Τι αποκαλύπτει η αναπνοή σας για την υγεία σας

Ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσουμε μια ασθένεια είναι να την εντοπίσουμε και να την θεραπεύσουμε νωρίς, πριν εμφανιστούν συμπτώματα. Αυτός είναι ο σκοπός των ιατρικών τεχνικών προληπτικού ελέγχου όπως οι ραδιογραφίες, οι μαγνητικές τομογραφίες και οι εξετάσεις αίματος. Όμως, έχουμε παραβλέψει τις προοπτικές ενός μέσου όσον αφορά την ιατρική ανάλυση και αυτό είναι η αναπνοή μας. Ο τεχνολόγος Τζούλιαν Μπούρσκα μοιράζεται τις τελευταίες εξελίξεις στην επιστήμη της ανάλυσης της αναπνοής, δηλαδή την διαλογή των πτητικών οργανικών ενώσεων που περιέχονται στην εκπνοή, και πώς αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα ισχυρό εργαλείο για τον εντοπισμό, τη διάγνωση και την αποτροπή ασθενειών.

Έχω μια τάση να υποθέτω το χειρότερο,

και μια στο τόσο,
αυτή η συνήθεια με ξεγελάει.

Για παράδειγμα, εάν νιώσω
έναν απρόσμενο πόνο στο σώμα μου

που δεν έχω ξανανιώσει
και δεν μπορώ να τον δικαιολογήσω,

ξαφνικά, το μυαλό μου μπορεί να μετατρέψει
έναν πόνο στην πλάτη σε καρδιακή πάθηση,

ή έναν πόνο στη γάμπα
σε βαθιά φλεβική θρόμβωση.

Όμως, μέχρι τώρα δεν έχω διαγνωστεί
με κάποια θανατηφόρα ή ανίατη ασθένεια.

Μερικές φορές κάτι μας πονάει
χωρίς προφανή λόγο.

Όμως δεν είναι όλοι τόσο τυχεροί όσο εγώ.

Κάθε χρόνο, πεθαίνουν παγκοσμίως
πάνω από 50 εκατομμύρια άνθρωποι.

Ειδικά σε οικονομίες υψηλού
εισοδήματος όπως η δική μας,

ένα μεγάλο ποσοστό των θανάτων προκαλείται
από σταδιακά εξελισσόμενες ασθένειες -

καρδιοπάθεια, χρόνια πνευμονοπάθεια,
καρκίνος, Αλτσχάιμερ, διαβήτης,

είναι μερικές από αυτές.

Η ανθρωπότητα έχει κάνει τεράστια πρόοδο
στη διάγνωση και τη θεραπεία ασθενειών.

Είμαστε σε ένα στάδιο που δεν μπορεί
να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος

στον τομέα της υγείας,
μόνο από την ανάπτυξη νέων θεραπειών.

Και αυτό είναι σαφές
όταν παρατηρούμε ένα στοιχείο

που είναι κοινό
σε πολλές από τις ασθένειες.

Οι πιθανότητες μιας επιτυχημένης θεραπείας

εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό
από το πότε άρχισε η θεραπεία.

Όμως συνήθως, μια ασθένεια εντοπίζεται
όταν εμφανιστούν συμπτώματα.

Το θέμα είναι ότι πολλές ασθένειες
μπορεί να παραμείνουν ασυμπτωματικές,

και συνεπώς απαρατήρητες,
για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Γι' αυτό το λόγο, υπάρχει έντονη ανάγκη

για καινούργιους τρόπους εντοπισμού
ασθενειών σε πρώιμο στάδιο,

πολύ πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων.

Αυτό ονομάζεται προληπτικός έλεγχος.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας,

ο προληπτικός έλεγχος είναι «η πιθανή
αναγνώριση μιας άγνωστης ασθένειας

σε έναν φαινομενικά υγιή άνθρωπο,

μέσω εξετάσεων που μπορούν
να γίνουν γρήγορα και εύκολα».

