0:00:06.769,0:00:09.708
Nazikçe çarpan dalga seslerini duyuyorsun,

0:00:09.708,0:00:11.913
martıların uzaktan gelen[br]seslerini duyuyorsun.

0:00:11.913,0:00:15.820
Fakat rahatsız edici bir vızıldama[br]bütün huzuru bozuyor,

0:00:15.820,0:00:19.459
gitgide yaklaşıyor, yaklaşıyor, [br]yaklaşıyor.

0:00:19.459,0:00:21.568
Pat diye vurana kadar!

0:00:21.568,0:00:26.617
Can sıkıcı sivrisineği öldürüyorsun[br]ve huzur geri geliyor.

0:00:26.617,0:00:31.730
Bu sesi uzak mesafeden nasıl fark ettin[br]ve sesi yapanı nasıl anladın?

0:00:31.730,0:00:35.466
Sesleri fark etmek ve lokasyonunu bulmak

0:00:35.466,0:00:38.518
işitme sistemi sayesinde mümkün olur.

0:00:38.518,0:00:43.160
İki ana kısmı vardır: Kulak ve beyin.

0:00:43.160,0:00:47.374
Kulağın görevi ses enerjisini[br]sinirsel sinyale dönüştürmektir;

0:00:47.374,0:00:52.079
beynin görevi, sinyallerin içerdiği[br]bilgiyi almak ve işlemektir.

0:00:52.079,0:00:53.898
Nasıl çalıştığını anlamak için,

0:00:53.898,0:00:57.547
sesin kulağa olan yolculuğunu[br]takip edebiliriz.

0:00:57.547,0:00:59.621
Bir sesin kaynağı, havadaki, sıvılardaki

0:00:59.621,0:01:03.323
veya katı parçacıklardaki[br]basınç dalgaları olarak

0:01:03.323,0:01:04.221
hareket eden

0:01:04.221,0:01:05.725
titreşimleri yaratır.

0:01:05.725,0:01:07.986
Fakat koklea denen iç kulağımız

0:01:07.986,0:01:11.966
aslında tuzlu suya benzer[br]sıvılar ile doludur.

0:01:11.966,0:01:15.852
Yani, çözülmesi gereken ilk problem,[br]ses dalgalarını

0:01:15.852,0:01:17.532
nereden gelirlerse gelsinler,

0:01:17.532,0:01:20.249
sıvıdaki dalgalara dönüştürmektir.

0:01:20.249,0:01:23.833
Çözüm kulak zarı veya timpanik membran

0:01:23.833,0:01:27.230
ve orta kulağın minik kemikleridir.

0:01:27.230,0:01:30.170
Bunlar kulak zarının büyük hareketlerini

0:01:30.170,0:01:33.928
koklea sıvısındaki[br]basınç dalgalarına dönüştürür.

0:01:33.928,0:01:35.986
Ses kulak kanalına girdiğinde

0:01:35.986,0:01:40.013
kulak zarına çarpar [br]ve davulun üstü gibi titreşir.

0:01:40.013,0:01:43.939
Titreşimli kulak zarı, çekiç adı verilen,[br]örseye çarpan kemiği titreştirir

0:01:43.939,0:01:48.677
ve üzengi adı verilen[br]üçüncü kemiği hareket ettirir.

0:01:48.677,0:01:53.042
Hareketi, sıvıyı kokleanın[br]uzun odacıklarına iter.

0:01:53.042,0:01:54.389
Bir kez oraya ulaşınca,

0:01:54.389,0:01:59.179
ses titreşimleri en sonunda[br]bir sıvının titreşimlerine dönüşür

0:01:59.179,0:02:03.204
ve kokleanın bir ucundan diğerine[br]bir dalga gibi hareket ederler.

0:02:03.204,0:02:07.793
Bazilar membran denilen bir yüzey,[br]koklea uzunluğunu yönetir.

0:02:07.793,0:02:11.803
Koklear sıvının ve bazilar membranın[br]titreşimleriyle hareket eden,

0:02:11.803,0:02:13.536
stereosilya adı verilen

0:02:13.536,0:02:17.936
özel bileşenlere sahip[br]saç hücreleri ile kaplıdır.

0:02:17.936,0:02:22.265
Bu hareket saç hücresinden,[br]işitsel sinire,

0:02:22.265,0:02:24.154
daha sonra beyine doğru giden

0:02:24.154,0:02:28.431
ve onu belirli bir ses olarak[br]yorumlayan bir sinyali tetikler.

0:02:29.041,0:02:31.720
Bir ses, bazilar membranı[br]titreştirdiğinde,

0:02:31.720,0:02:34.369
her bir saç hücresi hareket etmez -

0:02:34.369,0:02:39.244
sesin frekansına bağlı olarak yalnızca[br]seçilmiş olanlar dışında.

