0:00:00.580,0:00:03.850
Hoi, mijn naam is John Green, dit is "Crash Course wereldgeschiedenis" en vandaag

0:00:03.850,0:00:05.580
gaan we het hebben over Jezus.

0:00:05.580,0:00:09.570
Dit is een Romeinse munt van rond de tijd dat Jezus werd geboren in het Romeinse Keizerrijk, en

0:00:09.570,0:00:12.839
Augustus, de keizer, de zoon van God, staat er op.

0:00:12.839,0:00:16.820
Dus, laten we beginnen met het feit dat in 4 voor Christus, 'zoon van God' of in ieder geval

0:00:16.820,0:00:23.640
'zoon van EEN god' zijn niet zo bijzonder was. Maar een arme Jood die

0:00:23.640,0:00:24.699
zoon van God was, dat was nieuws.

0:00:24.699,0:00:26.179
muziek

0:00:26.178,0:00:27.649
muziek

0:00:27.649,0:00:29.118
muziek

0:00:29.118,0:00:30.599
muziek

0:00:30.599,0:00:32.070
muziek

0:00:32.070,0:00:33.539
muziek

0:00:33.539,0:00:37.530
Als je het Christendom wilt begrijpen, moet je beginnen met het jodendom, want Jezus werd geboren als Jood

0:00:37.530,0:00:39.250
en groeide op in de Joodse traditie.

0:00:39.250,0:00:42.479
Hij was een van de vele leraren in die tijd die zijn ideeën verspreidde in de Romeinse provincie Judea

0:00:42.479,0:00:46.409
en hij was onderdeel van een messiaanse traditie die ons helpt te begrijpen waarom men dacht dat hij

0:00:46.409,0:00:49.829
niet alleen een leraar was, maar veel, veel meer.

0:00:49.829,0:00:51.429
Laten we maar eens rechtstreeks naar de Denktank gaan.

0:00:51.429,0:00:54.820
Het volk later de Joden zou worden, was één van de vele stammen die wegvluchtten

0:00:54.820,0:00:59.730
uit een bestaan in de niet erg vruchtbare wereld van Mesopotamië na de

0:00:59.729,0:01:00.689
landbouwrevolutie.

0:01:00.689,0:01:04.939
De Hebreeërs vereerden eerst veel goden en offerden aan hen zodat ze

0:01:04.939,0:01:06.759
mooi weer en geluk zouden brengen.

0:01:06.760,0:01:10.390
Maar uiteindelijk ontwikkelden zij een religie die gevormd werd rond een idee dat leidend zou worden

0:01:10.390,0:01:15.790
voor andere grote westerse godsdiensten. Dat was het monotheïsme: het idee dat er slechts één ware

0:01:15.790,0:01:18.940
god is (of tenminste, dat als er andere goden rondzwerven, dat volledige sufferds zijn).

0:01:18.939,0:01:23.599
De Hebreeërs ontwikkelden een tweede concept dat cruciaal voor hun religie is: het idee

0:01:23.599,0:01:26.229
van het verbond, een afspraak met God.

0:01:26.230,0:01:29.469
De belangrijkste man hierin, de grote voortrekker, was Abraham.

0:01:29.469,0:01:32.408
Niet om dit teveel een les in de Schrift te maken, maar het is wat moeilijk om de Joden te

0:01:32.409,0:01:37.040
begrijpen zonder Abraham te snappen, of Abram, zoals hij bekend was voor hij zijn grote gesprek

0:01:37.040,0:01:39.600
had met God, zoals opgetekend in Genesis 17:

0:01:39.599,0:01:44.539
Toen Abram 90 jaren en 9 was, verscheen de HEER aan Abram, en zei hem,

0:01:44.540,0:01:48.760
Ik ben de God, de Almachtige; wandel voor mij en wees onberispelijk.

0:01:48.760,0:01:51.390
En ik ga een verbond met je aan en dan gebeuren er een hoop coole dingen zoals dat je

0:01:51.390,0:01:54.079
kinderen zult krijgen en je afstammelingen talrijker zullen zijn dan de sterren en dat je

0:01:54.079,0:01:56.689
al het land van Kanaän voor eeuwig zult bezitten, het wordt geweldig.

