0:00:06.634,0:00:10.947
W 1977 roku fizyk Edward Purcell

0:00:10.947,0:00:12.900
oszacował, że popchnięta bakteria

0:00:12.900,0:00:14.198
oszacował, że popchnięta bakteria

0:00:14.198,0:00:16.947
zatrzyma się w ciągu milionowej części sekundy.

0:00:16.947,0:00:18.992
Przez ten czas przebędzie drogę

0:00:18.992,0:00:21.173
równą szerokości pojedynczego atomu.

0:00:21.173,0:00:23.203
Podobnie jest w przypadku plemnika

0:00:23.203,0:00:24.664
i wielu innych mikrobów.

0:00:24.664,0:00:27.615
Ma to związek z ich małymi rozmiarami.

0:00:27.615,0:00:31.340
Mikroby żyją w świecie nam obcym,

0:00:31.340,0:00:32.704
gdzie przemierzenie kilku centymetrów w wodzie

0:00:32.704,0:00:34.723
jest nie lada sztuką.

0:00:34.723,0:00:37.741
Dlaczego rozmiar ma taki wpływ na pływaka?

0:00:37.741,0:00:39.365
Co sprawia, że świat plemnika

0:00:39.365,0:00:40.765
tak bardzo rózni się

0:00:40.765,0:00:42.621
od świata kaszalota?

0:00:42.621,0:00:44.056
By się tego dowiedzieć,

0:00:44.056,0:00:46.197
trzeba zagłębić się w fizyce płynów.

0:00:46.197,0:00:47.955
Można to sobie wyobrazić następująco:

0:00:47.955,0:00:49.855
załóżmy, że pływasz w basenie.

0:00:49.855,0:00:52.618
Ty i masa cząsteczek wody,

0:00:52.618,0:00:54.356
które przewyższają cię liczebnie

0:00:54.356,0:00:57.152
tysiąc trylionów do jednego.

0:00:57.152,0:00:58.439
Łatwo się przez nie przepchnąć

0:00:58.439,0:01:00.526
wielkiemu ciału,

0:01:00.526,0:01:02.910
ale gdybyśmy byli bardzo mali,

0:01:02.910,0:01:04.626
powiedzmy rozmiaru cząsteczki wody,

0:01:04.626,0:01:06.380
byłoby to jak pływanie

0:01:06.380,0:01:07.965
w basenie pełnym ludzi.

0:01:07.965,0:01:09.792
Zamiast sunąć pomiędzy

0:01:09.792,0:01:11.599
małymi cząsteczkami,

0:01:11.599,0:01:13.557
teraz każda cząsteczka wody

0:01:13.557,0:01:16.069
jest jak inna osoba, obok której [br]trzeba się przepchnąć,

0:01:16.069,0:01:17.736
by gdziekolwiek dotrzeć.

0:01:17.736,0:01:20.979
W 1883 r. fizyk Osborne Reynolds odkrył,

0:01:20.979,0:01:23.102
że istnieje prosta liczba,

0:01:23.102,0:01:26.016
pozwalająca oszacować zachowanie płynów.

0:01:26.016,0:01:27.483
Zwana jest Liczbą Reynoldsa

0:01:27.483,0:01:29.505
i zależy od prostych właściwości,

0:01:29.505,0:01:31.238
na przykład rozmiaru pływaka,

0:01:31.238,0:01:32.529
jego prędkości,

0:01:32.529,0:01:33.598
gęstości i lepkości płynu.

0:01:33.598,0:01:35.649
gęstości i lepkości płynu.

0:01:35.649,0:01:36.905
gęstości i lepkości płynu.

0:01:36.905,0:01:38.744
Oznacza to,

0:01:38.744,0:01:40.742
że stworzenia różnych rozmiarów

0:01:40.742,0:01:42.739
zamieszkują bardzo różne środowiska,

0:01:42.739,0:01:44.708
Z uwagi na duże rozmiary,

0:01:44.708,0:01:46.114
kaszalot zamieszkuje

0:01:46.114,0:01:48.385
świat dużych liczb Reynoldsa.

0:01:48.385,0:01:50.129
Pojedynczym ruchem ogona

0:01:50.129,0:01:52.510
może przepłynąć niesamowity dystans.

0:01:52.510,0:01:54.251
Tymczasem nasze plemniki

0:01:54.251,0:01:56.208
zamieszkują niskie wartości liczby Reynoldsa.

0:01:56.208,0:01:58.381
Jeśli plemnik przestałby poruszać ogonkiem,

0:01:58.381,0:02:00.936
nie minąłby nawet pojedynczego atomu.

0:02:00.936,0:02:03.102
Żeby wyobrazić sobie, [br]jak to jest być plemnikiem,

0:02:03.102,0:02:04.560
trzeba sprowadzić się

0:02:04.560,0:02:06.010
do liczby Reynoldsa.

