WEBVTT

00:00:01.310 --> 00:00:03.699
Chào, mình là Tony và đây là Every frame a Painting.

00:00:03.699 --> 00:00:08.280
Clip này mình dự định sẽ xong vào ngày của mẹ nhưng lại không kịp.

00:00:08.280 --> 00:00:11.660
Con xin lỗi mẹ nha. Dù sao đi nữa, phim mà hôm nay mình sẽ nói đến là Wolf Children,

00:00:11.660 --> 00:00:13.139
đạo diễn: Mamoru Hosoda.


00:00:13.139 --> 00:00:15.759
Đây là một bộ phim nhẹ nhàng và đáng yêu.


00:00:15.759 --> 00:00:19.230
Nó thắng giải thưởng hàn lâm cùa Nhật - phim hoạt hình hay Nhất 2 năm trước.

00:00:19.230 --> 00:00:23.420
Nếu các bạn chưa xem thì nhớ xem đi nhé. Nhưng clip này mình sẽ không spoil gì đâu.

00:00:23.420 --> 00:00:27.020
Nên dù các bạn chưa xem phim vẫn có thể xem clip này thoải mái.

00:00:27.020 --> 00:00:30.290
Chủ đề mình định nói đến hôm nay là một cảnh đặc biệt trong bộ phim, ngay khúc này đây.


00:00:30.290 --> 00:00:33.000
Nó là một cảnh máy đi ngang theo nhân vật (lateral tracking shot) dài 57 giây.

00:00:33.000 --> 00:00:35.570
Và nó đi theo 2 đứa trẻ này: Ame và Yuki.


00:00:35.570 --> 00:00:38.490
Từ lớp 1 đến lớp 4, và không hề có một lần cắt.

00:00:38.490 --> 00:00:41.989
Ame là đứa trẻ khá cô độc từ lớp 1, trong khi chị của Ame - Yuki,

00:00:41.989 --> 00:00:45.620
lại rất hòa nhập ở trường học. Ta thấy đứa em trai bị bắt nạt, ta thấy chị gái phản ứng lại.


00:00:45.620 --> 00:00:50.020
Ta thấy chị gái học hành đàng hoàng, còn đứa em trai lại hay cúp cua.


00:00:50.020 --> 00:00:53.930
Chỉ thế thôi đấy, nhưng tại sao cảnh này lại tài đến vậy?

00:00:53.930 --> 00:00:59.310
Có vẻ hơi kì, nhưng mình không thể hiểu được cách dùng của cảnh máy lateral tracking shot

00:00:59.310 --> 00:01:03.199
Mình thấy các đạo diễn khác cũng dùng kỹ thuật này, đôi khi nhìn rất nghệ. Nhưng mình không thể

00:01:03.199 --> 00:01:05.199
nghĩ ra cách dùng nó cho đúng.


00:01:05.199 --> 00:01:08.799
Bởi khi phân tích kĩ, lateral tracking shot có vẻ rất kì.


00:01:08.799 --> 00:01:11.880
Nó là cảnh máy mang ít tính chủ quan nhất trong điện ảnh.

00:01:11.880 --> 00:01:15.670
Thậm chí còn là cảnh máy khách quan nhất. Nó không hề cho người xem góc nhìn của nhân vật.

00:01:15.670 --> 00:01:20.350
Và bạn cảm thấy mình như một đấng tối cao nhìn từ trên xuống ấy.

00:01:20.350 --> 00:01:22.110
Nó biểu đạt rất trực tiếp.

00:01:22.110 --> 00:01:24.789
Không hề có chút ẩn ý, vậy người ta dùng nó cho việc gì?


00:01:24.789 --> 00:01:28.569
Hầu hết các nhà làm phim sử dụng nó như một cảnh giới thiệu nhanh.


00:01:28.569 --> 00:01:31.790
Nếu bạn muốn bắt đầu một cảnh và kết thúc theo ý muốn thì dùng cách này khá dễ.

