutku są takie, -
4:48 - 4:51że od zarania dziejów był on
odczuwany przez większość ludzi -
4:51 - 4:53i że od tysiącleci
-
4:53 - 4:57jednym z najlepszych sposobów
poradzenia sobie z tym trudnym uczuciem -
4:57 - 5:01jest wyrażenie go, próba opisania tego,
co zdaje się niemożliwe do opisania. -
5:01 - 5:03Jak pisała Emily Dickinson,
-
5:03 - 5:08"Nadzieja to pierzaste stworzenie,
mości się w duszy na grzędzie, -
5:08 - 5:13śpiewa piosenkę bez słów
i zawsze śpiewać będzie".
- Title:
- Krótka historia melancholii - Courtney Stephens
- Speaker:
- Courtney Stephens
- Description:
-
Zobacz całą lekcję na: http://ed.ted.com/lessons/a-brief-history-of-melancholy-courtney-stephens
Jeśli jesteś żywą, oddychającą ludzką istotą, pewnie kilka razy w życiu ogarnął cię smutek. Czym dokładnie jest melancholia i co, jeśli w ogóle, można na nią poradzić? Courtney Stephens szczegółowo opisuje wciąż niepełne rozumienie smutku, a nawet pokazuje jego użyteczność.
Lekcja: Courtney Stephens, animacja: Sharon Colman Graham.
Fragment wiersza "Nadzieja – pierzaste stworzenie" Emily Dickinson w tłumaczeniu Ludmiły Marjańskiej.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:29
Rysia Wand edited Polish subtitles for A brief history of melancholy | ||
Rysia Wand approved Polish subtitles for A brief history of melancholy | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for A brief history of melancholy | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for A brief history of melancholy | ||
Ola Królikowska commented on Polish subtitles for A brief history of melancholy | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for A brief history of melancholy | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for A brief history of melancholy | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for A brief history of melancholy |
Rysia Wand
Sending back to translator.
Odsyłam do ponownego przejrzenia. Proszę poprawić czerwone wykrzykniki, łamanie linijek, watę językową. Szczegółowe wskazówki poniżej.
===
Czerwone wykrzykniki
Trzeba przepracować wszystkie linijki z czerwonymi wykrzyknikami.
Tekst musi się mieścić w limicie 21 znaków na sekundę i 42 znaków na linijkę (poradnik tutaj: http://www.youtube.com/watch?v=yvNQoD32Qqo).
Czasem wystarczy linijkę złamać, ale czasem trzeba coś skrócić lub przesunąć czas w pasku Timeline (patrz tutaj: https://youtu.be/kQ2CZonFYgA?t=1m54s). Jeśli go nie widzisz, kliknij w ikonkę narzędzi obok “Editing Polish”.
Wskazówki, jak skracać linijki znadziesz tutaj: (http://translations.ted.org/wiki/Compressing_subtitles). Tutaj wskazówki nt. łamania linijek http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines). Przed puszczeniem tekstu na trzeba upewnić się, że wszystkie wykrzykniki zostały usunięte. Najłatwiej poszukać je funkcją ctrl+F.
===
Na końcu napisu/linijki należy zostawiać w razie możliwości językową "całość". To stosunkowo istotna kwestia. Czasami ostatnie słowo lub wyrażenie trzeba przenieść do napisu następnego, żeby umożliwić zakończenie napisu na językową całość - nawet jeśli odpowiednik w oryginale jest na końcu danego napisu.
Przykłady:
1. Nie należy zostawiać na końcu linijki przyimków (w, po, z, o, do), zaimków względnych (który, że, gdy, gdzie).
2. "Tak więc zacznę od tego, że jeśli" – trzeba zakończyć po "tego,"; w następnym napisie byłoby zdanie podrzędne.
3. W zdaniu „Można nawet symulować te zachowania w przeglądarce” nie można rozbić „te” i „zachowania”.
Wyjątkiem jest sytuacja, w której napisy muszą być bardzo zsynchronizowane z tym, co się dzieje na
ekranie - na przykład ostatnie słowo odnosi się do jakiejś zmiany w pokazywanej właśnie animacji.
Więcej informacji w poradniku pod adresem http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines
===
Niepotrzebne dzielenie / łączenie linijek.
Nie trzeba dzielić linijki, jeśli bez trudu mieści się w limicie 42 znaków, ani łączyć dwóch jednolinijkowych boksów w jeden dwulinijkowy, jeśli każdy mieścił się w limicie czasowym. Tworząc dwie linijki tekstu przesłania się więcej ekranu, więc jeśli można, trzeba tego unikać.
===
Nadużywanie zaimków dzierżawczych.
W języku angielskim zaimków dzierżawczych używa się znacznie częściej niż w polskim. Jeśli zaimek nie służy do rozróżnienia w razie wątpliwości, do której osoby coś przynależy, w polskim zaimka dzierżawczego nie użyjemy (np. "I go there with my wife" --> "Idę tam z żoną" - nie trzeba zaznaczać, że własną, nie cudzą, bo wynika to z kontekstu).
===
Wata językowa zostawiona w tłumaczeniu.
W tłumaczeniu napisów nie zostawiamy "waty językowej" i różnych innych elementów. Jest to bardzo istotny aspekt tłumaczenia tego rodzaju. Polecam zapoznać się z poradnikiem pod adresem http://translations.ted.org/wiki/Compressing_subtitles
===
Przymiotniki od nazw krajów / miast
piszemy po polsku z małej litery
Ola Królikowska
Poprawiłam napisy po poprzedniej tłumaczce. Niestety, dopisując źródło cytatu, zapomniałam o wyjątku dotyczącym cudzysłowów, które w opisie powinny być drukarskie (zauważyłam to dopiero po przekazaniu tłumaczenia do korekty). W razie czego bardzo proszę o odesłanie napisów - poprawię to.