WEBVTT

00:00:06.414 --> 00:00:08.004
နှစ်ပေါင်း ထောင်ချီကြာအောင်

00:00:08.004 --> 00:00:12.414
ဗြိတိသျှပြည်သူတို့ဟာ ကြေးဝါကို ကိရိယာ
များနဲ့ လက်ဝတ်လက်စားပြုလုပ်ရန် သုံးခဲ့တယ်။

00:00:12.414 --> 00:00:15.060
ပြီးတော့ ကုန်သွယ်ရာတွင် 
ငွေကြေးအဖြစ်လည်း သုံးခဲ့ကြတယ်။

00:00:15.060 --> 00:00:19.100
ဒါပေမဲ့ ဘီစီ ၈၀၀ တစ်ဝိုက်မှာ အဲဒါဟာ
စပြီး ပြောင်းလဲလာပါတော့တယ်၊

00:00:19.100 --> 00:00:25.120
ကြေးဝါရဲ့ တန်ဖိုးကျလာခဲ့လို့ လူထုအုံကြွမှု
စခဲ့ပြီး စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းပေါ်ခဲ့တယ်။

00:00:25.120 --> 00:00:27.646
ဒီနေ့ ကျုပ်တို့က စီးပွားရေ
းကျဆင်းမှုလို့ ခေါ်ကြမှာပါ။

00:00:27.646 --> 00:00:30.646
စီးပွားရေးကျဆင်းမှုကို 
ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေက ဘာတွေလဲ။

00:00:30.646 --> 00:00:34.506
စီးပွားရေး ပညာရှင်တွေ ဒီမေးခွန်းကို 
ငြင်းခုန်လာခဲ့ကြတာ ကြာလှပါပြီ၊

00:00:34.506 --> 00:00:36.546
ကောင်းတဲ့ အကြောင်းရင်း ရှိခဲ့ပါတယ်။

00:00:36.546 --> 00:00:40.226
စီးပွားရေးကျဆင်းမှု ဆိုတာ နိုင်ငံရဲ့
စီးပွားရေး အနည်းငယ်ကျဆင်းမှု ဖြစ်နိုင်ကာ

00:00:40.226 --> 00:00:42.596
လချီကြာနိုင်တာမျိုး ဖြစ်နိုင်သလို

00:00:42.596 --> 00:00:47.406
ရေရှည်သဘော ဆောင်ပြီး တစ်ကမ္ဘာလုံးကို
နှစ်များစွာကြာအောင် ဒုက္ခပေးနိုင်သလို၊

00:00:47.406 --> 00:00:49.446
ပုံစံနဲ့ကာလ အမျိုးမျိုး ရှိနိုင်ပါတယ်။

00:00:49.446 --> 00:00:52.076
ဒီကိစ္စမျိုးမှာ ပြဿနာကို 
ပိုပြီး ခက်ခဲရှုပ်ထွေးလာစေတာက

00:00:52.076 --> 00:00:55.026
စီးပွားရေးရဲ့အခြေအနေနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့
အကြောင်းအရာ များလွန်းပြီး

00:00:55.026 --> 00:00:59.026
အထူးဖြစ်ခဲ့တဲ့ အကြောင်းရင်းကို 
လက်ညှိုးထိုးပြရန် မလွယ်ကူတတ်ပါ။

00:00:59.026 --> 00:01:01.666
ထုံးစံအတိုင်း အကြီးစား ကားချပ်ပုံမှ
စပြီး လေ့လာကြရပါတယ်၊

00:01:01.666 --> 00:01:04.776
ယေဘုယျအားဖြင့် ပစ္စည်းပေးသွင်းမှုနဲ့
ဝယ်လိုအား အကြားမှာ

00:01:04.776 --> 00:01:07.636
ကွာဟချက်က အနှုတ်လက္ခဏာ ဆောင်လာရင်
စီးပွားရေး ကျဆင်းတတ်တယ်။

00:01:07.636 --> 00:01:10.356
လူတွေက ဝယ်ချင်ကြတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေနဲ့

