< Return to Video

Penguenlerin popülerlikleri, dertleri ve dışkıları - Dyan deNapoli

  • 0:11 - 0:12
    Penguenler uzun zamandır
  • 0:12 - 0:14
    dünyanın her bir köşesinden insanların
  • 0:14 - 0:16
    ilgisini ve kalbini kazanmıştır.
  • 0:16 - 0:18
    Fakat, popüler kültür onları bitmek
  • 0:18 - 0:20
    tükenmek bilmeyen bir nüfusu olan, sakar
  • 0:20 - 0:23
    ve sevimli kuşlar olarak gösterse de
  • 0:23 - 0:26
    aslında penguenler oldukça ağır başlı, genellikle
  • 0:26 - 0:27
    aksi kuşlardır ve
  • 0:27 - 0:30
    nüfusları hızla azalmaktadır.
  • 0:30 - 0:33
    Gerçek durumları insanların düşündüğünden çok
  • 0:33 - 0:34
    daha tehlikededir.
  • 0:34 - 0:36
    Eğer mevcut trend değişmezse,
  • 0:36 - 0:38
    penguenleri sadece filmlerde görmemiz
  • 0:38 - 0:41
    çok da fazla zaman almayabilir.
  • 0:41 - 0:43
    Aslında penguenlerin garip kuşlar
  • 0:43 - 0:45
    olmasının birçok nedeni var.
  • 0:45 - 0:46
    İlk olarak,
  • 0:46 - 0:49
    penguenler 60 milyon yıl önce uçma yetisi bulunan
  • 0:49 - 0:52
    kuşlardan türeyen fakat uçamayan birkaç
  • 0:52 - 0:54
    kuş türünden bir tanesidir.
  • 0:54 - 0:56
    Şaşırtıcı bir şekilde, yaşayan en yakın
  • 0:56 - 0:58
    akrabaları muazzam kanat genişliği
  • 0:58 - 1:00
    ve havada fevkalade süzülmesi ile
  • 1:00 - 1:03
    bilinen bir kuş olan albatrostur.
  • 1:03 - 1:04
    Uçma yeteneğinin
  • 1:04 - 1:06
    yitirilmesinin evrimsel bir avantaj
  • 1:06 - 1:08
    olması garip görünebilir;
  • 1:08 - 1:11
    fakat penguenlerin kısa palet benzeri kanatları
  • 1:11 - 1:12
    ve sağlam kemikleri
  • 1:12 - 1:15
    yeryüzündeki tüm diğer kuşlara oranla daha hızlı
  • 1:15 - 1:17
    yüzmelerini ve daha derine dalmalarını sağlıyor.
  • 1:17 - 1:21
    Yani penguenler diğer hiçbir kuşta bulunmayan ekolojik bir konuma sahip.
  • 1:21 - 1:23
    En soğuk ortamlarda çoğalabilen sadece
  • 1:23 - 1:25
    birkaç kuş türünden birisi olan penguenler
  • 1:25 - 1:27
    güney yarım kürede yaşar.
  • 1:27 - 1:30
    Fakat, popüler inancın aksine
  • 1:30 - 1:32
    penguenler sadece soğuk bölgelerde
  • 1:32 - 1:35
    bulunmazlar ve ayrıca Kuzey Kutbu'nda da yaşamazlar.
  • 1:35 - 1:38
    Aslında 18 penguen türünden sadece dördü
  • 1:38 - 1:41
    düzenli olarak Antarktika'da yaşar ve çoğalır.
  • 1:41 - 1:43
    Penguenlerin çoğu ılıman altı ve ılıman
  • 1:43 - 1:44
    iklim kuşağında yaşar.
  • 1:44 - 1:47
    Galapagos penguenleri ekvator yakınlarında, Güney
  • 1:47 - 1:48
    Amerika sahilleri açıklarında
  • 1:48 - 1:50
    yaşar ve çoğalır.
  • 1:50 - 1:53
    Bu penguenler ayrıca Güney Afrika,
  • 1:53 - 1:54
    Namibya,
  • 1:54 - 1:54
    Avusturalya
  • 1:54 - 1:55
    ve Yeni Zellanda'nın yanı sıra
  • 1:55 - 1:57
    güney Atlantik, Pasifik,
  • 1:57 - 1:58
    Hindistan ve
  • 1:58 - 1:59
    Antarktik
  • 1:59 - 2:00
