Eski problemleri çözmek için yeni türleri çalışın
-
0:01 - 0:03Son birkaç senedir yazlarımı,
-
0:03 - 0:06Woods Hole, Massachusetts'teki
deniz biyoloji laboratuvarında -
0:06 - 0:08geçiriyorum.
-
0:09 - 0:13Ve orada yaptığım şey, sadece
bir tekne kiralamak. -
0:13 - 0:16Sizden, bu gece benimle
-
0:16 - 0:18bir tekne turuna çıkmanızı istiyorum.
-
0:20 - 0:25Martha's Vineyard adasının
hemen kıyısında, -
0:25 - 0:27Atlantik'e bakacağımız muhtemel noktaları
-
0:27 - 0:30belirlemek için, bir drone ile
Eel Pond'dan -
0:30 - 0:33Vineyard Boğazı'na açılacağız.
-
0:33 - 0:36Önceden, Atlantik'in derinliklerine
açılacağız, derdim -
0:36 - 0:40ama bilinmeyene ulaşmak için
fazla derine inmemize gerek yok. -
0:40 - 0:43Dünyanın en iyi
deniz biyoloji laboratuvarı -
0:43 - 0:47denilen yerden
sadece 3 km ötede -
0:47 - 0:50basit bir plankton ağını
suya indiriyoruz -
0:50 - 0:54ve insanlığın, nadiren dikkat ettiği
-
0:54 - 0:56ve genellikle daha önce
görülmemiş şeyleri -
0:56 - 0:59su yüzüne çıkarıyoruz.
-
0:59 - 1:02Bu, ağımızda yakaladığımız
organizmalardan biri. -
1:02 - 1:04Bu bir deniz anası.
-
1:04 - 1:05Ama yakından bakarsanız,
-
1:05 - 1:08bu canlının içinde başka bir
organizma yaşamakta -
1:08 - 1:11ve bu organizma muhtemelen
bilim için yeni. -
1:11 - 1:13Tamamiyle yeni bir tür.
-
1:13 - 1:16Ya da bir diğer transparan güzellik,
-
1:16 - 1:17atan bir kalbe sahip,
-
1:17 - 1:21üremeye eşeyli devam edecek olan
yavruların, -
1:21 - 1:24başının tepesinde
eşeysiz olarak üremesini sağlıyor. -
1:25 - 1:26Tekrar edeyim:
-
1:26 - 1:30Bu canlı, başının tepesinde,
gelecek nesilde -
1:30 - 1:34eşeyli üreyecek yavruları
eşeysiz üremeyle büyütüyor. -
1:35 - 1:36Tuhaf bir deniz anası mı?
-
1:37 - 1:38Pek değil.
-
1:38 - 1:39Bu bir tulumlu.
-
1:40 - 1:41Tulumlular, bugün
-
1:41 - 1:45geniş çapta genomik soy ortaklığımız
olduğunu bildiğimiz ve belki de -
1:45 - 1:50bizim türümüze en yakın
omurgasız tür olan bir hayvan grubu. -
1:50 - 1:52Kuzeninizle tanışın.
-
1:52 - 1:53Thalia democratica.
-
1:53 - 1:55(Gülüşmeler)
-
1:55 - 1:59En son aile toplanmanızda
Thalia için yer ayırmadığınıza -
1:59 - 2:01çok eminim,
-
2:01 - 2:02ama şunu söylemeliyim,
-
2:02 - 2:06bu canlılar, daha yeni
anlamaya başladığımız şekillerde -
2:06 - 2:09son derece bize bağlılar.
-
2:10 - 2:14Yani bir dahaki sefere birinin size
alaycı bir biçimde -
2:14 - 2:18bu tip bir araştırmaya balık tutma
macerası dediğini duyduğunuzda, -
2:18 - 2:21umarım biraz önceki
yolculuğumuzu hatırlarsınız. -
2:22 - 2:26Bugün, biyoloji bilimlerinin çoğu
yalnızca hali hazırda bildiğimizin -
2:26 - 2:28daha derinine inmeyi değerli buluyor --
-
2:28 - 2:31zaten keşfedilmiş olanın
detaylandırılmasını. -
2:31 - 2:34Ama bazılarımız bilinmeyenle
çok daha fazla ilgileniyor. -
2:35 - 2:39Tamamen yeni şeyler
keşfetmek -
2:39 - 2:42ve cehaletimizin muhteşem manzaralarını
izlemek istiyoruz. -
2:43 - 2:47Daha önce hiç görmediğimiz
bir şey ile allak bullak olmaya -
2:47 - 2:49can atıyoruz.