00:01:10.356 --> 00:01:14.256
ထုတ်လုပ်ကြသူတို့က ကမ်းလှမ်းနိုင်ကြတဲ့
ထုတ်ကုန်များနဲ့ ဝန်ဆောင်မှု မမျှတမှုပါ။

00:01:14.256 --> 00:01:19.966
အဲဒါနဲ့ ကုန်စည်များနဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေ အဆ
မတန် ဈေးတက်လျက် စီးပွားရေး ကျဆင်းလာရတယ်။

00:01:19.966 --> 00:01:23.156
စီးပွားရေးတစ်ခုခုရဲ့ ပေးသွင်းမှုနဲ့
ဝယ်လိုအား အကြားက အချိုးအဆကို

00:01:23.156 --> 00:01:27.236
ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှုန်းနဲ့ အတိုးနှုန်းက
ထင်ဟပ်ပေးပါတယ်။

00:01:27.236 --> 00:01:31.686
ကုန်စည်များနဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေ ဈေးတက်လာရင်
ငွေကြေးဖောင်းပွမှု ကြုံရတယ်။

00:01:31.686 --> 00:01:35.080
ဒါကို နောက်တစ်မျိုး ရှင်းပြရရင်
ငွေရဲ့ တန်ဖိုး ကျဆင်းလာခြင်းပါပဲ။

00:01:35.080 --> 00:01:38.950
ဒါပေမဲ့၊ ငွေကြေးဖောင်းပွမှု ဆိုတာ
မကောင်းဘူးလို့ တစ်ထစ်ချ ပြောမရနိုင်ပါ။

00:01:38.950 --> 00:01:43.570
ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှုန်း နိမ့်ရင် စီးပွား
ရေးကို အားပေးမြှင့်တင်ပေးတယ်လို့ ယူဆကြတယ်။

00:01:43.570 --> 00:01:46.770
ဒါပေမဲ့ ဝယ်လိုအား မမြင့်မားချိန်မှာ
ငွေကြေးဖောင်းပွမှု မြင့်နေခြင်းက

00:01:46.770 --> 00:01:52.520
စီးပွားရေး ပြဿနာတွေကို ဖန်တီးပေးနိုင်သလို
စီးပွားရေးကျဆင်းရေးဆီ ရှေ့ရှုနိုင်တယ်။

00:01:52.520 --> 00:01:54.020
အတိုးနှုန်းတွေ ကျတော့

00:01:54.020 --> 00:01:58.390
လူတွေနဲ့ ကုမ္ပဏီတွေက ငွေကိုချေးယူကြရင်
ပေးရမယ့် နှုန်းကို ပြပါတယ်။

00:01:58.390 --> 00:02:01.600
အကြွေးကို မပေးဆပ်သရွေ့ ချေးယူသကနေပြီး
ငွေကို ချေးပေးသူအား

00:02:01.600 --> 00:02:05.590
နှစ်စဉ် ပေးရတဲ့ နှစ်စဉ်
အတိုးနှုန်းအဖြစ် ပြသလေ့ ရှိကြပါတယ်။

00:02:05.590 --> 00:02:09.180
အတိုးနှုန်း နိမ့်နေမှုက ကုမ္ပဏီများအနေနဲ့
ငွေကို ပိုပြီး ချေးယူနိုင်ကြလို့

00:02:09.180 --> 00:02:12.490
စီမံကိန်းတွေထဲကို ပိုပြီး 
ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနိုင်မှာကို ဆိုလိုပါတယ်။

00:02:12.490 --> 00:02:17.290
မြင့်မားတဲ့ အတိုးနှုန်းတွေကျတော့၊ 
ထုတ်လုပ်မှု စရိတ်နဲ့ စားသုံးမှုစရိတ်

00:02:17.290 --> 00:02:19.565
တိုးလာစေလို့ စီးပွားရေးကို နှေးလာစေတယ်။

00:02:19.565 --> 00:02:22.555
ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှင့်အတိုးနှုန်း
အတက်အကျတွေဟာ

00:02:22.555 --> 00:02:25.385
စီးပွားရေးရဲ့ကျန်းမာရေးကို 
ထိုးထွင်းသိမြင်စေနိုင်တယ်၊

