WEBVTT

00:00:01.619 --> 00:00:03.089
10 năm trước,

00:00:03.089 --> 00:00:06.897
tôi đã nhận được một cuộc điện thoại
làm thay đổi cuộc đời tôi.

00:00:06.897 --> 00:00:10.849
Lúc đó, tôi là bác sĩ tim mạch
tại UCLA,

00:00:10.849 --> 00:00:14.286
chuyên ngành kỹ thuật hình ảnh tim.

00:00:14.286 --> 00:00:19.815
Cuộc gọi đến từ một bác sĩ thú y 
ở Sở Thú Los Angeles.

00:00:19.815 --> 00:00:22.469
Một con đười ươi cái già

00:00:22.469 --> 00:00:25.292
đã thức dậy với gương mặt ủ rũ


00:00:25.292 --> 00:00:28.628
và các bác sĩ thú y lo rằng
nó bị đột quỵ.

00:00:28.628 --> 00:00:31.653
Họ muốn tôi đến sở thú


00:00:31.653 --> 00:00:33.601
và chụp hình tim của nó

00:00:33.601 --> 00:00:37.291
để tìm ra nguyên nhân 
có thể đã gây ra điều đó.

NOTE Paragraph

00:00:37.291 --> 00:00:40.929
Để làm rõ, các sở thú ở Bắc Mĩ
được cung cấp


00:00:40.929 --> 00:00:45.058
các bác sĩ thú y với bằng cấp cao

00:00:45.058 --> 00:00:49.727
và chăm sóc các bệnh nhân thú vật
một các xuất sắc.

00:00:49.727 --> 00:00:53.813
Nhưng đôi khi, họ cũng liên lạc với
cộng đồng bác sĩ con người,

00:00:53.813 --> 00:00:58.414
đặc biệt là để tham khảo
kiến thức chuyên ngành,

00:00:58.414 --> 00:01:04.233
và tôi là một trong các y sĩ may mắn
được mời đến để giúp.

00:01:04.233 --> 00:01:10.736
Tôi đã có cơ hội
loại bỏ khả năng đột quỵ ở con đười ươi

00:01:10.736 --> 00:01:16.800
và bảo đảm rằng con tinh tinh
không bị rách động mạch chủ,

00:01:16.800 --> 00:01:21.587
chẩn đoán tâm thu / tâm trương
cho con vẹt,

00:01:21.587 --> 00:01:29.056
bảo đảm rằng màng ngoài tim 
của con sư tử biển không bị viêm,

00:01:29.056 --> 00:01:33.314
và trong bức ảnh này, tôi đang nghe
nhịp tim của một con sư tử

00:01:33.314 --> 00:01:36.931
sau một quy trình cứu mạng được hợp tác

00:01:36.931 --> 00:01:39.848
cùng các bác sĩ thú y và y sĩ

00:01:39.848 --> 00:01:44.165
khi chúng tôi rút 700cc chất lỏng 
khỏi một bao

00:01:44.165 --> 00:01:48.569
chứa quả tim của con sư tử đó.

00:01:48.569 --> 00:01:53.382
Và quy trình này, mà tôi đã làm 
trên nhiều bệnh nhân,

00:01:53.382 --> 00:02:02.733
là đồng nhất, chỉ có điểm khác biệt 
là bộ vuốt và cái đuôi.

NOTE Paragraph

00:02:02.733 --> 00:02:09.124
Phần lớn thời gian, tôi làm việc ở
Trung Tâm Y Học UCLA với các y sĩ,

00:02:09.124 --> 00:02:14.158
thảo luận các triệu chứng
và chẩn đoán và chữa trị

00:02:14.158 --> 00:02:17.599
cho các bệnh nhân của tôi,

00:02:17.599 --> 00:02:20.677
nhưng đôi khi, tôi làm việc
ở Sở Thú Los Angeles

00:02:20.677 --> 00:02:26.122
với các bác sĩ thú y, thảo luận
các triệu chứng và chẩn đoán và chữa trị

00:02:26.122 --> 00:02:28.748
cho các thú vật bị bệnh của họ.