-
2:49 - 2:50Ve evet,
-
2:50 - 2:54"Hey, bunu ilk defa keşfeden ben oldum."
diyebilmenin getirdiği -
2:54 - 2:57bir sürü minik ego tatmininin
olduğuna katılıyorum. -
2:57 - 3:00Ama bu övünmek için
bir girişim değil. -
3:00 - 3:03Çünkü bu tarz bir
keşif araştırmasında, -
3:03 - 3:06çoğu zaman aptal gibi
hissetmiyorsanız, -
3:06 - 3:09yeterince iyi bilim yapmıyorsunuzdur.
-
3:09 - 3:11(Gülüşmeler)
-
3:12 - 3:18Haliyle her yaz
küçük teknemizdeki güverteye -
3:18 - 3:22hakkında çok az bildiğimiz
daha fazla şey getiriyorum. -
3:22 - 3:26Bu gece sizlere, böyle bir
ortamda nadiren duyacağınız, -
3:26 - 3:29hayata dair bir hikaye
anlatmak istiyorum. -
3:31 - 3:3621. yüzyılın biyoloji laboratuvarlarının
bakışıyla, -
3:36 - 3:40hayatın bir çok gizemini bilgiyle
açığa çıkardık. -
3:41 - 3:44Yüzyıllar süren bilimsel araştırma
sonucunda biz, -
3:44 - 3:47yaşamın en temel prensiplerini kavrayışta
-
3:47 - 3:51önemli başarılar elde etmeye
başladığımızı hissediyoruz. -
3:51 - 3:55Kolektif iyimserliğimiz,
bilimsel bilgiyi, -
3:55 - 3:59biyoteknolojinin gelişmesi ile,
insan hastalıklarını -
3:59 - 4:03iyileştirmek için kullanmamızda
kendini gösteriyor. -
4:04 - 4:08Kanser, yaşlanma, dejeneratif hastalıklar
gibi şeyler -
4:08 - 4:13kontrol altına almak istediğimiz
istenmeyenlerden bazıları. -
4:14 - 4:15Sıklıkla düşünüyorum:
-
4:15 - 4:18Neden kanser problemini
çözmeye çalışmakta -
4:18 - 4:21bu kadar sıkıntı çekiyoruz?
-
4:21 - 4:24Kanser problemini çözmeye çalışırken,
-
4:24 - 4:27hayatı anlamaya çalışmadığımızdan mı?
-
4:28 - 4:31Bu gezegendeki yaşam
ortak bir kaynağa sahip -
4:31 - 4:35ve gezegendeki
3.5 milyar yıllık yaşamın tarihi -
4:35 - 4:37tek bir slaytta özetlenebilir.
-
4:37 - 4:41Burada gördüğünüz dünyadaki
tüm bilinen türlerin temsilcileri. -
4:41 - 4:45Hayatın bu enginliğinin
ve biyoçeşitliliğin içinde -
4:45 - 4:48biz göze çarpmayan bir pozisyondayız.
-
4:48 - 4:49(Gülüşmeler)
-
4:49 - 4:50Homo sapienler.
-
4:51 - 4:53Türümüzün son örneği.
-
4:54 - 4:57Ve türümüzün, gerçekleşmesini
istediğimiz kadar, -
4:57 - 5:00çoğu zaman da, öyleymiş gibi düşündüğümüz
-
5:00 - 5:04başarılarının hiçbirini kesinlikle
küçümsemek istemememe rağmen -
5:04 - 5:07her şeyin ölçüsü biz değiliz.
-
5:07 - 5:11Yine de birçok şeyin ölçücüsüyüz.
-
5:11 - 5:15Bıkmadan usanmadan miktarını ölçüyor,
analiz ediyor ve karşılaştırıyoruz, -
5:15 - 5:19ve kimi zaman bu kesinlikle
değersiz ve gerçekten gerekli. -
5:20 - 5:25Ama bugün, biyolojik araştırmada
tek bir alan üzerine uzmanlaşmak -
5:25 - 5:29ve araştırmayı uygulanabilir sonuçlar
üretmek için zorlamak -
5:29 - 5:33aslında sorgulama kabiliyetimizi
kabul edilemez şekilde dar sınırlara -
5:33 - 5:36ve tatminkar olmayan derinliklere
mahkum ediyor. -
5:37 - 5:42Hayatın şaşılacak derecede
dar bir bandını ölçüyoruz, -
5:42 - 5:46ve umuyoruz ki bu sonuçlar
hepimizin hayatını kurtaracak. -
5:46 - 5:48Ne kadar dar diye sorarsanız,
-
5:48 - 5:50size bir sayı vermeme izin verin.
