1
00:00:06,413 --> 00:00:08,554
Ben je bang van zwarte katten?

2
00:00:08,566 --> 00:00:11,484
Zou je een paraplu binnen openen?

3
00:00:11,484 --> 00:00:14,654
En wat vind je van het nummer dertien?

4
00:00:14,819 --> 00:00:16,866
Of je er nu in gelooft of niet,

5
00:00:16,866 --> 00:00:19,992
enkele van deze bijgeloven 
zijn je vast niet onbekend.

6
00:00:20,003 --> 00:00:23,851
Hoe komt het dat mensen overal ter wereld

7
00:00:23,851 --> 00:00:25,034
op hout afkloppen

8
00:00:25,041 --> 00:00:28,114
of niet op de barstjes
in de stoep willen lopen?

9
00:00:28,121 --> 00:00:31,511
Hoewel ze niet 
wetenschappelijk gegrond zijn,

10
00:00:31,536 --> 00:00:34,671
hebben veel van deze vreemde, 
specifieke geloven en handelingen

11
00:00:34,687 --> 00:00:38,899
al even vreemde en specifieke oorsprongen.

12
00:00:38,919 --> 00:00:41,436
Omdat bovennatuurlijke
krachten een rol spelen,

13
00:00:41,441 --> 00:00:45,212
is het geen verrassing dat veel bijgeloven
hun oorsprong vonden in religie.

14
00:00:45,237 --> 00:00:50,303
Het nummer 13 komt bijvoorbeeld
van het Bijbelse Laatste Avondmaal,

15
00:00:50,307 --> 00:00:53,516
het avondmaal van Jezus Christus 
en zijn twaalf apostelen

16
00:00:53,516 --> 00:00:57,009
net voor hij opgepakt en gekruisigd werd.

17
00:00:57,023 --> 00:01:02,348
Daardoor dacht men dat 13 mensen 
aan een tafel ongeluk bracht,

18
00:01:02,348 --> 00:01:07,633
wat uiteindelijk uitgroeide tot angst 
voor het nummer in het algemeen.

19
00:01:07,636 --> 00:01:13,724
Nu is angst voor het nummer 13, 
of triskaidekafobie, zo gebruikelijk

20
00:01:13,724 --> 00:01:17,632
dat gebouwen wereldwijd
geen 13de etage hebben,

21
00:01:17,654 --> 00:01:21,589
en het dus van de 12de verdieping
meteen naar de 14de gaat.

22
00:01:21,596 --> 00:01:25,841
Natuurlijk beschouwen velen 
het Laatste Avondmaal als echt gebeurd,

23
00:01:25,852 --> 00:01:29,210
maar andere bijgeloven zijn ontstaan 
uit religieuze tradities

24
00:01:29,210 --> 00:01:32,235
die maar weinig mensen geloven
of zich zelfs herinneren.

25
00:01:32,254 --> 00:01:37,367
Afkloppen zou van de oude
Indo-Europeaanse folklore komen

26
00:01:37,381 --> 00:01:39,724
of mogelijk van een nog ouder volk

27
00:01:39,728 --> 00:01:43,261
dat geloofde dat verschillende
zielen in bomen huisden.

28
00:01:43,731 --> 00:01:46,143
Een boom aanraken
zou bescherming oproepen

29
00:01:46,154 --> 00:01:48,876
of de zegening
van de ziel die er in woont.

30
00:01:49,025 --> 00:01:52,064
En op de een of andere manier
hield deze traditie stand,

31
00:01:52,064 --> 00:01:54,621
lang nadat het geloof
in deze zielen was uitgedoofd.

32
00:01:55,834 --> 00:01:59,937
Veel van de huidige bijgeloven
die je van Rusland tot Ierland terugvindt,

33
00:01:59,963 --> 00:02:03,188
zouden restanten zijn
van de heidense religies

34
00:02:03,188 --> 00:02:05,608
die door het christendom werden vervangen.

35
00:02:05,608 --> 00:02:08,315
Maar niet alle bijgeloven zijn religieus.

36
00:02:08,329 --> 00:02:09,796
Sommige zijn gewoon gebaseerd

37
00:02:09,796 --> 00:02:12,436
op onfortuinlijke
toevalligheden en verbanden.

38
00:02:12,436 --> 00:02:16,326
Veel Italianen zijn bijvoorbeeld
bang voor het nummer 17,

39
00:02:16,342 --> 00:02:22,528
omdat het Romeinse cijfer XVII
een anagram is van het woord VIXI,

40
00:02:22,530 --> 00:02:25,254
wat 'mijn leven was voorbij' betekent.

