Śmiertelne żniwo bomb kasetowych
-
0:01 - 0:03Przyśnił mi się taki koszmar:
-
0:03 - 0:07stoję pośrodku pola pełnego min lądowych.
-
0:08 - 0:10Naprawdę lubię piesze wycieczki,
-
0:10 - 0:14ale zawsze przed wyjściem denerwuję się.
-
0:14 - 0:17Towarzyszy mi świadomość,
-
0:17 - 0:19że mogę stracić kończynę.
-
0:19 - 0:22Zaczęło się to 10 lat temu,
-
0:22 - 0:25po spotkaniu Mohammeda,
ofiary bomby kasetowej -
0:25 - 0:29w kryzysie izraelsko-libańskim
z lata 2006 roku. -
0:30 - 0:34Mohammed, jak wiele ofiar
konfliktów na całym świecie, -
0:34 - 0:40codziennie musi znosić przerażające skutki
użycia amunicji kasetowej. -
0:41 - 0:44Kiedy w Libanie rozpoczął się
ten miesięczny konflikt, -
0:44 - 0:47pracowałam jeszcze
dla Agence France-Presse w Paryżu. -
0:48 - 0:53Przyklejona do ekranów,
z niepokojem śledziłam wiadomości. -
0:53 - 0:55Chciałam się upewnić,
-
0:55 - 0:58że spadające bomby nie dosięgną
domu moich rodziców. -
0:59 - 1:02Kiedy przyjechałam do Bejrutu
z misją dokumentowania tej wojny, -
1:02 - 1:05odetchnęłam z ulgą,
spotykając się z rodziną, -
1:05 - 1:08której w końcu udało się opuścić
południowy Liban. -
1:09 - 1:13Z dnia zakończenia wojny
zapamiętałam ten obraz: -
1:13 - 1:14drogi zablokowane
-
1:14 - 1:18uchodźcami spieszącymi
na południe, do domu, -
1:18 - 1:21bez względu na to, co mogą tam zastać.
-
1:21 - 1:24W trakcie trwającego 34 dni konfliktu
-
1:24 - 1:28na Liban zrzucono około cztery miliony
sztuk subamunicji kasetowej. -
1:30 - 1:34W ostatnim tygodniu
Mohammed stracił obie nogi. -
1:35 - 1:38Mieszka pięć minut od domu moich rodziców,
-
1:38 - 1:41przez co łatwo było mi odwiedzać go
i śledzić jego rozwój. -
1:41 - 1:44Od pierwszego spotkania
upłynęło prawie 10 lat. -
1:44 - 1:46Widziałam młodego chłopca,
-
1:46 - 1:50zmagającego się z urazami
fizycznymi i psychicznymi, -
1:50 - 1:54i nastolatka, oferującego kolegom tatuaże,
-
1:54 - 1:56za stałą opłatą pięciu dolarów.
-
1:57 - 2:01Znam też młodego bezrobotnego mężczyznę,
godzinami przeglądającego internet -
2:01 - 2:04w poszukiwaniu dziewczyny,
z którą mógłby stworzyć związek. -
2:05 - 2:09Konsekwencje utraty nóg
-
2:09 - 2:11są dziś jego codziennością.
-
2:12 - 2:14Ofiary wybuchów bomb, jak Mohammed,
-
2:14 - 2:17muszą mierzyć się z wieloma wyzwaniami,
o których nie mamy pojęcia. -
2:18 - 2:19Nie wyobrażacie sobie,
-
2:19 - 2:22jak wiele codziennych czynności,
dla nas prostych, -
2:22 - 2:26takich jak wyjście na plażę,
czy podniesienie czegoś z ziemi, -
2:26 - 2:29wywołuje w nich stres i niepokój.
-
2:30 - 2:32To właśnie spotyka Mohammeda,
-
2:32 - 2:35z powodu jego sztywnych protez.
-
2:36 - 2:40Dziesięć lat temu nie miałam pojęcia
ani o bombach kasetowych -
2:40 - 2:42ani o ich przerażających skutkach.
-
2:43 - 2:47Dowiedziałam się, że używa się ich
w wielu miejscach świata, -
2:47 - 2:49i że nadal regularnie zabijają,
-
2:49 - 2:53nie rozróżniając między
celem wojskowym a dzieckiem. -
2:54 - 2:56Naiwnie zadawałam sobie pytania.
-
2:56 - 2:59Kto naprawdę stworzył te bomby?
-
3:00 - 3:01I po co?
-
3:02 - 3:04Wytłumaczę, czym jest bomba kasetowa.