00:01:31.790 --> 00:01:36.430
_Ê, nếu giờ mà lỡ cắt mất ti thì có được đền tiền bảo hộ lao động không nhỉ?

00:01:36.430 --> 00:01:42.300
Đáng buồn là 5 năm vừa qua, những cảnh máy như thế này đã bị vùi dập bởi máy dslr hoặc slider.


00:01:42.300 --> 00:01:46.520
Những cảnh quay tốt trên máy dslr thì lại dùng rất nhiều đến slider


00:01:46.520 --> 00:01:49.210
Nên… Ừ, cách này thấy không ổn rồi.


00:01:49.210 --> 00:01:50.240
Hm, để xem...

00:01:50.240 --> 00:01:52.490
Một trường hợp khác người ta dùng kỹ thuật quay này là trong phim chiến tranh.


00:01:52.490 --> 00:01:57.540
Nếu muốn cho khán giả thấy lực lượng quân đội khủng đến mức nào, lateral tracking shot sẽ rất hữu dụng.


00:01:57.540 --> 00:02:00.309
Khi quay cảnh quân đội dựng trại thì kỹ thuật quay này còn hiệu quả hơn nhiều.


00:02:00.309 --> 00:02:03.269
_ Cái cuộc chiến chết tiệt, cứ như mò kim đáy bể ấy.


00:02:03.269 --> 00:02:05.020
Kỹ thuật quay này cũng okay cho những cảnh quay nhân vật chạy.


00:02:05.020 --> 00:02:07.080
Nhân vật có thể chạy đến định mệnh,


00:02:07.080 --> 00:02:08.610
Chạy đến bên người mình yêu,

00:02:08.610 --> 00:02:09.980
Hoặc đơn giản là chỉ chạy bộ.

00:02:09.980 --> 00:02:11.750
Trời, còn slow motion nữa chứ?

00:02:11.750 --> 00:02:15.080
Hoặc là Tom Cruise?

00:02:15.080 --> 00:02:18.950
Nó cũng hay dùng cho cảnh siêu thị mặc dù mình chả biết tại sao?


00:02:18.950 --> 00:02:22.480
Có thể do nó chán muốn chết như cái Safeway gần nhà mình.

00:02:22.490 --> 00:02:27.200
Đạo diễn Godard đã làm cái cảnh “Tao ghét siêu thị” này rất thành công trong giới điện ảnh.

00:02:27.200 --> 00:02:30.980
Và còn rất nhiều nhà làm phim dùng kỹ thuật này theo kiểu "dùng 1 lần".

00:02:30.980 --> 00:02:34.730
Peter Greenaway dùng nó như một cách để khung hình trông như một bức tranh chuyển động.

00:02:34.730 --> 00:02:37.860
Park Chan dùng cho cảnh hành động tuyệt vời.


00:02:37.860 --> 00:02:43.500
Buster Keaton dùng cho cảnh hài hình thể.

00:02:43.500 --> 00:02:46.620
Scorsese dùng nó cho cảnh xử bắn tập thể.

00:02:46.620 --> 00:02:53.970
Với mình cũng khá thích cái trò đùa nhỏ này trong Toy Story.


00:02:53.970 --> 00:02:56.589
Đối với một số nhà làm phim thì kỹ thuật quay này đã thành chất riêng luôn.

00:02:56.589 --> 00:02:57.549
Stanley Kubrick yêu cách quay này.

00:02:57.549 --> 00:03:00.830
Bời nó cho người xem thấy trực tiếp những gì xảy ra, chứ không phải theo cách mà mình tưởng tượng.

00:03:00.830 --> 00:03:05.750
Trong “Path of Glory” nó cho thấy cuộc chiến kéo dài đăng đẳng bên trong chiến hào.

