Mund te perdorim bakteret per te zbuluar kancerin (dhe ndoshta per ta trajtuar ate)
-
0:01 - 0:03Ndoshta nuk keni dijeni,
-
0:03 - 0:07por ka me shume baktere ne trupin tuaj
sesa yje ne te gjithe galaksine. -
0:08 - 0:11Ky univers magjepses bakteresh brenda nesh
-
0:11 - 0:13eshte pjese e shendetit tone ne teresi,
-
0:13 - 0:16dhe teknologjia po perparon kaq shpejt
-
0:16 - 0:20sa sot ne mund te programojme bakteret
ashtu si programojme kompjuterat. -
0:21 - 0:23Skema qe ju shihni ketu,
-
0:23 - 0:25e di qe duket si nje lloj skeme sportive,
-
0:25 - 0:30por ne fakt eshte nje projekti im per
programimin e pare bakterial. -
0:30 - 0:33Ashtu si krijojme nje software,
ne mund te shkruajme dhe krijojme ADN -
0:33 - 0:36ne algoritme te ndryshme
dhe programe brenda baktereve. -
0:37 - 0:40Ky program prodhon proteina fluoreshente
-
0:40 - 0:41ne menyre ritmike
-
0:41 - 0:43dhe jep nje molekule te vogel
-
0:43 - 0:45qe i lejon bakteret
te komunikojne dhe sinkronizohen, -
0:45 - 0:47ashtu si po shikoni ne kete filmim.
-
0:48 - 0:50Kolonite bakteriale ne rritje
qe ju shihni ketu -
0:50 - 0:52jane sa gjeresia e nje fije floku.
-
0:52 - 0:54Ajo qe nuk duket eshte se
programimi yne gjenetik -
0:54 - 0:58i udhezon bakteret
te prodhojne cdonjera molekula te vogla, -
0:58 - 1:01te cilat kalojne ndermjet mijera
baktereve te vecanta -
1:01 - 1:04dhe i udhezojne kur te ndizen dhe fiken.
-
1:04 - 1:07Bakteret sinkronizohen shume mire
ne kete nivel, -
1:07 - 1:11Por meqe molekulat qe i sinkronizojne
levizin shume shpejt, -
1:11 - 1:15ne koloni bakteriale te medha,
kjo shkakton vale qe levizin -
1:15 - 1:18midis baktereve qe jane shume larg
ndermjet tyre, -
1:18 - 1:21dhe ju mund te shihni valet qe levizin
nga e djathta ne te majte ne ekran. -
1:21 - 1:24Programi yne gjenetik
bazohet ne kete dukuri natyrore -
1:24 - 1:25qe quhet ndijim grupi,
-
1:25 - 1:29bakteret krijojne sjellje
te koordinuara dhe ndonjehere virulente -
1:29 - 1:32nese arrijne dendesi kritike.
-
1:32 - 1:34Mund te verehet ne kete filmim
si vepron ky ndijim, -
1:34 - 1:38nderkohe qe nje koloni bakteriale
fillon te shkelqeje -
1:38 - 1:40vetem kur arrin nje dendesi te larte
ose kritike. -
1:40 - 1:42Programimi yne gjenetik
-
1:42 - 1:45vijon te prodhoje keto
skema ritmike proteinash fluoreshente -
1:45 - 1:48me rritjen e kolonise se jashtmi.
-
1:48 - 1:51Kete filmim ne vecanti dhe eksperimentin
ne e quajme Supernova -
1:51 - 1:54sepse duket si nje yll qe shperthen.
-
1:54 - 1:57Pervec programimit te ketyre
skemave te bukura -
1:57 - 1:59une po mendoja: "Cfare behet
tjeter me keto baktere?" -
1:59 - 2:02Keshtu vendosa te hulumtoj
si programohen bakteret -
2:02 - 2:05per te pikasur dhe trajtuar semundjet
si psh tumoret. -
2:06 - 2:08Nje fakt mahnites per bakteret
-
2:08 - 2:12eshte se ato rriten natyralisht
ne brendesi te tumoreve. -
2:12 - 2:14Arsyeja eshte se tumoret
-
2:14 - 2:16jane zona ku sistemi imunitar
nuk mund te veproje, -
2:16 - 2:18per kete bakteret i gjejne keto tumore
-
2:18 - 2:22dhe i perdorin si nje vend te sigurte
per tu rritur dhe shumuar. -
2:22 - 2:24Ne filluam me baktere probiotike,
-
2:24 - 2:26qe jane baktere te sigurta
dhe mund te jene me dobi, -
2:26 - 2:29dhe pame se kur u jepeshin
minjve ne menyre orale, -
2:29 - 2:33keto probiotike rriteshin
ne menyre selektive brenda tumoreve. -
2:33 - 2:35Kuptuam se menyre me e mire
-
2:35 - 2:37per te vene ne pah pranine
e ketyre probiotikeve, -
2:37 - 2:39pra, dhe pranine e tumoreve
-
2:39 - 2:41ishte qe keto baktere
te prodhonin nje sinjal -
2:41 - 2:43qe te ishte i kapshem ne urine,
-
2:43 - 2:45dhe per kete programuam keto baktere
-
2:45 - 2:48te prodhonin nje molekule
per te ndryshuar ngjyren e urines -
2:48 - 2:51duke treguar keshtu pranine e kancerit.
