WEBVTT

00:00:00.841 --> 00:00:03.511
شتێک هەیە ئەبێ دانی پیانێم.

00:00:04.968 --> 00:00:10.443
بەڵام یەکەم شت، ئەمەوێ دانپیانانێکی 
بچووکم بۆ بکەن.

00:00:11.779 --> 00:00:14.533
لەم ساڵەی پێشوودا،
ئەمەوێ دەستتان بەرزکەنەوە

00:00:14.557 --> 00:00:17.947
ئەگەر هەستتان بە فشارێکی دەروونی
کەم کردبێت.

00:00:17.971 --> 00:00:18.998
کەس هەیە؟

00:00:20.604 --> 00:00:22.879
ئەی بڕێکی مامناوەند فشاری دەروونی؟

00:00:23.840 --> 00:00:26.417
کێ هەستی بە فشاری دەروونی زۆر کردووە؟

00:00:26.441 --> 00:00:28.825
بەڵێ. منیش.

00:00:28.849 --> 00:00:30.973
بەڵام ئەوە دانپیانانی خۆم نییە.

00:00:30.997 --> 00:00:32.758
دانپیانانەکەم ئەمەیە:

00:00:32.782 --> 00:00:34.779
من دەروونناسێکی تەندروستیم، و

00:00:34.803 --> 00:00:38.646
ئەرکی من ئەوەیە یارمەتی خەڵک بەم
دڵخۆشتر و تەندروستتر بن.

00:00:39.699 --> 00:00:42.902
بەڵام ترسم هەیە ئەو شتەی
خەریکی وتنەوەی بووم

00:00:42.926 --> 00:00:47.230
لەم دە ساڵەی ڕابردوودا
زیانی زیاتر بووبێت لە باشە، و

00:00:47.254 --> 00:00:49.084
پەیوەندی بە فشاری دەروونییەوە هەیە.

00:00:49.826 --> 00:00:52.829
بۆ چەندین ساڵ بە خەڵکم وتووە،
فشاری دەروونی نەخۆشت ئەخات.

00:00:52.853 --> 00:00:55.724
مەترسی هەموو شتێک زیاد ئەکات
لە هەڵامەتی ئاساییەوە

00:00:55.748 --> 00:00:57.520
بۆ نەخۆشییەکانی دڵ.

00:00:58.134 --> 00:01:01.666
بەشێوەیەکی بنچینەیی، فشاری دەروونیم کردووە
بە دووژمنێک.

00:01:02.383 --> 00:01:05.071
بەڵام مێشکم گۆڕاوە لەبارەی فشاری دەروونییەوە و

00:01:05.095 --> 00:01:08.264
ئەمڕۆ، ئەمەوێ هی ئێوەش بگۆڕم.

00:01:09.010 --> 00:01:11.366
با بەو توێژینەوەیە دەستپێکەم
کە وایلێکردم دووبارە بیرکەمەوە

00:01:11.390 --> 00:01:13.377
لە نزیکبوونەوە لە فشاری دەروونی.

00:01:14.004 --> 00:01:18.639
ئەم توێژینەوەی بەدوای ٣٠ هەزار پێگەشتووە چوو
لە ویلایەتە یەکگرتووەکان بۆ ماوەی هەشت ساڵ، و

00:01:18.663 --> 00:01:21.166
دەستیانکرد بە پرسیارکردن لە خەڵک،

00:01:21.190 --> 00:01:24.382
"ئەم ساڵەی پێشوو هەستت 
بە چەندێک فشاری دەروونی کردووە؟"

00:01:25.088 --> 00:01:26.628
هەروەها پرسیویشیانە،

00:01:26.652 --> 00:01:30.984
"باوەڕت وایە کە فشاری دەروونی
زیانبەخشە بۆ تەندروستیت؟"

00:01:32.430 --> 00:01:35.986
ئینجا تۆماری مردنی گشتیان بەکارهێنا
هەتا بزانن کێ مردووە.

00:01:36.010 --> 00:01:37.191
(پێکەنین)

00:01:37.215 --> 00:01:39.013
باشە.

00:01:39.037 --> 00:01:41.187
یەکەمجار هەندێک هەواڵی ناخۆش.

00:01:41.211 --> 00:01:44.612
ئەوانەی فشارێکی دەروونی زۆریان هەبووە
ساڵی پێشتر

00:01:44.636 --> 00:01:47.389
مەترسی مردنیان لەسەدا ٤٣ زیاتر بووە.

00:01:48.612 --> 00:01:52.371
بەڵام ئەوە تەنیا بۆ ئەوانە ڕاست بووە

00:01:52.395 --> 00:01:56.032
کە باوەڕیان وابووە فشاری دەروونی
زیانبەخشە بۆ تەندروستیت.

