Gəlin aşağıdaki çox mərhələli

mexanizmlə gedən reaksiyaya baxaq.

Birinci mərhələdə A üstəgəl BC reaksiyaya 
daxil olaraq AC üstəgəl B əmələ gətirir.

İkinci mərhələdə isə AC D ilə reaksiyaya 
girərək A üstəgəl CD əmələ gətirir.

Əgər biz reaksizyamızın iki mərhələsini

toplasaq,təxmini reaksiya üçün

balanslaşmış tənliyi taparıq.

Beləliklə bütün reaktivləri sol və

məhsulları sağ tərəfə

qoyacağıq.

Və biz görə bilərik ki,AC həm solda
həm də sağdadır,

bua görə də onu ixtisar edə bilərik.

A da həmçinin sol və sağda

var,onu da ixtisar edə bilərik.

Ümumi tənlik BC üstəgəl D bərabərdir

CD şəklində olacaqdır.

Hal-hazırda görürük ki BC və D bizim

reaktivlərimiz B və CD isə

bu təxmini reaksiyanın məhsullarıdır

Reaksiyaya nəzər salsaq A burda əvvəldə

və burda sonda var.

Amma A reaktiv və ya məhsul deyil

A burda katalizaor olmalıdır.

Əlavə olaraq AC də reaktiv və ya məhsul 
deyil.

AC ilk mərhələdə necə alındı və

mexanizmin ikinci mərhələsində

necə istifadə olundu gördünüz.

Yəni AC bu reaksiya üçün aralıq məhsul 
olmalıdır.

Gəlin bu çox mərhələli reaksiya üçün

enerji diaqramına baxaq.

Enerji diaqramı adətən y oxunda
ptensial enerjiyə və

x oxunda isə reaksiya
irəlliləyişinə malikdir.

Beləliklə biz x oxunda irəllilədikcə

reaksiya baş verir.

Enerji diaqramındaki bu xətt bizim

BC və D reaktivlərimizin

enerji səviyyələrini bildirir.

Davam edək,B və C arasındaki rabitəni
göstərək

Və həmçinin bizdə burda D var

Bizim katalizator da həmçinin

reaksiyanın başlanğıcında mövcuddur.

Davam edirəm və bizim 2reaktivin
yuxarısına A yazıram

Enerji diaqramından görə bilərik ki 
bizim 2 əyrimiz var.

Birinci əyri mexanizmin birinci,ikinci isə

iksinci mərhələsinə

uyğundur.

Beləliklə,birinci əyrinin zirvəsi 
mexanizmin

birinci mərhələsi üçün keçid mərhələsidir.

Biz ilk mərhələdə görə bilərik ki,A

katalizatoru BC ilə toqquşur və ya BC ilə

reaksiyaya girərək aralıq AC 
əmələ gətirir.

A BC ilə toqquşmalıdır və keçid
mərhələsində B və C

arasındaki əlaqə qırılır,eyni zamanda,

A və C arasında rabitə formalaşır.

Bizdə hələ də bu əyrinin ən yüksək

nöqtəsində D olacaqdır.

Buraya D yazıram

Bu reaksiyanın baş verməsi üçün,BC ilə

toqquşma zamanı toqquşmanın aktivləşmə
enerjisini aşmağa kifayət qədər kinetik

enerjisi olmalıdır.

Bu enerji diaqramında,aktivləşmə enerjisi

reaktivlər və

keçid mərhələ arsındaki fərqdir,

yəni əyrinin ən yüksək nöqtəsi.

Enerjidəki bu fərq,ilk mərhələ üçün

aktivləşmə enerjisi göstərir,hansı ki

biz bunu Ea1 adlandıracağıq.

Fərz etsək ki,toqquşma aktivləşmə 
enerjisini aşmağa çatacaq

qədər kinetik enerjiyə malikdir,

bizim aralıq məhsul olan AC və B ni 
ala bilərik.

Gəlin davam edək və A ilə C arasında

yaranan rabitəni göstərək.

BEləliklə,bizim 2 əyrimiz arasındaki bu

çökək,aralığın enerji səviyyəsini 
təmsil edir.

Bizim həmçinin B-miz var

Buraya B yazacam.

Və bizdə hələ də D var hansı ki,

heç reaksiyaya daxil olmayıb.

Buraya D yazıram.

Artıq 2ci əyri və ya

və ya mexanizmimizin 2ci mərhələsi üçün
hazırıq.

İkinci mərhələdə AC( aralıq məhsulu) D ilə
reaksiayaya daxil olaraq,

A və CD əmələ gətirir.

Bu 2ci əyrinin zirvəsi,ikinci mərhələ

üçün keçid mərhələsi olacaqdır.

Yəni biz A və C arasındaki rabitə
qırılmasını,eyni zamanda C və D

arasındaki rabitənin əmələə gəlməsini 
göstərə bilərik.

Aralıq enerjisi ilə keçid mərhələsinin

enerjisi arasındaki enerji fərqi,

Ea2 adlandıracağımız mexanizmin

ikinci mərhələsi üçün

aktivləşmə enerjisini göstərir.

Əgər AC və D kifayət qədər kinetik enerji

ilə toqquşsa,CD və A əldə edə bilərik.

Əgər AC və D kifayət qədər enerjii ilə

toqquşsa,biz CD və A ala biləcəyik.