Ellen 't Hoen: Tıbbi patentleri bir havuzda toplayın, hayat kurtarın
-
0:01 - 0:062002 yılında bir grup tedavi eylemcisi,
-
0:06 - 0:10uçağın ilk zamanlardaki gelişmesini tartışmak için toplandılar.
-
0:10 - 0:14Wright kardeşler, son yüzyılın başında
-
0:14 - 0:16ilk defa o aletlerden birini
-
0:16 - 0:19uçurabilmeyi başarmışlardı.
-
0:19 - 0:22Aynı zamanda çok sayıda patenti de
-
0:22 - 0:24uçağın temel kısımları için almışlardı.
-
0:24 - 0:25Bunu yapan sadece onlar değildi.
-
0:25 - 0:29Bu, sanayide yaygın bir uygulamaydı
-
0:29 - 0:31ve uçaklar için patent sahibi olanlar
-
0:31 - 0:32onları ateşli bir biçimde savunuyor
-
0:32 - 0:36ve rakiplerine sağlı sollu dava açıyorlardı.
-
0:36 - 0:41Bu aslında havacılık sanayisinin gelişimi için çok da iyi olmamıştı
-
0:41 - 0:44ve tam da o vakitler özellikle A.B.D. hükümeti
-
0:44 - 0:47askeri uçakların üretimlerine
-
0:47 - 0:49hız verilmesiyle ilgilenmekteydi.
-
0:49 - 0:52Bu yüzden bir miktar anlaşmazlıklar oldu.
-
0:52 - 0:55A.B.D. hükümeti harekete geçmeye karar verdi
-
0:55 - 0:58ve o patent sahiplerini
-
0:58 - 1:02patentlerini ulaşılabilir yapıp diğerleriyle paylaşmak ve böylece
-
1:02 - 1:07uçak üretiminin mümkün olmasını sağlamaları konusunda zorladı.
-
1:07 - 1:10Peki bütün bunların
-
1:10 - 1:14bununla ne ilgisi var?
-
1:14 - 1:192002'de Nelson Otwoma, Kenyalı bir sosyal bilimci,
-
1:19 - 1:25kendisinde HIV olduğunu keşfetti ve tedaviye ulaşması gerekti.
-
1:25 - 1:29Kendisine bunun çaresinin olmadığı söylendi.
-
1:29 - 1:32AIDS, duyduğuna göre ölümcüldü
-
1:32 - 1:35ve tedavi sunulmuyordu. O zamanlar,
-
1:35 - 1:38tedavinin zengin ülkelerde var olduğu zamanlardı.
-
1:38 - 1:41AIDS kronik bir hastalık haline gelmişti.
-
1:41 - 1:45İnsanlar burada Avrupa'daki ülkelerimizde, Kuzey Amerika'da
-
1:45 - 1:47HIV ile sağlıklı hayatlar sürdürüyorlardı.
-
1:47 - 1:50Nelson içinse böyle değildi. Yeterince zengin değildi,
-
1:50 - 1:54ve üç yaşındaki oğlu için de durum aynıydı, onun da bir yıl sonra
-
1:54 - 1:57HIV olduğunu fark etmişti.
-
1:57 - 2:01Nelson bir tedavi eylemcisi olmaya
-
2:01 - 2:03ve diğer gruplara katılmaya karar verdi.
-
2:03 - 2:092002'de farklı bir savaşla karşı karşıyaydılar.
-
2:09 - 2:14ARVler, yani HIV için gerekli olan ilaçlar
-
2:14 - 2:18hasta başına yıllık yaklaşık 12.000 dolar tutuyordu.
-
2:18 - 2:21Bu ilaçların patentleri ise
-
2:21 - 2:27bir grup Batılı ilaç firmasının elindeydi
-
2:27 - 2:30ve o onlar da bu patentleri ulaşılabilir
-
2:30 - 2:33yapmak konusunda pek de gönüllü değillerdi.
-
2:33 - 2:35Elinizde patent olduğu zaman, sizden dışınızdaki herkesi
-
2:35 - 2:40bu ilaçları yapmaktan, üretmekten veya
-
2:40 - 2:43daha az maliyetlisini üretmekten örneğin,
-
2:43 - 2:46alıkoyabilirsiniz.
-
2:46 - 2:51Şüphesiz bu patent savaşlarının
-
2:51 - 2:54tüm dünyada baş göstermesine sebep oldu.
-
2:54 - 2:57Neyse ki bu patentler her yerde mevcut değillerdi.