00:01:56.056 --> 00:01:58.816
(پێکەنین)

00:01:58.840 --> 00:02:01.116
ئەوانەی تووشی فشاری دەروونی زۆر بوون

00:02:01.140 --> 00:02:03.080
بەڵام وەک شتێکی زیانبەخش نەیانبینیوە

00:02:03.104 --> 00:02:04.781
ئەگەری مردنیان زۆر نەبووە.

00:02:04.805 --> 00:02:08.348
ڕاستییەکەی، مەترسی مردنیان کەمتر بووە

00:02:08.372 --> 00:02:09.672
لە هەر یەکێکی تری توێژینەوەکە،

00:02:09.696 --> 00:02:12.153
بەوانەشەوە کە فشارێکی دەروونی
کەمیان هەبووە.

00:02:12.896 --> 00:02:15.516
ئێستا توێژەرەوەکان ئەیخەمڵێنن 
کە بەدرێژایی هەشت ساڵ

00:02:15.540 --> 00:02:17.110
بەشوێن مردنەوە بوون،

00:02:17.134 --> 00:02:20.310
١٨٢ هەزار ئەمریکی پێشوەخت مردوون،

00:02:20.334 --> 00:02:21.772
بەهۆی فشاری دەروونییەوە نا،

00:02:21.796 --> 00:02:24.977
بەڵکو بەهۆی باوەڕکردن بەوەی
فشاری دەروونی خراپە بۆت.

00:02:25.001 --> 00:02:26.233
(پێکەنین)

00:02:26.257 --> 00:02:29.299
ئەوە زیاتر لە ٢٠ هەزار مردنە لە ساڵێکا.

00:02:29.931 --> 00:02:32.735
ئێستا ئەگەر خەمڵاندنەکە ڕاست بێت،

00:02:32.759 --> 00:02:34.998
ئەوە وائەکات باوەڕ بەوە بکرێت
کە فشاری دەروونی خراپە بۆت

00:02:35.022 --> 00:02:39.093
پانزەیەم گەورەترین هۆکاری مردن
لە ویلایەتە یەکگرتووەکان بۆ ساڵی پار،

00:02:39.117 --> 00:02:43.100
لە شێرپەنجەی پێست، ئایدز، و
کوشتن زیاتر خەڵکی کوشتووە.

00:02:45.172 --> 00:02:47.287
(پێکەنین)

00:02:47.311 --> 00:02:50.112
ئەتوانن ببینن کە بۆچی 
ئەم توێژینەوەیە ترساندوومی.

00:02:50.136 --> 00:02:54.185
لێرە زۆرم کات بەسەربردووە لەوەی
بە خەڵک بڵێم

00:02:54.209 --> 00:02:56.050
فشاری دەروونی خراپە بۆ تەندروستیان.

00:02:57.090 --> 00:02:58.762
کەواتە ئەم توێژینەوەیە
واملێئەکات بیرکەمەوە:

00:02:58.786 --> 00:03:02.858
ئایا گۆڕینی بیرکردنەوەت دەربارەی
فشاری دەروونی تەندروستترت ئەکات؟

00:03:02.882 --> 00:03:04.702
لێرەشا زانستەکە ئەڵێت بەڵێ.

00:03:04.726 --> 00:03:06.784
ئەتوانی مێشکی خۆت بگۆڕیت
لەبارەی فشاری دەروونییەوە،

00:03:06.808 --> 00:03:10.060
ئەتوانی وەڵامی لەشت بگۆڕیت
بۆ فشاری دەروونی.

00:03:10.084 --> 00:03:12.417
ئێستا بۆ ڕوونکردنەوەی کارکردنی ئەمە،

00:03:12.441 --> 00:03:15.298
ئەمەوێ هەمووتان وا نیشانیبەن
کە بەشداربوون

00:03:15.322 --> 00:03:17.905
لە توێژینەوەیەکا بۆ ئەوە کراوە
فشاری دەروونیت زیا بکات.

00:03:17.929 --> 00:03:20.589
پێی ئەوترێت تاقیکردنەوەی
فشاری دەروونی کۆمەڵایەتی.

00:03:20.613 --> 00:03:22.643
یەیت بۆ تاقیگەکە، و

00:03:22.667 --> 00:03:24.638
پێت ئەوترێت کە پێویستە

00:03:24.662 --> 00:03:29.277
وتارێکی پێنج خولەکی سەرپێی بەیت
لەسەر خاڵە لاوازەکانت

00:03:29.301 --> 00:03:32.934
بۆ لیژنەیەکی هەڵسەنگێنەری پسپۆڕ
کە لەبەردەمتا دانیشتوون، و

00:03:32.958 --> 00:03:34.816
دڵنیابن لەوەی 
هەست بە فشارەکە ئەکەیت،

00:03:34.840 --> 00:03:37.787
ڕووناکی و کامێرا لەسەر ڕووخسارتە،

00:03:37.811 --> 00:03:39.270
بە جۆرێکی ئاواهی.

