Cấu trúc bầy đàn của loài voi - Caitlin O'Connell-Rodwell
-
0:06 - 0:09Nếu phải tóm gọn
bài nghiên cứu 20 năm -
0:09 - 0:11của mình về loài voi
-
0:11 - 0:12trong một câu,
-
0:12 - 0:16tôi sẽ nói gì ?
-
0:16 - 0:20Tôi sẽ nói là
voi cũng giống như chúng ta! -
0:20 - 0:21Vậy nghĩa là gì ?
-
0:21 - 0:23Cần rất nhiều kiên nhẫn
-
0:23 - 0:25để đi vào rừng
-
0:25 - 0:26và tìm hiểu lối sống
-
0:26 - 0:29của loài động vật chậm chạp
mà thông minh này. -
0:29 - 0:33Qua thời gian, tôi phát hiện ra rằng
chúng rất giống với chúng ta. -
0:33 - 0:36Bạn sẽ nghĩ rằng:
" Sao bà ấy lại nói vậy?" -
0:36 - 0:38Nhìn xem, chúng có tai to,
có vòi rất dài -
0:38 - 0:41Sao chúng lại giống chúng ta
được cơ chứ -
0:41 - 0:44Thực ra, bầy đàn của loài voi
rất giống với gia đình của chúng ta. -
0:44 - 0:48Với chúng, bầy đàn
cực kì quan trọng -
0:48 - 0:51Chúng lớn lên trong gia đình
được gắn kết chặt chẽ -
0:51 - 0:53chúng cũng có những đại gia đình
-
0:53 - 0:55như chúng ta
-
0:55 - 0:57với các cô chú bác
quây quần, -
0:57 - 0:59thức ăn được chia sẻ và trồng trọt,
-
0:59 - 1:00và lũ con trai thì nghĩ rằng
-
1:00 - 1:02"Tụi mình sẽ chơi game
-
1:02 - 1:04hay đi xem chọi gà cùng nhau chứ?"
-
1:04 - 1:05Rất giống với chúng ta
-
1:05 - 1:10tiếng hò reo, hân hoan, la hét
rất tuyệt vời -
1:10 - 1:13Tuy nhiên, khi bạn thấy
kiểu gia đình như vậy, -
1:13 - 1:15giống như trong một đám cưới,
-
1:15 - 1:18sự phân chia giai cấp
lại nảy sinh -
1:18 - 1:20những cá thể ở cấp thấp,
-
1:20 - 1:22như bạn có thể thấy,
xếp hàng đi phía sau, -
1:22 - 1:25chúng tự biết vị trí của mình,
-
1:25 - 1:27chúng sẽ phải ăn thừa uống cặn
-
1:27 - 1:31bởi vì phần nước sạch nhất
-
1:31 - 1:34sẽ được dành riêng cho
những cấp cao hơn. -
1:34 - 1:36Một điểm tương đồng nữa là
-
1:36 - 1:38có những con lớn tuổi trong nhóm
-
1:38 - 1:40mà các con khác đều tuân theo
-
1:40 - 1:44Đây là con voi cái đầu đàn,
được vây quanh bởi những con cái khác -
1:44 - 1:47chúng thực hiện động tác
đặt vòi của nó vào miệng chúng, -
1:47 - 1:48đó là dấu hiệu của sự tôn trọng,
-
1:48 - 1:51một kiểu bắt tay
-
1:51 - 1:53cũng như một tư thế chào
-
1:53 - 1:56và chúng được học kiểu chào này
khi còn rất nhỏ -
1:56 - 1:59Các tập tính trong bầy đàn
-
1:59 - 2:02cũng tạo điều kiện
cho các hoạt động nhóm. -
2:02 - 2:06Đây là một con voi mẹ
có voi con bị rơi vào trong một cái máng -
2:06 - 2:08nó không biết phải làm gì, nó hoảng sợ.