Ο ορισμός είναι μεγάλος,
οπότε ας τον επαναλάβω.

Αναγνώριση μιας άγνωστης ασθένειας

σε έναν φαινομενικά υγιή άνθρωπο

με εξετάσεις που μπορούν να γίνουν
και εύκολα και γρήγορα.

Και θέλω να δώσω ιδιαίτερη έμφαση
στις λέξεις «γρήγορα» και «εύκολα»,

καθώς πολλές από τις υπάρχουσες
μεθόδους προληπτικού ελέγχου

είναι το ακριβώς αντίθετο.

Όσοι από εσάς έχετε
υποβληθεί σε κολονοσκόπηση

ως μέρος του προληπτικού ελέγχου
για ορθοκολικό καρκίνο

καταλαβαίνετε τι εννοώ.

Σαφώς υπάρχουν διάφορα ιατρικά μέσα

για τους προληπτικούς ελέγχους.

Από τεχνικές απεικόνισης,
όπως η ακτινογραφία

και η μαγνητική τομογραφία

μέχρι την ανάλυση αίματος ή ιστού.

Όλοι μας έχουμε κάνει τέτοιες εξετάσεις.

Όμως, υπάρχει ένα μέσο το οποίο
έχει παραμεληθεί για πολύ καιρό.

Ένα μέσο που είναι εύκολα προσβάσιμο,

δεν εξαντλείται,

και είναι πολλά υποσχόμενο
όσον αφορά τις ιατρικές αναλύσεις.

Η αναπνοή μας.

Κατά βάση, η ανθρώπινη αναπνοή
αποτελείται από πέντε στοιχεία:

άζωτο, οξυγόνο, διοξείδιο
του άνθρακα, νερό και αργό.

Εκτός από αυτά τα πέντε,
υπάρχουν εκατοντάδες άλλα στοιχεία

σε πολύ μικρές ποσότητες.

Ονομάζονται πτητικές οργανικές ενώσεις,

και απελευθερώνουμε χιλιάδες από αυτές

κάθε φορά που εκπνέουμε.

Η ανάλυση των πτητικών
οργανικών ενώσεων στην αναπνοή μας,

ονομάζεται ανάλυση της αναπνοής.

Σε πολλούς από εσάς, λογικά,
σας έχουν κάνει ανάλυση αναπνοής.

Φανταστείτε ότι οδηγείτε
προς το σπίτι αργά το βράδυ,

όταν ξαφνικά ένας καλός αστυνομικός

σας ζητάει ευγενικά αλλά αποφασιστικά

να σταματήσετε και να φυσήξετε
σε μια συσκευή όπως αυτή εδώ.

Αυτό είναι ένα αλκοολόμετρο

το οποίο μετράει το ποσοστό
της αιθανόλης στην αναπνοή σας

με βάση την οποία κρίνεται
αν είστε σε θέση να οδηγήσετε.

Θα έλεγα πως οδήγησα αρκετά καλά,

αλλά ας το ελέγξω.

(Το μηχάνημα ηχεί)

0,0 οπότε όλα καλά.

(Γέλια)

Φανταστείτε τώρα ένα μηχάνημα όπως αυτό,

το οποίο δεν θα μετράει
μόνο το αλκοόλ στην αναπνοή σας

άλλα θα εντοπίζει επίσης ασθένειες
όπως αυτές που ανέφερα

και πιθανώς πολλές περισσότερες.

Η έννοια της συσχέτισης
της οσμής της αναπνοής ενός ανθρώπου

με ορισμένες ιατρικές παθήσεις,

προήλθε από την Αρχαία Ελλάδα.

Οι έρευνες για την ανάλυση της αναπνοής
έχουν αυξηθεί δραστικά τελευταία,

και κάτι που φάνταζε όνειρο κάποτε,
γίνεται πλέον πραγματικότητα.