00:02:28.748 --> 00:02:33.841
Và thỉnh thoảng, trong cùng một ngày,

00:02:33.841 --> 00:02:37.620
tôi làm việc ở cả
Trung Tâm Y Học UCLA

00:02:37.620 --> 00:02:40.523
và ở Sở Thú Los Angeles.

00:02:40.523 --> 00:02:46.861
Và đây là điều đã trở nên
rất rõ ràng với tôi.

00:02:46.861 --> 00:02:51.167
Các y sĩ và bác sĩ thú y
về cơ bản chăm sóc

00:02:51.167 --> 00:02:56.337
cùng các căn bệnh ở cả các 
bệnh nhân và thú vật:

00:02:56.337 --> 00:03:00.850
sung huyết, u não,

00:03:00.850 --> 00:03:09.101
bệnh bạch cầu, tiểu đường, viêm khớp, 
ALS, ung thư vú,

00:03:09.101 --> 00:03:14.241
và cả những hội chứng tâm thần
như trầm cảm, lo lắng,

00:03:14.241 --> 00:03:20.788
cưỡng bách, rối loạn ăn uống, 
và tự gây thương tích.

NOTE Paragraph

00:03:20.788 --> 00:03:23.666
Bây giờ, tôi phải thú nhận một việc.

00:03:23.666 --> 00:03:30.515
Mặc dù tôi học sinh lý học đối chiếu
và sinh học tiến hóa

00:03:30.515 --> 00:03:32.598
bậc cử nhân

00:03:32.598 --> 00:03:37.136
Tôi thậm chí đã viết bài luận văn
tốt nghiệp về thuyết của Darwin

00:03:37.136 --> 00:03:39.856
tìm hiểu về sự trùng lặp rõ rệt

00:03:39.856 --> 00:03:42.592
giữa sự mất trật tự của động vật
và con người,

00:03:42.592 --> 00:03:48.311
nó giống như một hồi chuông
thức tỉnh cho tôi vậy.

00:03:48.311 --> 00:03:52.799
Vì thế tôi bắt đầu tự hỏi,
với những sự tương đồng kia,

00:03:52.799 --> 00:03:58.317
tại sao chưa bao giờ tôi nghĩ
đến việc làm bác sĩ thú y

00:03:58.317 --> 00:04:00.844
hoặc tư vấn chuyên môn thú y,

00:04:00.844 --> 00:04:05.173
nhờ vào kiến thức về người?

00:04:05.173 --> 00:04:11.324
Tại sao tôi, cũng như tất cả đồng nghiệp 
và bạn bè trong ngành y tôi từng hỏi,

00:04:11.324 --> 00:04:16.667
chưa bao giờ tham dự một buổi
hội thảo thú y nào?

00:04:18.327 --> 00:04:24.443
Tại sao những thứ này lại
đáng ngạc nhiên thế?

00:04:24.443 --> 00:04:30.588
Ý tôi là, nhìn đi, mỗi một bác sĩ
đều chấp nhận sự liên hệ về mặt sinh học

00:04:30.588 --> 00:04:33.488
giữa động vật và con người.

00:04:33.488 --> 00:04:38.257
Mỗi một thứ thuốc chúng tôi kê hoặc
bản thân từng dùng

00:04:38.257 --> 00:04:40.891
hoặc tự kê cho gia đình mình

00:04:40.891 --> 00:04:44.471
đều đã từng được thử nghiệm trên động vật.

NOTE Paragraph

00:04:44.471 --> 00:04:46.227
Nhưng có thứ gì đó rất khác

00:04:46.227 --> 00:04:52.832
trong việc chữa bệnh cho động vật
hoặc một chứng bệnh trên người

00:04:52.832 --> 00:04:56.777
và chứng tắc nghẽn tim của động vật

00:04:56.777 --> 00:05:03.324
hoặc là bệnh tiểu đường và ung thư vú.