41
00:02:25,254 --> 00:02:27,455
Het woord voor het cijfer vier

42
00:02:27,455 --> 00:02:30,139
klinkt bijna net als het woord voor 'dood'

43
00:02:30,149 --> 00:02:31,505
in het Cantonees,

44
00:02:31,527 --> 00:02:33,497
maar ook in het Japans

45
00:02:33,516 --> 00:02:36,994
en het Koreaans, 
dat Chinese cijfers gebruikt.

46
00:02:37,005 --> 00:02:40,408
En aangezien het cijfer één klinkt
als het woord voor 'moet',

47
00:02:40,418 --> 00:02:45,258
klinkt het nummer 14 als 'moet dood'.

48
00:02:45,260 --> 00:02:49,498
Liften en internationale hotels 
moeten dus al een pak nummers vermijden.

49
00:02:49,538 --> 00:02:51,155
En geloof het of niet,

50
00:02:51,169 --> 00:02:53,646
sommige bijgeloven zijn zelfs zinvol

51
00:02:53,681 --> 00:02:57,144
of dat waren ze toch tot we
hun oorspronkelijke doel vergaten.

52
00:02:57,930 --> 00:03:02,817
In theatersettings bijvoorbeeld
werden grote geschilderde doeken gebruikt

53
00:03:02,819 --> 00:03:07,385
en verwisseld door de toneelknechten,
die hiervoor fluitsignalen gebruikten.

54
00:03:07,633 --> 00:03:10,931
Als er toevallig iemand anders floot,
kon dit voor ongelukken zorgen.

55
00:03:11,452 --> 00:03:16,222
Het taboe van fluiten achter de set
leeft vandaag echter nog steeds,

56
00:03:16,252 --> 00:03:19,649
terwijl de toneelknechten
nu al lang praten via headsets.

57
00:03:20,236 --> 00:03:26,175
Het aansteken van drie sigaretten
met één en dezelfde lucifer bracht ongeluk

58
00:03:26,175 --> 00:03:31,282
als je soldaat was in de loopgraven, 
want door een lucifer die te lang brandde


59
00:03:31,282 --> 00:03:34,516
kon een vijandige sluipschutter
je misschien spotten.

60
00:03:34,516 --> 00:03:37,568
De meeste rokers hoeven zich hier
geen zorgen meer om te maken,

61
00:03:37,568 --> 00:03:39,486
maar het bijgeloof leeft nog wel.

62
00:03:39,486 --> 00:03:42,316
Waarom houden de mensen dan vast
aan deze vergeten religies,

63
00:03:42,316 --> 00:03:43,486
toevalligheden

64
00:03:43,486 --> 00:03:45,376
en verouderd advies?

65
00:03:45,376 --> 00:03:48,137
Is dat niet volslagen irrationeel?

66
00:03:48,137 --> 00:03:50,077
Nou, ja, maar voor veel mensen

67
00:03:50,077 --> 00:03:54,816
is een bijgeloof meer 
een culturele gewoonte dan religie.

68
00:03:54,816 --> 00:03:59,027
Tenslotte word je niet geboren wetende
dat je niet onder ladders mag lopen,

69
00:03:59,027 --> 00:04:00,717
of binnen fluiten,

70
00:04:00,717 --> 00:04:04,743
maar als ze je dit meegeven
tijdens je opvoeding

71
00:04:04,743 --> 00:04:06,846
zal je het wellicht toch liever niet doen,

72
00:04:06,846 --> 00:04:11,208
zelfs wanneer je begrijpt
dat er je niks zal gebeuren.

73
00:04:11,208 --> 00:04:14,838
En aangezien op hout afkloppen
niet veel moeite vergt,

74
00:04:14,838 --> 00:04:19,946
is het volgen van een bijgeloof vaak 
makkelijker dan er bewust tegenin te gaan.

75
00:04:19,946 --> 00:04:23,696
Daarnaast lijken bijgeloven
soms wel te werken.

76
00:04:23,696 --> 00:04:27,508
Misschien maakte je ooit de winnende goal
toen je je gelukssokken droeg?

77
00:04:27,508 --> 00:04:29,947
Dat is iets puur psychologisch.

78
00:04:29,947 --> 00:04:33,417
De keren dat die sokken je niet
aan een winnend doelpunt geholpen hebben,

79
00:04:33,417 --> 00:04:35,448
zul je je waarschijnlijk amper herinneren.

80
00:04:35,448 --> 00:04:39,008
Maar als je er echt in gelooft, 
kan het je helpen beter te spelen,

81
00:04:39,008 --> 00:04:43,697
omdat je gelooft dat je meer
controle hebt over wat er gebeurt.

82
00:04:43,697 --> 00:04:48,369
Dus in situaties waar die zelfzekerheid 
een verschil kan maken, zoals bij sport,

83
00:04:48,369 --> 00:04:52,569
zijn die bijgeloven nog lang zo gek niet.