1
00:00:06,760 --> 00:00:09,160
Φοβάσαι τις μαύρες γάτες;

2
00:00:09,160 --> 00:00:11,890
Θα άνοιγες ποτέ ομπρέλα σε κλειστό χώρο;

3
00:00:11,890 --> 00:00:15,072
Πώς σου φαίνεται το νούμερο δεκατρία;

4
00:00:15,552 --> 00:00:17,299
Είτε τις πιστεύεις είτε όχι,

5
00:00:17,299 --> 00:00:20,329
μάλλον γνωρίζεις κάποιες
από αυτές τις προλήψεις.

6
00:00:20,669 --> 00:00:23,600
Πώς έγινε και όλοι στον κόσμο

7
00:00:23,600 --> 00:00:25,200
χτυπάνε ξύλο,

8
00:00:25,200 --> 00:00:28,319
ή αποφεύγουν να πατούν
στους αρμούς του πεζοδρομίου;

9
00:00:28,749 --> 00:00:31,711
Παρόλο που δεν έχουν
καμία επιστημονική βάση,

10
00:00:31,711 --> 00:00:35,310
πολλές από αυτές τις παράξενα
ιδιαίτερες πεποιθήσεις και τακτικές

11
00:00:35,310 --> 00:00:39,120
έχουν εξίσου περίεργες
και ιδιαίτερες προελεύσεις.

12
00:00:39,400 --> 00:00:41,850
Εφόσον επιτελούν υπερφυσικούς σκοπούς,

13
00:00:41,850 --> 00:00:45,391
δεν αποτελεί έκπληξη το ότι πολλές 
προλήψεις βασίζονται στη θρησκεία.

14
00:00:45,501 --> 00:00:50,550
Για παράδειγμα, το νούμερο 13 συσχετιζόταν
με το βιβλικό Μυστικό Δείπνο,

15
00:00:50,550 --> 00:00:53,682
όπου ο Χριστός γευμάτισε
με τους δώδεκα μαθητές του

16
00:00:53,682 --> 00:00:57,390
ακριβώς πριν τη σύλληψη και σταύρωσή Του.

17
00:00:57,720 --> 00:01:02,462
Η αρχική ιδέα του ότι είναι κακοτυχία
να υπάρχουν 13 άνθρωποι σε ένα τραπέζι

18
00:01:02,462 --> 00:01:07,852
στη συνέχεια επεκτάθηκε στο να θεωρείται
το 13 κακότυχος αριθμός γενικά.

19
00:01:08,142 --> 00:01:12,821
Τώρα, αυτός ο φόβος του αριθμού 13,
που ονομάζεται τρεις-και-δεκα-φοβία,

20
00:01:12,821 --> 00:01:18,262
είναι τόσο κοινός που σε πολλά κτίρια
παραλείπεται ο δέκατος τρίτος όροφος,

21
00:01:18,262 --> 00:01:21,842
με τα νούμερα να πηγαίνουν από το 12
κατευθείαν στο 14.

22
00:01:22,102 --> 00:01:26,361
Πολλοί θεωρούν αληθινή
την ιστορία του Μυστικού Δείπνου

23
00:01:26,361 --> 00:01:29,360
αλλά άλλες προλήψεις προέρχονται
από θρησκευτικές παραδόσεις

24
00:01:29,360 --> 00:01:32,673
που λίγοι άνθρωποι πιστεύουν ή θυμούνται.

25
00:01:33,033 --> 00:01:37,793
Το χτυπάω-ξύλο θεωρείται ότι πηγάζει
από παραδόσεις των αρχαίων Ινδοευρωπαίων,

26
00:01:37,793 --> 00:01:40,733
ή πιθανώς προγενέστερων ανθρώπων,

27
00:01:40,733 --> 00:01:44,023
οι οποίοι πίστευαν ότι τα δέντρα
ήταν σπίτια διάφορων πνευμάτων.

28
00:01:44,253 --> 00:01:46,677
Το άγγιγμα του δέντρου
θα επικαλούσε την προστασία

29
00:01:46,677 --> 00:01:49,467
ή την ευλογία του πνεύματος μέσα του.