Επιτρέψτε μου να σας δείξω πάλι τη λίστα.

Για τις περισσότερες
από αυτές τις ασθένειες,

υπάρχουν βάσιμα επιστημονικά στοιχεία

ότι η ασθένεια μπορεί να εντοπιστεί
μέσω της ανάλυσης της αναπνοής.

Όμως πώς ακριβώς γίνεται αυτό;

Το πιο βασικό κομμάτι είναι ο αισθητήρας,

ο οποίος εντοπίζει τις πτητικές
οργανικές ενώσεις στην αναπνοή μας.

Με λίγα λόγια, όταν εκτίθεται
σε δείγμα αναπνοής,

ο αισθητήρας παράγει ένα περίπλοκο σήμα

που παράγεται από τις πτητικές
οργανικές ενώσεις που εκπνέουμε.

Αυτό το σήμα είναι το δακτυλικό
αποτύπωμα του μεταβολισμού σας,

το μικροβίωμά σας

και τις βιοχημικές διεργασίες
που λαμβάνουν χώρα στο σώμα σας.

Εάν πάσχετε από κάποια ασθένεια,

ο οργανισμός σας θα αλλάξει,

όπως επίσης και η σύνθεση
του αέρα που εκπνέετε.

Το μόνο που απομένει,
είναι να συσχετιστεί το σήμα

με την παρουσία ή την απουσία
ορισμένων ιατρικών παθήσεων.

Η τεχνολογία υπόσχεται
κάποια αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα.

Πρώτον, ο αισθητήρας μπορεί να σμικρυνθεί

και να ενσωματωθεί
σε μικρές συσκευές χειρός

σαν αυτό το αλοολόμετρο.

Αυτό θα καθιστούσε δυνατή
τη χρήση του τεστ σε διάφορα μέρη,

-ακόμα και στο σπίτι σας-

και η επίσκεψη στο γιατρό

δεν θα ήταν απαραίτητη για κάθε τεστ.

Δεύτερον, η ανάλυση της αναπνοής
είναι μη επεμβατική

και είναι τόσο απλή όσο ένα φύσημα
σε ένα αλκοολόμετρο.

Αυτή η απλότητα και ευκολία στη χρήση του
θα μείωνε την επιβάρυνση των ασθενών

και θα αποτελούσε κίνητρο
για την ευρεία χρήση της τεχνολογίας.

Τρίτον, η τεχνολογία είναι τόσο ευέλικτη

που η ίδια συσκευή
θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί

για τον εντοπισμό μιας ευρείας γκάμας
ιατρικών παθήσεων.

Η ανάλυση της αναπνοής κάνει δυνατή
την ταυτόχρονη ανίχνευση πολλών ασθενειών.

Στις μέρες μας, κάθε ασθένεια
απαιτεί διαφορετικό ιατρικό μέσο

για τον προληπτικό έλεγχο.

Αυτό εμποδίζει τον παράλληλο εντοπισμό
άλλων ασθενειών.

Συνεπώς, με αυτά τα γνωρίσματα,
η ανάλυση της αναπνοής

θα προσφέρει αυτό που λείπει
από πολλούς προληπτικούς ελέγχους.

Και το σημαντικότερο είναι ότι

κάποια στιγμή όλα αυτά τα γνωρίσματα
τελικά θα μας εξασφαλίσουν

μια πλατφόρμα για τις ιατρικές αναλύσεις

με πάρα πολύ χαμηλό κόστος εξέτασης.

Εν αντιθέσει, τα ήδη υπάρχοντα
ιατρικά μέσα εξέτασης

συνήθως έχουν υψηλό κόστος ανά εξέταση.

Συνεπώς, για να μειωθεί το κόστος,

πρέπει να μειωθεί ο αριθμός των εξετάσεων,

και αυτό σημαίνει ότι πρώτον
οι εξετάσεις μπορούν να γίνουν

μόνο σε μικρό μέρος του πληθυσμού
-όπως ο πληθυσμός υψηλού κινδύνου-

και δεύτερον, ότι πρέπει να περιοριστούν
οι εξετάσεις ανά άτομο.