    okyanusundaki
  • 2:00 - 2:02
    birkaç adada da bulunurlar.
  • 2:02 - 2:06
    Penguenler, yaşamlarının %75'ini denizde geçirse de,
  • 2:06 - 2:08
    her yıl üremek ve tüylerini dökmek için
  • 2:08 - 2:10
    sahile çıkmak zorundadırlar.
  • 2:10 - 2:13
    Bunu Antarktika'nın geçici buz örtüsünden
  • 2:13 - 2:15
    Güney Afrika ve Namibya sahillerine;
  • 2:15 - 2:18
    Antarktika civarındaki adaların kayalıklı kıyılarından
  • 2:18 - 2:21
    Galapagos'un sarp lav yüzeylerine kadar
  • 2:21 - 2:24
    birçok farklı yerde yaparlar.
  • 2:24 - 2:25
    Farklı penguen türlerinin
  • 2:25 - 2:28
    farklı yuva yapma tarzları vardır.
  • 2:28 - 2:31
    Bazıları çamura, kuma veya kuru gübreye,
  • 2:31 - 2:33
    bazıları çimene ve bazıları da
  • 2:33 - 2:36
    dal ve kemiklerden yuva yaparken, diğerleri
  • 2:36 - 2:39
    hiçbir şekilde yuva yapmaz.
  • 2:39 - 2:41
    Çoğu penguen iki yumurta bırakırken,
  • 2:41 - 2:43
    iki en büyük tür olan
  • 2:43 - 2:44
    Kral ve İmparator
  • 2:44 - 2:46
    birer yumurta bırakır ve
  • 2:46 - 2:48
    ayaklarının üzerinde yaklaşık iki ay
  • 2:48 - 2:50
    kuluçkaya yatarlar.
  • 2:50 - 2:54
    Maalesef 18 penguen türünden 15'i, Dünya Doğa
  • 2:54 - 2:56
    ve Doğa Kaynaklarını Koruma Birliği
  • 2:56 - 2:57
    tarafından tehlike altında,
  • 2:57 - 2:58
    tehlike altında olması yakın ve
  • 2:58 - 3:02
    nesli tükenmekte olanlar listesinde bulunmaktadır.
  • 3:02 - 3:03
    Son zamanlarda, dünyadaki
  • 3:03 - 3:05
    birçok penguen türünü nüfusunun
  • 3:05 - 3:07
    %90 oranında azaldığını
  • 3:07 - 3:09
    görüyoruz.
  • 3:09 - 3:10
    Özellikle Sarı Gözlü
  • 3:10 - 3:12
    ve Galapagos penguenlerinin sayısı
  • 3:12 - 3:16
    birkaç bine düşmüştür.
  • 3:16 - 3:18
    Meşhur "madendeki kanarya" deyiminde de
  • 3:18 - 3:21
    olduğu gibi penguenler gösterge türlerdendir.
  • 3:21 - 3:24
    Yani, penguenlerin yok olması
  • 3:24 - 3:26
    okyanuslarımızın yok olması anlamına gelir.
  • 3:26 - 3:29
    Ne yazık ki, bu düşüşün büyük kısmı
  • 3:29 - 3:31
    insan aktivitelerine bağlanabilir.
  • 3:32 - 3:33
    Tarih boyunca, penguenler birçok huzursuzluk
  • 3:33 - 3:36
    ile baş etmek zorunda kalmıştır.
  • 3:36 - 3:37
    Penguen yumurtalarının kitleler halinde
  • 3:37 - 3:38
    toplanması ve yuva
  • 3:38 - 3:40
    yaptıkları deniz kuşu gübrelerinin hasatı
  • 3:40 - 3:42
    birçok penguen türünün belirgin
  • 3:42 - 3:44
    bir şekilde azalmasına neden olmuştur.
  • 3:44 - 3:45
    İnsanların deniz kuşu
  • 3:45 - 3:46
    dışkısı ile ne yaptığını merak ediyorsanız,
  • 3:46 - 3:48
    bu dışkı gübre ve barut yapımında
  • 3:48 - 3:50
    kullanılıyordu ve bu kadar
  • 3:50 - 3:51
    değerli olması
  • 3:51 - 3:53
    nedeniyle 19. yüzyılda
  • 3:53 - 3:55
    beyaz altın olarak biliniyordu.
  • 3:55 - 3:58
