0:00:00.781,0:00:01.878
Üzr istəyirəm.

0:00:01.878,0:00:05.117
Dünən septum əməliyatı olmuşam ona görə[br]səsim yaxşı deyil.

0:00:05.117,0:00:07.249
Bu gün ion mövzusu

0:00:07.249,0:00:09.249
haqqında danışacayıq.

0:00:12.778,0:00:14.823
İonlar haqqında danışmamışdan öncə

0:00:14.823,0:00:18.132
element haqqında danışaq.

0:00:18.132,0:00:22.552
Məsələn deyək ki, karbon elementim var

0:00:22.552,0:00:25.504
1 karbon atomumuz var.

0:00:25.504,0:00:28.697
Bu karbon atomu haqqında nə deyə bilərik?

0:00:28.697,0:00:32.864
Karbon atomunun tərifindən bilik ki [br]6 protonu var.

0:00:33.826,0:00:36.743
Bu bizim 6 protonumuz.

0:00:36.743,0:00:38.438
Əgər neytral karbon atomudursa,

0:00:38.438,0:00:41.700
eyni miqdarda elektronu olacaq.

0:00:41.700,0:00:45.007
Bu da bizim 6 elektronumuz.

0:00:45.007,0:00:46.735
Və atomudu neytral edən də budur.

0:00:46.735,0:00:48.144
6 müsbət yük

0:00:48.144,0:00:50.561
və 6 mənfi yük.

0:00:51.859,0:00:54.526
İndi karbon üçün o qədər səciyyəvi [br]olmasa da,

0:00:55.609,0:00:57.571
karbon ionuna sahib ola bilərsiniz.

0:00:57.571,0:01:00.787
Atomun ion olmasının səbəbi, eyni sayda

0:01:00.787,0:01:04.965
proton və elektronun olmamasıdır.

0:01:04.965,0:01:08.132
Məsələn: 6 proton

0:01:11.840,0:01:15.007
və 5 elektronunuz var.

0:01:16.876,0:01:18.725
6 protonumuz var və

0:01:18.725,0:01:21.590
yadda saxlıyın, elementi müəyyən edən

0:01:21.590,0:01:22.753
onun protonlarıdır.

0:01:22.753,0:01:25.412
Deməli, elementimiz karbondur,

0:01:25.412,0:01:27.525
amma indi mənfi yükdən bir dənə çox

0:01:27.525,0:01:29.986
müsbət yükümüz var.

0:01:29.986,0:01:32.924
Deməli bu karbonnun üzərinə də[br]1 müsbət yük

0:01:32.924,0:01:37.338
olacaq və ya bu cür də yaza bilərsiniz.

0:01:37.338,0:01:41.057
Bu karbona, karbon atomu kimi baxırsınız.

0:01:41.057,0:01:44.058
Bu karbona isə artıq karbon [br]ionu deyirsiniz,

0:01:44.058,0:01:46.356
çünki artıq yükü var.

0:01:46.356,0:01:50.652
Fərqli sayda proton və elektronu var.

0:01:50.652,0:01:52.533
Bəs əskinə olsa necə olar?

0:01:52.533,0:01:55.700
5 proton və

0:01:57.061,0:01:59.644
6 elektronumuz olsa.

0:02:00.661,0:02:02.712
Bu nə olacaq?

0:02:02.712,0:02:04.421
Yaddan çıxartmayın elementi müəyyən

0:02:04.421,0:02:07.067
edən onun proton sayıdır.

0:02:07.067,0:02:11.376
indi hansı elementin beş protona[br]sahib olduğuna baxaq.

0:02:11.376,0:02:13.419
Bor.

0:02:13.419,0:02:15.880
Deməli elementimiz bordur.

0:02:15.880,0:02:20.037
Neytral borun 5 proton və 5 elektronu var.

0:02:20.037,0:02:22.696
Amma burda əlavə 1 elektronu var,

0:02:22.696,0:02:25.946
yəni mənfi bir yükü var.

0:02:25.946,0:02:28.985
Bu cür yaza bilərsiniz, 1 mənfi.

0:02:28.985,0:02:31.717
Ya da deyə bilərsiniz ki, mənfi yükü var.

0:02:31.717,0:02:34.967
Burdakı bor ionudur.

0:02:36.379,0:02:38.113
Protonlarla elektronlar arasında

0:02:38.113,0:02:40.772
qeyri-balans əmələ gəldikdə artıq onu

0:02:40.772,0:02:44.855
atom yox ion adlandırırsınız.

0:02:46.043,0:02:50.555
Gəlin bununla bağlı bir suala baxaq.

0:02:50.555,0:02:52.805
Sualda deyir ki...

0:02:54.189,0:02:57.689
Sualda... sualda deyilir ki...