-
5:50 - 5:54Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi
son dönemlerde, -
5:54 - 5:58okyanusların yüzde 95'inin
keşfedilmemiş olduğunu hesapladı. -
5:59 - 6:00Bir an durup düşünelim.
-
6:01 - 6:05Okyanuslarımızın yüzde 95'i
keşfedilmemiş halde. -
6:06 - 6:08Bence yaşama dair
ne kadar çok şeyi -
6:08 - 6:13bilmediğimizi bile bilmediğimizi
söylemek gayet makul. -
6:14 - 6:17Yani, benim alanımda
her hafta bu hayat ağacına -
6:17 - 6:20yeni bir türün eklendiğini
görmeye başlamamız -
6:20 - 6:22süpriz değil.
-
6:22 - 6:24Örnek olarak şu --
-
6:24 - 6:26bu yazın başlarında keşfedildi,
-
6:26 - 6:27bilim için yeni,
-
6:27 - 6:30ve aile ağacımızda
kendi dalında yalnız ikamet ediyor. -
6:31 - 6:32Daha trajik olansa
-
6:32 - 6:36diğer bir grup canlı türünün
varlığından haberdarız -
6:36 - 6:39ama biyolojileri fena halde
çalışılmamış durumda. -
6:39 - 6:42Eminim ki bazılarınız
deniz yıldızının -
6:42 - 6:46kolunu kaybettikten sonra
yeniden oluşturduğunu duymuşsunuzdur. -
6:46 - 6:47Ama kolun kendisinin bilfiil
-
6:47 - 6:52bütün bir deniz yıldızı
oluşturabildiğini duymamışsınızdır. -
6:53 - 6:57Ve dışarıda hakikaten
müthiş şeyler yapan canlılar var. -
6:57 - 6:59Neredeyse çoğunuzun
-
6:59 - 7:04Schmidtea mediterranea yassı kurtunu
hiç duymadığınız üzerine bahse girerim. -
7:04 - 7:07Bu küçük arkadaş
-
7:07 - 7:10esasen aklımı başımdan
alan şeyler yapıyor. -
7:10 - 7:14Bu canlılardan birini yakalayıp
18 parçaya kesip ayırabilirsiniz, -
7:14 - 7:18ve her bir parça bütün bir canlıyı
2 haftadan az bir sürede -
7:18 - 7:19oluşturmaya
-
7:19 - 7:21devam edecektir.
-
7:22 - 7:2618 kafa, 18 vücut, 18 gizem.
-
7:26 - 7:29Yaklaşık olarak son 15 küsür senede,
-
7:29 - 7:32bu küçük arkadaşların yaptıklarını
nasıl yaptıklarını anlamaya çalışıyorum -
7:33 - 7:35ve bu sihri nasıl kıvırdıklarını.
-
7:35 - 7:36Ama tüm iyi sihirbazlar gibi,
-
7:36 - 7:39sırlarını bana kolayca
açık etmiyorlar. -
7:39 - 7:41(Gülüşmeler)
-
7:41 - 7:42İşte buradayız,
-
7:42 - 7:46bu canlıları 20 yıl esaslı bir şekilde
çalıştıktan sonra, -
7:46 - 7:49gen haritalaması, çene kazıma,
-
7:49 - 7:52ve binlerce ampütasyon,
ve binlerce rejenerasyondan sonra, -
7:52 - 7:56bu canlıların yaptıklarını nasıl
yaptıklarını hala tam anlamış değiliz. -
7:56 - 8:00Her planarya kendi halinde bir okyanus,
-
8:00 - 8:01bilinmeyenlerle dolu.
-
8:02 - 8:04Size bahsettiğim
-
8:04 - 8:06tüm bu hayvanların
ortak bir özelliği, -
8:06 - 8:10günümüzde dünyadaki
biyomedikal laboratuvarların -
8:10 - 8:13büyük çoğunluğunu dolduran
ve rastgele seçilmiş -
8:13 - 8:16bir avuç kadarından
çıkarsadığımıza göre -
8:16 - 8:20kurallara uygun hareket etmeleri
gereğine dair bir hafıza kaydına -
8:20 - 8:22sahip olmamaları.