00:05:03.324 --> 00:05:05.955
Có lẽ một vài sự bất ngờ

00:05:05.955 --> 00:05:09.539
đến từ việc thế giới ngày càng bị chia cắt

00:05:09.539 --> 00:05:13.423
giữa thành thị và nông thôn.

00:05:13.423 --> 00:05:16.121
Bạn biết đấy, chúng ta nghe về 
những đứa trẻ thành thị;

00:05:16.121 --> 00:05:20.192
chúng nghĩ rằng len mọc trên cây

00:05:20.192 --> 00:05:24.256
hoặc phô mai thì được trồng.

00:05:24.256 --> 00:05:26.989
Bệnh viện cho người bây giờ,

00:05:26.989 --> 00:05:33.800
ngày càng được biến tấu
thành thánh đường hào nhoáng của kĩ thuật.

00:05:33.810 --> 00:05:38.717
Và việc này tạo ra một khoảng cách tâm lí
giữa các bệnh nhân con người,

00:05:38.717 --> 00:05:41.437
những người được chữa trị ở đó

00:05:41.437 --> 00:05:45.934
và bệnh nhân động vật mắc bệnh đang sống
ở các đại dương

00:05:45.934 --> 00:05:49.452
và nông trại hoặc rừng.

NOTE Paragraph

00:05:49.452 --> 00:05:54.561
Nhưng tôi nghĩ có một lý do 
tiềm ẩn hơn.

00:05:54.561 --> 00:06:01.294
Bác sĩ và các nhà khoa học, chúng ta
chấp nhận rằng giống nòi chúng ta,

00:06:01.294 --> 00:06:05.035
Homo sapiens, chỉ là một loài,

00:06:05.035 --> 00:06:10.506
chẳng khác biệt gì hơn 
những loài khác.

00:06:10.506 --> 00:06:15.522
Nhưng từ tận đáy lòng, chúng ta
lại không tin vào điều đó.

00:06:16.572 --> 00:06:20.866
Tôi cảm nhận được điều này khi nghe
nhạc Mozart

00:06:20.866 --> 00:06:26.266
hoặc ngắm nhìn các bức ảnh của người máy
thăm dò sao Hỏa trên MacBook.

00:06:26.266 --> 00:06:31.812
Tôi cảm nhận được một chút
sự lỗi lạc của nhân loại,

00:06:31.812 --> 00:06:36.370
mặc dù tôi nhận thấy sự tách biệt
mang tính khoa học như cái giá

00:06:36.370 --> 00:06:42.746
cho việc tự cho bản thân mình 
là giống loài kiệt xuất.

00:06:42.746 --> 00:06:45.979
À, dạo này tôi đang cố gắng.

00:06:45.979 --> 00:06:50.441
Dạo này, khi tôi thấy một bệnh nhân
tôi luôn hỏi

00:06:50.441 --> 00:06:55.283
các bác sĩ thú y biết cái gì về vấn đề này
mà tôi không biết?

00:06:55.283 --> 00:07:00.745
Và, có chăng tôi sẽ chăm sóc bệnh nhân
của tôi tốt hơn

00:07:00.745 --> 00:07:05.918
nếu tôi coi họ như động vật bị ốm?

NOTE Paragraph

00:07:07.858 --> 00:07:12.095
Sau đây là một vài ví dụ
cho thứ liên hệ hay ho

00:07:12.095 --> 00:07:16.057
mà kiểu tư duy này đã dẫn dắt tôi đến.

00:07:16.057 --> 00:07:18.894
Sự trụy tim do sợ hãi.

00:07:18.894 --> 00:07:21.398
Vào khoảng năm 2000,

00:07:21.398 --> 00:07:28.898
các bác sĩ tim mạch "phát hiện" ra
sự trụy tim do kích động.