-
2:51 - 2:53Na duhej te tregonim se kjo teknologji
-
2:53 - 2:56do te ishte e ndjeshme dhe specifike
per kancerin e melcise, -
2:56 - 2:59qe eshte veshtire te identifikohet.
-
3:00 - 3:03Meqe keto baktere
vendosen te tumoret, -
3:03 - 3:05i programuam qe jo vetem
te identifikonin tumorin -
3:05 - 3:07por dhe ta trajtonin ate
-
3:07 - 3:10duke prodhuar molekula terapeutike
ne brendesi te mjedisit tumoral -
3:10 - 3:13qe do te reduktonin tumorin,
-
3:13 - 3:16dhe kete e beme duke perdorur
ndijimin e grupit -
3:16 - 3:17ashtu si pate ne filmime me pare.
-
3:17 - 3:21Imagjinoni sesi ne te ardhmen
duke mare probiotike te programuar -
3:21 - 3:24do te mund te identifikohen dhe
trajtohen tumoret, -
3:24 - 3:26ose dhe semundje te tjera.
-
3:27 - 3:29Aftesia per te programuar bakteret
-
3:29 - 3:30dhe programuar jeten
-
3:30 - 3:33hap horizonte te reja
ne hulumtimet per tumoret, -
3:33 - 3:36dhe per te ndare me ju kete vizion,
punova me Vik Muniz -
3:36 - 3:38per te krijuar simbolin e universit,
-
3:38 - 3:41teresisht me baktere ose qeliza tumorale.
-
3:41 - 3:47Ne fund, shpresoj se bukuria dhe qellimi
i universit mikroskopik -
3:47 - 3:52te frymezoje perqasje te reja dhe
krijuese per hulumtime tumorale. -
3:52 - 3:54Faleminderit!
-
3:54 - 3:58(duartrokitje)
- Title:
- Mund te perdorim bakteret per te zbuluar kancerin (dhe ndoshta per ta trajtuar ate)
- Speaker:
- Tal Danino
- Description:
-
Kanceri i mëlçisë është një prej kancereve më të vështirë për të zbuluar, por biologu sintetik Tal Danino kishte një mendim surprizues: Po sikur të krijojmë një bakter probiotic, ushqimor që "programohet" për të gjetur tumoret e mëlçisë? Depërtimi i tij shfrytëzon diçka që ne jemi vetëm në fillimet e të kuptuarit në lidhje me bakteret: fuqia e koordinimit te sjelljes, ose të bërit diçka së bashku sapo ata arrijnë masën kritike. Danino, një TED Fellow, shpjegon se si punon koordinimi i sjelljes - dhe se si bakteret e zgjuar duke punuar së bashku mund të ndryshojë një ditë trajtimin e kancerit.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 04:11
Helena Bedalli edited Albanian subtitles for We can use bacteria to detect cancer (and maybe treat it) | ||
Helena Bedalli edited Albanian subtitles for We can use bacteria to detect cancer (and maybe treat it) | ||
Helena Bedalli edited Albanian subtitles for We can use bacteria to detect cancer (and maybe treat it) | ||
Helena Bedalli approved Albanian subtitles for We can use bacteria to detect cancer (and maybe treat it) | ||
Helena Bedalli edited Albanian subtitles for We can use bacteria to detect cancer (and maybe treat it) | ||
Helena Bedalli edited Albanian subtitles for We can use bacteria to detect cancer (and maybe treat it) | ||
Helena Bedalli accepted Albanian subtitles for We can use bacteria to detect cancer (and maybe treat it) | ||
Eleni Zhupa edited Albanian subtitles for We can use bacteria to detect cancer (and maybe treat it) |