-
2:08 - 2:10Khi đó, con cái lớn tuổi, con đầu đàn,
-
2:10 - 2:14sẽ nói "Không sao",
rồi xốc voi con lên. -
2:14 - 2:17Việc này không giống như
trong nhiều gia đình voi khác, -
2:17 - 2:18chúng không thể hợp tác tốt,
-
2:18 - 2:21những con cái không
biết nên làm gì, -
2:21 - 2:23những con lớn tuổi hơn chỉ việc
-
2:23 - 2:26khuỵ xuống cùng nhau
và mang con voi con ra ngoài. -
2:26 - 2:28Một điểm tương đồng nữa
-
2:28 - 2:31là sự trưởng thành
của những con voi đực -
2:31 - 2:34khoảng 12 đến 15 tuổi
-
2:34 - 2:37Con voi to nhất trong bức ảnh này
-
2:37 - 2:40chuẩn bị rời bầy đàn.
-
2:40 - 2:42Nó to lớn và còn thiếu kinh nghiệm,
-
2:42 - 2:44những con voi cái trưởng thành
không nuôi được nó nữa -
2:44 - 2:45nhưng nó cũng độc lập
-
2:45 - 2:48nó muốn ra ngoài với những con đực khác.
-
2:48 - 2:52Khi đó, chúng ta có bầy voi đực.
-
2:52 - 2:54rất quy củ
-
2:54 - 2:57Greg là con đực đầu đàn,
bạn có thể thấy nó ở giữa bức ảnh. -
2:57 - 3:02Nó có thế lực
và những con khác phục tùng nó. -
3:02 - 3:04Việc này rất thú vị,
cách mà những con đầu đàn giỏi, -
3:04 - 3:06những cá thể có thế lực
-
3:06 - 3:09biết cách điều khiển bầy đàn.
-
3:09 - 3:11Con voi này rất thành thục
trong chuyện này -
3:11 - 3:15Có một sự ganh đua lẫn nhau,
những con voi muốn tạo tôi tớ riêng, -
3:15 - 3:17nhưng không được
vì chúng quá nóng vội. -
3:17 - 3:19Khi con voi thống trị đi khỏi,
-
3:19 - 3:23chúng cố gắng thuyết phục
những con voi yếu thế khác đi theo chúng. -
3:23 - 3:25Chúng thực sự bớt hấp tấp hơn.
-
3:25 - 3:29Khá là thú vị khi thấy
cách phân chia giai cấp giữa -
3:29 - 3:33quần thể các con đực và cái.
-
3:33 - 3:35Hãy quay lại
với những con voi cái. -
3:35 - 3:38Trong một tập thể nòng cốt
luôn có một con voi mẹ, -
3:38 - 3:39hoặc một con voi bà,
-
3:39 - 3:41con gái chúng và các con cháu khác,
-
3:41 - 3:43cả đực và cái.
-
3:43 - 3:45Điều thú vị ở đây là cách
-
3:45 - 3:48mà các tính cách khác nhau
tạo ra sự khác biệt. -
3:48 - 3:50Mỗi con voi đầu đàn
có một đặc điểm. -
3:50 - 3:53Hai con voi này thuộc kiểu tò mò,
-
3:53 - 3:54không kiên định,
-
3:54 - 3:58trong khi hai con kia thì nóng nảy.
-
3:58 - 4:01"Chúng ta sẽ tấn công trước,
đàm phán sau" -
4:01 - 4:04Nhưng cũng có các con đầu đàn khác
sẽ nói là -
4:04 - 4:06"Quên đi! Tao sẽ chạy trước
-
4:06 - 4:09rồi xem xét sau khi chúng ta
đã đến được nơi an toàn." -
4:09 - 4:10Tuy nhiên, con đầu đàn khôn ngoan nhất,
-
4:10 - 4:12con thành công nhất
-
4:12 - 4:15trong các nghiên cứu
-
4:15 - 4:17là con chủ động
đối diện với nguy hiểm -
4:17 - 4:22rồi quyết định
có nên tránh xa hay không. -
4:22 - 4:26Hòa nhập với bầy đàn rất quan trọng
-
4:26 - 4:28và tất nhiên ngay từ đầu
-
4:28 - 4:30cũng giống như
sự phát triển của trẻ -
4:30 - 4:32yếu tố cộng đồng rất quan trọng.