-
3:04 - 3:07To duży pojemnik wypełniony
mniejszymi pociskami. -
3:07 - 3:09Kiedy zrzuca się go z powietrza,
-
3:09 - 3:13otwiera się on w połowie lotu,
uwalniając setki pocisków. -
3:14 - 3:16Zostają rozrzucone na dużym obszarze,
-
3:16 - 3:19lecz uderzając o ziemię,
nie wszystkie wybuchają. -
3:19 - 3:23Niewybuchy działają podobnie jak miny:
-
3:23 - 3:26uśpione w ziemi czekają na kolejny cel.
-
3:27 - 3:29Jeśli ktoś przypadkiem na nie nadepnie,
-
3:29 - 3:30lub je podniesie,
-
3:30 - 3:32mogą wybuchnąć.
-
3:32 - 3:35Są skrajnie nieprzewidywalne,
-
3:35 - 3:37co dodatkowo zwiększa niebezpieczeństwo.
-
3:37 - 3:40Czasem rolnik pracujący na takim polu
nie uruchomi miny. -
3:40 - 3:44Innym razem może rozpalić ognisko,
-
3:44 - 3:48i ciepłem spowodować wybuch
pobliskich pocisków. -
3:49 - 3:52Dzieci często biorą je za zabawki,
-
3:52 - 3:56bo wyglądają jak piłeczki
czy puszki po napojach. -
3:57 - 3:59Jako fotografka-dokumentalistka,
-
3:59 - 4:03kilka tygodni po konflikcie
postanowiłam pojechać do Libanu, -
4:03 - 4:05żeby spotkać się z ofiarami bomb.
-
4:05 - 4:06I spotkałam kilkoro.
-
4:06 - 4:08Hussein i Rasha:
-
4:08 - 4:10każdemu z nich pocisk oderwał nogę.
-
4:10 - 4:14Ich losy są podobne do losów
wielu dzieci z różnych stron świata -
4:14 - 4:17i są świadectwem okropnych konsekwencji
-
4:17 - 4:20stosowania broni tego rodzaju.
-
4:21 - 4:25Tak w styczniu 2007 roku
poznałam Mohammeda. -
4:25 - 4:27Miał wtedy 11 lat;
-
4:27 - 4:30poznałam go dokładnie
cztery miesiące po jego wypadku. -
4:31 - 4:33Kiedy zobaczyłam go po raz pierwszy,
-
4:33 - 4:34przechodził bolesną fizjoterapię,
-
4:34 - 4:36by zaleczyć świeże rany.
-
4:37 - 4:39W tak młodym wieku, wciąż w szoku,
-
4:39 - 4:42Mohammed usiłował przywyknąć
do swojego nowego ciała. -
4:43 - 4:47Czasem nawet budził się w nocy,
żeby podrapać się w oderwaną stopę. -
4:48 - 4:52Do Mohammeda zbliżyła mnie
świadomość trudności, -
4:52 - 4:55z jakimi będzie się borykać.
-
4:56 - 4:59To, co przeżywał przystosowując się
do swoich obrażeń -
4:59 - 5:01w wieku 11 lat,
-
5:01 - 5:03miało się zwielokrotnić.
-
5:04 - 5:05Nawet przed niepełnosprawnością,
-
5:05 - 5:08życie Mohammeda nie było łatwe.
-
5:08 - 5:11Przyszedł na świat w Rashidieh,
w obozie dla palestyńskich uchodźców, -
5:11 - 5:13w którym nadal mieszka.
-
5:13 - 5:17Liban przyjął 400 tysięcy
uchodźców palestyńskich, -
5:17 - 5:19jednak są oni dyskryminowani przez prawo.
-
5:20 - 5:22Nie wolno im pracować
w sektorze publicznym -
5:22 - 5:24ani wykonywać niektórych zawodów.
-
5:24 - 5:27Nie mają również prawa do własności.
-
5:27 - 5:30Między innymi dlatego
Mohammed wcale nie żałuje, -
5:31 - 5:33że zaraz po wypadku rzucił szkołę.
-
5:33 - 5:37Mówi: "Jaki sens ma ukończenie uczelni,
-
5:37 - 5:39skoro i tak nie znajdę pracy?"
-
5:41 - 5:45Stosowanie bomb kasetowych
napędza błędne koło krzywdy, -
5:45 - 5:48dla całej społeczności,
nie tylko bezpośrednich ofiar. -
5:48 - 5:52Wielu rannych nie kończy szkoły,
-
5:52 - 5:54nie może znaleźć pracy, lub ją traci,
-
5:54 - 5:57nie może zatem utrzymać rodziny.
-
5:58 - 6:01Nie mówiąc już o stałym bólu fizycznym
-
6:01 - 6:04i poczuciu izolacji.