00:03:39.294 --> 00:03:40.452
(پێکەنین)

00:03:40.476 --> 00:03:43.356
هەڵسەنگێنەرەکانیش ڕاهێنراون

00:03:43.380 --> 00:03:47.072
هەڵسەنگاندنی نادەمی
ڕووخێنەرت بەنێ،

00:03:47.096 --> 00:03:48.270
وەک ئەمە.

00:03:53.334 --> 00:03:54.335
(هەناسەدانەوە)

00:03:54.359 --> 00:03:56.756
(پێکەنین)

00:03:57.264 --> 00:03:59.332
ئێستا کە وەک پێویست ورەت ڕووخاوە،

00:03:59.356 --> 00:04:02.132
کاتی بەشی دووەمە: تاقیکردنەوەی بیرکاری.

00:04:02.156 --> 00:04:04.233
کە ئاگاداری نیت،

00:04:04.257 --> 00:04:07.816
تاقیکەرەوەکە ڕاهێنراوە لەسەر ئەوەی
لەوکاتەیا هەراسانت بکات.

00:04:08.285 --> 00:04:10.635
ئێستا هەموومان پێکەوە ئەمە ئەکەین.

00:04:10.659 --> 00:04:12.029
شتێکی خۆش ئەبێت.

00:04:12.404 --> 00:04:13.427
بۆ من.

00:04:13.451 --> 00:04:14.468
باشە.

00:04:14.492 --> 00:04:15.699
(پێکەنین)

00:04:15.723 --> 00:04:19.722
ئەمەوێ هەمووتان لە ٩٩٦ەوە 
بۆ دواوە بژمێرن

00:04:19.746 --> 00:04:21.114
هەر جارە و حەوتی لێدەرکەن.

00:04:21.138 --> 00:04:22.742
هەمووتان بە بەرزی بیکەن،

00:04:22.766 --> 00:04:24.750
هەتا بتوانن خێرا،

00:04:24.774 --> 00:04:26.866
بە ٩٩٦ دەستپێکەن.

00:04:26.890 --> 00:04:27.928
دەی!

00:04:27.952 --> 00:04:29.309
(ژماردنی ئامادەبووان)

00:04:29.333 --> 00:04:32.122
خێراتر. تکایە خێراتر بن.

00:04:32.146 --> 00:04:33.512
زۆر خاو ئەیکەن.

00:04:33.536 --> 00:04:34.574
(ژماردنی ئامادەبووان)

00:04:34.598 --> 00:04:36.090
بۆست، بۆست، بۆست، بۆستن.

00:04:36.114 --> 00:04:37.520
ئەو پیاوە هەڵەیەکی کرد.

00:04:37.544 --> 00:04:39.742
پێویستە لە سەرەتاوە دەستپێکەینەوە.

00:04:39.766 --> 00:04:40.767
(پێکەنین)

00:04:40.791 --> 00:04:43.003
زۆر باش نین لەمەیا، وانییە؟

00:04:43.027 --> 00:04:44.477
باشە، کەواتە تێگەشتن لەوە.

00:04:44.501 --> 00:04:46.316
ئەگەر بەڕاستی لەم توێژینەوەیەیا بوونایە،

00:04:46.340 --> 00:04:48.262
لەوانەیە کەمێک فشاری دەروونیتان هەبوایە.

00:04:48.286 --> 00:04:49.801
لەوانەیە دڵت بەخێرایی لێبات،

00:04:49.825 --> 00:04:53.205
لەوانەیە خێراتر هەناسە بەیت،
لەوانەیە هەموو گیانت ئارەق بێت.

00:04:53.229 --> 00:04:57.801
لەکاتی ئاساییشدا، ئەم گۆڕانکارییە جەستەییانە
وەک دڵەڕاکێ لێکئەیەینەوە

00:04:57.825 --> 00:05:00.690
یان نیشانەی ئەوەی زۆر بە باشی
بەرگەی فشارەکە ناگرین.

00:05:01.142 --> 00:05:02.991
بەڵام چی ئەبێت ئەگەر وا سەیریان بکەیت

00:05:03.015 --> 00:05:05.338
کە وزە دراوە بە لەشت،

00:05:05.362 --> 00:05:08.342
ئامادەکاری کردووە بۆ ئەوەی
ڕووبەڕووی ئەم ململانێیە ببیتەوە؟

00:05:09.064 --> 00:05:11.626
ئێستا ئەوە ڕێک ئەو شتەیە
کە ئامادەبووەکان پێیان وتراوە

00:05:11.650 --> 00:05:14.104
لە توێژینەوەیەکدا کە لە زانکۆی
هارڤارد کراوە.