00:07:28.898 --> 00:07:34.000
Nó được mô tả trong trường hợp của một
ông bố đánh bài thua sạch tiền túi

00:07:34.000 --> 00:07:37.152
chỉ với một lần đổ xúc xắc,

00:07:37.152 --> 00:07:41.823
trong trường hợp của một cô dâu
bị bỏ rơi ở thánh đường.

00:07:41.823 --> 00:07:46.464
Nhưng thì ra là, sự chẩn đoán
cho người kiểu "mới" này

00:07:46.464 --> 00:07:50.939
không mới cũng chẳng hoàn toàn "người".

00:07:50.939 --> 00:07:56.867
Các bác sĩ thú y đã chẩn đoán, 
chữa trị và thậm chí phòng ngừa

00:07:56.867 --> 00:08:00.746
triệu chứng do kích động trên động vật,

00:08:00.746 --> 00:08:06.650
từ khỉ đến hồng hạc, từ nai đến thỏ,

00:08:06.650 --> 00:08:09.708
từ những năm 1970 rồi.

00:08:10.968 --> 00:08:14.334
Có bao nhiêu mạng sống con người
có thể được cứu sống

00:08:14.334 --> 00:08:17.939
nếu kiến thức thú y này được
vận dụng bởi

00:08:17.939 --> 00:08:21.845
các bác sĩ cấp cứu và tim mạch?

NOTE Paragraph

00:08:23.055 --> 00:08:25.517
Chấn thương tự gây ra.

00:08:25.517 --> 00:08:29.652
Một vài bệnh nhân tự làm mình bị thương.

00:08:29.652 --> 00:08:33.352
Một vài người nhổ cả mảng tóc,

00:08:33.352 --> 00:08:36.452
số khác lại tự cứa vào người.

00:08:38.242 --> 00:08:42.064
Vài động vật cũng tự làm tổn thương mình.

00:08:42.064 --> 00:08:45.544
Có những con chim tự nhổ lông mình.

00:08:45.544 --> 00:08:53.313
Có cả những con ngựa liên tục cắn vào
lườn của mình đến khi chảy máu mới thôi.

00:08:53.313 --> 00:08:58.485
Nhưng các bác sĩ thú y có những cách 
rất cụ thể và hữu hiệu

00:08:58.485 --> 00:09:02.904
để điều trị và thậm chí phòng ngừa
chấn thương tự gây ra

00:09:02.904 --> 00:09:06.686
cho các động vật.

00:09:06.686 --> 00:09:09.733
Chẳng phải những kiến thức về thú y này
nên được áp dụng

00:09:09.733 --> 00:09:13.459
bởi các nhà trị liệu tâm thần
và phụ huynh hoặc bệnh nhân

00:09:13.459 --> 00:09:16.437
đang chiến đấu với chứng
tự làm hại bản thân hay sao?

NOTE Paragraph

00:09:17.497 --> 00:09:22.332
Chứng trầm cảm và rối loạn tâm lý sau sinh

00:09:22.332 --> 00:09:25.467
Đôi khi, ngay sau khi sinh con,

00:09:25.467 --> 00:09:27.891
một số chị em phụ nữ bị trầm cảm,

00:09:27.891 --> 00:09:32.197
và đôi khi họ trở nên cực kì trầm cảm
và thậm chí là rối loạn tâm thần.

00:09:32.197 --> 00:09:34.761
Họ có thể sao nhãng đứa bé mới sinh,

00:09:34.761 --> 00:09:36.937
và trong một vài trường hợp nghiêm trọng,

00:09:36.937 --> 00:09:40.086
thậm chí còn làm hại đứa trẻ.

00:09:40.086 --> 00:09:44.312
Các mã y còn biết rằng thỉnh thoảng,

00:09:44.312 --> 00:09:47.433
một con ngựa cái, sau khi sinh,

00:09:47.433 --> 00:09:50.646
sẽ lờ ngựa con, từ chối chăm sóc nó

00:09:50.646 --> 00:09:55.718
và trong một số trường hợp,
đá con ngựa con tới chết.