0:02:39.244,0:02:41.715
Bu iyi bir mühendislik demek.

0:02:42.375,0:02:45.438
Bir ucunda, bazilar membran serttir,

0:02:45.438,0:02:50.926
sadece kısa dalga boyuna, yüksek[br]frekanslı seslere tepki olarak titreşir.

0:02:50.926,0:02:52.745
Diğer ucu ise daha esnektir

0:02:52.745,0:02:57.513
ve sadece daha uzun dalga boylu, düşük[br]frekanslı seslerin varlığında titreşir.

0:02:57.513,0:03:00.461
Bu nedenle, martı ve sivrisinek[br]tarafından yapılan sesler,

0:03:00.461,0:03:03.537
bazilar membrandaki[br]farklı yerleri titreştirir,

0:03:03.537,0:03:06.751
bir piyanoda farklı tuşlar çalmak gibi.

0:03:06.751,0:03:08.663
Fakat olan biten sadece bu değildir.

0:03:08.663,0:03:12.639
Beynin gerçekleştirmesi gereken[br]bir tane daha önemli görevi vardır:

0:03:12.639,0:03:15.576
Sesin nereden geldiğini tanımlamak.

0:03:15.576,0:03:19.613
Bunun için, kaynağı boşlukta bulmak için

0:03:19.613,0:03:22.126
iki kulağa gelen sesleri karşılaştırır.

0:03:22.126,0:03:26.950
Doğrudan önünüzden gelen bir ses,[br]aynı anda iki kulağınıza da ulaşacaktır.

0:03:26.950,0:03:30.744
Ayrıca her kulağınızda aynı[br]yoğunlukta duyarsınız.

0:03:30.744,0:03:34.305
Bununla birlikte, bir taraftan[br]gelen düşük frekanslı ses,

0:03:34.305,0:03:38.847
uzak olandan mikrosaniyeler önce [br]yakındaki kulağa ulaşacaktır.

0:03:38.847,0:03:42.775
Yüksek frekanslı sesler,[br]kafanız tarafından uzak kulaktan

0:03:42.775,0:03:46.010
bloke oldukları için yakın[br]kulağa daha yoğun gelir.

0:03:46.010,0:03:49.765
Bu bilgi dizileri, kulaklarınız arasındaki[br]zaman ve yoğunluk farklılıklarını

0:03:49.765,0:03:54.124
analiz eden beyin sapının[br]özel kısımlarına ulaşır.

0:03:54.124,0:03:58.747
Analiz sonuçlarını[br]işitme korteksine gönderirler.

0:03:58.747,0:04:01.733
Beyin ihtiyacı olan bilgilere sahiptir:

0:04:01.733,0:04:04.539
Aktivitenin düzeni sesin[br]ne olduğunun söyler

0:04:04.539,0:04:08.433
ve sesin boşlukta nerede[br]olduğunun bilgisini verir.

0:04:08.433,0:04:10.604
Herkes normal duymaya sahip değildir.

0:04:10.604,0:04:15.049
İşitme kaybı dünyadaki en[br]yaygın üçüncü kronik hastalıktır.

0:04:15.049,0:04:19.115
Yüksek ses maruz kalmak ve bazı [br]ilaçlar işitme kıllarını öldürebilir,

0:04:19.115,0:04:23.012
bu da sinyallerin kulaktan [br]beyne gitmesini önler.

0:04:23.012,0:04:27.671
Osteoskleroz gibi hastalıklar,[br]kulaktaki minik kemikleri dondurur,

0:04:27.671,0:04:29.841
böylece titreşmezler.

0:04:29.841,0:04:31.305
Kulak çınlaması ile

0:04:31.305,0:04:32.964
beyin ses olmadığı zaman

0:04:32.964,0:04:36.672
bir ses olduğunu düşünmemizi[br]sağlayan garip şeyler yapar.

0:04:36.672,0:04:38.208
Ama işini yaptığı zaman,

0:04:38.208,0:04:40.970
işitmemiz inanılmaz,[br]çok iyi bir sistemdir.

0:04:40.970,0:04:44.723
Kulaklarımız, etrafımızdaki[br]havadaki titreşimlerin kakofonisini,

0:04:44.723,0:04:48.397
alkışları, muslukları, iç çekmeleri[br]ve sinekleri birbirinden ayıran

0:04:48.397,0:04:51.537
hassas şekilde ayarlanmış[br]elektriksel impulslara dönüştüren

0:04:51.537,0:04:56.299
ince ayarlı bir biyolojik[br]makine parçasını içine alır.