    Penguenlerin şu an karşı karşıya kaldığı tehlikeler arasında
  • 3:58 - 4:00
    deniz ve karadaki doğal yaşam ortamlarının yok edilmesi
  • 4:00 - 4:02
    tanıştırılan avcı hayvanlar,
  • 4:02 - 4:04
    balık ağlarına takılma
  • 4:04 - 4:07
    ve plastik ve kimyasal kirlilik yer almaktadır.
  • 4:07 - 4:10
    Ayrıca son 50 yıl içerisindeki büyük çaplı petrol
  • 4:10 - 4:12
    sızıntıları dünya çapındaki
  • 4:12 - 4:13
    on binlerce pengueni
  • 4:13 - 4:17
    etkilemiştir veya ölmelerine sebep olmuştur.
  • 4:18 - 4:20
    Fakat bugün penguenler için en önemli iki tehlike
  • 4:20 - 4:21
    küresel ısınma ve
  • 4:21 - 4:24
    aşırı balıkçılıktır.
  • 4:24 - 4:27
    Küresel ısınma, Antarktika'da azalan deniz buzu oluşumu
  • 4:27 - 4:29
    nedeniyle krill üretimine sekte vurarak,
  • 4:29 - 4:32
    penguen yuvalarını yok eden, sıklığı ve şiddeti artan
  • 4:32 - 4:33
    fırtınalara neden olarak,
  • 4:33 - 4:34
    penguenlerin avlandıkları
  • 4:34 - 4:36
    hayvanları, üreme ve
  • 4:36 - 4:37
    avlanma alanlarından uzağa sürükleyen
  • 4:37 - 4:40
    yer değiştiren soğuk su akıntılarına yol açarak
  • 4:40 - 4:43
    penguenleri birçok farklı şekilde etkiler.
  • 4:43 - 4:44
    İnsanlar, penguenler için
  • 4:44 - 4:47
    en büyük tehlikeyi oluştursa da, aynı
  • 4:47 - 4:49
    zamanda onların en büyük umududur.
  • 4:49 - 4:51
    Penguenlerin doğal ortamlarını korumak ve
  • 4:51 - 4:54
    nesli tükenmekte olan soyu kurtarmak için
  • 4:54 - 4:57
    üzerinde çalışılan birçok araştırma ve koruma projesi vardır.
  • 4:57 - 4:58
    Biraz yardım ve gezegenimizi
  • 4:58 - 5:00
    ve okyanuslarımızı etkileyen uygulamalar
  • 5:00 - 5:02
    üzerinde yapılacak bazı değişiklikler ile
  • 5:02 - 5:05
    smokinli arkadaşlarımızın önümüzdeki
  • 5:05 - 5:08
    asırda da aramızda olma umudu var.
Title:
Penguenlerin popülerlikleri, dertleri ve dışkıları - Dyan deNapoli
Description:

Dersin tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/the-popularity-plight-and-poop-of-penguins-dyan-denapoli

Penguenler garip kuşlardır. Öncelikle uçamazlar (fakat harika yüzücülerdir) ve popüler inancın aksine, penguenlerin çoğu daha sıcak suları sever. Fakat, bu sevilen kuşlar tehlike altındadır ve nüfusları %90 oranında azalmıştır. Dyan deNapali bu düşüsün ardındaki nedenleri ve penguenlerin neden "kömür madenindeki kanarya" deyiminde olduğu gibi okyanuslarımız açısından bir gösterge olduğunu açıklıyor.

Ders: Dyan deNapoli
Animation: Zedem Media
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:24

  • Sinan Özgün

    Güzel iş, tebrik ederim. Birkaç küçük yazım hatası düzeltildi, örnek olarak Antartika'nın doğru yazımı Antarktika'dır.

  • Eda Ada

    Aaa hiç dikkat etmemişim. Teşekkür ederim düzeltmelerin ve bilgilendirmen için. Ayrıca çeviriyi beğendiğine de sevindim.

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.