00:02:25.385 --> 00:02:29.385
ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို တက်ကျမှုရဲ့ မူလ
အကြောင်းရင်းတွေက ဘာတွေလဲ။

00:02:29.385 --> 00:02:33.035
အထင်ရှားဆုံး အကြောင်းရင်းတွေက
သဘာဝ ကပ်ဘေး၊ စစ်ပွဲ၊

00:02:33.035 --> 00:02:35.717
ပထဝီနိုင်ငံရေးအချက်များတို့လို့
ထင်ရှားတဲ့ အရာတွေပါ။

00:02:35.717 --> 00:02:37.237
ဥပမာ၊ ငလျင်ကြုံရရင်၊

00:02:37.237 --> 00:02:42.247
ရေနံလို အရေးကြီးတဲ့ ကုန်စည် ထုတ်လုပ်ရေး
အခြေခံအဆောက်အအုံတွေကို ဖျက်ဆီးပစ်နိုင်တယ်။

00:02:42.247 --> 00:02:47.557
အဲဒါက စီးပွားရေးထဲကို ရေနံပေးသွင်းကြသူ
တို့အား ဈေးမြှင့်လာစေလို့

00:02:47.557 --> 00:02:51.695
ဝယ်လိုအားကို ထိုးနှက်လျက် 
စီးပွားရေးကျဆင်းမှုကို ဖြစ်စေနိုင်တယ်။

00:02:51.695 --> 00:02:55.624
ဒါပေမဲ့ တချို့ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုတွေဟာ
စီးပွားရေး တိုးတက်နေချိန်မှာ ဖြစ်တတ်တယ်-

00:02:55.624 --> 00:02:59.044
စီးပွားရေး တိုးတက်မှု ကိုယ်၌ကိုက
အကြောင်းရင်း ဖြစ်နိုင်တယ်။

00:02:59.044 --> 00:03:03.344
ဈေးကွက်ကို တိုးချဲ့ရန် အားထုတ်မှုတွေ အဆင့်
တဆင့်တွင် မတည်ငြိမ်တဲ့ အခြေအနေမျိုးကို

00:03:03.344 --> 00:03:06.608
ဖန်တီးပေးနိုင်တယ်လို့ တချို့ စီးပွားရေး
ပညာရှင်များက ယုံကြည်ကြတယ်။

00:03:06.608 --> 00:03:10.548
ဥပမာ၊ ကော်ပိုရေးရှင်းများနဲ့ စားသုံးသူ
တို့ဟာ ငွေကို တိုးတိုးချေးယူကြလျက်

00:03:10.548 --> 00:03:14.828
စီးပွားရေး တိုးတက်နေတော့ ပြဿနာတွေကို
သူတို့ ကိုင်တွယ်နိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ကြတယ်။

00:03:14.828 --> 00:03:18.041
ဒါပေမဲ့ စီးပွားရေးဟာ 
သူတို့ထင်သလို တိုးတက်မလာခဲ့ဘူး။

00:03:18.041 --> 00:03:21.341
သူတို့ဟာ သူတို့ စီမံခဲ့တာထက်
ပိုပြီး အကြွေးတင် ကျန်ရစ်ခဲ့နိုင်ကြတယ်။

00:03:21.341 --> 00:03:25.271
အဲဒါကိုပြန်ဆပ်ဖို့အတွက် သူတို့ဟာ ဒီ့ပြင်
လုပ်ငန်းများထဲမှ ငွေကြေးကို နှုတ်ယူကြလို့

00:03:25.271 --> 00:03:27.471
စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေ ကျဆင်းလာကြမယ်။

00:03:27.471 --> 00:03:30.391
စိတ်ထဲကခံစားမှုတွေကပါ စီးပွားရေးကို
ကျဆင်းစေနိုင်ပါတယ်။

00:03:30.391 --> 00:03:34.551
စီးပွားရေး ကျဆင်းလာမယ်လို့ ယုံကြည်စိတ်ကိုက
လူတွေကို ရင်းနှီးမှုတွေ ငွေသုံးမှုတွေကို

00:03:34.551 --> 00:03:38.550
ဟန့်တားစေခြင်းဖြင့် 
စီးပွားရေး ကျဆင်းသွားနိုင်တယ်။