0:01:56.689,0:02:00.658
Ik citeer trouwens, denktank...Dus God beloofde dat Abram kinderen zou krijgen met zijn vrouw,

0:02:00.659,0:02:04.950
zelfs terwijl de gast al iets van 99 was, maar er was een addertje onder het gras:

0:02:04.950,0:02:10.890
Dit is mijn verbond, dat gij zult houden, tussen mij en u en uw zaad na u;

0:02:10.889,0:02:13.599
Ieder mannelijk kind onder u zal worden besneden.

0:02:13.599,0:02:15.889
Niet voor kinderen onder de 13, Denktank.

0:02:15.889,0:02:20.549
Nou, dat is nog eens veel vragen van een man, zeker van een 99-jarige oude kerel als Abram

0:02:20.550,0:02:22.310
die in een tijd leefde voor algehele verdoving.

0:02:22.310,0:02:26.170
Maar dat waren de voorwaarden voor de deal en in ruil ervoor had God Abraham en zijn

0:02:26.169,0:02:30.869
afstammelingen uitgekozen om een groots rijk te stichten.

0:02:30.870,0:02:31.900
Hier komt de uitdrukking vandaan dat de Joden het uitverkoren volk zijn.

0:02:31.900,0:02:35.039
Dank je wel, Denktank.[br]Dus, een paar belangrijke dingen over deze god:

0:02:35.039,0:02:39.799
1. Singulariteit. Hij - en ik gebruik de mannelijke vorm omdat dat is wat de Hebreeuwse priesters

0:02:39.800,0:02:44.730
gebruiken - wil niet dat je enige god voor Hem plaatst. Hij is ook onvolprezen, heeft altijd

0:02:44.729,0:02:49.229
bestaan, en is zeer persoonlijk - hij kletst met profeten, stuurt sprinkhanen, enzovoorts.

0:02:49.229,0:02:53.539
Maar hij neemt geen stoffelijke vorm aan zoals de Griekse en Romeinse goden. Hij is ook

0:02:53.539,0:02:59.179
betrokken bij de geschiedenis: hij verwoest steden, brengt overstromingen, bepaalt de uitkomst van

0:02:59.180,0:03:02.900
oorlogen en waarschijnlijk van voetbalwedstrijden. Stan, nee! VOETBAL wedstrijden!

0:03:02.900,0:03:06.629
Waarschijnlijk het belangrijkst voor ons vandaag de dag, en zeker het belangrijkst voor Jezus is,

0:03:06.629,0:03:09.090
dat deze god morele en sociale gerechtigheid eist.

0:03:09.090,0:03:13.379
Dus, dit is de god van de Hebreeërs, Jahweh, en ondanks veel ups en downs, is het Joodse

0:03:13.379,0:03:17.829
volk hem meer dan 5700 jaar trouw gebleven, althans

0:03:17.830,0:03:18.739
volgens de Joodse kalender.

0:03:18.739,0:03:23.030
En hij is hen ook trouw gebleven, ondanks dat de Joden bij gelegenheid enigszins een teleurstelling

0:03:23.030,0:03:27.330
voor hem waren, wat leidde tot allerlei ellende en ook tot een traditie van profeten die voor

0:03:27.330,0:03:32.270
God spreken en het volk waarschuwen op het rechte pad te blijven om minder ellende te hebben.

0:03:32.270,0:03:35.819
Dat brengt ons terug naar onze vrienden, de Romeinen.[br]Tegen de tijd dat Jezus geboren werd, was het land

0:03:35.818,0:03:40.000
van de Israëli's onderdeel van het Romeinse rijk als de provincie van Judea.

0:03:40.000,0:03:43.989
Tijdens Jezus geboorte stond Judea onder de controle van Herodes de grote, vooral bekend geworden

0:03:43.989,0:03:48.300
door de bouw van de immense tempel in Jeruzalem, die de Romeinen later zouden vernietigen.

0:03:48.300,0:03:52.219
En tegen de tijd dat Jezus stierf, stond een groter geworden Judea onder het bewind van Herodes Antipater.

0:03:52.219,0:03:54.709
Ook bekend - en dat helpt niet erg - als Herodes.