30
00:01:50,107 --> 00:01:51,252
Και κάπως,

31
00:01:51,252 --> 00:01:55,957
αυτή η παράδοση διατηρήθηκε πολύ μετά
την εγκατάλειψη της πίστης στα πνεύματα.

32
00:01:56,197 --> 00:02:00,237
Πολλές προλήψεις, συνηθισμένες σήμερα,
σε χώρες από τη Ρωσία ως την Ιρλανδία

33
00:02:00,237 --> 00:02:03,213
θεωρούνται απομεινάρια
παγανιστικών θρησκειών

34
00:02:03,213 --> 00:02:05,513
που αντικαταστάθηκαν από το Χριστιανισμό.

35
00:02:05,813 --> 00:02:08,693
Αλλά δεν είναι όλες οι προλήψεις
βασισμένες στη θρησκεία.

36
00:02:08,693 --> 00:02:12,753
Μερικές είναι απλώς βασισμένες σε ατυχείς
συμπτώσεις και συσχετισμούς.

37
00:02:13,313 --> 00:02:16,453
Για παράδειγμα, πολλοί Ιταλοί
φοβούνται τον αριθμό 17

38
00:02:16,453 --> 00:02:20,334
επειδή ο Ρωμαϊκός αριθμός XVII
μπορεί να αναγραμματιστεί

39
00:02:20,334 --> 00:02:22,864
έτσι ώστε να σχηματίζεται η λέξη vixi,

40
00:02:22,864 --> 00:02:25,253
που σημαίνει «η ζωή μου τελείωσε».

41
00:02:25,543 --> 00:02:27,754
Παρόμοια, η λέξη για τον αριθμό 4

42
00:02:27,754 --> 00:02:30,494
ακούγεται σχεδόν όμοια
με τη λέξη για το θάνατο

43
00:02:30,494 --> 00:02:32,044
στα Καντονέζικα,

44
00:02:32,044 --> 00:02:34,794
όπως και σε γλώσσες
όπως τα Ιαπωνικά και Κορεάτικα

45
00:02:34,794 --> 00:02:37,025
που έχουν δανειστεί
τους Κινέζικους αριθμούς.

46
00:02:37,705 --> 00:02:41,274
Και εφόσον το νούμερο 1 ακούγεται
επιπλέον σαν τη λέξη «πρέπει»,

47
00:02:41,274 --> 00:02:45,083
το νούμερο 14 ακούγεται
σαν τη φράση «πρέπει να πεθάνει».

48
00:02:45,383 --> 00:02:49,724
Πολλοί τελικά οι αριθμοί προς αποφυγή
σε ασανσέρ και διεθνή ξενοδοχεία.

49
00:02:49,734 --> 00:02:51,414
Και είτε το πιστεύετε είτε όχι,

50
00:02:51,414 --> 00:02:53,994
κάποιες προλήψεις πράγματι έχουν νόημα,

51
00:02:53,994 --> 00:02:57,834
ή τουλάχιστον είχαν μέχρι που ξεχάσαμε
τον αρχικό τους σκοπό.

52
00:02:58,174 --> 00:03:02,735
Για παράδειγμα, τα θεατρικά σκηνικά
αποτελούνταν από μεγάλα υφασμάτινα φόντα,

53
00:03:02,735 --> 00:03:05,375
τα οποία σήκωναν και χαμήλωναν
μηχανικοί σκηνής

54
00:03:05,375 --> 00:03:07,925
που σφύριζαν 
για να συνεννοηθούν μεταξύ τους.

55
00:03:07,925 --> 00:03:11,325
Άσχετα σφυρίγματα άλλων
μπορούσαν να γίνουν αιτία ατυχήματος.

56
00:03:11,325 --> 00:03:16,694
Αλλά το ταμπού του σφυρίγματος
στα παρασκήνια συνεχίζει να υφίσταται,

57
00:03:16,694 --> 00:03:20,546
παρότι οι μηχανικοί σκηνής χρησιμοποιούν
εδώ και πολλά χρόνια ασύρματα ακουστικά.