00:03:05.750 --> 00:03:09.999
Còn trong “The Shining" thì đi đâu cũng có. Nó như là một cách để tạo cảm giác sợ hãi.


00:03:09.999 --> 00:03:14.339
Cảnh vật chung quanh như rất bức bối, ngột ngạt khi bạn nhìn nó theo cách này

00:03:14.339 --> 00:03:17.450
Một người khác cũng dùng tới nó nhiều là Wes Anderson.

00:03:17.450 --> 00:03:21.600
Có thể do nó giống như mấy cái nhà búp bê hay các cuốn sách kể chuyện mà ông ấy thích.


00:03:21.600 --> 00:03:26.579
Nhìn không bao giờ thấy hết vui khi mà cảnh toàn là những màu sắc tươi sáng và các nhân vật lại đi theo kiểu thế này....


00:03:26.579 --> 00:03:29.269
Chả biết nữa, vui vui sao ấy.

00:03:29.269 --> 00:03:33.990
Nhưng phải nói hiếm khi thấy lateral tracking shot dùng cho những cảnh mang tính tình người.

00:03:33.990 --> 00:03:36.899
Nhìn nó không có tí gì thân mật cả!


00:03:36.899 --> 00:03:41.169
Kiểu... dù bạn có cố đến cách mấy, kỹ thuật này chỉ càng xa lánh nhân vật thêm.

00:03:41.169 --> 00:03:44.270
Ngay cả những nhà làm phim vĩ đại cũng biết đến việc này.

00:03:44.270 --> 00:03:50.030
Vậy, làm sao để cái cách quay kém cảm tình này… tình cảm hơn?


00:03:50.030 --> 00:03:52.500
_Em nhận được hoa của anh chứ?

00:03:52.500 --> 00:03:54.699
Đây là cách mà Martin Scorsese đã làm.

00:03:54.699 --> 00:03:58.510
_Không thấy à? Anh gửi rồi mà…

00:03:58.510 --> 00:04:00.609
Không bám theo mà lại ra xa chủ thể.

00:04:00.609 --> 00:04:02.040
_Lát anh gọi lại được không?

00:04:02.040 --> 00:04:07.109
Nó rất kì bời nó hoàn toàn trái lại những gì mà một người đạo diễn được dạy. Nhưng nó lại cực kỳ hiệu quả!

00:04:07.109 --> 00:04:10.199
Nhìn rất là trống trải, buồn bã và cô đơn.

00:04:10.199 --> 00:04:14.010
Và chắc hẳn các bạn cảm thấy tội nghiệp cho anh Travis Bickle này bằng cách đưa anh ta ra khỏi góc nhìn của bạn.


00:04:14.010 --> 00:04:19.890
_Sau đó tôi đã cố gọi điện nhiều lần, nhưng sau cuộc gọi đầu tiên, cô ấy còn chẳng chịu nghe máy.

00:04:19.890 --> 00:04:21.590
Một cảnh khác nữa nhé.

00:04:21.590 --> 00:04:25.340
Đây là cảnh mà đã được công nhận rộng rãi là một cảnh hay nhất trong nền lịch sử điện ảnh.

00:04:25.340 --> 00:04:29.360
Cái hay của cảnh này là nó dài khiếp. Tới tận 9 phút!


00:04:29.360 --> 00:04:32.640
Về cảnh nhân vật chính này cố mang một ngọn nến đang cháy từ đầu này sang đầu kia.


00:04:32.640 --> 00:04:36.450
Chính vì cảnh này chỉ tập trung thị giác vào một nhân vật duy nhất và một nhiệm vụ duy nhất.


00:04:36.450 --> 00:04:39.010
Đạo diễn Tarkovsky chỉ cần để khoành khắc nó tự phơi bày.

00:04:39.010 --> 00:04:42.810
Ta thấy được từng bước đi của nhân vật, từng lần thất bại, từng lần cố gắng.