Δεν θα ήταν ωφέλιμο όμως

εάν οι εξετάσεις διεξάγονταν
σε μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού,

πιο συχνά για κάθε άτομο
και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα;

Ειδικά το τελευταίο θα έδινε πρόσβαση
σε κάτι πολύ χρήσιμο,

που ονομάζεται διαχρονικά δεδομένα.

Πρόκειται για δεδομένα
που συγκεντρώνονται για έναν ασθενή

κατά τη διάρκεια πολλών μηνών ή χρόνων.

Στις μέρες μας, οι ιατρικές αποφάσεις
βασίζονται σε περιορισμένα δεδομένα,

όπου διατίθεται ένα μικρό κομμάτι
του ιατρικού ιστορικού του ασθενή

για να ληφθεί η απόφαση.

Σε τέτοιες περιπτώσεις,

οι ανωμαλίες συνήθως ανιχνεύονται

μέσω της σύγκρισης
του προφίλ υγείας του ασθενή

με ένα μέσο προφίλ υγείας
από έναν πληθυσμό αναφοράς.

Με τα διαχρονικά δεδομένα
θα ανοίξουν νέες πόρτες

και θα μπορούν να εντοπιστούν οι ανωμαλίες

με βάση το ιατρικό ιστορικό
του ίδιου του ασθενή.

Έτσι, θα υπάρχει εξατομικευμένη θεραπεία.

Πολύ καλό δεν ακούγεται;

Τώρα σίγουρα θα έχετε κάποια ερώτηση όπως,

«Αν η τεχνολογία είναι τόσο τέλεια,
τότε γιατί δεν τη χρησιμοποιούμε ήδη;»

Η μόνη απάντηση
που μπορώ να σας δώσω είναι:

δεν είναι όλα τόσο εύκολα όσο ακούγονται.

Υπάρχουν τεχνικές δυσκολίες.
Για παράδειγμα:

Οι αισθητήρες πρέπει να είναι
εξαιρετικά αξιόπιστοι,

για να μπορούν να εντοπίζουν
τις πηκτικές οργανικές ενώσεις

με επαρκή αναπαραγωγιμότητα.

Μια άλλη τεχνική δυσκολία είναι η εξής:

Πώς μπορούμε να πάρουμε ξεκάθαρο δείγμα
από την αναπνοή ενός ανθρώπου,

έτσι ώστε η ίδια
η διαδικασία της δειγματοληψίας

να μην επηρεάζει
το αποτέλεσμα της ανάλυσης;

Και χρειαζόμαστε δεδομένα.

Η ανάλυση της αναπνοής πρέπει
να βαθμονομηθεί σε κλινικές δοκιμές,

και πρέπει να συλλεχθούν αρκετά δεδομένα

έτσι ώστε οι ατομικές μετρήσεις να μπορούν
να συγκριθούν με τις βασικές τιμές.

Η ανάλυση της αναπνοής μπορεί να πετύχει

μόνο εάν συλλεχθεί
μια αρκετά μεγάλη βάση δεδομένων

η οποία θα είναι διαθέσιμη
για ευρεία χρήση.

Εάν η ανάλυση της αναπνοής
κάνει όσα υπόσχεται,

τότε είναι για μια τεχνολογία
που θα μας βοηθούσε πολύ

να αλλάξουμε
το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης,

να το μετατρέψουμε
από αντιδραστικό σύστημα,

όπου η θεραπεία
αρχίζει μετά την εμφάνιση συμπτωμάτων,

σε προδραστικό σύστημα,

όπου ο εντοπισμός της ασθένειας,
η διάγνωση και η θεραπεία

γίνονται σε αρχικό στάδιο,

πολύ πριν να εμφανιστούν συμπτώματα.