-
8:22 - 8:24Nobel ödülü sahipleri ile tanışın.
-
8:24 - 8:26Bugünkü biyoloji anlayışımızın
-
8:26 - 8:30ağırlıklı temelini oluşturan
-
8:30 - 8:33yedi tür.
-
8:33 - 8:35Buradaki küçük adam --
-
8:35 - 8:3712 senede üç Nobel ödülü.
-
8:38 - 8:42Ve kazandıkları tüm ilgiye
ve sağladıkları tüm bilgiye rağmen, -
8:42 - 8:44büyük fonlama
almalarına rağmen, -
8:44 - 8:46tekrar eden zorlu problemlerin
-
8:46 - 8:49ve birçok yeni problemin
-
8:49 - 8:51hala bir adım gerisinde durmaktayız.
-
8:51 - 8:54Ve bu maalesef, bu yedi tür canlının
-
8:54 - 8:56esasen, gezegende bulunan canlıların
-
8:56 - 9:02yüzde 0.0009'una
tekabül etmesi yüzünden. -
9:04 - 9:07Şüphelerim var ki;
bu şekilde, -
9:07 - 9:11tek bir alanda özelleşerek çalışma,
en iyi ihtimalle, gelişime ket vuruyor, -
9:11 - 9:14en kötü ihtimalle de yoldan saptırıyor.
-
9:14 - 9:17Bunun sebebi, bu gezegendeki
yaşamın ve tarihin -
9:17 - 9:19ezber bozucuların tarihi olması.
-
9:19 - 9:23Yaşam dünyanın yüzünde
tek hücreli canlılar ile başladı, -
9:23 - 9:25okyanusta milyonlarca yıl yüzen,
-
9:25 - 9:27ta ki bir gün içlerinden biri
-
9:27 - 9:30"Bugün işleri farklı yapacağım;
-
9:30 - 9:33çok hücrelilik denen bir şey
icat edeceğim ve uygulayacağım" -
9:33 - 9:34demeye karar verene kadar.
-
9:34 - 9:37Ve bu eminim o zamanlar
popüler olan bir karar değildi -- -
9:37 - 9:38(Gülüşmeler)
-
9:38 - 9:39ama yine de başarılı oldu.
-
9:39 - 9:42Ve sonra çok hücreli canlılar
tüm ezeli okyanuslarda -
9:42 - 9:43çoğalmaya başladılar,
-
9:43 - 9:44ve geliştiler.
-
9:44 - 9:46Ve bugün buradalar.
-
9:47 - 9:50Kara kütleleri okyanusların yüzeyinde
belirmeye başladı -
9:50 - 9:51ve bir diğer canlı
-
9:51 - 9:54"Hey, şu iyi bir kara parçasına benziyor,
oraya taşınayım." -
9:54 - 9:55diye düşündü.
-
9:55 - 9:57"Deli misin?
-
9:57 - 10:00Orada kuruyacaksın. Suyun dışında
hiçbir şey canlı kalamaz." -
10:00 - 10:01Ama yaşam yolunu buldu,
-
10:01 - 10:03ve şu an
karada yaşayan canlılar var. -
10:03 - 10:06Bir zamanlar karada,
göğe bakmış -
10:06 - 10:08ve "Bulutlara çıkmak
güzel olabilir, uçacağım." -
10:08 - 10:09demiş olabilirler.
-
10:09 - 10:12"Yer çekimi kanununu çiğneyemezsin,
uçmanın bir yolu yok." -
10:12 - 10:15Ve yine de doğa, uçmanın yollarını
-
10:15 - 10:17-- birçok kez ve
birbirinden bağımsız zamanlarda -- -
10:17 - 10:18icat etti.
-
10:18 - 10:21Bu ezber bozucu canlıları
çalışmayı seviyorum, -
10:21 - 10:25çünkü her bir kural bozduklarında
bugün burada olabilmemizi -
10:25 - 10:28mümkün kılan yeni bir şey
icat ediyorlar. -
10:29 - 10:31Bu canlılar hafızaya kaydetmiyorlar.
-
10:31 - 10:33Kuralları çiğniyorlar.