00:04:42.810 --> 00:04:45.629
Coi cảnh này các bạn sẽ thấy như đang trong trạng thái ngồi thiền tĩnh tâm vì cái độ dài của nó.


00:04:45.629 --> 00:04:50.990
Bởi vì nó khá đơn giản, bạn có thể xem nó như phép ẩn dụ cho bất cứ khó khăn trong cuộc sóng.

00:04:50.990 --> 00:04:53.360
Một ví dụ cho sự đơn giản và thuần khiết.


00:04:53.360 --> 00:04:55.109
Và rồi...

00:05:05.349 --> 00:05:09.850
Mình thực sự nghĩ rằng đây là cách quay chứa nhiều cảm tình nhất trong vòng 5-10 năm vừa qua.


00:05:09.850 --> 00:05:14.010
Để mình chứng minh, hãy xem chuyện gì xảy ra nếu cùng cảnh này nhưng mình vứt cái tracker đi.


00:05:14.010 --> 00:05:16.090
Và chỉ cắt cảnh một cách trực tiếp,

00:05:16.090 --> 00:05:17.850
Hoặc cho nó dissolve,

00:05:17.850 --> 00:05:20.850
Hoặc cho push in,

00:05:20.850 --> 00:05:24.660
Đây là một cái ví dụ mà lateral tracking shot là một thứ quý giá không thể thay thế. 


00:05:24.660 --> 00:05:29.360
Đưa góc máy ra khỏi nhân vật khiến chúng ta cảm thấy buồn hơn vì chúng ta không thể với tay giúp họ.

00:05:29.360 --> 00:05:33.000
Đi từ trái sang phài để nói: thời gian một khi qua đi không thể trở lại..

00:05:33.000 --> 00:05:34.960
Ok, giờ thì trở lại với Wolf Children.

00:05:34.960 --> 00:05:38.820
So với mấy cảnh trước, nó vẫn là một cảnh nhỏ mang nhiều tình người.


00:05:38.820 --> 00:05:41.559
Nó cho thấy Ame và Yuki lớn lên trước mắt bạn.

00:05:41.559 --> 00:05:45.909
Cái riêng của nó là cảnh quay này là một điểu không thể xảy ra.

00:05:45.909 --> 00:05:49.069
Nó không phải trực tiếp mà nó có ẩn ý hẳn hoi

00:05:49.069 --> 00:05:54.190
Nó chỉ có thể khi có sự can thiệp bời phép màu của điện ảnh và trong trường hợp này - nó là animation.

00:05:54.190 --> 00:05:56.540
Máy quay đi tới, rồi lại thụt lùi theo cả chiều không gian và thời gian.


00:05:56.540 --> 00:05:59.890
Và tất cả chỉ để kể cho bạn câu chuyện 2 đứa trẻ này lớn lên.

00:05:59.890 --> 00:06:03.309
Và nếu bạn như mình không thể hiểu được cách dùng lateral tracking shot, 


00:06:03.309 --> 00:06:06.580
Thật tuyệt khi biết là cũng có người khác thực sự hiểu được nó


00:06:06.580 --> 00:06:10.906
Và nó thực sự rất đẩy mạnh ngôn ngữ thị giác.

00:06:10.906 --> 00:06:13.691
Cơ mà, đoạn sau của bộ phim Wolf’s Children này rất dễ thương và tuyệt vời...

00:06:13.691 --> 00:06:16.021
Và thậm chí bạn có thể rơi lệ ở đoạn cuối…

00:06:16.021 --> 00:06:17.841
Và nhấc điện thoại lên để gọi cho người mẹ yêu.

00:06:17.841 --> 00:06:22.791
Nên nhớ xem đi nhé. Mừng ngày của mẹ.

00:06:22.791 --> 00:06:24.981
Người dịch: Nguyễn Lữ Minh Huy

00:06:24.981 --> 00:06:28.911
Phụ đề được thực hiện bởi cộng đồng Amara.org