00:05:14.596 --> 00:05:17.393
پێش ئەوەی بە تاقیکردنەوەی 
فشاری دەروونی کۆمەڵایەتییا بڕۆن،

00:05:17.417 --> 00:05:20.599
پێیان وتراوە وا بیر لە کاردانەوەی
فشارە دەروونییەکەیان بکەنەوە وەک یارمەتیدەر.

00:05:20.623 --> 00:05:23.868
کە دڵە خێرا لێدەرەکەت ئامادەت ئەکات
بۆ ئەوەی کاردانەوەت هەبێت.

00:05:24.408 --> 00:05:26.737
ئەگەر خێراتر هەناسە بەیت،
کێشە نییە.

00:05:26.761 --> 00:05:28.972
ئۆکسجینی زیاتر ئەچێت بۆ مێشکت.

00:05:29.846 --> 00:05:32.519
بەشداربووەکانیش کە فێری ئەوە بوون
وا سەیری کاردانەوەی فشاری دەروونی بکەن

00:05:32.543 --> 00:05:34.756
وەک یارمەتیدەر بۆ تواناکانی لەشیان،

00:05:34.780 --> 00:05:38.263
کەمتر فشاری دەروونییان هەبووە کەمتر،
دڵەڕاوکێیان هەبوە، متمانەبەخۆبوونیان زیاتر بووە

00:05:38.287 --> 00:05:40.356
بەڵام سەرنجڕاکێشترین دۆزینەوە بۆ من

00:05:40.380 --> 00:05:43.319
ئەوەبوو کە وەڵامی جەستەییان بۆ
فشاری دەروونی چۆن گۆڕاوە.

00:05:43.906 --> 00:05:45.631
ئێستا، لە کاردانەوەیەکی ئاسایی
بۆ فشاری دەروونی،

00:05:45.655 --> 00:05:47.447
لێدانی دڵت خێرا ئەبێت، و

00:05:47.471 --> 00:05:50.851
بۆرییەکانی خوێنیشت ئاواهی
ئەچنەوە یەکتر. و

00:05:52.343 --> 00:05:54.926
ئەمەش یەکێکە لە هۆکارەکانی
کە فشاری دەروونی درێژخایەن

00:05:54.950 --> 00:05:57.785
هەندێک جار بەستراوەتەوە
بە نەخۆشییەکانی سوڕی خوێن.

00:05:57.809 --> 00:06:00.542
بەڕاستی تەندروست نییە کە
هەمووکاتێک لەم دۆخەیا بیت.

00:06:01.518 --> 00:06:02.606
بەڵام لە توێژینەوەکەیا،

00:06:02.630 --> 00:06:05.637
کاتێک بەشداربووەکان سەیری کاردانەوەی
فشارە دەروونییەکەیان کردووە وەک یارمەتیدەر،

00:06:05.661 --> 00:06:08.629
بۆرییەکانی خوێنیان بەم شێوەیە
بە کراوەیی ماوەتەوە.

00:06:09.176 --> 00:06:10.953
هێشتا دڵیان خێرا لێیداوە،

00:06:10.977 --> 00:06:13.704
بەڵام ئەمە سوڕێکی خوێنی
زۆر تەندروستترە.

00:06:13.728 --> 00:06:16.359
ڕاستییەکەی زۆر لەوە ئەچێت
کە ڕووئەیات

00:06:16.383 --> 00:06:20.351
لە ساتی شادی و ئازایەتییا.

00:06:21.391 --> 00:06:23.911
بەدرێژایی ژیانێکی
ئەزموونی پڕ فشاری دەروونی،

00:06:23.935 --> 00:06:27.101
ئەمەیان گۆڕانکارییە بایلۆجییە

00:06:27.125 --> 00:06:28.405
ئەکرێ جیاوازییەکە بێت

00:06:28.429 --> 00:06:31.409
لەنێوان جەڵتەی دڵ بەهۆی
فشاری دەروونییەوە لە ٥٠ ساڵیدا و

00:06:31.433 --> 00:06:33.657
ژیانت هەتا ٩٠ەکانی تەمەن. و

00:06:34.356 --> 00:06:37.417
ئەمەش ئەوەیە کە زانستە نوێکەی
فشاری دەروونی دەریئەخات،

00:06:37.441 --> 00:06:40.443
کە شێوەی بیرکردنەوەت 
لە فشاری دەروونی چۆن گرنگە.

00:06:41.197 --> 00:06:44.086
بۆیە ئامانجم وەک دەروونناسێکی
تەندروستی گۆڕا.

00:06:44.110 --> 00:06:46.248
چیتر نامەوێت فشاری دەروونی لەناوبەرم.

00:06:46.272 --> 00:06:49.206
ئەمەوێ باشترتان بکەم
لە فشاری دەروونیدا. و

00:06:49.230 --> 00:06:51.403
تەنیا کەمێک دەستوەردانمان کردووە.

