0:00:03.083,0:00:07.067
Benim işimde görselleştirme çok önemli

0:00:07.067,0:00:10.054
'Küresel sağlık' dersi veriyorum

0:00:10.054,0:00:13.023
Ve biliyorum ki, veriye sahip olmak yetmez.

0:00:13.023,0:00:17.092
İnsanların hem anlayacağı hem de hoşlanacağı bir şekilde sunmam gerekli

0:00:17.092,0:00:22.003
Şimdi daha önce yapmadığım bir şey deneyeceğim:

0:00:22.003,0:00:25.018
veriyi mekânda, burada canlandırmak,

0:00:25.018,0:00:29.031
tabii teknik ekipten de biraz destek alarak

0:00:29.031,0:00:33.037
Başlıyoruz: önce sağlık için bir dik eksen

0:00:33.037,0:00:38.064
Ortalama yaşam süresi 25 ila 75 yıl

0:00:38.064,0:00:41.017
Aşağıda da 'refah' için bir yatay eksen

0:00:41.017,0:00:46.054
Kişi başına düşen gelir: 400, 4.000 ve 40.000 dolar

0:00:46.054,0:00:50.033
Yani burada aşağıda, fakir ve hasta olanlar var

0:00:50.033,0:00:53.047
Yukarıda ise zengin ve sağlıklı olanlar

0:00:53.047,0:00:58.052
Şimdi size dünyanın 200 yıl önceki halini göstereyim

0:00:58.052,0:01:00.029
1810'da

0:01:00.029,0:01:01.096
İşte bütün ülkeler:

0:01:01.096,0:01:08.009
Avrupa kahverengi, Asya kırmızı, Orta Doğu yeşil, Afrika, Sahara'nın güneyi mavi,

0:01:08.009,0:01:09.062
ve Amerika kıtası sarı

0:01:09.062,0:01:13.029
Her bir ülkenin balon büyüklüğü de nüfusunun büyüklüğünü gösterir

0:01:13.029,0:01:17.037
1810'da aşağısı baya kalabalık değil mi

0:01:17.037,0:01:19.004
Bütün ülkeler hasta ve fakir,

0:01:19.004,0:01:23.015
yaşam beklentisi bütün ülkelerde 40'ın altında

0:01:23.015,0:01:26.095
yalnızca Birleşik Krallık ve Hollanda biraz daha iyi durumda,

0:01:26.095,0:01:28.055
fakat çok da fazla degil

0:01:28.055,0:01:31.097
ve şimdi dünyayı başlatıyorum.

0:01:31.097,0:01:36.006
Sanayi devrimi Avrupa'yı ve diğer ülkeleri

0:01:36.006,0:01:38.057
geri kalanlardan koparıp ayırıyor,

0:01:38.057,0:01:41.043
fakat Asya ve Afrika'daki sömürge ülkeleri

0:01:41.043,0:01:43.061
alt tarafta sıkışmış kalmış durumda.

0:01:43.061,0:01:47.046
Batılı ülkeler zaman içinde daha da sağlıklı oluyor

0:01:47.046,0:01:51.031
Şimdi de Birinci Dünya Savaşı'nın ve İspanyol grip salgınının

0:01:51.031,0:01:52.093
etkisini göstermek icin yavaşlayalım

0:01:52.093,0:01:57.067
Ne büyük bir facia!

0:01:57.067,0:02:02.004
ve şimdi 1920'li ve 30'lu yıllarda hızlanalım

0:02:02.004,0:02:04.011
ve Büyük Bunalım'a rağmen,

0:02:04.011,0:02:05.088
Batılı ülkeler

0:02:05.088,0:02:07.042
daha sağlıklı ve zengin olma yolunda ilerliyor

0:02:07.042,0:02:09.053
Japonya ve diğer bazı ülkeler de takip etmeye çalışıyor

0:02:09.053,0:02:11.043
fakat coğu ülke aşağıda kalıyor.

0:02:11.043,0:02:15.011
Şimdi, İkinci Dünya Savaşı trajedilerinden sonra,

0:02:15.011,0:02:18.051
Dünya'nın 1948'deki haline bakmak için biraz duralım

0:02:18.051,0:02:22.092
1948 çok iyi bir yıldı: savaş bitmişti,

0:02:22.092,0:02:26.009
Isveç, Kış Olimpiyatlarında en tepedeydi,

0:02:26.009,0:02:27.067
ve ben doğmuştum.

0:02:27.067,0:02:30.076
Fakat dünya ülkeleri arasındaki uzaklık

0:02:30.076,0:02:32.046
eskisinden de fazlaydı.