00:09:57.018 --> 00:09:59.823
Nhưng các bác sĩ thú y đã thiết lập

00:09:59.823 --> 00:10:05.296
một sự phòng ngừa để xử lí 
hội chứng chối bỏ con này,

00:10:05.296 --> 00:10:09.561
bằng việc tăng oxytocin của ngựa cái.

00:10:09.561 --> 00:10:12.946
Oxytocin chính là thứ hormone kết nối,

00:10:12.946 --> 00:10:15.635
và điều này khơi gợi lại niềm hứng thú

00:10:15.635 --> 00:10:19.065
đối với con ngựa cái, đối với ngựa non.

00:10:19.065 --> 00:10:21.121
Chẳng phải thứ thông tin này

00:10:21.121 --> 00:10:24.461
nên được cung cấp cho các bác sĩ sản phụ

00:10:24.461 --> 00:10:27.794
bác sĩ gia đình và bệnh nhân,

00:10:27.794 --> 00:10:33.156
những người đang chống chọi với
chứng trầm cảm và rối loạn tâm lí sau sinh?

NOTE Paragraph

00:10:35.306 --> 00:10:37.653
À, mặc cho tất cả những lời hứa hẹn này,

00:10:37.653 --> 00:10:45.461
không may là khoảng cách giữa
các lĩnh vực này vẫn còn lớn.

00:10:45.461 --> 00:10:50.990
Nói rõ hơn, tôi e là tôi sẽ phải hong khô
mấy bộ đồ dơ.

00:10:50.990 --> 00:10:55.095
Một vài bác sĩ có thể là những kẻ hợm mình

00:10:55.095 --> 00:10:57.649
đối với các bác sĩ không phải là thạc sĩ y

00:10:57.649 --> 00:11:03.975
Tôi đang nói về nhà sĩ, bác sĩ nhãn khoa
và bác sĩ tâm lý,

00:11:03.975 --> 00:11:08.202
nhưng có lẽ đặc biệt là bác sĩ thú y.

00:11:08.202 --> 00:11:12.075
Dĩ nhiên, hầu hết người hành nghề y
không nhận thấy rằng sẽ khó

00:11:12.075 --> 00:11:16.458
đầu vào trường thú y hơn là
trường y bây giờ,

00:11:16.458 --> 00:11:18.742
và khi chúng ta đi hoc trường y,

00:11:18.742 --> 00:11:21.355
ta học mọi thứ

00:11:21.355 --> 00:11:24.478
về 1 loài duy nhất, Homo sapiens,

00:11:24.478 --> 00:11:28.785
nhưng các bác sĩ thú y cần phải học
về sức khỏe và bệnh lí

00:11:28.785 --> 00:11:33.763
của cả động vật có vú, lưỡng cư,
bò sát, cá và chim.

00:11:33.763 --> 00:11:38.447
Vì vậy tôi không bắt lỗi các bác sĩ thú y
khi họ bực bội

00:11:38.447 --> 00:11:44.412
về sự hợm hĩnh và hời hợt
từ chuyên môn của tôi.

00:11:44.412 --> 00:11:47.152
Nhưng cái này là của các bác sĩ thú y:

00:11:47.152 --> 00:11:50.559
Bạn gọi một bác sĩ thú y

00:11:50.559 --> 00:11:56.416
chỉ biết chữa trị cho một loài thôi là gì?

00:11:56.416 --> 00:11:59.737
Một bác sĩ. (Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:11:59.737 --> 00:12:05.946
Xóa bỏ khoảng cách giờ trở thành
niềm đam mê của tôi,

00:12:05.946 --> 00:12:08.547
và tôi đang thực hiện nó 
thông qua các chương trình

00:12:08.547 --> 00:12:11.689
như Darwin on Rounds ở UCLA,

00:12:11.689 --> 00:12:17.236
nơi chúng tôi mang những chuyên gia thú y
và các nhà sinh học tiến hóa

00:12:17.236 --> 00:12:21.388
và cho họ theo đội y khoa của chúng tôi

00:12:21.388 --> 00:12:25.326
với những thực tập sinh và bác sĩ nội trú.