-
2:57 - 3:00Bazı ülkeler ilaç sanayisindeki ürünlerin
-
3:00 - 3:03patentlerini tanımıyorlardı, Hindistan gibi örneğin,
-
3:03 - 3:05ve Hintli ilaç şirketleri
-
3:05 - 3:09bunların sözüm ona jenerik (patentsiz) olarak adlandırılan modellerini,
-
3:09 - 3:14antiretrovial ilaçların düşük maliyetli kopyalarını üretmeye
-
3:14 - 3:17ve bunları gelişmekte olan ülkelerde ulaşılabilir yapmaya başladı,
-
3:17 - 3:20ve bir yıl içinde ilacın fiyatı
-
3:20 - 3:23hasta başına yılda 10.000 dolardan
-
3:23 - 3:26hasta başına yıllık 350 dolara düştü
-
3:26 - 3:29ve bugün aynı üçlü hap karışımını piyasada
-
3:29 - 3:32hasta başına yıllık 60 dolara bulmak mümkün,
-
3:32 - 3:36ve tabi ki bu da
-
3:36 - 3:39bu ilaçları almaya parası yetenlerin sayısını
-
3:39 - 3:40son derece muazzam biçimde etkiledi.
-
3:40 - 3:43Tedavi programları mümkün hale geldi,
-
3:43 - 3:46parasal kaynak sağlama mümkün oldu ve
-
3:46 - 3:53antiretroviral ilaç kullananların sayısı hızla artmaya başladı.
-
3:53 - 3:55Bugün, sekiz milyon insanın
-
3:55 - 3:58antiretroviral ilaçlara erişimi var.
-
3:58 - 4:0234 milyon kişi HIV virüsü taşıyor.
-
4:02 - 4:04Bu rakam hiç bu kadar yüksek olmamıştı,
-
4:04 - 4:06ama aslında bu iyi bir haber,
-
4:06 - 4:08çünkü bu aynı zamanda insanların ölmediğini gösteriyor.
-
4:08 - 4:11Bu ilaçlara erişimi olan insanlar artık ölmüyorlar.
-
4:11 - 4:12Ve bir şey daha var.
-
4:12 - 4:15Aynı zamanda artık virüsü de bulaştırmıyorlar.
-
4:15 - 4:18Bunu gösteren epey yakın zamanlı bir araştırma.
-
4:18 - 4:21Bu da şu anlama geliyor ki, artık
-
4:21 - 4:25bu salgının belini kırmak için araçlarımız var.
-
4:25 - 4:30O zaman sorun ne?
-
4:30 - 4:32Sorun şu ki, birçok şey değişti.
-
4:32 - 4:36Öncelikle kurallar değişti.
-
4:36 - 4:42Bugün tüm ülkeler ilaçlara
-
4:42 - 4:46en az 20 yıllık patent sağlamakla yükümlüler.
-
4:46 - 4:49Bu da Dünya Ticaret Örgütü'ne ait
-
4:49 - 4:52fikri mülkiyet haklarının bir sonucu.
-
4:52 - 4:55Bu yüzden Hindistan'ın yaptığı artık mümkün değil.
-
4:55 - 5:00İkinci olarak, patent sahibi şirketlerin uygulaması değişti.
-
5:00 - 5:04Burada patent uygulamalarının
-
5:04 - 5:09Dünya Ticaret Örgütü'nün kurallarının, 1995'ten önce,
-
5:09 - 5:11antiretroviral ilaçlardan önceki durumunu görüyorsunuz.
-
5:11 - 5:14Bu da bugün görmekte olduğunuz durum,
-
5:14 - 5:16ve bu gelişmekte olan ülkelerde olan, yani bu şu anlama geliyor ki
-
5:16 - 5:19eğer planlı olarak bir şeyler yapmazsak,
-
5:19 - 5:21ve eğer şimdi bir şey yapmazsak,
-
5:21 - 5:26çok yakında yeni bir ilaç fiyatı kriziyle yüz yüze olacağız,
-
5:26 - 5:28çünkü yeni ilaçlar geliştiriliyor,
-
5:28 - 5:32yeni ilaçlar satışa çıkıyor, ama bu ilaçlar
-
5:32 - 5:35çok daha yaygın bir alandaki ülkelerde patentli.
-
5:35 - 5:39Bu yüzden harekete geçmezsek, bugün bir şeyler yapmazsak,
-
5:39 - 5:43çok yakın bir zamanda, bazılarının tabiriyle
-
5:43 - 5:46zaman ayarlı tedavi bombasıyla yüzleşeceğiz.