-
4:32 - 4:36Cũng tắm, cùng ăn,
cùng chơi, cùng dọn dẹp... -
4:36 - 4:38rất quan trọng
-
4:38 - 4:39cho sự phát triển về mặt xã hội.
-
4:39 - 4:41Ai chưa từng gây lộn với anh chị em
-
4:41 - 4:44để chui vào ống trượt bể bơi
trước cơ chứ? -
4:44 - 4:48Các mối quan hệ này ngay từ đầu
-
4:48 - 4:51vốn giống như bạn chí cốt.
-
4:51 - 4:54Những con cái sẽ sống cùng nhau mãi mãi
-
4:54 - 4:57Nếu là con đực và con cái,
chúng có thể biết nhau lâu dài -
4:57 - 5:00nhưng việc phát triển liên kết bầy đàn
từ sớm là rất quan trọng. -
5:00 - 5:04Những mối quan hệ này
sẽ bảo vệ chúng về sau. -
5:04 - 5:07Tôi sẽ chỉ cho bạn
các mối quan hệ trong tình huống này. -
5:07 - 5:10Nếu tập trung vào
những gì đang diễn ra -
5:10 - 5:13các bạn có thể thấy
có kẻ bắt nạt ở đây -
5:13 - 5:16con voi đực quắp vòi của con voi con,
-
5:16 - 5:18và bên phải là kẻ giảng hòa
-
5:18 - 5:21đang cố gắng xen ngang và nói :
"Đừng làm vậy!" -
5:21 - 5:24Và tất nhiên chúng ta cũng thấy
kẻ ngoài cuộc. -
5:24 - 5:28Làm cách nào để cân bằng những tính cách
khác nhau này trong một gia đình? -
5:28 - 5:31Thật hấp dẫn khi nghĩ rằng
các con voi -
5:31 - 5:32rất giống loài người chúng ta.
-
5:32 - 5:34Tôi đã rất tò mò về việc này
-
5:34 - 5:38và tôi nghĩ, "Sao không thử
so sánh sự khác nhau -
5:38 - 5:42giữa tính cách voi con
của voi cái đầu đàn -
5:42 - 5:44và voi con của một voi mẹ
cấp thấp, -
5:44 - 5:49để xem cách chúng lớn lên ra sao."
-
5:49 - 5:51Bạn có thể thấy
con voi con này với đôi tai -
5:51 - 5:53đang hướng về phía bạn.
-
5:53 - 5:56Sự khác biệt giữa nó
và con voi con đằng sau, -
5:56 - 5:59con đang cố lùi lại,
cố nấp vào mẹ nó, -
5:59 - 6:01không biết chính xác
việc gì đang diễn ra ở đây. -
6:01 - 6:04Nhưng rõ ràng con voi
đang tiến lên tự tin hơn. -
6:04 - 6:06Chúng tôi đã tính toán xem
một con voi con -
6:06 - 6:09sẽ rời con mẹ bao xa,
-
6:09 - 6:11liệu chúng có thường tiếp xúc
với các con khác, -
6:11 - 6:12liệu chúng có thường
khởi đầu cuộc chơi, -
6:12 - 6:16và xem cách chế ngự
của các con voi mẹ. -
6:16 - 6:21Chúng tôi phát hiện ra rằng
những con voi con của con mẹ đầu đàn, -
6:21 - 6:26có khả năng thích nghi
cao hơn những con khác. -
6:26 - 6:27Và có vẻ như là
-
6:27 - 6:30không phải những con voi con
đẳng cấp thấp không muốn chơi, -
6:30 - 6:33mà chúng không được phép tiếp xúc
với những con voi con đẳng cấp cao hơn. -
6:33 - 6:36Chúng bị những con mẹ đầu đàn đuổi đi.