00:06:51.935 --> 00:06:53.459
ئەگەر دەستت بەرزکردایەتەوە و بتوتایە

00:06:53.483 --> 00:06:55.528
کە ساڵی پار فشاری دەروونی
زۆرت هەبووە،

00:06:55.552 --> 00:06:57.371
ئەمانتوانی ژیانت ڕزگارکەین،

00:06:57.395 --> 00:07:00.922
چونکە جاری داهاتوو کە دڵتان پەلەی کرد
بەهۆی فشاری دەروونییەوە،

00:07:00.946 --> 00:07:02.769
ئەم وتارەی منتان بیر ئەبێت و

00:07:02.793 --> 00:07:04.931
بۆخۆشتان بیر ئەکەنەوە،

00:07:04.955 --> 00:07:09.520
ئەمە لەشمە یارمەتیم ئەیات
لە ئاست ئەم ململانێیە بم. و

00:07:10.129 --> 00:07:12.444
کاتێک بەو شێوەیە سەیری
فشاری دەروونی ئەکەیت،

00:07:12.468 --> 00:07:14.501
لەشت باوەڕت پێئەکات، و

00:07:14.525 --> 00:07:17.008
کاردانەوەت بۆ فشاری دەروونی
تەندروستتر ئەبێت.

00:07:18.204 --> 00:07:22.356
ئێستا ئەبێ بڵێم منیش زیاتر لە ١٠ ساڵ
ترسم هەیە لە فشاری دەروونی

00:07:22.380 --> 00:07:24.330
کە ئەبێ خۆم چاکەمەوە لێی،

00:07:24.354 --> 00:07:26.940
بۆیە یەک دەستوەردانی تر ئەکەین.

00:07:26.964 --> 00:07:28.068
ئەمەوێ پێتان بڵێم

00:07:28.092 --> 00:07:31.963
دەربارەی یەکێک لە بەکەم سەیرکراوترین
کاردانەوەکان بۆ فشاری دەروونی، و

00:07:31.987 --> 00:07:33.822
بیرۆکەکەش ئەمەیە:

00:07:33.846 --> 00:07:36.241
فشاری دەروونی واتلێئەکات
کۆمەڵایەتی بیت.

00:07:37.266 --> 00:07:39.026
بۆ تێگەشتن لەم لایەنەی
فشاری دەروونی،

00:07:39.050 --> 00:07:41.893
پێویستە باسی هۆرمۆنێک بکەین،
ئۆکسیتۆسین، و

00:07:41.917 --> 00:07:46.841
ئەزانم کە ئۆکسیتۆسین بایەخێکی زۆری پێدراوە
وەک هۆرمۆنێک.

00:07:46.865 --> 00:07:50.180
تەنانەت نازناوە جوانەکەشی هەیە،
هۆرمۆنی گرتنەباوەش،

00:07:50.204 --> 00:07:52.866
چونکە کاتێک دەرئەدرێت
کە باوەش بە یەکێکا ئەکەیت.

00:07:52.890 --> 00:07:56.815
بەڵام ئەمە بەشێکی زۆر بچووکە
لە کارەکانی ئۆکسیتۆسین.

00:07:57.572 --> 00:07:59.846
ئۆکسیتۆسین هۆرمۆنێکی دەمارییە.

00:07:59.870 --> 00:08:03.420
غەریزە کۆمەڵایەتییەکانی
مێشکت ڕێکئەخات بە وردی.

00:08:03.978 --> 00:08:05.951
واتلێئەکات پێش هەموو شتێک

00:08:05.975 --> 00:08:08.891
ئەو شتانە بکەیت کە پەیوەندییە نزیکەکان
بەهێز ئەکات.

00:08:09.486 --> 00:08:14.310
ئۆکسیتۆسین واتلێئەکات حەز بکەیت
بە بەرکەوتن لەگەڵ هاوڕێکانت و خێزانەکەت.

00:08:14.334 --> 00:08:15.896
هاوسۆزیت بەهێز ئەکات.

00:08:15.920 --> 00:08:18.604
تەنانەت واتلێئەکات ئامادەییت زیاتربێت
بۆ یارمەتیدان و پشتیوانی

00:08:18.628 --> 00:08:20.312
خەڵکەکانی گرنگیان پێئەیەیت.

00:08:21.672 --> 00:08:25.626
هەندێک کەس تەنانەت
پێشنیاری ئەوەش ئەکەن ئۆکسیتۆسین هەڵمژین...

00:08:27.179 --> 00:08:29.867
بۆ ئەوەی بەبایەختر و
هاوسۆزتر بین.

00:08:31.340 --> 00:08:35.116
بەڵام ئەمە ئەوەیە کە زۆر کەس
تێیناگەن لەسەر ئۆکسیتۆسین.