-
5:46 - 5:51Sorun sadece patentli ilaçların sayısı da değil.
-
5:51 - 5:54Başka bir şey daha jenerik ilaç üreticilerini
-
5:54 - 5:56gerçekten korkutabilir.
-
5:56 - 6:00Bu, size bir patent haritası gösteriyor.
-
6:00 - 6:04Bu tek bir ilacın haritası.
-
6:04 - 6:06Yani fark edebileceğiniz gibi eğer patentsiz bir şirketseniz
-
6:06 - 6:08ve bu ürünün gelişimine para yatırıp yatırmamak
-
6:08 - 6:11konusunda karar vermek üzereyseniz, bu patentlere
-
6:11 - 6:14yetki verilmesinin gerçekten mümkün
-
6:14 - 6:16olacağını kesin olarak bilmedikçe
-
6:16 - 6:19muhtemelen başka bir şey yapmayı seçersiniz.
-
6:19 - 6:23Tekrar diyorum, planlı hareket gerekli.
-
6:23 - 6:26Yani muhakkak
-
6:26 - 6:30eğer bir patent havuzu
-
6:30 - 6:34askeri uçakların üretiminin hızlandırılması için kurulabiliyorsa,
-
6:34 - 6:37biz de benzer bir şeyi
-
6:37 - 6:41HIV / AIDS salgınıyla başa çıkmak için kullanabiliriz.
-
6:41 - 6:43Ve kullandık da.
-
6:43 - 6:482010 yılında UNITAID, İlaç Patent Havuzu'nu
-
6:48 - 6:52HIV için kurdu.
-
6:52 - 6:54Ve bu şu şekilde çalışıyor:
-
6:54 - 6:57Patent sahipleri,
-
6:57 - 7:01yeni ilaç geliştiren mucitler,
-
7:01 - 7:04bu icatlar için patent alıyor
-
7:04 - 7:05ama bu patentleri
-
7:05 - 7:08İlaç Patent Havuzu'na erişilebilir kılıyorlar . İlaç Patent Havuzu da
-
7:08 - 7:12daha sonra bu patentlere erişime ihtiyacı olanları yetkilendiriyor.
-
7:12 - 7:14Bu jenerik üreticiler olabilir.
-
7:14 - 7:18Kar amacı gütmeyen ilaç geliştirme acentaları olabilir
-
7:18 - 7:19örneğin.
-
7:19 - 7:22Bu üreticiler daha sonra bu ilaçları
-
7:22 - 7:27daha düşük bir fiyata bunlara ihtiyacı olan insanlara,
-
7:27 - 7:29bunlara ihtiyacı olan tedavi programlarına satabilirler.
-
7:29 - 7:33Satışların üzerinden patent sahiplerine telif ücreti ödüyorlar,
-
7:33 - 7:44böylece fikri mülkiyetlerini paylaşmalarının karşılığı bu şekilde ödeniyor.
-
7:44 - 7:48Bir kilit fark var
-
7:48 - 7:51uçak patent havuzuyla arasında.
-
7:51 - 7:56İlaç Patent Havuzu gönüllü bir mekanizma.
-
7:56 - 8:00Uçak patent sahiplerine patentleri için yetki vermek veya
-
8:00 - 8:01vermemek konusunda bir seçenek bırakılmamıştı.
-
8:01 - 8:03Bunu yapmaya mecbur bırakılmışlardı.
-
8:03 - 8:07Bu, İlaç Patent Havuzu'nun yapamayacağı bir şey.
-
8:07 - 8:11İlaç şirketlerinin gönüllülüğüne dayanarak
-
8:11 - 8:14patentlere yetki veriyor ve bunları diğerlerinin
-
8:14 - 8:19kullanımına açık hale getiriyor.
-
8:19 - 8:24Bugün, Nelson Otwoma sağlıklı biri.
-
8:24 - 8:28Antiretrovial ilaçlara erişimi var.
-
8:28 - 8:32Oğlu yakında 14 yaşında olacak.
-
8:32 - 8:34Nelson, İlaç Patent Havuzu'ndaki
-
8:34 - 8:37uzman danışma grubunun bir üyesi,
-
8:37 - 8:39ve çok da uzak olmayan bir tarihte şöyle demişti;
-
8:39 - 8:44"Ellen, bizler Kenya'da ve diğer birçok ülkede
-
8:44 - 8:48İlaç Patent Havuzu'na, yeni başka ilaçların
-
8:48 - 8:53bizim için ulaşılabilir olması ve yeni ilaçların
-
8:53 - 8:59gecikme olmadan bizim için ulaşılabilir olması konusunda güveniyoruz."