0:03:54.709,0:03:58.269
Beide Herodussen kregen uiteindelijk hun orders van de Romeinen, en we zien beiden terug op de lijst

0:03:58.269,0:04:02.879
van heersers die de Joden onderdrukten, deels omdat er nooit erg veel godsdienstvrijheid

0:04:02.878,0:04:07.149
heerst in een rijk. Tenzij je , let op...

0:04:07.150,0:04:10.670
De Mongolen bent,

0:04:10.669,0:04:11.348
of de Perzen.

0:04:11.348,0:04:15.098
Zij waren Hellenen en brachten Grieks theater en architectuur en rationalisme.

0:04:15.098,0:04:19.808
En in antwoord op deze Hellenistische invloeden, waren er een heleboel predikers die probeerden

0:04:19.809,0:04:24.849
de Joden terug te laten keren naar de tradities en de goddelijke manieren van het verleden, met inbegrip van de Sadduceeën,

0:04:24.848,0:04:27.478
en de Farizeeën, en de Essenen en de Zeloten.

0:04:27.478,0:04:31.149
En een van deze predikers, die niet lekker in een van deze vier groepen past,

0:04:31.149,0:04:32.338
was Jezus van Nazareth.

0:04:32.338,0:04:37.149
Jezus was een prediker die in Judea zijn boodschap van vrede, liefde en vooral rechtvaardigheid verspreidde

0:04:37.149,0:04:40.918
gedurende de loop van eigenlijk voor zijn tijd gemiddeld lange leven.

0:04:40.918,0:04:46.049
Hij was opmerkelijk charismatisch, en trok een kleine maar ongelooflijk trouwe groep van volgelingen aan

0:04:46.050,0:04:49.770
en er werd gezegd dat hij wonderen verrichtte — hoewel het vermeldenswaard is om op te

0:04:49.769,0:04:51.558
merken dat wonderen niet vreselijk ongebruikelijk waren in die tijd.

0:04:51.559,0:04:56.219
Jezus's boodschap vond met name weerklank bij de armen en vertrapten en de radicalen

0:04:56.218,0:04:58.319
door het anti-autoritaire karakter.

0:04:58.319,0:05:02.189
Hij zei dat het gemakkelijker was voor een kameel om door het oog van een naald te kruipen, dan

0:05:02.189,0:05:06.289
voor een rijk man om in de hemel te komen, hij zei dat de zachtmoedigen gezegend waren, dat de

0:05:06.288,0:05:07.348
de eersten de laatsten zouden zijn —

0:05:07.348,0:05:11.769
Dit was redelijk bedreigend voor de autoriteiten die hem dan ook lieten arresteren, hem berechtten

0:05:11.769,0:05:16.338
en vervolgens executeerden op de manier die destijds gebruikelijk was voor rebellen, kruisiging.

0:05:16.338,0:05:20.749
En ook, om de vraag voor te zijn, kruisigden de Romeinen Jezus omdat hij

0:05:20.749,0:05:26.629
een bedreiging was voor hun gezag. Latere lezingen die zeggen dat de Joden Jezus hebben gedood?

0:05:26.629,0:05:28.099
Zeer ongelukkig. Ook zeer onwaar.

0:05:28.098,0:05:32.639
We gaan niet te discussiëren over Jezus's goddelijkheid, omdat 1. Dit geen theologieles is,

0:05:32.639,0:05:36.728
en 2. ik me zo ongemakkelijk voel door het internetcommentaar dat ik moet

0:05:36.728,0:05:37.088
onmschakelen naar camera 2,

0:05:37.088,0:05:40.468
Hallo daar camera 2, ik ben hier om je eraan herinneren dat 3. Bekvechten over dergelijke dingen,

0:05:40.468,0:05:44.189
zoals over de waarheid van 'the cake is a lie' (uit Portal 2007) levert bijna nooit iets op.

0:05:44.189,0:05:48.849
Plus 4. Wat belangrijk is voor ons is het historische feit dat mensen op dat moment geloofde dat

0:05:48.848,0:05:53.348
Jezus de Messias was, de gezalfde, de zoon van God.