58
00:03:20,576 --> 00:03:24,345
Με τον ίδιο τρόπο, το άναμμα
τριών τσιγάρων με το ίδιο σπίρτο

59
00:03:24,345 --> 00:03:26,565
μπορούσε πραγματικά 
να προκαλέσει κακή τύχη

60
00:03:26,565 --> 00:03:29,055
αν ήσουν στρατιώτης στα χαρακώματα,

61
00:03:29,055 --> 00:03:31,586
όπου το να κρατήσεις αναμμένο
ένα σπίρτο για πολλή ώρα

62
00:03:31,586 --> 00:03:34,616
μπορούσε να τραβήξει την προσοχή
ελεύθερων σκοπευτών του εχθρού.

63
00:03:34,616 --> 00:03:37,546
Οι περισσότεροι καπνιστές
δεν ανησυχούν πια για σκοπευτές,

64
00:03:37,546 --> 00:03:39,636
αλλά η πρόληψη συνεχίζει να υφίσταται.

65
00:03:39,636 --> 00:03:42,596
Τότε, γιατί οι άνθρωποι προσκολλώνται
σε ξεχασμένες θρησκείες,

66
00:03:42,596 --> 00:03:43,486
συμπτώσεις,

67
00:03:43,486 --> 00:03:45,206
και απαρχαιωμένες συμβουλές;

68
00:03:45,376 --> 00:03:47,617
Δε φέρονται τελείως παράλογα;

69
00:03:48,137 --> 00:03:50,077
Λοιπόν, ναι, αλλά τους περισσότερους,

70
00:03:50,077 --> 00:03:52,086
οι προλήψεις είναι βασισμένες περισσότερο

71
00:03:52,086 --> 00:03:54,616
σε πολιτιστικές συνήθειες
παρά σε συνειδητά πιστεύω.

72
00:03:54,816 --> 00:03:59,067
Στο κάτω κάτω, κανείς δε γεννιέται
αποφεύγοντας να περνά κάτω από σκάλες

73
00:03:59,067 --> 00:04:00,717
ή να σφυρίζει σε κλειστούς χώρους,

74
00:04:00,717 --> 00:04:04,743
όμως αν μεγαλώσεις σε μια οικογένεια που
σε ωθεί να αποφεύγεις αυτά τα πράγματα,

75
00:04:04,743 --> 00:04:06,846
είναι πολύ πιθανό να νιώθεις άβολα,

76
00:04:06,846 --> 00:04:10,908
ακόμα και αν καταλαβαίνεις με τη λογική
ότι τίποτα κακό δε θα συμβεί.

77
00:04:11,208 --> 00:04:14,838
Και αφού κάτι σαν το χτυπάω-ξύλο
δεν απαιτεί μεγάλη προσπάθεια,

78
00:04:14,838 --> 00:04:19,516
είναι συνήθως πιο εύκολο να ακολουθήσεις
την πρόληψη παρά να αντισταθείς συνειδητά.

79
00:04:19,946 --> 00:04:23,496
Εξάλλου, οι προλήψεις
πολύ συχνά φαίνεται πως πιάνουν.

80
00:04:23,696 --> 00:04:27,128
Ίσως θυμάσαι να σκοράρεις
φορώντας τις τυχερές σου κάλτσες.

81
00:04:27,508 --> 00:04:29,947
Αυτό είναι απλά ψυχολογική προκατάληψη.

82
00:04:29,947 --> 00:04:33,417
Είναι πολύ λιγότερο πιθανό να θυμάσαι
όλες τις φορές που απέτυχες

83
00:04:33,417 --> 00:04:35,258
φορώντας τις ίδιες κάλτσες.

84
00:04:35,258 --> 00:04:39,008
Αλλά η πίστη στο ότι θα πιάσει μπορεί
όντως να σε κάνει να παίξεις καλύτερα

85
00:04:39,008 --> 00:04:43,197
επειδή σου δίνει την ψευδαίσθηση
ότι έχεις μεγαλύτερο έλεγχο στα γεγονότα.

86
00:04:43,697 --> 00:04:48,369
Οπότε, σε καταστάσεις όπου η αυτοπεποίθηση
κάνει όλη τη διαφορά, όπως τα αθλήματα,

87
00:04:48,369 --> 00:04:52,838
αυτές οι τρελές προλήψεις μπορεί τελικά
και να μην είναι και τόσο τρελές.