00:03:38.550 --> 00:03:41.850
ထုတ်လုပ်သူတွေက အဲဒါကိုတုန့်ပြန်လျက်
လုပ်ငန်းစရိတ်တွေကို ဖြတ်တောက်ရင်း

00:03:41.850 --> 00:03:44.930
ဝယ်လိုအားကျမှာကို 
ကာကွယ်ဖို့ ကြိုးပမ်းနိုင်ကြတယ်။

00:03:44.930 --> 00:03:49.810
အဲဒါက ကုန်ကျစရိတ် ဖြတ်တောက်မှုက
လစာကို ဖြတ်တောက်ပစ်မှာမို့

00:03:49.810 --> 00:03:52.800
ဝယ်လိုအားကို ပိုလို့ကို နိမ့်ကျလာစေပါမယ်။

00:03:52.800 --> 00:03:57.610
စီးပွားရေးကျဆင်းမှုကို ကာကွယ်ရန် ချမှတ်
ထားတဲ့ မူဝါဒက ကျဆင်းဖို့ ပံ့ပိုးနိုင်တယ်။

00:03:57.610 --> 00:04:01.740
ခက်ခဲတဲ့ အချိန်ကာလမျိုးမှာ အစိုးရနဲ့ ဗဟို
ဘဏ်တွေက ငွေတွေကို ပိုပြီး ပုံနှိပ်ကြတယ်၊

00:04:01.740 --> 00:04:05.500
အသုံးစရိတ်တိုးမြှင့်ရင်း ဗဟိုဘဏ်
အတိုးနှုန်းကို လျှော့ပေးကြတယ်။

00:04:05.500 --> 00:04:08.960
အသေးစား ငွေချေးသူတို့က သူတို့ရဲ့ 
အတိုးနှုန်းကို လျှော့ချနိုင်ကြတယ်။

00:04:08.960 --> 00:04:12.320
ငွေချေးရတာကို သက်သာစေခြင်းဖြင့်
လူတွေ ပိုပြီး သုံးစေရန် ဖြစ်ပါတယ်။

00:04:12.320 --> 00:04:15.880
ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို မူဝါဒတွေ အကျိုးဖြစ်မလာလို့
နောက်ဆုံးတွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု

00:04:15.880 --> 00:04:18.822
အလွန်အကျွံ မြင့်မလာစေရန်
ပြောင်းပြန် ပြန်ပြီး လုပ်ကြရတတ်ပါတယ်။

00:04:18.822 --> 00:04:23.272
ပြည်သူတို့က ဈေးပေါလွန်းတဲ့ ချေးငွေကို
အားကျလာတာကို အစိုးရက အားပေးရင်

00:04:23.272 --> 00:04:25.202
စီးပွားရေးကျဆင်းမှု ရင်ဆိုင်ရနိုင်ပါတယ်။

00:04:25.202 --> 00:04:29.442
ဗြိတိန်နိုင်ငံထဲက 
ကြေးဝါ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုဟာ

00:04:29.442 --> 00:04:33.256
သံကိုသုံးပြီး လယ်ယာနဲ့ စားနပ်ရိက္ခာ ထုတ်
လုပ်မှုကို တော်လှန်လျက် အဆုံးသတ်ခဲ့တယ်။

00:04:33.256 --> 00:04:35.416
ဒီနေ့ ဈေးကွက်တွေဟာ
ပိုပြီးရှုပ်ထွေးကြပါတယ်၊

00:04:35.416 --> 00:04:39.166
ဒီနေ့တွင် စီးပွားရေးကျဆင်းမှုတွေကို
နားလည်ဖို့ ပိုလို့ကို ခဲယဉ်းလာစေပါတယ်။

00:04:39.166 --> 00:04:43.486
ဒါပေမဲ့ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုတိုင်းဟာ 
ဒေတာ အသစ်တွေကို ပေးနိုင်လို့ အနာဂတ်တွင်

00:04:43.486 --> 00:04:46.864
စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုကို ပိုမိုထိရောက်စွာ
တုံ့ပြန်လာနိုင်ကြမှာပါ။