Jaki jest największy organizm jednokomórkowy?
-
0:07 - 0:11Słoń jest ogromnym stworzeniem,
-
0:11 - 0:16a swoją wielkość zawdzięcza ponad
1000 trylionów mikroskopijnych komórek. -
0:16 - 0:19Na przeciwnym spektrum wielkości
-
0:19 - 0:22są miliony jednokomórkowych gatunków,
-
0:22 - 0:25choć niewiele z nich można
zobaczyć gołym okiem. -
0:25 - 0:26Dlaczego tak jest?
-
0:26 - 0:29Dlaczego nie istnieją
jednokomórkowe słonie, -
0:29 - 0:30płetwale błękitne
-
0:30 - 0:32czy niedźwiedzie brunatne?
-
0:32 - 0:35Żeby znaleźć odpowiedź,
trzeba zajrzeć do wnętrza komórki. -
0:35 - 0:38Tam zachodzi większość
procesów komórkowych, -
0:38 - 0:40oddzielonych błoną komórkową,
-
0:40 - 0:44która stanowi barierę między tym,
co dostaje się z i do komórki. -
0:44 - 0:46Wszelkie substancje potrzebne komórce
-
0:46 - 0:49oraz zbędne, które trzeba usunąć,
-
0:49 - 0:51najpierw muszą przejść
przez błonę komórkową. -
0:51 - 0:54W takim funkcjonowaniu
jest pewna biologiczna pułapka. -
0:54 - 0:58Powierzchnia i objętość komórki
rosną w innym tempie. -
0:58 - 1:01Komórki mają różne kształty,
-
1:01 - 1:05ale wyobrażenie ich sobie
jako sześcianu pomoże w obliczeniach. -
1:05 - 1:07Sześcian ma sześć ścian,
-
1:07 - 1:12które reprezentują błonę komórkową
i łącznie tworzą pole powierzchni. -
1:12 - 1:15Sześcian o ścianach równych
jednemu mikrometrowi, -
1:15 - 1:17a mikrometr to jedna milionowa metra,
-
1:17 - 1:21ma pole powierzchni wynoszące
sześć mikrometrów kwadratowych. -
1:21 - 1:24Jego objętość wynosi
jeden mikrometr sześcienny. -
1:24 - 1:26To nam daje sześć
jednostek powierzchni -
1:26 - 1:28na każdą jednostkę objętości,
-
1:28 - 1:31czyli stosunek jeden do sześciu.
-
1:31 - 1:35Sytuacja wygląda inaczej
gdy sześcian jest dziesięć razy większy, -
1:35 - 1:38ma dziesięć mikrometrów z każdej strony.
-
1:38 - 1:42Taka komórka ma pole powierzchni
wynoszące 600 mikrometrów kwadratowych -
1:42 - 1:46i objętość równą
1000 mikrometrów sześciennych, -
1:46 - 1:48stosunek zaledwie
sześciu dziesiątych do jednego. -
1:48 - 1:53To mniej niż jednostka pola powierzchni
na jednostkę objętości. -
1:53 - 1:58Gdy sześcian rośnie, jego objętość
wzrasta szybciej niż powierzchnia. -
1:58 - 2:02Wnętrze zawładnęłoby nad błoną komórkową
-
2:02 - 2:08i nie byłoby wystarczającej powierzchni
do skutecznej wymiany substancji -
2:08 - 2:14Ogromną komórkę wypełniłyby
zbędne substancje i umarłaby. -
2:14 - 2:18Jest inna korzyść z posiadania
wielu małych komórek. -
2:18 - 2:23To nie problem, gdy któraś ulegnie
uszkodzeniu, chorobie czy zniszczeniu. -
2:23 - 2:26Istnieją niesłychanie duże komórki,
-
2:26 - 2:29którym udało się oszukać ten mechanizm,
-
2:29 - 2:31na przykład najdłuższa komórka ciała,
-
2:31 - 2:35czyli neuron, który sięga
od podstawy kręgosłupa do stopy. -
2:35 - 2:37Długość kompensuje to, że jest wąski,
-
2:37 - 2:40bo jego średnica ma kilka mikrometrów.
-
2:40 - 2:44Kolejnym przykładem jest jelito cienkie,
-
2:44 - 2:47w którym kosmki jelitowe
pofałdowane są w palczaste wyrostki. -
2:47 - 2:52Każdy kosmek składa się z komórek
o mocno pofałdowanych błonach, -
2:52 - 2:57które mają małe wypustki, mikrokosmki,
zwiększające pole powierzchni. -
2:57 - 3:00A co z organizmami jednokomórkowymi?
-
3:00 - 3:05Caulerpa taxifolia, zielony glon,
może mierzyć aż 30 centymetrów -
3:05 - 3:10i jest największym organizmem
jednokomórkowym na świecie, -
3:10 - 3:13a to dzięki wyjątkowym
biologicznym sztuczkom. -
3:13 - 3:16Jego pole powierzchni zwiększa
struktura przypominająca liść paproci. -
3:16 - 3:21Używa fotosyntezy,
żeby wytworzyć cząstki pokarmowe, -
3:21 - 3:23i jest wielojądrowy,
-
3:23 - 3:26co oznacza, że to komórka o wielu jądrach,
-
3:26 - 3:31która jest jak wielokomórkowy organizm,
ale bez podziałów pomiędzy komórkami. -
3:31 - 3:35Nawet największe jednokomórkowce
mają swoje ograniczenia -
3:35 - 3:40i żaden nie jest tak wielki
jak słoń, wieloryb, czy niedźwiedź. -
3:40 - 3:44Jednak wewnątrz każdej wielkiej istoty
są tryliony malutkich komórek, -
3:44 - 3:47które są idealnie dopasowane
w ich maleńkim rozmiarze -
3:47 - 3:50do utrzymywania gigantów
na ziemi przy życiu.
- Title:
- Jaki jest największy organizm jednokomórkowy?
- Description:
-
Obejrzyj całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/what-is-the-biggest-single-celled-organism-murry-gans
Słoń jest ogromnym stworzeniem, a swoją wielkość zawdzięcza ponad 1000 trylionów mikroskopijnych komórek. Na przeciwnym spektrum wielkości istnieją miliony jednokomórkowych gatunków, choć niewiele z nich można zobaczyć gołym okiem. Dlaczego tak jest ? Dlaczego nie ma jednokomórkowych słoni? Albo płetwali błękitnych? Albo niedźwiedzi brunatnych? Murry Gans zna odpowiedź.
Lekcja: Murry Gans. Animacja: Zedem Media.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:07
Sylwia Gliniewicz edited Polish subtitles for What is the biggest single-celled organism? - Murry Gans | ||
Marta Konieczna approved Polish subtitles for What is the biggest single-celled organism? - Murry Gans | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for What is the biggest single-celled organism? - Murry Gans | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for What is the biggest single-celled organism? - Murry Gans | ||
Sylwia Gliniewicz accepted Polish subtitles for What is the biggest single-celled organism? - Murry Gans | ||
Sylwia Gliniewicz edited Polish subtitles for What is the biggest single-celled organism? - Murry Gans | ||
Sylwia Gliniewicz edited Polish subtitles for What is the biggest single-celled organism? - Murry Gans | ||
Sylwia Gliniewicz edited Polish subtitles for What is the biggest single-celled organism? - Murry Gans |