00:08:36.164 --> 00:08:38.230
هۆرمۆنێکی فشاری دەروونییە.

00:08:39.130 --> 00:08:42.224
ڕژێنی ژێر مێشکت
ئەم هۆرمۆنە دەرئەیات

00:08:42.248 --> 00:08:43.772
وەک بەشێک لە کاردانەوە
بۆ فشاری دەروونی.

00:08:43.796 --> 00:08:46.023
ئەوەنە بەشێکە لە کاردانەوەت
بۆ فشاری دەروونی

00:08:46.047 --> 00:08:49.374
وەک ئەدرینالینەکەی کە
وا لە دڵت ئەکات خێرا لێبات.

00:08:50.271 --> 00:08:52.945
کاتێکیش ئۆکسیتۆسین دەرئەدرێت
لە کاردانەوەت بۆ فشاری دەروونی،

00:08:52.969 --> 00:08:55.575
پاڵنەرێک ئەبێت بۆت کە
هەوڵ بۆ پشتیوانی بەیت.

00:08:56.330 --> 00:08:58.359
کاردانەوەی فشاری دەروونی بایلۆجیت

00:08:58.383 --> 00:09:01.902
پاڵت ئەنێ بە یەکێک بلێیت
کە هەستت چۆنە،

00:09:01.926 --> 00:09:03.614
لەجیاتی ئەوەی
لە خۆتا کۆیکەیتەوە.

00:09:04.306 --> 00:09:07.386
کاردانەوەی فشاری دەروونیت ئەیەوێ
دڵنیابێتەوە لەوەی هەستی پێئەکەیت

00:09:07.410 --> 00:09:09.705
کاتێک کەسێکی تر لە ژیانتا
ئەناڵێنێت

00:09:09.729 --> 00:09:11.688
بۆ ئەوەی بتوانن
پشتیوانی یەکتر بکەن.

00:09:12.299 --> 00:09:13.959
کاتێک ژیان قورس ئەبێت،

00:09:13.983 --> 00:09:18.570
کاردانەوەی فشاری دەروونیت
ئەیەوێ چواردەور بگیرێت

00:09:18.594 --> 00:09:20.113
بەو کەسانەی بایەخیان پێئەیەیت.

00:09:21.158 --> 00:09:25.313
باشە، کەواتە چۆن ئەزانیت کە ئەم لایەنەی
فشاری دەروونی تەندروستترت ئەکات؟

00:09:25.686 --> 00:09:28.247
ئۆکسیتۆسین تەنیا کار لەسەر مێشکت ناکات.

00:09:28.271 --> 00:09:30.638
کار لەسەر لەشیشت ئەکات، و

00:09:30.662 --> 00:09:32.837
یەکێک لە سەرەکیترین کارەکانی لە لەشتا

00:09:32.861 --> 00:09:37.522
ئەوەیە کۆئەندامی سوڕی خوێنت بپارێزێت
لە کاریگەرییەکانی فشاری دەروونی.

00:09:37.956 --> 00:09:40.500
دژە هەوکردنێکی سرووشتییە.

00:09:40.524 --> 00:09:43.945
هەروەها یارمەتی بۆرییەکانی خوێنیشت ئەیات
لەکاتی فشاری دەروونییا بە کراوەیی بمێننەوە.

00:09:43.969 --> 00:09:47.342
بەڵام دڵخوازترین کاریگەرییەکە بەلامەوە
کاریگەرییەتی لەسەر دڵ.

00:09:47.366 --> 00:09:51.304
دڵت وەرگری هەیە بۆ ئەم هۆرمۆنە، و

00:09:51.328 --> 00:09:54.782
ئۆکسیتۆسین یارمەتی خانەکانی دڵ ئەیات
کە درووستبنەوە، و

00:09:54.806 --> 00:09:57.940
خۆیان چاکەنەوە لە زیانەکانی بەهۆی
فشاری دەروونییەوە بوون.

00:09:58.774 --> 00:10:02.473
ئەم هۆرمۆنی فشاری دەروونییە
دڵت بەهێزتر ئەکات.

00:10:03.591 --> 00:10:06.833
شتە گرنگەکەش ئەوەیە کە
هەموو ئەم سوودە جەستەییانەی ئۆکسیتۆسین

00:10:06.857 --> 00:10:11.883
بەهێز ئەبن بە بەرکەوتنی کۆمەڵایەتی و
پشتیوانی کۆمەڵایەتی.

00:10:11.907 --> 00:10:14.802
بۆیە کاتێک ئەتەوێت یارمەتی
ئەوانە بەیت کە لەژێر فشاری دەروونیان،

00:10:14.826 --> 00:10:18.075
ئەگەر بۆ داواکردنی پشتیوانی بێت
یان یارمەتیدانی کەسێکی تر،

00:10:18.099 --> 00:10:20.083
هۆرمۆنی زیاتر لەمە دەرئەیەیت،

00:10:20.107 --> 00:10:22.345
کاردانەوەی فشاری دەروونیت
تەندروستتر ئەبێت، و

00:10:22.369 --> 00:10:25.020
خێراتر چاک ئەبیتەوە
لە فشاری دەروونی.