-
6:06 - 6:09Bomby dotykają najbiedniejszych
wśród biednych. -
6:09 - 6:12Duży koszt opieki medycznej
jest ciężarem dla rodziny. -
6:12 - 6:15Ranni są zdani na pomoc
organizacji humanitarnych, -
6:15 - 6:18która jest niewystarczająca
i na dłuższą metę nie do utrzymania, -
6:18 - 6:21zwłaszcza kiedy obrażenia wymagają
wspierania chorego do końca życia. -
6:22 - 6:2410 lat po wypadku
-
6:24 - 6:27Mohammed nadal nie może sobie pozwolić
na porządne protezy. -
6:28 - 6:30Bardzo uważa przy stawianiu kroków,
-
6:30 - 6:32bo z biegiem lat liczne upadki
-
6:32 - 6:34narobiły mu wstydu przed kolegami.
-
6:35 - 6:37Żartował, że ponieważ nie ma nóg,
-
6:37 - 6:40czasem próbuje chodzić na rękach.
-
6:41 - 6:44Najgorszym, choć niewidocznym
skutkiem zastosowania tej broni, -
6:44 - 6:47są blizny na psychice.
-
6:47 - 6:50W jednym z pierwszych opisów medycznych
-
6:50 - 6:53rozpoznano u Mohammeda
zespół stresu pourazowego. -
6:53 - 6:58Cierpiał na lęki, brak łaknienia,
zaburzenia snu -
6:58 - 7:00oraz wybuchy gniewu.
-
7:01 - 7:06Mohammed nigdy nie otrzymał
pomocy potrzebnej, by w pełni wyzdrowieć. -
7:06 - 7:10Obecnie za wszelką cenę
chce opuścić Liban, -
7:11 - 7:13nawet jeśli miałby wyruszyć
w niebezpieczną podróż -
7:13 - 7:18z innymi uchodźcami do Europy,
przez Morze Śródziemne. -
7:19 - 7:21Zdając sobie sprawę z ryzyka,
-
7:21 - 7:26powiedział: "Nieważne,
czy umrę po drodze". -
7:26 - 7:29Dla Mohammeda pozostanie w Libanie
jest jak śmierć. -
7:30 - 7:33Bomby kasetowe to problem światowy,
-
7:33 - 7:38gdyż te pociski wciąż niszczą i ranią
całe społeczności, -
7:38 - 7:41krzywdami, których wpływ utrzymuje się
przez wiele pokoleń. -
7:41 - 7:46Dyrektor Mines Advisory Group,
Jamie Franklin, powiedział: -
7:46 - 7:51"Siły USA zrzuciły na Laos
ponad dwa miliony ton ładunków. -
7:52 - 7:54Jeśli nie potrafili namierzyć
swoich celów w Wietnamie, -
7:54 - 7:59w Laosie mieli wolne strefy zrzutu,
nad którymi wyrzucali bomby -
7:59 - 8:01przed powrotem do bazy,
-
8:01 - 8:04bo niebezpiecznie jest lądować
załadowanym samolotem". -
8:05 - 8:07Według Międzynarodowego Komitetu
Czerwonego Krzyża, -
8:07 - 8:11w samym Laosie,
jednym z najbiedniejszych państw, -
8:11 - 8:16znajduje się do 27 milionów
sztuk subamunicji. -
8:16 - 8:21Od 1973 zabiły one lub raniły
około 11 tysięcy osób. -
8:23 - 8:28Ta śmiertelna broń została zastosowana
przez 20 państw w konfliktach zbrojnych -
8:28 - 8:30w 35 krajach,
-
8:30 - 8:33takich jak Ukraina, Irak czy Sudan.
-
8:34 - 8:39Jak dotąd 119 państw
podpisało międzynarodowy traktat -
8:39 - 8:40zabraniający użycia bomb kasetowych,
-
8:40 - 8:44zwany oficjalnie "Konwencją o zakazie
stosowania bomb kasetowych". -
8:44 - 8:48Ale niektórzy z największych
producentów takich ładunków, -
8:48 - 8:51mianowicie Stany Zjednoczone,
Rosja i Chiny, -
8:51 - 8:54nie podpisały tego
ratującego życie traktatu -
8:54 - 8:56i nadal produkują te bomby,
-
8:56 - 8:59rezerwują sobie prawo
wytwarzania ich w przyszłości, -
8:59 - 9:01składują je w magazynach,
-
9:01 - 9:04a w przyszłości mogą ich nawet użyć.