00:12:25.326 --> 00:12:29.033
và thông qua hội thảo Zoobiquity,

00:12:29.033 --> 00:12:33.252
nơi chúng tôi mang các trường y 
và trường thú y đến với nhau

00:12:33.252 --> 00:12:35.392
cho các thảo luận mang tính hợp tác

00:12:35.392 --> 00:12:38.193
của các căn bệnh và rối loạn chung

00:12:38.193 --> 00:12:42.319
của cả người và thú bị bệnh.

00:12:42.319 --> 00:12:45.162
Ở các hội thảo của Zoobiquity,

00:12:45.162 --> 00:12:50.582
người tham gia học làm thế nào
chữa ung thư vú trên loài hổ

00:12:50.582 --> 00:12:53.535
có thể giúp chúng ta chữa ung thư vú
hiệu quả hơn

00:12:53.535 --> 00:12:56.846
trên người giáo viên mầm non;

00:12:56.846 --> 00:13:01.709
làm thế nào hiểu rõ chứng 
buồng trứng đa nang ở giống bò Holstein

00:13:01.709 --> 00:13:03.943
có thể giúp chúng ta chăm sóc tốt hơn

00:13:03.943 --> 00:13:08.503
một giáo viên múa thường xuyên
bị hành kinh trong đau đớn,

00:13:08.503 --> 00:13:13.152
và làm thế nào việc hiểu rõ hơn cách trị 
chứng sợ cách li

00:13:13.152 --> 00:13:15.561
của một con chó Sheltie căng thẳng

00:13:15.561 --> 00:13:22.962
có thể giúp một đứa trẻ hay lo sợ
chống chọi trong ngày đầu đến trường.

NOTE Paragraph

00:13:22.962 --> 00:13:28.207
Ở Mỹ, và giờ là toàn cầu, ở các hội thảo
của Zoobiquity

00:13:28.207 --> 00:13:35.076
bác sĩ và bác sĩ thú y kiểm tra thái độ
và định kiến của họ

00:13:35.076 --> 00:13:41.100
ngay từ đầu và đến với nhau như
đồng nghiệp,

00:13:41.100 --> 00:13:46.965
bạn cùng lứa, và như những bác sĩ.

00:13:46.965 --> 00:13:52.385
Dù sao thì con người chúng ta cũng 
là động vật thôi,

00:13:52.385 --> 00:13:55.845
và đã đến lúc những bác sĩ như chúng tôi

00:13:55.845 --> 00:14:00.392
chăm sóc các bệnh nhân của mình và 
bản năng động vật của chúng ta

00:14:00.392 --> 00:14:02.530
và cùng với các bác sĩ thú y

00:14:02.530 --> 00:14:07.518
trong một sự tiếp cận đa loài 
đến sức khỏe.

NOTE Paragraph

00:14:07.518 --> 00:14:09.731
Vì thật ra,

00:14:09.731 --> 00:14:14.929
một số phương thuốc tốt đẹp
và nhân đạo nhất

00:14:14.929 --> 00:14:20.469
là được chữa trị bởi các bác sĩ
mà bệnh nhân không phải là con người.

00:14:20.469 --> 00:14:23.851
Và một trong những cách tốt nhất
chúng ta có thể chăm sóc

00:14:23.851 --> 00:14:28.952
cho bệnh nhân là bằng việc 
chú ý thật kĩ

00:14:28.952 --> 00:14:32.655
đến việc làm thế nào tất cả bệnh nhân khác
trên hành tinh này

00:14:32.655 --> 00:14:39.312
sống, phát triển, ốm đau và khỏi bệnh.

NOTE Paragraph

00:14:39.312 --> 00:14:41.897
Xin cám ơn.

NOTE Paragraph

00:14:41.897 --> 00:14:44.377
(Vỗ tay)