00:10:25.658 --> 00:10:27.777
ئەمە سەرنجڕاکێشە بەلامەوە،

00:10:27.801 --> 00:10:31.705
کە کاردانەویە فشاری دەروونیت
ئەم میکانیزمەی بنیاتناوە

00:10:31.729 --> 00:10:34.610
بۆ پتەوی بەرامبەر فشاری دەروونی، و

00:10:34.634 --> 00:10:37.015
ئەو میکانیزمەش پەیوەندی مرۆییە.

00:10:39.174 --> 00:10:42.374
ئەمەوێ تەواویکەم بە باسکردنی
توێژینەوەیەکی تر بۆتانز

00:10:42.398 --> 00:10:45.516
گوێشبگرن، چونکە لەوانەیە ئەم توێژینەوەیە
بتوانێ ژیانی یەکێ ڕزگارکات.

00:10:46.651 --> 00:10:49.906
ئەم توێژینەوە بە شوێن ١٠ هەزار
کەسی پێگەشتووە چوو لە ئەمریکا، و

00:10:49.930 --> 00:10:54.069
تەمەنیان لە نێوان ٣٤ بۆ ٩٣ ساڵ بوو، و

00:10:54.093 --> 00:10:56.338
دەستیان بە توێژینەوەکە کرد
بە کردنی ئەم پرسیارە لێیان:

00:10:56.362 --> 00:10:59.565
"ساڵی پار ئەزموونی چەندێک
فشاری دەروونیتان کرد؟"

00:11:00.779 --> 00:11:02.280
هەروەها پرسیشیان،

00:11:02.304 --> 00:11:06.939
"چەندێک کاتتان بەسەر بردووە
لە یارمەتیدانی هاوڕێکان، دراوسێکان، و

00:11:06.963 --> 00:11:08.801
خەڵکەکانی کۆمەڵگاکەتان؟"

00:11:10.133 --> 00:11:12.884
ئینجا بۆ پێنج ساڵی دواتر
تۆماری گشتیان بەکارهێنا

00:11:12.908 --> 00:11:14.287
هەتا بزانن کێ مردووە.

00:11:15.531 --> 00:11:18.188
باشە، یەکەمجار هەواڵە خراپەکە:

00:11:18.212 --> 00:11:21.147
بۆ هەر ئەزموونێکی ژیان
کە فشاری دەروونی هەڵگرێت،

00:11:21.171 --> 00:11:24.196
وەک کێشەی دارایی یان
کێشەی خێزانی،

00:11:24.220 --> 00:11:27.390
ئەوە مەترسی مردنی بە ڕێژەی
لەسەدا ٣٠ زیاد کردووە.

00:11:28.451 --> 00:11:32.421
بەڵام -- وە هیوادارم هەتا ئێستا
چاوەڕێی "بەڵام"ێکتان کردبێت --

00:11:32.445 --> 00:11:34.852
بەڵام ئەوە بۆ هەمووان ڕاست نەبوو.

00:11:34.876 --> 00:11:38.514
ئەوانەی کاتیان بەسەر ئەبرد
لە گرنگیدان بە خەڵکیتر

00:11:38.538 --> 00:11:43.041
هیچ زیادبوونێکیان نەبووە لە ئەگەری مردن
بەهۆی فشاری دەروونییەوە.

00:11:43.065 --> 00:11:44.065
سفر.

00:11:44.738 --> 00:11:46.813
گرنگیپێدان پتەوی درووستکردووە. و

00:11:48.233 --> 00:11:49.692
بۆیە جارێکی تر ئەبینین

00:11:49.716 --> 00:11:52.330
کە کاریگەرییە زیانبەخشەکانی
فشاری دەروونی لەسەر تەندروستیت

00:11:52.354 --> 00:11:53.994
ئەوە نییە ڕێگەی لێنەگیرێت.

00:11:54.578 --> 00:11:57.014
چۆن بیر ئەکەیتەوە و
مامەڵەت چۆن ئەبێت

00:11:57.038 --> 00:12:00.078
ئەکرێت ئەزموونکردنت بۆ فشاری دەروونی
تەواو بگۆڕێت.

00:12:00.998 --> 00:12:05.912
کاتێک هەڵیئەبژێریت کە وەک شتێکی
سوودبەخش سەیری فشاری دەروونی بکەیت،

00:12:05.936 --> 00:12:09.069
بایلۆجی چاونەترسی درووست ئەکەیت. و

00:12:10.547 --> 00:12:13.964
کاتێک هەڵیئەبژێریت پەیوەندیت هەبێت
لەگەڵ ئەوانەی لەژێر فشاری دەروونیان،

00:12:13.988 --> 00:12:16.106
ئەکرێت پتەوی درووستکەیت.