-
9:06 - 9:10Ostatnio rzekomo zastosowano je
-
9:10 - 9:13w konfliktach toczących się
w Jemenie i Syrii. -
9:14 - 9:21Według wykonanych przez holenderską
organizację pozarządową Pax badań, -
9:21 - 9:28instytucje finansowe zainwestowały w firmy
produkujące takie bomby miliardy dolarów. -
9:29 - 9:33Większość tych instytucji
ma siedziby w krajach, -
9:33 - 9:36które jeszcze nie podpisały konwencji.
-
9:37 - 9:39Wracając do Mohammeda,
-
9:39 - 9:43jedną z niewielu źródeł zatrudnienia,
jakie znalazł, było zbieranie cytryn. -
9:44 - 9:47Zapytany, czy praca w polu
jest bezpieczna, odpowiedział: -
9:47 - 9:49"Nie jestem pewien".
-
9:49 - 9:54Badania dowodzą, że amunicja kasetowa
często zanieczyszcza obszary, -
9:54 - 9:57na których rolnictwo
jest głównym źródłem utrzymania. -
9:58 - 10:01Według badań Handicap International,
-
10:01 - 10:07ludność cywilna stanowi 98% zabitych
lub ranionych przez bomby kasetowe. -
10:07 - 10:1184% ofiar to mężczyźni.
-
10:11 - 10:14W krajach, w których ludzie
nie mają innego wyboru -
10:14 - 10:16poza pracą w polu,
-
10:16 - 10:19pracują tak, wiedząc, że ryzykują.
-
10:20 - 10:23Mohammed ma trzy siostry i żadnego brata.
-
10:23 - 10:26Oczekiwania kulturowe zobowiązują go
do utrzymywania rodziny, -
10:26 - 10:28lecz on po prostu nie potrafi.
-
10:28 - 10:30Imał się wielu różnych zawodów,
-
10:30 - 10:34ale żadnej pracy nie utrzymał,
z powodu niepełnosprawności -
10:34 - 10:36i środowiska pracy,
które, delikatnie mówiąc, -
10:36 - 10:39nie jest przyjazne dla niepełnosprawnych.
-
10:40 - 10:43Bardzo boli go to, że kiedy szuka pracy,
-
10:43 - 10:44odprawiają go z kwitkiem,
-
10:44 - 10:47ewentualnie dodając z politowania
niewielką jałmużnę. -
10:48 - 10:50Mówi: "Nie przyszedłem żebrać,
-
10:50 - 10:52chcę zapracować na pieniądze".
-
10:54 - 10:56Mohammed ma dziś 21 lat.
-
10:56 - 10:57Jest niepiśmienny,
-
10:57 - 11:00więc wysyła wiadomości głosowe.
-
11:01 - 11:02Oto jedna z nich.
-
11:03 - 11:10(Audio) Mohammed: (Mówi po arabsku)
-
11:11 - 11:14Mówi: "Moim marzeniem jest biegać,
-
11:14 - 11:16i jestem niemal pewien,
że jak zacznę biec, -
11:16 - 11:18nigdy się nie zatrzymam".
-
11:18 - 11:19Dziękuję.
-
11:19 - 11:24(Brawa)
- Title:
- Śmiertelne żniwo bomb kasetowych
- Speaker:
- Laura Boushnak
- Description:
-
Nawet po ostatnio dniu walk, wojna nie przestaje siać zniszczeń z dniem zakończenia walk. Szacuje się, że podczas 34. dniowego konfliktu między Hezbollahem a Izraelem w 2006 na Liban zrzucono cztery miliony sztuk amunicji kasetowej, zabijając zarówno wojskowych jak i cywilów. Niebezpieczeństwo czyha nadal, gdyż wiele pocisków nie wybuchło i czeka w uśpieniu, by w końcu zranić lub zabić tych, którzy na nie natrafią. Fotografka i stypendystka TED Laura Boushnak prezentuje zapadające w pamięć zdjęcia ofiar bomb kasetowych, apelując do ich wytwórców i tych, którzy zezwalają na ich produkcję (łącznie ze Stanami Zjednoczonymi), o zaprzestanie ich użycia.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:36
Krystian Aparta approved Polish subtitles for The deadly legacy of cluster bombs | ||
Krystian Aparta edited Polish subtitles for The deadly legacy of cluster bombs | ||
Krystian Aparta edited Polish subtitles for The deadly legacy of cluster bombs | ||
Lena Capa accepted Polish subtitles for The deadly legacy of cluster bombs | ||
Lena Capa edited Polish subtitles for The deadly legacy of cluster bombs | ||
Lena Capa edited Polish subtitles for The deadly legacy of cluster bombs | ||
Lena Capa edited Polish subtitles for The deadly legacy of cluster bombs | ||
Lena Capa edited Polish subtitles for The deadly legacy of cluster bombs |