0:02:32.046,0:02:36.055
ABD en öndeydi, Japonya arayı kapatıyordu,

0:02:36.055,0:02:38.069
Brezilya çok daha gerideydi

0:02:38.069,0:02:42.074
İran petrolden kazandığı parayla bir parça zenginleşse de ortalama yaşam süresi hala kısaydı.

0:02:42.074,0:02:45.055
Ve Asya devleri:

0:02:45.055,0:02:47.094
Çin, Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Endonezya,

0:02:47.094,0:02:50.034
hâlâ aşağıda, fakir ve hastaydılar.

0:02:50.034,0:02:52.037
fakat bakın neler olmak üzere!

0:02:52.037,0:02:53.096
Tekrar başlıyoruz!

0:02:53.096,0:02:57.038
Benim hayatım süresince, eski sömürgeler bağımsızlıklarını kazandılar,

0:02:57.038,0:03:00.018
ve sonunda daha sağlıklı olmaya başladılar,

0:03:00.018,0:03:00.094
ve daha sağlıklı,

0:03:00.094,0:03:02.004
ve daha da sağlıklı.

0:03:02.004,0:03:06.013
1970'lerde, Asya ve Latin ülkeleri

0:03:06.013,0:03:08.056
Batı ülkelerini yakalamaya başladı:

0:03:08.056,0:03:10.071
'yükselen ekonomiler' oldular.

0:03:10.071,0:03:12.041
Afrika'daki bazı ülkeler de arkadan geldi,

0:03:12.041,0:03:14.045
bazı Afrika ülkeleri ise iç savaşın pençesindeydi,

0:03:14.045,0:03:15.095
diğerleri AIDS yüzünden geride kaldılar.

0:03:15.095,0:03:18.045
Şimdi de bugünkü dünyayı görüyoruz,

0:03:18.045,0:03:22.085
elimizdeki en güncel verilerle.

0:03:22.085,0:03:25.043
Çoğu insan bu orta alanda yaşıyor

0:03:25.043,0:03:28.006
Ama en iyi ülkeler ile en kötü ülkeler arasında

0:03:28.006,0:03:30.023
büyük farklılıklar var

0:03:30.023,0:03:34.009
ve ülkelerin kendi içinde de büyük eşitsizlikler var.

0:03:34.009,0:03:36.056
Bu balonlar ülke ortalamalarını gösteriyor,

0:03:36.056,0:03:38.012
fakat onları bölebilirim.

0:03:38.012,0:03:41.015
Mesela Çin'i bölgelerine ayırabilirim

0:03:41.015,0:03:44.005
İşte Shanghai.

0:03:44.005,0:03:47.068
Bugün İtalya ile aynı sağlık ve zenginlik seviyesine sahip.

0:03:47.068,0:03:51.007
ve bu da iç taraflardaki fakir eyaletlerden Gansu,

0:03:51.007,0:03:52.004
Pakistan'la aynı durumda

0:03:52.004,0:03:54.091
ve daha da bölersem

0:03:54.091,0:04:01.009
kırsal bölgeler Afrika'daki Gana ile aynı düzeyde.

0:04:01.009,0:04:05.013
ve bugün ülkeler arasındaki büyük eşitsizliklere rağmen

0:04:05.013,0:04:06.008
200 yıllık kayda değer bir gelişme gördük

0:04:06.008,0:04:08.074
Batı ile diğer ülkeler arasındaki

0:04:08.074,0:04:10.044
devasa fark bugün artık giderek kapanıyor.

0:04:10.044,0:04:15.021
Gittikçe birbirine yakınlaşan bir dünya var artık,

0:04:15.021,0:04:17.006
ve geleceğe dönük çok belirgin bir eğilim görüyorum

0:04:17.006,0:04:20.049
yardımlaşma, ticaret, yeşil teknoloji ve barış yönünde.

0:04:20.049,0:04:24.038
Artık herkesin

0:04:24.038,0:04:27.068
zenginler-sağlıklılar köşesine ulaşması mümkün.

0:04:27.068,0:04:30.071
Evet son bir kaç dakika içinde

0:04:30.071,0:04:33.006
200 ülkenin öyküsüne şahit oldunuz,

0:04:33.006,0:04:36.016
200 yıllık bir zaman dilimine ve ötesine.

0:04:36.016,0:04:40.025
120.000 sayının grafiğe dökülmesinden oluşuyordu.

0:04:40.025,9:59:59.000
Baya derli toplu, değil mi?