0:05:53.348,0:05:56.688
En ze geloofden dat hij op een dag zou terugkeren om de wereld te verlossen. Dat leidt ons om tot

0:05:56.689,0:05:58.399
twee vragen over het christendom:

0:05:58.399,0:05:59.088
Ten eerste,

0:05:59.088,0:06:02.019
Waarom geloofde deze kleine groep mensen, en

0:06:02.019,0:06:05.389
waarom en hoe is dat geloof zo wijdverspreid geworden?

0:06:05.389,0:06:09.028
Dus waarom zouden mensen geloven dat Jezus de Messias was? Ten eerste, de Joden hadden een lange traditie

0:06:09.028,0:06:12.368
van geloof in een redder die hen zou bijstaan in moeilijke tijden.

0:06:12.369,0:06:16.229
En Judea onder het bewind van Herodes en de Romeinen... zeker een moeilijke tijd.

0:06:16.228,0:06:19.718
En veel van de profetieën over deze Verlosser wijzen naar iemand wiens leven veel lijkt op dat van

0:06:19.718,0:06:24.908
Jezus. Bijvoorbeeld, Jesaja 53 zegt dat de persoon niet zal worden begrepen en worden mishandeld, net

0:06:24.908,0:06:25.680
zoals dat met Jezus gebeurde:

0:06:25.680,0:06:30.749
"Hij werd veracht en verworpen door mannen; een man van Smarten, en vertrouwd met verdriet:

0:06:30.749,0:06:35.939
en als een waarvoor mannen hun gezicht verbergen werd hij veracht; "en wij respecteerden hem niet."

0:06:35.939,0:06:39.539
En veel van de profetieën zoals Daniel 7:14, bijvoorbeeld, legden uit dat wanneer de Messias

0:06:39.538,0:06:43.269
komt er dit fantastische nieuwe, eeuwige Koninkrijk zal zijn.

0:06:43.269,0:06:46.459
En dat moest best goed klinken voor mensen die hun autonomie kwijt

0:06:46.459,0:06:46.709
waren.

0:06:46.619,0:06:50.069
Dus sommige religieuze Joden zagen Jezus in deze profetieën en begonnen ofwel tijdens

0:06:50.069,0:06:53.669
of net na zijn leven te geloven dat hij de Messias was.

0:06:53.668,0:06:57.168
De meesten van hen dachten dat het nieuwe eeuwige Koninkrijk net om de hoek lag, wat waarschijnlijk

0:06:57.168,0:07:01.948
was waarom niemand de de eerste 10-tallen jaren veel schreef over het leven van Jezus, waarna

0:07:01.949,0:07:06.460
het duidelijk was dat we wellicht nog een tijdje moesten wachten op dit briljante nieuwe eeuwige

0:07:06.459,0:07:06.758
Koninkrijk.

0:07:06.759,0:07:10.210
Trouwens, het idee van een Messias was niet uniek voor de Joden in die

0:07:10.209,0:07:13.948
tijd. Zelfs de Romeinen deden eraan mee.[br]Bijvoorbeeld, de Romeinse dichter Vergilius schreef

0:07:13.949,0:07:14.728
over een jongen die:

0:07:14.728,0:07:19.490
"De aarde van onophoudelijke angst zal bevrijden. Hij zal het leven van goden ontvangen en

0:07:19.490,0:07:21.778
helden met goden zien vermengen."

0:07:21.778,0:07:26.329
Klinkt het bekend? Maar Vergilius schreef over keizer Augustus in dat gedicht, niet over Jezus,

0:07:26.329,0:07:28.949
wat opnieuw de overeenkomsten tussen de twee benadrukt.

0:07:28.949,0:07:33.389
Beide worden zonen van God genoemd. Beide geronden om de aarde te verlossen van de angst.

0:07:33.389,0:07:37.889
Maar de een regeerde over het grootste rijk ter wereld;[br]en de ander geloofde dat dat rijk, en de

0:07:37.889,0:07:42.929
wereld, dramatisch zou moeten veranderen. Dus waarom werd de minder rijke en beroemde zoon van

0:07:42.928,0:07:45.038
God veruit de meest invloedrijke?

0:07:45.038,0:07:47.449
Nou, zijn hier drie mogelijke historische redenen:

0:07:47.449,0:07:51.158
Reden #1: De Romeinen gingen door met het slechter maken van dingen voor de Joden.

