< Return to Video

لە ناوەوەی کۆمپیوتەرەکەتدا - بێتینا بایر

  • 0:15 - 0:17
    لە بیرت دێت کە یەکەم جار درکت کرد
  • 0:17 - 0:19
    بەوەی کۆمپیوتەرەکەت زیاترە
  • 0:19 - 0:21
    لە شاشەیەک و تەختە کلیلێک؟
  • 0:21 - 0:23
    کە لە نێوان کرتەی
    ماوس و ئیش پێکردنی ڤیدیۆ،
  • 0:23 - 0:26
    شتێک هەبوو کە سەرنج ڕادەکێشێت،
  • 0:26 - 0:26
    لێی تێگەیشتی،
  • 0:26 - 0:28
    و کردتە ڕاستی؟
  • 0:29 - 0:30
    ئەو شتە چییە؟
  • 0:30 - 0:32
    ئەوە کەتنکەرەکانن؟
  • 0:32 - 0:34
    با وابهێننە پێش چاو
    کە دەتوانین بچووکتر ببینەوە
  • 0:34 - 0:35
    بۆ قەبارەی ئەلیکترۆنێک
  • 0:35 - 0:38
    خۆمان بخەینە ناو کرتەیەکی ماوس.
  • 0:38 - 0:40
    ئەگەر ماوسەکەت دوور بخەیەوە،
  • 0:40 - 0:42
    دەبینیت کە بەڕاستی مەکینەیەکی زۆر بچوکە.
  • 0:42 - 0:43
    دوو دوگمەی هەیە
  • 0:43 - 0:47
    و سیستەمێک بۆ دیاری کردنی
    جوڵە و دووریەکەی.
  • 0:47 - 0:48
    لەوانەییە ماوسێکی بیناییت هەبێت
  • 0:48 - 0:51
    ئەوە والە پێوانەکان دەکات
    لەگەڵ ڕوناکی و هەستەوەرەکان،
  • 0:51 - 0:53
    بەڵام کۆنەکەیان بە
    لاستیکێکی خڕ ئەوەی دەکرد
  • 0:53 - 0:55
    و چەند تایەیەکی پلاستیکی،
  • 0:55 - 0:56
    هەمان بیرۆکە.
  • 0:56 - 0:58
    کاتێک کرتە لە دوگمەی
    ماوسەکەت دەکەیت،
  • 0:58 - 1:00
    نامەیەک بۆ کۆمپیوتەرەکەت دەنێرێت
  • 1:00 - 1:02
    لەگەڵ زانیاری دەرباری ئەو شوێنە.
  • 1:02 - 1:03
    کاتێک کرتەی ماوسەکەت وەرگیرا،
  • 1:03 - 1:07
    لەلایەن سیستەمی دووەمی بنچینەیی
    تێکردن/دەرهێنانەوە گیراوە.
  • 1:07 - 1:09
    سیستەمی دووەمی کار دەکات وەک چاو و گوێ
  • 1:09 - 1:12
    و دەم و دەستی کۆمپیوتەر.
  • 1:12 - 1:14
    بە زۆری، رێگەیەک دابین دەکات بۆ کۆمپیوتەر
  • 1:14 - 1:16
    بۆ ئەوەی لەگەڵ ژینگەکەدا تێکەڵ بێت.
  • 1:16 - 1:18
    بەڵام وەکو بەربەستێکیش کار دەکات
  • 1:18 - 1:21
    بۆ ئەوەی سی پی یو بپارێزێت
    لە زۆر مەشغوڵ بوون.
  • 1:22 - 1:24
    لەم بارەدا، سیستەمی I/O بڕیار دەدات
  • 1:24 - 1:26
    کە کرتەی ماوسەکەت گرنگە
  • 1:26 - 1:29
    کەواتە ئەو وەستانەکان
    ڕێک دەخات بۆ سی پی یو .
  • 1:29 - 1:31
    "سڵاو، سی پی یو! لێرە کرتەمان هەیە."
  • 1:32 - 1:34
    سی پی یو، یان بەشی سەرەک قۆناغبەندی،
  • 1:34 - 1:36
    مێشکی هەموو کۆمپیوتەرەکەیە.
  • 1:37 - 1:39
    هەر وەک مێشکی تۆ هەموو لەشت داگیر ناکات،
  • 1:39 - 1:42
    سی پی یو هەموو کۆمپیوتەر داگیر ناکات،
  • 1:42 - 1:44
    بەڵام هەموو پیشاندانەکان
    وەکیەک بەڕێوە دەبات.
  • 1:44 - 1:46
    و ئیشی سی پی یو، هەموو ئیشەکەیە،
  • 1:46 - 1:48
    فرمانەکان لە زاکیرەوە دەردەهێنێت
  • 1:48 - 1:50
    و جێبەجێیان دەکات.
  • 1:50 - 1:52
    کەواتە، کاتێک تۆ دەنوسیت،
    دەنوسیت، دەنوسیت.
  • 1:52 - 1:54
    لەوانەیە بەڕاستی خێرا بێت،
  • 1:54 - 1:55
    وەک ٦٠ ووشە لە خولەکێکدا،
  • 1:55 - 1:57
    سی پی یو دەردەکات و جێبەجێ دەکات
  • 1:57 - 1:59
    ملیارێک فرمان لە چرکەیەکدا.
  • 1:59 - 2:02
    بەڵێ، ملیارێک لە هەر چرکەیەکدا:
  • 2:02 - 2:05
    فرمانی جوڵاندنی ماوسەکەت لەسەر شاشە،
  • 2:05 - 2:07
    بۆ جێبەجێ کردنی ئەوەی ئامێری
    کاتژمێر لەسەر شاشەکەت بێت،
  • 2:07 - 2:09
    ڕادیۆی ئینتەرنێتیەکەت ئیش پێ بکە،
  • 2:09 - 2:12
    ئەو فایلانەت ڕێک بخە کە
    دەسکاریان دەکەیت لە بەشی ڕەقەکاڵا،