-
8:59 - 9:02Ve bu artık bir hayal değil.
-
9:02 - 9:06Hatta size bir örnek vereceğim.
-
9:06 - 9:10Bu yılın Ağustos ayında, Birleşik Devletler ilaç birimi
-
9:10 - 9:14yeni bir dördü bir arada AIDS ilacına onay verdi.
-
9:14 - 9:17Patent sahibi şirket Gilead,
-
9:17 - 9:21fikri mülkiyeti için İlaç Patent Havuzu'nu yetkilendirdi.
-
9:21 - 9:25Havuz bugün şimdiden çalışıyor, iki ay sonrasında
-
9:25 - 9:28jenerik üreticiler bu ürünün
-
9:28 - 9:31ihtiyacın olduğu her yerde ve her zaman için
-
9:31 - 9:34satışa çıkabilmesini sağlıyorlar. Bu emsali olmayan bir olay.
-
9:34 - 9:36Daha önce hiç yapılmamıştı.
-
9:36 - 9:40Kural, bir ürünün ortalama 10 yıllık gecikme sonrası gelişmekte olan
-
9:40 - 9:43ülkelerde satışa çıkması şeklindedir, ki o da satışa çıkarsa.
-
9:43 - 9:47Bu daha önce hiç görülmemişti.
-
9:47 - 9:51Nelson'ın beklentileri çok yüksek,
-
9:51 - 9:55ve böyle olmakta haklı da. O ve oğlu,
-
9:55 - 9:58antiretrovirallerin bir sonraki üretimine,
-
9:58 - 10:01ve bir sonrakine ihtiyaç duyacaklar, ömürleri boyunca,
-
10:01 - 10:06ki böylelikle o ve Kenya'daki, diğer ülkelerdeki başkaları da
-
10:06 - 10:10sağlıklı, aktif hayatlarına devam edebilsinler.
-
10:10 - 10:13Şimdi bunun gerçekleşmesi için ilaç şirketlerinin
-
10:13 - 10:16istekliliğine güveniyoruz. Bu şirketlerin şunu
-
10:16 - 10:19anlamalarını istiyoruz ki, bu olay sadece
-
10:19 - 10:23evrensel yarar için değil, aynı zamanda kendi yararlarına,
-
10:23 - 10:28anlaşmazlıktan işbirliğine varabilmeleri için,
-
10:28 - 10:31ve İlaç Patent Havuzu sayesinde bunu gerçekleştirebilirler.
-
10:31 - 10:35İsterlerse böyle yapmamayı da tercih edebilirler,
-
10:35 - 10:41ama bu yoldan gidenler Wright kardeşlerin
-
10:41 - 10:44geçen yüzyılda karşılaştıkları sorunla karşılabilirler
-
10:44 - 10:48ve hükümet tarafından yapılan zorunlu tedbirlerle
-
10:48 - 10:53yüz yüze kalabilirler. Yani şimdiden atlasalar iyi olur.
-
10:53 - 10:56Teşekkür ederim. (Alkışlar)
- Title:
- Ellen 't Hoen: Tıbbi patentleri bir havuzda toplayın, hayat kurtarın
- Speaker:
- Ellen 't Hoen
- Description:
-
Yeni bir ilaca patent almak, o ilacın geliştirilmesindeki muazzam maliyeti para yönünden desteklemeye yardımcı olur -- ancak aynı patent, gelişmekte olan ülkelerdeki hasta insanların ileri düzey tedavilere erişimini ölümcül bir bedelle engeller. Ellen 't Hoen'in konuşmasının konusu, bu probleme sunulan ince, işe yarar bir çözüm: İlaç Patent Havuzu. (TEDxZurich'te filme alındı.)
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:16
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for Pool medical patents, save lives | ||
Merve Ergünay commented on Turkish subtitles for Pool medical patents, save lives | ||
banu yobas commented on Turkish subtitles for Pool medical patents, save lives | ||
banu yobas accepted Turkish subtitles for Pool medical patents, save lives | ||
banu yobas edited Turkish subtitles for Pool medical patents, save lives | ||
banu yobas edited Turkish subtitles for Pool medical patents, save lives | ||
banu yobas edited Turkish subtitles for Pool medical patents, save lives | ||
Meric Aydonat rejected Turkish subtitles for Pool medical patents, save lives |