0:07:51.158,0:07:55.769
In feite, veel slechter voor de Joden, vooral nadat ze in opstand waren gekomen van

0:07:55.769,0:07:59.498
66-73 Na Christus, die niet zo goed afliep.

0:07:59.499,0:08:03.259
Tegen de tijd dat het stof was opgetrokken, hadden de Romeinen had de Tempel verwoest en de Joden

0:08:03.259,0:08:07.038
verbannen uit Judea, en was wat we nu kennen als de Joodse Diaspora begonnen.

0:08:07.038,0:08:10.709
En zonder een tempel of geografische eenheid, moesten de Joden verstevigen wat het

0:08:10.709,0:08:13.978
betekende om Jood te zijn en wat de fundamentele erven van de godsdienst waren.

0:08:13.978,0:08:17.188
Dit dwong de volgelingen van Jezus een besluit te nemen; Gingen ze door met Joods zijn

0:08:17.189,0:08:21.819
en strengere wetten volgen die door de rabbijnen werden ingesteld, of zouden ze

0:08:21.819,0:08:22.479
iets anders worden

0:08:22.478,0:08:25.688
De beslissing hun godsdienst open te stellen voor niet-Joden, mensen die geen deel uitmaakten van het

0:08:25.689,0:08:30.218
verbond, is de centrale reden dat het Christendom een wereldgodsdienst kon worden in plaats van

0:08:30.218,0:08:31.538
alleen een sekte van het jodendom.

0:08:31.538,0:08:35.449
En waarschijnlijk was het ook niet negatief dat de belangrijkste voorstander van blijven aansluiten bij het jodendom Jacobus was,

0:08:35.450,0:08:37.950
Jezus's broer, die werd gedood door de Romeinen.

0:08:37.950,0:08:42.080
Reden #2: Is verwant aan reden nummer 1 en gaat over een kerel genaamd Saul.

0:08:42.080,0:08:45.850
Nee, niet die Saul. Ja, Saul van Tarsus, dank je.

0:08:45.850,0:08:50.120
Saul, kreeg een visioen op weg naar Damascus, werd Paulus en begon de volgelingen van Jezus

0:08:50.120,0:08:53.820
rond de Middellandse Zee te bezoeken en brieven te sturen.

0:08:53.820,0:08:57.900
En het was Paulus die nadrukkelijk verklaarde dat Jezus volgelingen geen Jood hoefden te zijn, dat ze

0:08:57.899,0:09:01.779
niet hoefden te worden besneden of zich aan joodse wetten oen zo hoefden te houden

0:09:01.779,0:09:05.059
Dit opende de sluizen voor duizenden mensen om zich tot deze nieuwe religie te bekeren. En

0:09:05.059,0:09:08.339
iets anders om over Paulus te onthouden is dat hij een Romeins burger was. Wat betekende dat

0:09:08.340,0:09:11.210
Hij vrij kon reizen in het hele Romeinse Rijk.

0:09:11.210,0:09:14.830
Dit gaf hem de mogelijkheid om zijn zaak te bepleiten bij veel verschillende mensen en vergemakkelijkte de

0:09:14.830,0:09:15.820
geografische verspreiding van het christendom.

0:09:15.820,0:09:21.400
Oh, is het tijd voor de open brief? Oke.

0:09:21.399,0:09:23.199
Een open brief, aan de vissen.

0:09:23.200,0:09:27.110
Maar eerst, laat zien wat er vandaag in het geheime vakje zit. Oh, Stan.

0:09:27.110,0:09:32.080
Mijn favoriete album Jesus Christ Superstar, eindelijk verkrijgbaar in mijn

0:09:32.080,0:09:34.400
favoriete formaat, de cassette.

0:09:34.399,0:09:37.970
Heb ik de kleur van mijn shirt afgestemd op Jesus Christ Superstar? Ja.

0:09:37.970,0:09:38.629
Lieve Ichthys,

0:09:38.629,0:09:42.210
Dus: in de eerste eeuw toen het nog steeds super ondergronds en hip was om een Christen

0:09:42.210,0:09:46.910
te zijn, was je een geheim symbool voor Christenen dat werd gebruikt om dat min of meer voor

0:09:46.909,0:09:47.839
de Romeinen te verbergen.