  • 2:12 - 2:13
    و زیاتر، زۆر زیاتر.
  • 2:13 - 2:16
    سی پی یوی کۆمپیوتەرەکەت
    یەکێکە لە فرەفرمانکەرەکان!
  • 2:16 - 2:18
    بەڵام ئەی خوایە
  • 2:18 - 2:19
    کرتەیەکی ماوسی زۆر گرنگ هەیە
  • 2:19 - 2:20
    بەهۆی ئەوەوە ئێستا دێت!
  • 2:20 - 2:23
    با واز لە هەموو شتێک بهێنین و
    لەگەڵ ئەوە خەریک بین!"
  • 2:23 - 2:25
    بۆ هەموو شتێک بەرنامە هەیە
  • 2:25 - 2:26
    کە سی پی یو کردوویەتی.
  • 2:26 - 2:28
    بەرنامەیەکی تایبەت بۆ ماوس،
  • 2:28 - 2:29
    بۆ ئامێری کاتژمێر،
  • 2:29 - 2:30
    بۆ ڕادیۆی ئینتەرنێتی،
  • 2:30 - 2:33
    و بۆ مامەڵە کردن لەگەڵ پیتەکان
    کە لە لایەن تەختە کلیلەوە نێردراوە.
  • 2:33 - 2:36
    هەر بەرنامەیەک لە سەرەتاوە
    لە لایەن مرۆڤەوە درووست کراوە
  • 2:36 - 2:38
    لە بەرنامەی زمانەوانی کە
    لەلایەن مۆرڤەوە دەخوێندرێتەوە،
  • 2:38 - 2:39
    وەک جاڤا،
  • 2:39 - 2:40
    سی پڵەس پڵەس،
  • 2:40 - 2:41
    یان پایتۆن.
  • 2:41 - 2:44
    بەڵام بەرنامەکانی مرۆڤ
    بۆشاییەکی زۆر دەگرێت
  • 2:44 - 2:47
    و زۆر زانیاری بێ سوود
    لەخۆ دەگرێت بۆ کۆمپیوتەر،
  • 2:47 - 2:49
    کەواتە ئەوانە کۆ دەکرێنەوە و
    بچووکتر دەکرێنەوە
  • 2:49 - 2:53
    بە بڕێکی کەم هەڵدەگیرێت
    کە هیچ جێگایەک نەگرێت لە بیرگەدا.
  • 2:53 - 2:55
    سی پی یو لە بیری دەهێنێتەوە
    کە پێویستی بە فەرمانە
  • 2:55 - 2:57
    بۆ ئەوەی چۆن کار بە کرتەی ماوسەکە بکات،
  • 2:57 - 3:00
    کەواتە بە دوای ناونیشانەکەدا
    دەگەڕێت بۆ بەرنامەی ماوسەکە
  • 3:00 - 3:02
    فرمانێک دەنێرێت بۆ
    سیستەمی دووەمی یادگە
  • 3:02 - 3:04
    بۆ ئەو فرمانانەی لێرە کۆکراونەوە.
  • 3:05 - 3:07
    هەر فەرمانێک لە ناو
    وەگەڕخەری ئامێری ماوس
  • 3:07 - 3:10
    بە پێی پێویست دەیهێنێت و تەواوی دەکات.
  • 3:10 - 3:12
    و ئەوە بەنزیکەیی کۆتایی چیرۆکەکە نییە!
  • 3:12 - 3:15
    لەبەر ئەوەی سی پی یو فێر دەبێت
    کە ماوسەکە کرتەی کردووە
  • 3:15 - 3:16
    کاتێک نیشاندەرەکە لەسەر ڕەسمەکە بوو
  • 3:16 - 3:18
    لەسەر دووگمەیەکی شاشەکە،
  • 3:18 - 3:21
    دواتر، سی پی یو داوا لە بیرگە دەکات
    بۆ بەرنامەی شاشەکە
  • 3:21 - 3:23
    بۆ ئەوەی بزانێت ئەو دوگمەیە چییە.
  • 3:23 - 3:26
    دواتر سی پی یو داوا لە بیرگە دەکات
  • 3:26 - 3:27
    بۆ بەرنامەی دوگمەکە،
  • 3:27 - 3:29
    کە مانای ئەوەی سی پی یو
    پێویستی بەوەیە
  • 3:29 - 3:31
    دووبارە بەرنامەی شاشەکە
  • 3:31 - 3:33
    ڤیدیۆیەکە پیشان بدات کە
    هاوپەیوەندە بە دوگمەکەوە،
  • 3:33 - 3:35
    دواتر ئەوە دەڕوات.
  • 3:35 - 3:37
    با تەنها بڵێین کە چەندین
    بەرنامە لە خۆدەگرێت
  • 3:37 - 3:40
    پێش ئەوەی کە هەر دووگمەکان
    ببینیت لەسەر شاشەکە
  • 3:40 - 3:41
    ڕووناکیەکە زیاد دەکات
    کاتێک کرتە دەکەیت.
  • 3:41 - 3:44
    کەواتە، کارێکی ئاسانی
    کرتە کردنی ماوسەکەت
  • 3:44 - 3:46
    واتای سەردانی
    کردنی هەموو پێکهاتە گرنگەکانی
  • 3:46 - 3:48
    نەخشەی کۆمپیوتەرەکەت:
  • 3:48 - 3:49
    ئامێرەکانی دەرەوەی کۆمپیوتەر،
  • 3:49 - 3:51
    سیستەمی بنچینەیی تێکردن-دەرئەنجام،
  • 3:51 - 3:52
    سی پی یو،
  • 3:52 - 3:53
    بەرنامەکان،
  • 3:53 - 3:54
    و بیرگە،
  • 3:54 - 3:56
    کە تەنها کەتنبازێک نییە.
Title:
لە ناوەوەی کۆمپیوتەرەکەتدا - بێتینا بایر
Speaker:
بێتینا بایر
Description:

هەموو وانەکە ببینە:
http://ed.ted.com/lessons/inside-your-computer-bettina-bair

کۆمپیوتەر چۆن ئیش دەکات؟ پێکهاتە سەرەکیەکانی کۆمپیوتەر پارچەکانی دەرەوەیەتی (لەناو ئەوانە ماوس)، تێکراو/دەرهات سیستەمی دوانە ( کە دەست بەسەر چەند و چۆنیەتی زانیاریدا دەگرێت کە دێتە ناوەوە و دەردەچێت)، و یەکەی چارەسەرکردنی ناوەندی ( مێشک)، هەروەها ئەو بەرنامانەی بە دەستی مرۆڤ نوسراون و یادگە. بێتینا بایر لەگەڵمان دێت لە هەنگاوەکانی فرمانەکانی کۆمپیوتەرلە هەر کرتەیەکی ماوس.

وانەکە لە لایەن بێتینا بایر، وێنەیجوڵاو لە لایەن ستۆدیۆکانی فلامینگ مێدوسا.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:12
Daban Q Jaff approved Kurdish subtitles for Inside your computer
Daban Q Jaff edited Kurdish subtitles for Inside your computer
Daban Q Jaff edited Kurdish subtitles for Inside your computer
Daban Q Jaff edited Kurdish subtitles for Inside your computer
Daban Q Jaff edited Kurdish subtitles for Inside your computer
Daban Q Jaff edited Kurdish subtitles for Inside your computer
Daban Q Jaff accepted Kurdish subtitles for Inside your computer
Daban Q Jaff edited Kurdish subtitles for Inside your computer
Show all

Kurdish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.