0:02:06.010,0:02:08.151
Wyobraź sobie, że pływasz [br]w wannie z melasą

0:02:08.151,0:02:09.178
ruszając rękami tak powoli,

0:02:09.178,0:02:12.142
jak minutowa wskazówka zegara

0:02:12.142,0:02:13.596
i już masz pojęcie,

0:02:13.596,0:02:15.614
na jakie przeciwności trafia plemnik.

0:02:15.614,0:02:17.849
Jak mikrobom udaje się gdziekolwiek dotrzeć?

0:02:17.849,0:02:20.186
Niektóre nawet nie próbują.

0:02:20.186,0:02:22.796
Czekają, aż pokarm sam podpłynie.

0:02:22.796,0:02:24.023
Coś jak leniwa krowa,

0:02:24.023,0:02:27.073
która czeka, aż odrośnie trawa pod pyskiem.

0:02:27.073,0:02:29.041
Wiele mikrobów jednak pływa

0:02:29.041,0:02:32.009
i to tu mają miejsce niesamowite adaptacje.

0:02:32.009,0:02:33.469
Jedną ze sztuczek

0:02:33.469,0:02:35.827
jest deformowanie kształtu wiosła.

0:02:35.827,0:02:37.550
Zmyślnie je wyginając,

0:02:37.550,0:02:39.992
tworzą większy opór przy uderzeniu

0:02:39.992,0:02:41.425
niż uderzeniu powrotnym.

0:02:41.425,0:02:44.940
Organizmy jednokomórkowe, jak pantofelek,

0:02:44.940,0:02:45.522
potrafią przebrnąć

0:02:45.522,0:02:47.715
przez natłok cząsteczek wody.

0:02:47.715,0:02:49.777
Jest jeszcze inne genialne rozwiązanie,

0:02:49.777,0:02:52.496
rozwinięte u bakterii i plemników.

0:02:52.496,0:02:54.897
Zamiast machać wiosełkami w przód i w tył,

0:02:54.897,0:02:57.359
zawijają je jak korkociąg.

0:02:57.359,0:02:59.206
Tak jak korkociąg w butelce wina

0:02:59.206,0:03:01.992
zamienia ruch obrotowy na ruch postępowy,

0:03:01.992,0:03:04.829
tak te małe stworzenia skręcają spiralne ogonki,

0:03:04.829,0:03:06.627
by móc poruszać się do przodu

0:03:06.627,0:03:10.255
w środowisku, gdzie woda [br]jest gęsta jak korek.

0:03:10.255,0:03:12.509
Inne strategie są nawet dziwniejsze.

0:03:12.509,0:03:14.531
Niektóre bakterie stosują strategię Batmana.

0:03:14.531,0:03:17.251
Podciągają się za pomocą [br]haków abordażowych.

0:03:17.251,0:03:18.808
Mogą nawet użyć tego haka

0:03:18.808,0:03:21.767
jako procy i wystrzelić się do przodu.

0:03:21.767,0:03:24.219
Inne stosują inżynierię chemiczną.

0:03:24.219,0:03:27.508
H. Pylori to bakteria żyjąca tylko

0:03:27.508,0:03:29.990
w lepkim kwasowym śluzie żołądka.

0:03:29.990,0:03:30.399
Uwalnia substancję chemiczną,

0:03:30.399,0:03:32.721
która rozcieńcza otaczający śluz,

0:03:32.721,0:03:34.674
pozwalając mu przepływać przez osad.

0:03:34.674,0:03:35.678
Może nie będzie to zaskoczeniem,

0:03:35.678,0:03:37.147
że te bakterie odpowiedzialne są

0:03:37.147,0:03:39.058
za wrzody żołądka.

0:03:39.058,0:03:41.280
Jeśli bardzo dokładnie przyjrzymy się

0:03:41.280,0:03:42.984
ciału i otaczającemu światu,

0:03:42.984,0:03:45.112
zauważymy różnorodność [br]mikroskopijnych stworzeń,

0:03:45.112,0:03:47.121
znajdujących sprytne sposoby poruszania

0:03:47.121,0:03:48.777
w trudnej sytuacji.

0:03:48.777,0:03:50.124
Bez tych adaptacji,

0:03:50.124,0:03:52.626
bakterie nigdy nie znalazłyby żywicieli,

0:03:52.626,0:03:55.383
a plemniki nigdy nie dotarłyby [br]do komórek jajowych,

0:03:55.383,0:03:57.546
Nigdy nie mielibyśmy wrzodów żołądka,

0:03:57.546,0:04:00.711
ale też nigdy byśmy się nie urodzili.