Το τελευταίο ζήτημα για το οποίο
θέλω να μιλήσω είναι πολύ βασικό.

Τι ακριβώς είναι μια ασθένεια;

Ας πούμε ότι η ανάλυση της αναπνοής μπορεί
να χρησιμοποιηθεί μαζικά όπως περιγράφω,

και η έγκαιρη διάγνωση γίνεται ρουτίνα.

Το πρόβλημα που παραμένει,

είναι στην ουσία το ίδιο
για όλους τους προληπτικούς ελέγχους

επειδή, για πολλές ασθένειες,

είναι συχνά αδύνατον
να προβλέψει κανείς με απόλυτη σιγουριά

αν η ασθένεια θα προκαλούσε συμπτώματα

ή αν θα έβαζε σε κίνδυνο τη ζωή
ενός ανθρώπου.

Αυτό λέγεται υπερδιάγνωση,

και μας οδηγεί σε ένα δίλημμα.

Εάν διαγνωστεί μια ασθένεια,

μπορεί να μην θέλετε τη θεραπεία

επειδή υπάρχει πιθανότητα
να μην εκδηλωθεί.

Όμως πόσο θα υποφέρατε

στη σκέψη και μόνο ότι πάσχετε
από μια πιθανώς θανατηφόρα ασθένεια;

Καταρχάς, μήπως θα μετανιώνατε,
που η ασθένεια εντοπίστηκε;

Η άλλη επιλογή που έχετε
είναι να υποβληθείτε σε πρώιμη θεραπεία

με την ελπίδα ότι θα θεραπευτείτε.

Συνήθως όμως, παρουσιάζονται παρενέργειες.

Για την ακρίβεια:

το μεγαλύτερο πρόβλημα
δεν είναι η υπερδιάγνωση,

αλλά η υπερθεραπεία,

επειδή κάποιες ασθένειες
δεν χρειάζονται άμεση θεραπεία

μόνο και μόνο επειδή υπάρχει
διαθέσιμη θεραπεία.

Η αύξηση των προληπτικών ελέγχων ρουτίνας,

θέτει το εξής ερώτημα:

Πώς καταλαβαίνουμε αν είναι
μια ασθένεια που χρειάζεται θεραπεία

ή μια ανωμαλία
που δεν θα έπρεπε να μας ανησυχεί;

Ελπίζω ότι οι προληπτικοί έλεγχοι
με την ανάλυση της αναπνοής

θα μπορέσουν να μας παρέχουν
αρκετά δεδομένα και γνώση

έτσι ώστε κάποια στιγμή
να μπορέσουμε να λύσουμε αυτό το δίλημμα

και να μπορούμε να προβλέψουμε με σιγουριά

εάν και πότε χρειάζεται
θεραπεία σε πρώιμο στάδιο.

Η αναπνοή μας και οι πτητικές
οργανικές ενώσεις που εκπνέουμε,

κρύβουν πάρα πολλές πληροφορίες
για τη φυσική μας κατάσταση.

Όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής,
είναι ελάχιστα.

Καθώς συλλέγουμε περισσότερα δεδομένα
και προφίλ αναπνοής ανά τον πληθυσμό,

από όλες τις ηλικίες και καταγωγές
και όλα τα γένη και τους τρόπους ζωής,

η ανάλυση της αναπνοής θα βελτιώνεται.

Και τελικά, η ανάλυση της αναπνοής
θα γίνει ένα ισχυρό εργαλείο

όχι μόνο για τον προληπτικό εντοπισμό
συγκεκριμένων ασθενειών,

αλλά για την πρόβλεψη
και την πρόληψή τους.

Αυτό είναι αρκετά μεγάλο κίνητρο

για να ενστερνιστούμε
τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις

που συνοδεύουν την ανάλυση της αναπνοής,

ακόμα και για υποχόνδριους σαν και εμένα.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)