Máy móc có thể đọc được suy nghĩ của bạn không? - Kostas Karpouzis

Xem toàn bộ tại: http://ed.ted.com/lessons/can-machines-read-your-emotions-kostas-karpouzis

Máy tính có thể thắng chúng ta trong các trò chơi, chuyển thể các bài diễn thuyết và lập tức nhận biết biết gần như mọi đối tượng. Nhưng liệu trong tương lai robot có đi xa hơn trong việc đoán biết suy nghĩ của chúng ta? Kostas Karpouzis tưởng tượng tới một tương lai mà nơi đó máy móc và những người điều khiển chúng có thể đọc được cảm xúc của con người một cách chính xác - và những lí giải làm thế nào chúng hỗ trợ hay điều khiển con người với quy mô chưa từng có.

Qua mỗi năm

Máy móc càng vượt qua con người
trong nhiều hoạt động

mà chúng ta từng nghĩ chỉ mình có thể làm

Ngày nay, máy tính có thể thắng chúng ta
trong những trò trơi cờ bàn,

Chuyển thể hàng chục ngôn ngữ

và có thể lập tức nhận diện
hầu hết mọi thứ.

Nhưng tương lai Robot có thể đi xa hơn thế

bằng cách cố gắng tìm hiểu
cảm giác của con người.

Vậy tại sao việc đó lại quan trọng?

Bởi nếu máy móc
và những ai điều khiển chúng

có thể đọc được cảm xúc của con người

nó có thể giúp ta mà cũng có thể
điều khiển ta

với quy mô chưa từng có.

Nhưng trước khi bàn đến việc đó,

sao thứ phức tạp như cảm xúc
có thể mã hóa thành những con số,

loại ngôn ngữ duy nhất máy móc hiểu được?

Về cơ bản, như cách bộ bão chúng ta
giải nghĩa những cảm xúc,

bằng việc học cách phát hiện ra chúng.

Nhà tâm lý học Mỹ Paul Ekman
đã phát hiện ra những cảm xúc phổ biến

mà biểu hiện của chúng được hiểu
giống nhau ở mọi nền văn hóa

Ví dụ, hình mặt cười thể hiện sự vui vẻ
đối với cư dân đôi thị hiện đại.

và với cả những thổ dân.

Theo Ekman,

tức giận,

căm ghét,

sợ hãi

vui vẻ,

buồn bã

và ngạc nhiên đều
có thể nhận biết được như nhau

Như ta thấy, máy tính đang phát triển
nhanh chóng về nhận diện hình ảnh

nhờ vào các thuật toán máy
như những mạng lưới thần kinh.

Chúng có những nút nhân tạo
bắt chước như nơ-ron của con người

bằng cách tạo hình các liên kết
và trao đổi thông tin.

Để huấn luyện mạng lưới, đầu vào mẫu
được chia trước vào các mục,

như hình ảnh thể hiện vui hay buồn

được đưa vào hệ thống.

Sau đó, hệ thống sẽ phân loại những mẫu đó

qua điều chỉnh các trọng số tương đối
thành đặc tính đặc biệt.

Càng nhiều dữ liệu được huấn luyện,

thuật toán càng nhận diện hình ảnh mới
tốt hơn

Điều này cũng giống như bộ não chúng ta,

tích lũy kinh nghiệm
để định hình xử lý các kích thích mới.

Thuật toán nhận diện không chỉ giới hạn
trong việc nhận diện cảm xúc trên mặt.

Có nhiều cách bộc lộ cảm xúc.

Qua ngôn ngữ cơ thể và thanh âm,

thay đổi nhịp tim, màu da và nhiệt độ,

hay thậm chí tần số từ và cấu trúc câu
trong bài viết của chúng ta

Bạn có thể cho rằng huấn luyện
nơron thần kinh để nhận biết những thứ này

là một việc rất lâu và phức tạp

đến khi bạn biết dữ liệu nhiều thế nào

và máy tính xử lý chúng nhanh thế nào.

Từ các bài viết,

hình ảnh, video được đăng tải

và các đoạn ghi âm điện thoại,

tới camera cảm biến nhiệt

và đồ mặc kiểm soát tín hiệu sinh lý,

vấn đề không phải là làm sao để thu thập
đủ dữ liệu

mà chúng ta sẽ làm gì với nó.

Máy hóa nhận biết cảm xúc
có rất nhiều lợi ích.

Robot dùng thuật toán nhận dạng nét mặt

có thể giúp trẻ em học tập

hay làm cho con người bớt cô đơn.

Các công ty truyền thông đang xem xét
dùng thuật toán

để ngăn chặn tự tử bằng cách đánh dâú
những bài có nội dung nhạy cảm.

Phần mềm nhận biết cảm xúc có thể
giúp chữa trị chứng rối loạn tâm lý

hay thậm chí đưa ra
thiết bị trị liệu tự động giá rẻ.

Bên cạnh những lợi ích trên,

một mạng lưới to lớn
tự động quét mọi hình ảnh,

giao thiệp,

và tín hiệu sinh lý,
cũng khá phiền.

Vậy sự riêng tư của ta ở đâu
khi có một mạng lưới như vậy

đang khai phá cảm xúc của chúng ta
thông qua những biển quảng cáo.

Và đâu là quyền của chúng ta

nếu chính quyền cho là có thể
xác định những người có khả năng phạm tội

ngay trước cả khi họ có ý định hành động?

Robot hiện tại
vẫn còn cần phải phát triển hơn

để phân biệt các sắc thái cảm xúc,
như mỉa mai

và mức độ xúc cảm,
một người đang vui hay buồn thế nào

Tuy nhiên, cuối cùng chúng có thể
đọc được cảm xúc của ta

và phản hồi lại.

Nhưng việc chúng có thể hiểu được nỗi sợ
của ta vì xâm nhập ngoài ý muốn hay không

thì lại là một câu chuyện khác.