-
10:33 - 10:35Ezber bozan canlılar
üzerinde çalışacaksak, -
10:35 - 10:38onları inceleme yöntemlerimiz de
ezber bozmalı değil mi? -
10:40 - 10:43Keşif ruhumuzu yenilememiz
gerektiğini düşünüyorum. -
10:43 - 10:46Laboratuvarlarımıza
doğayı taşımak -
10:46 - 10:48ve orada sorgulamak yerine,
-
10:48 - 10:49bilimimizi
-
10:49 - 10:52doğanın görkemli laboratuvarına
taşımalıyız -
10:52 - 10:56ve modern teknoloji ekipmanımızla
bulduğumuz her yeni yaşam formunu -
10:56 - 10:58ve bulabileceğimiz
herhangi -
10:58 - 11:02yeni bir biyolojik niteliği
orada sorgulamalıyız. -
11:02 - 11:07Hakikaten tüm bilgimizi
yeniden aptallaşmak için -
11:07 - 11:09kullanmalıyız --
-
11:09 - 11:13bilinmeyenin enginliğinin karşısında
hiçbir fikrimiz olmadan. -
11:13 - 11:14Çünkü her şeye rağmen
-
11:15 - 11:17bilim aslında bilgiyle alakalı değil.
-
11:17 - 11:19Bilim bilgisizlikle alakalı.
-
11:19 - 11:21İşi bu.
-
11:21 - 11:24Antoine de Saint-Exupéry,
-
11:24 - 11:26"Eğer bir gemi inşa etmek istiyorsan,
-
11:26 - 11:28insanları odun toplamak için çağırma
-
11:28 - 11:30ve onlara görev dağıtma,
-
11:30 - 11:34onun yerine onlara denizin sınırsız
enginliğinin özlemini aşıla ..." demişti. -
11:35 - 11:37Bir bilim insanı ve öğretmen olarak bunu,
-
11:37 - 11:38şu şekilde açımlamak istiyorum,
-
11:38 - 11:42bilim insanları olarak bizler,
öğrencilerimize, -
11:42 - 11:44denizlerin - yani bilgisizliğimizin-
sınırsız enginliğine -
11:44 - 11:46heves duymayı öğretmeliyiz.
-
11:47 - 11:51İnsanlar olarak bizler,
bilimsel araştırmaya meraklı, -
11:51 - 11:53bildiğimiz tek türüz.
-
11:54 - 11:56Gezegendeki tüm diğer türler gibi,
-
11:56 - 12:00biz de yaşam tarihine
ayrılmaz bir biçimde örülüyüz. -
12:01 - 12:04Ve sanırım hayatın bir gizem
olduğunu söylerken birazcık -
12:04 - 12:07yanılıyorum çünkü bence
yaşam aslında -
12:07 - 12:11bin yıldır türümüzü anlaşılmak için
çağıran açık bir sır. -
12:11 - 12:13Bu nedenle soruyorum:
-
12:13 - 12:17Biz yaşamın kendi kendini bilmesi için
en iyi şansı değil miyiz? -
12:17 - 12:18Eğer öyleyse,
-
12:18 - 12:20daha ne bekliyoruz?
-
12:20 - 12:22Teşekkürler.
-
12:22 - 12:25(Alkışlar)
- Title:
- Eski problemleri çözmek için yeni türleri çalışın
- Speaker:
- Alejandro Sánchez Alvarado
- Description:
-
Doğa muhteşem bir şekilde bereketli, çeşitli ve gizemli --- ama biyolojik araştırmalar günümüzde yalnızca yedi türe odaklanma eğiliminde, fareler, tavuklar, sirkesineği ve biz de dahil. Hayatın şaşılacak derecede dar bir bandını çalışıyoruz diyor biyolog Alejandro Sánchez Alvarado ve kanser gibi, bilimin en eski ve zorlu problemlerini çözmenin yeterli olacağını umuyor. Görsel olarak büyüleyici bu konuşmada, Alvarado bizi bilinmeyeni sorgulamaya çağırıyor ve bize sorguladığımızda yüzeye çıkan dikkate değer keşifleri gösteriyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 12:39
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for To solve old problems, study new species | ||
Meltem Sendag accepted Turkish subtitles for To solve old problems, study new species | ||
Meltem Sendag edited Turkish subtitles for To solve old problems, study new species | ||
Ezgi Tozar edited Turkish subtitles for To solve old problems, study new species | ||
Ezgi Tozar edited Turkish subtitles for To solve old problems, study new species | ||
Ezgi Tozar edited Turkish subtitles for To solve old problems, study new species | ||
Ezgi Tozar edited Turkish subtitles for To solve old problems, study new species | ||
Ezgi Tozar edited Turkish subtitles for To solve old problems, study new species |