0:03:04.967,0:03:09.449
Platin atomunun atom yükü 195-dir.

0:03:09.449,0:03:12.884
Gəlin periodik cədvəlimizdə platinə baxaq.

0:03:12.884,0:03:17.051
Gördüyünüz kimi platin düz burda yerləşir.

0:03:19.458,0:03:22.313
Platin atomunun atom kütləsi 195-dir.

0:03:22.313,0:03:25.796
195, oradakı atom kütləsinə

0:03:25.796,0:03:27.526
olduqca yaxın görünür.

0:03:27.526,0:03:29.943
74 elektronu var.

0:03:30.893,0:03:32.525
74 elektron.

0:03:32.525,0:03:35.336
Neçə proton və neytronu var

0:03:35.336,0:03:37.253
və yükü neçədir?

0:03:38.869,0:03:42.551
Yaxşı, gəlin bu barədə bir az düşünək.

0:03:42.551,0:03:45.914
Platinə baxırıq.

0:03:45.914,0:03:50.081
Bilirik ki, platinin 78 protonu var.

0:03:51.512,0:03:53.012
78 protonu var.

0:03:55.854,0:03:59.695
Məsələdə deyilir ki, 74 elektronu var.

0:03:59.695,0:04:00.778
74 elektron.

0:04:07.011,0:04:09.340
Görürük ki, protonun sayı elektrondan

0:04:09.340,0:04:11.257
4 dənə çoxdur.

0:04:12.201,0:04:15.719
Yəni müsbət 4 yükü olacaq.

0:04:15.719,0:04:17.211
Mənfi yükdən 4 dənə çox

0:04:17.211,0:04:19.538
müsbət yük var.

0:04:19.538,0:04:23.705
Beləcə platin plus 4 yük yaza bilərsiniz.

0:04:26.040,0:04:30.845
Bu platin ionudur, pozitiv platin ionudur.

0:04:30.845,0:04:34.167
Müsbət bir iondan bəhs etdiyimiz ümumi

0:04:34.167,0:04:36.584
termin kationdur.

0:04:37.498,0:04:39.415
Bu pozitiv iondur.

0:04:43.513,0:04:47.095
Yuxarıda dediyimiz bor ionu

0:04:47.095,0:04:49.845
neqativ iondur, yəni aniondur.

0:04:51.419,0:04:52.627
Bu sadəcə özümüzü bəzi terminologiyaya

0:04:52.627,0:04:55.294
öyrətmək üçündür.

0:04:56.923,0:04:59.303
Amma hələ sualı tam cavablamamışıq.

0:04:59.303,0:05:03.911
Deyilir ki, platinin atom kütləsi 195-dir

0:05:03.911,0:05:06.257
və 74 elektronu var.

0:05:06.257,0:05:09.760
Neçə proton və neytronu var

0:05:09.760,0:05:10.982
və yükü neçədir?

0:05:10.982,0:05:12.731
Yükünü tapdıq.

0:05:12.731,0:05:14.732
Proton sayını da bilirik.

0:05:14.732,0:05:17.678
Platinin 78 protonu var.

0:05:17.678,0:05:20.743
Bəs neçə neytronu var?

0:05:20.743,0:05:24.160
Proton və neytron cəmi

0:05:27.975,0:05:30.185
atom yükünü verir.

0:05:30.185,0:05:33.246
195-ə bərabər olacaq.

0:05:33.246,0:05:37.822
Deməli 78 proton üstəgəl N (neytron)

0:05:37.822,0:05:39.155
195-ə bərabərdir.

0:05:40.077,0:05:44.440
Hər iki tərəfdən 78 çıxanda nə alınır?

0:05:44.440,0:05:47.773
Neytron sayı bərabərdir...

0:05:50.858,0:05:54.191
70 çıxsam, 125 alacam,

0:05:55.820,0:05:58.487
çıxılsın 8 117 neytron.

0:06:01.323,0:06:03.990
117 neytron və bitdi.

0:06:07.360,0:06:11.435
Böyük fikir budur ki, proton və neytron sayı

0:06:11.435,0:06:14.047
bərabər olanda atom deyirik,

0:06:14.047,0:06:16.625
onda neytral olur.

0:06:16.625,0:06:18.634
Ancaq neytral olmadığımız anda

0:06:18.634,0:06:21.733
ya daha çox elektrona, ya da daha çox protona sahibik,

0:06:21.733,0:06:23.591
bu bir atom və ya bir molekul üçün doğrudur,

0:06:23.591,0:06:26.563
onda buna ion deyəcəyik.

0:06:26.563,0:06:29.093
Daha dəqiq desək,

0:06:29.093,0:06:32.039
müsbət ion kation

0:06:32.039,0:06:35.206
mənfi ion isə anion adlanır.