0:09:47.840,0:09:53.030
Ichthys, het Griekse woord voor vis was een acroniem en het was een super slimme manier om over

0:09:53.029,0:09:56.000
religie te praten terwijl niemand dat in de gaten heeft.

0:09:56.000,0:09:58.580
Maar je raadt nooit wat er gebeurde-zelfs in plaatsen waar het is volledig geaccepteerd is om

0:09:58.580,0:10:02.160
over het christendom en te praten en christelijke symbolen te gebruiken, zoals het

0:10:02.159,0:10:02.549
kruis

0:10:02.549,0:10:07.109
heb je een enorme opleving beleefd dankzij de autosticker-industrie.

0:10:07.110,0:10:10.509
Ik bedoel, echt waar, Ichthys, ik heb nog nooit een comeback als dit meegemaakt

0:10:10.509,0:10:12.100
sinds Jezus.

0:10:12.100,0:10:13.330
Groeten, John Green

0:10:13.330,0:10:17.730
En tot slot, het Christendom werd geboren en bloeide in een rijk met een gemeenschappelijke taal die

0:10:17.730,0:10:18.860
de verspreiding ervan mogelijk maakte.

0:10:18.860,0:10:23.180
En cruciaal, het was ook een rijk in verval.[br]Zelfs aan het einde van de eerste eeuw

0:10:23.179,0:10:25.569
na Christus, was Rome al op weg naar de ondergang.

0:10:25.570,0:10:28.980
En voor de gemiddelde persoon, en zelfs voor sommige van de elite, waren de zaken niet zo

0:10:28.980,0:10:32.610
goed als ze geweest waren, in feite ging het zo snel slechter dat je zou kunnen denken dat het einde

0:10:32.610,0:10:33.470
van de wereld nabij was.

0:10:33.470,0:10:36.990
En de Romeinse godsdienst bood geen enkele belofte van een hiernamaals, en een boel kibbelende,

0:10:36.990,0:10:42.680
huilerige goden-sorry als ik aanhangers van de Romeinse godsdienst beledig, maar serieus,

0:10:42.679,0:10:46.620
ze ruziën. Dus ook al werden vroege christenen vervolgd door het Romeinse rijk en soms aan de

0:10:46.620,0:10:50.810
leeuwen en andere dieren gevoerd, de godsdienst bleef groeien, zij het langzaam.

0:10:50.809,0:10:54.899
Maar toen de Romeinse neergang zich voortzette, stond Keizer Constantijn de verering van Jezus toe en

0:10:54.899,0:10:57.419
werd uiteindelijk zelf bekeerd tot het Christendom..

0:10:57.419,0:11:00.729
Vanaf dat moment kwam de religie echt tot bloei. Ik bedoel, Rome was niet wat het vroeger was, maar iedereen

0:11:00.730,0:11:02.440
wilde nog steeds net de keizer worden.

0:11:02.440,0:11:05.200
En al snel genoeg stond er een nieuwe zoon van God op munten.

0:11:05.200,0:11:07.180
Bedankt voor het kijken. Zie je volgende week.

0:11:07.179,0:11:10.929
Crash Course is geproduceerd en geregisseerd door Stan Muller, onze script supervisor is Danica Johnson.

0:11:10.929,0:11:14.949
De show is geschreven door mijn geschiedenisleraar van de middelbare school Raoul Meyer en mezelf en

0:11:14.950,0:11:16.310
ons afbeeldingenteam is Thought Bubble.

0:11:16.309,0:11:19.779
Zoals slechts 62 miljoen van jullie vorige week geraden hebben was de zin van de Week "Chipotle Burrito"

0:11:19.779,0:11:23.279
Als je deze week de zin van de Week wilt raden of een voorstel hebt voor een toekomstige zin, kun je

0:11:23.279,0:11:27.490
dat doen in het commentaar waar je ook vragen kunt stellen over deze video die we

0:11:27.490,0:11:29.180
hopelijk door ons team van historici zullen beantwoorden..

0:11:29.179,0:11:33.779
Bedankt voor het kijken naar Crash Course, en zoals wij in mijn geboortestad zeggen, vergeet niet

0:11:33.779,0:11:35.100
om geweldig te zijn.[br]Ow... weer.