00:12:17.606 --> 00:12:23.136
مەرج نییە بەمە داوای ئەوە بکەم ئەزموونی
فشاری دەروونی زیاترم هەبێ لە ژیانما،

00:12:23.160 --> 00:12:28.168
بەڵام ئەم زانستە پێزانینێکی تەواو
تازەی یاومەتێ بۆ فشاری دەروونی.

00:12:29.237 --> 00:12:32.349
فشاری دەروونی وا ئەکات
دڵمان بەردەست بێت بۆمان.

00:12:33.897 --> 00:12:37.556
دڵە بەسۆزەکەی شادی و 
واتا ئەدۆزێتەوە

00:12:37.580 --> 00:12:39.094
لە پەیوەندیمان بە خەڵکی ترەوە، و

00:12:39.118 --> 00:12:42.656
بەلێ، دڵە جەستەیی لێدەرەکەت،

00:12:42.680 --> 00:12:46.541
زۆر کار ئەکات بۆ ئەوەی
وزە و هێزت باتێ.

00:12:47.945 --> 00:12:51.264
کاتێک هەڵیئەبژێریت کە بەو شێوەیە
سەیری فشاری دەروونی بکەیت،

00:12:51.288 --> 00:12:53.776
بەتەنیا لە فشاری دەروونییا
باشتر نابیت،

00:12:53.800 --> 00:12:56.543
هەڵوێستێکی زۆر گرنگی خۆت
ئەخەیتە ڕوو.

00:12:57.627 --> 00:13:02.636
ئەڵێیت کە متمانە بە خۆت ئەکەیت
بتوانی ململانێکانی ژیان بگریتە ئەستۆ. و

00:13:03.928 --> 00:13:08.691
بیریشت ئەبێت کە پێویست ناکات
بەتەنیا ڕووبەڕووییان ببیتەوە.

00:13:09.659 --> 00:13:10.709
زۆر سوپاس.

00:13:10.733 --> 00:13:12.930
(چەپڵەلێدان)

00:13:20.014 --> 00:13:23.062
کریس ئەندەرسن: ئەمەی کە پێت وتین
شتێکی زۆر سەرسوڕهێنەرە.

00:13:23.086 --> 00:13:26.993
سەرسوڕهێنەرە بەلامەوە کە
باوەڕێک لەسەر فشاری دەروونی

00:13:27.017 --> 00:13:30.958
هێندە جیاوازیی درووست ئەکات
لە ماوەی ژیانا.

00:13:31.500 --> 00:13:33.702
ئەوە چۆن ئەکەیت بە ئامۆژگاری،

00:13:33.726 --> 00:13:35.869
بۆ نموونە ئەگەر کەسێک
هەڵبژاردنێکی ژیان بکات

00:13:35.893 --> 00:13:39.748
لەنێوان بۆ نمونە، کارێکی پڕ فشاری دەروونی و
کارێکی بێ فشاری دەروونی،

00:13:39.772 --> 00:13:42.429
هیچ گرنگی هەیە کامیان هەڵبژێردرێت؟

00:13:42.453 --> 00:13:44.958
بەشێوەیەکی یەکسان دانایانەیە کە
بۆ کارە پڕ فشاری دەروونییەکە بڕۆیت

00:13:44.982 --> 00:13:47.895
ئەگەر باوەڕت هەبێت کە بتوانیت
بەجۆرێک مامەڵەی لەگەڵکەیت؟

00:13:47.919 --> 00:13:50.179
کێلی: بەڵێ، ئەوەی کە ئەیزانین و
دڵنیاین لێی

00:13:50.203 --> 00:13:52.587
ئەوەیە کە شوێنکەوتنی واتا
باشترە بۆ تەندروستیت

00:13:52.611 --> 00:13:54.191
وەک لە خۆبەدوورگرتن لە نائاسوودەیی.

00:13:54.215 --> 00:13:57.263
بۆیە ئەڵێم بەڕاستی ئەوە
باشترین ڕێگایە بۆ بڕیاردانن

00:13:57.287 --> 00:14:00.010
شوێن ئەوە بکەوە کە واتا درووست ئەکات
لە ژیانتا و

00:14:00.034 --> 00:14:03.091
متمانە بە خۆت بکە بتوانیت مامەڵە
لەگەڵ فشارە دەروونییەکەی دواتریدا بکەیت.

00:14:03.758 --> 00:14:06.130
کریس: زۆر سوپاس بۆتۆ کێلی.
ئەوە زۆر سەرنجڕاکێشە.

00:14:06.154 --> 00:14:08.952
(چەڵەلێدان)