-
6:36 - 6:38Đây là một điểm trừ,
-
6:38 - 6:40được rồi chúng ta rất giống loài voi,
-
6:40 - 6:42loài voi rất giống chúng ta,
-
6:42 - 6:45Theo hướng tích cực hay tiêu cực.
-
6:45 - 6:47Chuyện này cũng xảy ra với con người.
-
6:47 - 6:50Có lẽ chúng ta
nên rút ra bài học từ đó. -
6:50 - 6:52Phát hiện cuối cùng của chúng tôi là
-
6:52 - 6:54những con đực
sẽ có xu hướng liều lĩnh, -
6:54 - 6:56chúng độc lập hơn
-
6:56 - 6:59và dành nhiều thời gian xa mẹ hơn.
-
6:59 - 7:01Điều này cũng đúng
trong xã hội loài người -
7:01 - 7:03và trong các quần thể động vật khác.
-
7:03 - 7:05Tôi hi vọng
đã thuyết phục được các bạn -
7:05 - 7:08về sự tương đồng
giữa loài người và loài voi -
7:08 - 7:14và về tính cá nhân, bền bỉ
của loài này. -
7:14 - 7:16Những kẻ bắt nạt
luôn có xu hướng bắt nạt -
7:16 - 7:18trừ khi có tác động từ xã hội
-
7:18 - 7:21và nó quyết định nên mềm mỏng
-
7:21 - 7:24nếu muốn giành được thiện cảm.
-
7:24 - 7:25Có cả những con voi khổng lồ hiền lành
-
7:25 - 7:27luôn tỏ ra lịch sự.
-
7:27 - 7:30Những con voi đực trẻ cần học hỏi
từ những con trưởng thành hơn, -
7:30 - 7:33và những con voi hiền lành
luôn làm tốt việc này, -
7:33 - 7:35bằng cách nài xin chúng.
-
7:35 - 7:38Rời bầy đàn rất khó cho con đực,
-
7:38 - 7:42nhưng chúng sống sót và biết nên làm gì.
-
7:42 - 7:45Tóm lại, tôi muốn nói là
-
7:45 - 7:49vì voi rất giống chúng ta,
-
7:49 - 7:51tôi hy vọng khi bạn thấy chúng trên TV
-
7:51 - 7:53hoặc may mắn thấy chúng trong tự nhiên
-
7:53 - 7:55bạn có thể nghĩ về chúng
-
7:55 - 7:58như những cá thể độc lập
xứng đáng được quan tâm và bảo vệ -
7:58 - 8:11Xin cảm ơn.
- Title:
- Cấu trúc bầy đàn của loài voi - Caitlin O'Connell-Rodwell
- Description:
-
Xem bài học đầy đủ tại : http://ed.ted.com/lessons/the-family-structure-of-elephants-caitlin-o-connell-rodwell
Voi rất giống chúng ta - đó là đúc kết từ nghiên cứu kéo dài 20 năm của nhà sinh vật học Caitlin O'Connell-Rodwell. Trong bài nói chuyện TEDYouth Talk của mình, O'Connell-Rodwell trình bày những quan sát về loài động vật này thông qua một vài ví dụ cụ thể, từ đó, khẳng định sự tương đồng kì lạ giữa cấu trúc bầy đàn của loài voi với cấu trúc gia đình của loài người.
Bài thuyết trình của Caitlin O'Connell-Rodwell.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 08:12
TED Translators admin edited Vietnamese subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Nhu PHAM approved Vietnamese subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Nhu PHAM accepted Vietnamese subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell |