1
00:00:01,619 --> 00:00:03,089
10 năm trước,

2
00:00:03,089 --> 00:00:06,897
tôi đã nhận được một cuộc điện thoại
làm thay đổi cuộc đời tôi.

3
00:00:06,897 --> 00:00:10,849
Lúc đó, tôi là bác sĩ tim mạch
tại UCLA,

4
00:00:10,849 --> 00:00:14,286
chuyên ngành kỹ thuật hình ảnh tim.

5
00:00:14,286 --> 00:00:19,815
Cuộc gọi đến từ một bác sĩ thú y 
ở Sở Thú Los Angeles.

6
00:00:19,815 --> 00:00:22,469
Một con đười ươi cái già

7
00:00:22,469 --> 00:00:25,292
đã thức dậy với gương mặt ủ rũ


8
00:00:25,292 --> 00:00:28,628
và các bác sĩ thú y lo rằng
nó bị đột quỵ.

9
00:00:28,628 --> 00:00:31,653
Họ muốn tôi đến sở thú


10
00:00:31,653 --> 00:00:33,601
và chụp hình tim của nó

11
00:00:33,601 --> 00:00:37,291
để tìm ra nguyên nhân 
có thể đã gây ra điều đó.

12
00:00:37,291 --> 00:00:40,929
Để làm rõ, các sở thú ở Bắc Mĩ
được cung cấp


13
00:00:40,929 --> 00:00:45,058
các bác sĩ thú y với bằng cấp cao

14
00:00:45,058 --> 00:00:49,727
và chăm sóc các bệnh nhân thú vật
một các xuất sắc.

15
00:00:49,727 --> 00:00:53,813
Nhưng đôi khi, họ cũng liên lạc với
cộng đồng bác sĩ con người,

16
00:00:53,813 --> 00:00:58,414
đặc biệt là để tham khảo
kiến thức chuyên ngành,

17
00:00:58,414 --> 00:01:04,233
và tôi là một trong các y sĩ may mắn
được mời đến để giúp.

18
00:01:04,233 --> 00:01:10,736
Tôi đã có cơ hội
loại bỏ khả năng đột quỵ ở con đười ươi

19
00:01:10,736 --> 00:01:16,800
và bảo đảm rằng con tinh tinh
không bị rách động mạch chủ,

20
00:01:16,800 --> 00:01:21,587
chẩn đoán tâm thu / tâm trương
cho con vẹt,

21
00:01:21,587 --> 00:01:29,056
bảo đảm rằng màng ngoài tim 
của con sư tử biển không bị viêm,

22
00:01:29,056 --> 00:01:33,314
và trong bức ảnh này, tôi đang nghe
nhịp tim của một con sư tử

23
00:01:33,314 --> 00:01:36,931
sau một quy trình cứu mạng được hợp tác

24
00:01:36,931 --> 00:01:39,848
cùng các bác sĩ thú y và y sĩ

25
00:01:39,848 --> 00:01:44,165
khi chúng tôi rút 700cc chất lỏng 
khỏi một bao

26
00:01:44,165 --> 00:01:48,569
chứa quả tim của con sư tử đó.

27
00:01:48,569 --> 00:01:53,382
Và quy trình này, mà tôi đã làm 
trên nhiều bệnh nhân,

28
00:01:53,382 --> 00:02:02,733
là đồng nhất, chỉ có điểm khác biệt 
là bộ vuốt và cái đuôi.

29
00:02:02,733 --> 00:02:09,124
Phần lớn thời gian, tôi làm việc ở
Trung Tâm Y Học UCLA với các y sĩ,

30
00:02:09,124 --> 00:02:14,158
thảo luận các triệu chứng
và chẩn đoán và chữa trị

31
00:02:14,158 --> 00:02:17,599
cho các bệnh nhân của tôi,

32
00:02:17,599 --> 00:02:20,677
nhưng đôi khi, tôi làm việc
ở Sở Thú Los Angeles

33
00:02:20,677 --> 00:02:26,122
với các bác sĩ thú y, thảo luận
các triệu chứng và chẩn đoán và chữa trị

34
00:02:26,122 --> 00:02:28,748
cho các thú vật bị bệnh của họ.

35
00:02:28,748 --> 00:02:33,841
Và thỉnh thoảng, trong cùng một ngày,

36
00:02:33,841 --> 00:02:37,620
tôi làm việc ở cả
Trung Tâm Y Học UCLA

37
00:02:37,620 --> 00:02:40,523
và ở Sở Thú Los Angeles.

38
00:02:40,523 --> 00:02:46,861
Và đây là điều đã trở nên
rất rõ ràng với tôi.

39
00:02:46,861 --> 00:02:51,167
Các y sĩ và bác sĩ thú y
về cơ bản chăm sóc

40
00:02:51,167 --> 00:02:56,337
cùng các căn bệnh ở cả các 
bệnh nhân và thú vật:

41
00:02:56,337 --> 00:03:00,850
sung huyết, u não,

42
00:03:00,850 --> 00:03:09,101
bệnh bạch cầu, tiểu đường, viêm khớp, 
ALS, ung thư vú,

43
00:03:09,101 --> 00:03:14,241
và cả những hội chứng tâm thần
như trầm cảm, lo lắng,

44
00:03:14,241 --> 00:03:20,788
cưỡng bách, rối loạn ăn uống, 
và tự gây thương tích.

45
00:03:20,788 --> 00:03:23,666
Bây giờ, tôi phải thú nhận một việc.

46
00:03:23,666 --> 00:03:30,515
Mặc dù tôi học sinh lý học đối chiếu
và sinh học tiến hóa

47
00:03:30,515 --> 00:03:32,598
bậc cử nhân

48
00:03:32,598 --> 00:03:37,136
Tôi thậm chí đã viết bài luận văn
tốt nghiệp về thuyết của Darwin

49
00:03:37,136 --> 00:03:39,856
tìm hiểu về sự trùng lặp rõ rệt

50
00:03:39,856 --> 00:03:42,592
giữa sự mất trật tự của động vật
và con người,

51
00:03:42,592 --> 00:03:48,311
nó giống như một hồi chuông
thức tỉnh cho tôi vậy.

52
00:03:48,311 --> 00:03:52,799
Vì thế tôi bắt đầu tự hỏi,
với những sự tương đồng kia,

53
00:03:52,799 --> 00:03:58,317
tại sao chưa bao giờ tôi nghĩ
đến việc làm bác sĩ thú y

54
00:03:58,317 --> 00:04:00,844
hoặc tư vấn chuyên môn thú y,

55
00:04:00,844 --> 00:04:05,173
nhờ vào kiến thức về người?

56
00:04:05,173 --> 00:04:11,324
Tại sao tôi, cũng như tất cả đồng nghiệp 
và bạn bè trong ngành y tôi từng hỏi,

57
00:04:11,324 --> 00:04:16,667
chưa bao giờ tham dự một buổi
hội thảo thú y nào?

58
00:04:18,327 --> 00:04:24,443
Tại sao những thứ này lại
đáng ngạc nhiên thế?

59
00:04:24,443 --> 00:04:30,588
Ý tôi là, nhìn đi, mỗi một bác sĩ
đều chấp nhận sự liên hệ về mặt sinh học

60
00:04:30,588 --> 00:04:33,488
giữa động vật và con người.

61
00:04:33,488 --> 00:04:38,257
Mỗi một thứ thuốc chúng tôi kê hoặc
bản thân từng dùng

62
00:04:38,257 --> 00:04:40,891
hoặc tự kê cho gia đình mình

63
00:04:40,891 --> 00:04:44,471
đều đã từng được thử nghiệm trên động vật.

64
00:04:44,471 --> 00:04:46,227
Nhưng có thứ gì đó rất khác

65
00:04:46,227 --> 00:04:52,832
trong việc chữa bệnh cho động vật
hoặc một chứng bệnh trên người

66
00:04:52,832 --> 00:04:56,777
và chứng tắc nghẽn tim của động vật

67
00:04:56,777 --> 00:05:03,324
hoặc là bệnh tiểu đường và ung thư vú.

68
00:05:03,324 --> 00:05:05,955
Có lẽ một vài sự bất ngờ

69
00:05:05,955 --> 00:05:09,539
đến từ việc thế giới ngày càng bị chia cắt

70
00:05:09,539 --> 00:05:13,423
giữa thành thị và nông thôn.

71
00:05:13,423 --> 00:05:16,121
Bạn biết đấy, chúng ta nghe về 
những đứa trẻ thành thị;

72
00:05:16,121 --> 00:05:20,192
chúng nghĩ rằng len mọc trên cây

73
00:05:20,192 --> 00:05:24,256
hoặc phô mai thì được trồng.

74
00:05:24,256 --> 00:05:26,989
Bệnh viện cho người bây giờ,

75
00:05:26,989 --> 00:05:33,800
ngày càng được biến tấu
thành thánh đường hào nhoáng của kĩ thuật.

76
00:05:33,810 --> 00:05:38,717
Và việc này tạo ra một khoảng cách tâm lí
giữa các bệnh nhân con người,

77
00:05:38,717 --> 00:05:41,437
những người được chữa trị ở đó

78
00:05:41,437 --> 00:05:45,934
và bệnh nhân động vật mắc bệnh đang sống
ở các đại dương

79
00:05:45,934 --> 00:05:49,452
và nông trại hoặc rừng.

80
00:05:49,452 --> 00:05:54,561
Nhưng tôi nghĩ có một lý do 
tiềm ẩn hơn.

81
00:05:54,561 --> 00:06:01,294
Bác sĩ và các nhà khoa học, chúng ta
chấp nhận rằng giống nòi chúng ta,

82
00:06:01,294 --> 00:06:05,035
Homo sapiens, chỉ là một loài,

83
00:06:05,035 --> 00:06:10,506
chẳng khác biệt gì hơn 
những loài khác.

84
00:06:10,506 --> 00:06:15,522
Nhưng từ tận đáy lòng, chúng ta
lại không tin vào điều đó.

85
00:06:16,572 --> 00:06:20,866
Tôi cảm nhận được điều này khi nghe
nhạc Mozart

86
00:06:20,866 --> 00:06:26,266
hoặc ngắm nhìn các bức ảnh của người máy
thăm dò sao Hỏa trên MacBook.

87
00:06:26,266 --> 00:06:31,812
Tôi cảm nhận được một chút
sự lỗi lạc của nhân loại,

88
00:06:31,812 --> 00:06:36,370
mặc dù tôi nhận thấy sự tách biệt
mang tính khoa học như cái giá

89
00:06:36,370 --> 00:06:42,746
cho việc tự cho bản thân mình 
là giống loài kiệt xuất.

90
00:06:42,746 --> 00:06:45,979
À, dạo này tôi đang cố gắng.

91
00:06:45,979 --> 00:06:50,441
Dạo này, khi tôi thấy một bệnh nhân
tôi luôn hỏi

92
00:06:50,441 --> 00:06:55,283
các bác sĩ thú y biết cái gì về vấn đề này
mà tôi không biết?

93
00:06:55,283 --> 00:07:00,745
Và, có chăng tôi sẽ chăm sóc bệnh nhân
của tôi tốt hơn

94
00:07:00,745 --> 00:07:05,918
nếu tôi coi họ như động vật bị ốm?

95
00:07:07,858 --> 00:07:12,095
Sau đây là một vài ví dụ
cho thứ liên hệ hay ho

96
00:07:12,095 --> 00:07:16,057
mà kiểu tư duy này đã dẫn dắt tôi đến.

97
00:07:16,057 --> 00:07:18,894
Sự trụy tim do sợ hãi.

98
00:07:18,894 --> 00:07:21,398
Vào khoảng năm 2000,

99
00:07:21,398 --> 00:07:28,898
các bác sĩ tim mạch "phát hiện" ra
sự trụy tim do kích động.

100
00:07:28,898 --> 00:07:34,000
Nó được mô tả trong trường hợp của một
ông bố đánh bài thua sạch tiền túi

101
00:07:34,000 --> 00:07:37,152
chỉ với một lần đổ xúc xắc,

102
00:07:37,152 --> 00:07:41,823
trong trường hợp của một cô dâu
bị bỏ rơi ở thánh đường.

103
00:07:41,823 --> 00:07:46,464
Nhưng thì ra là, sự chẩn đoán
cho người kiểu "mới" này

104
00:07:46,464 --> 00:07:50,939
không mới cũng chẳng hoàn toàn "người".

105
00:07:50,939 --> 00:07:56,867
Các bác sĩ thú y đã chẩn đoán, 
chữa trị và thậm chí phòng ngừa

106
00:07:56,867 --> 00:08:00,746
triệu chứng do kích động trên động vật,

107
00:08:00,746 --> 00:08:06,650
từ khỉ đến hồng hạc, từ nai đến thỏ,

108
00:08:06,650 --> 00:08:09,708
từ những năm 1970 rồi.

109
00:08:10,968 --> 00:08:14,334
Có bao nhiêu mạng sống con người
có thể được cứu sống

110
00:08:14,334 --> 00:08:17,939
nếu kiến thức thú y này được
vận dụng bởi

111
00:08:17,939 --> 00:08:21,845
các bác sĩ cấp cứu và tim mạch?

112
00:08:23,055 --> 00:08:25,517
Chấn thương tự gây ra.

113
00:08:25,517 --> 00:08:29,652
Một vài bệnh nhân tự làm mình bị thương.

114
00:08:29,652 --> 00:08:33,352
Một vài người nhổ cả mảng tóc,

115
00:08:33,352 --> 00:08:36,452
số khác lại tự cứa vào người.

116
00:08:38,242 --> 00:08:42,064
Vài động vật cũng tự làm tổn thương mình.

117
00:08:42,064 --> 00:08:45,544
Có những con chim tự nhổ lông mình.

118
00:08:45,544 --> 00:08:53,313
Có cả những con ngựa liên tục cắn vào
lườn của mình đến khi chảy máu mới thôi.

119
00:08:53,313 --> 00:08:58,485
Nhưng các bác sĩ thú y có những cách 
rất cụ thể và hữu hiệu

120
00:08:58,485 --> 00:09:02,904
để điều trị và thậm chí phòng ngừa
chấn thương tự gây ra

121
00:09:02,904 --> 00:09:06,686
cho các động vật.

122
00:09:06,686 --> 00:09:09,733
Chẳng phải những kiến thức về thú y này
nên được áp dụng

123
00:09:09,733 --> 00:09:13,459
bởi các nhà trị liệu tâm thần
và phụ huynh hoặc bệnh nhân

124
00:09:13,459 --> 00:09:16,437
đang chiến đấu với chứng
tự làm hại bản thân hay sao?

125
00:09:17,497 --> 00:09:22,332
Chứng trầm cảm và rối loạn tâm lý sau sinh

126
00:09:22,332 --> 00:09:25,467
Đôi khi, ngay sau khi sinh con,

127
00:09:25,467 --> 00:09:27,891
một số chị em phụ nữ bị trầm cảm,

128
00:09:27,891 --> 00:09:32,197
và đôi khi họ trở nên cực kì trầm cảm
và thậm chí là rối loạn tâm thần.

129
00:09:32,197 --> 00:09:34,761
Họ có thể sao nhãng đứa bé mới sinh,

130
00:09:34,761 --> 00:09:36,937
và trong một vài trường hợp nghiêm trọng,

131
00:09:36,937 --> 00:09:40,086
thậm chí còn làm hại đứa trẻ.

132
00:09:40,086 --> 00:09:44,312
Các mã y còn biết rằng thỉnh thoảng,

133
00:09:44,312 --> 00:09:47,433
một con ngựa cái, sau khi sinh,

134
00:09:47,433 --> 00:09:50,646
sẽ lờ ngựa con, từ chối chăm sóc nó

135
00:09:50,646 --> 00:09:55,718
và trong một số trường hợp,
đá con ngựa con tới chết.

136
00:09:57,018 --> 00:09:59,823
Nhưng các bác sĩ thú y đã thiết lập

137
00:09:59,823 --> 00:10:05,296
một sự phòng ngừa để xử lí 
hội chứng chối bỏ con này,

138
00:10:05,296 --> 00:10:09,561
bằng việc tăng oxytocin của ngựa cái.

139
00:10:09,561 --> 00:10:12,946
Oxytocin chính là thứ hormone kết nối,

140
00:10:12,946 --> 00:10:15,635
và điều này khơi gợi lại niềm hứng thú

141
00:10:15,635 --> 00:10:19,065
đối với con ngựa cái, đối với ngựa non.

142
00:10:19,065 --> 00:10:21,121
Chẳng phải thứ thông tin này

143
00:10:21,121 --> 00:10:24,461
nên được cung cấp cho các bác sĩ sản phụ

144
00:10:24,461 --> 00:10:27,794
bác sĩ gia đình và bệnh nhân,

145
00:10:27,794 --> 00:10:33,156
những người đang chống chọi với
chứng trầm cảm và rối loạn tâm lí sau sinh?

146
00:10:35,306 --> 00:10:37,653
À, mặc cho tất cả những lời hứa hẹn này,

147
00:10:37,653 --> 00:10:45,461
không may là khoảng cách giữa
các lĩnh vực này vẫn còn lớn.

148
00:10:45,461 --> 00:10:50,990
Nói rõ hơn, tôi e là tôi sẽ phải hong khô
mấy bộ đồ dơ.

149
00:10:50,990 --> 00:10:55,095
Một vài bác sĩ có thể là những kẻ hợm mình

150
00:10:55,095 --> 00:10:57,649
đối với các bác sĩ không phải là thạc sĩ y

151
00:10:57,649 --> 00:11:03,975
Tôi đang nói về nhà sĩ, bác sĩ nhãn khoa
và bác sĩ tâm lý,

152
00:11:03,975 --> 00:11:08,202
nhưng có lẽ đặc biệt là bác sĩ thú y.

153
00:11:08,202 --> 00:11:12,075
Dĩ nhiên, hầu hết người hành nghề y
không nhận thấy rằng sẽ khó

154
00:11:12,075 --> 00:11:16,458
đầu vào trường thú y hơn là
trường y bây giờ,

155
00:11:16,458 --> 00:11:18,742
và khi chúng ta đi hoc trường y,

156
00:11:18,742 --> 00:11:21,355
ta học mọi thứ

157
00:11:21,355 --> 00:11:24,478
về 1 loài duy nhất, Homo sapiens,

158
00:11:24,478 --> 00:11:28,785
nhưng các bác sĩ thú y cần phải học
về sức khỏe và bệnh lí

159
00:11:28,785 --> 00:11:33,763
của cả động vật có vú, lưỡng cư,
bò sát, cá và chim.

160
00:11:33,763 --> 00:11:38,447
Vì vậy tôi không bắt lỗi các bác sĩ thú y
khi họ bực bội

161
00:11:38,447 --> 00:11:44,412
về sự hợm hĩnh và hời hợt
từ chuyên môn của tôi.

162
00:11:44,412 --> 00:11:47,152
Nhưng cái này là của các bác sĩ thú y:

163
00:11:47,152 --> 00:11:50,559
Bạn gọi một bác sĩ thú y

164
00:11:50,559 --> 00:11:56,416
chỉ biết chữa trị cho một loài thôi là gì?

165
00:11:56,416 --> 00:11:59,737
Một bác sĩ. (Tiếng cười)

166
00:11:59,737 --> 00:12:05,946
Xóa bỏ khoảng cách giờ trở thành
niềm đam mê của tôi,

167
00:12:05,946 --> 00:12:08,547
và tôi đang thực hiện nó 
thông qua các chương trình

168
00:12:08,547 --> 00:12:11,689
như Darwin on Rounds ở UCLA,

169
00:12:11,689 --> 00:12:17,236
nơi chúng tôi mang những chuyên gia thú y
và các nhà sinh học tiến hóa

170
00:12:17,236 --> 00:12:21,388
và cho họ theo đội y khoa của chúng tôi

171
00:12:21,388 --> 00:12:25,326
với những thực tập sinh và bác sĩ nội trú.

172
00:12:25,326 --> 00:12:29,033
và thông qua hội thảo Zoobiquity,

173
00:12:29,033 --> 00:12:33,252
nơi chúng tôi mang các trường y 
và trường thú y đến với nhau

174
00:12:33,252 --> 00:12:35,392
cho các thảo luận mang tính hợp tác

175
00:12:35,392 --> 00:12:38,193
của các căn bệnh và rối loạn chung

176
00:12:38,193 --> 00:12:42,319
của cả người và thú bị bệnh.

177
00:12:42,319 --> 00:12:45,162
Ở các hội thảo của Zoobiquity,

178
00:12:45,162 --> 00:12:50,582
người tham gia học làm thế nào
chữa ung thư vú trên loài hổ

179
00:12:50,582 --> 00:12:53,535
có thể giúp chúng ta chữa ung thư vú
hiệu quả hơn

180
00:12:53,535 --> 00:12:56,846
trên người giáo viên mầm non;

181
00:12:56,846 --> 00:13:01,709
làm thế nào hiểu rõ chứng 
buồng trứng đa nang ở giống bò Holstein

182
00:13:01,709 --> 00:13:03,943
có thể giúp chúng ta chăm sóc tốt hơn

183
00:13:03,943 --> 00:13:08,503
một giáo viên múa thường xuyên
bị hành kinh trong đau đớn,

184
00:13:08,503 --> 00:13:13,152
và làm thế nào việc hiểu rõ hơn cách trị 
chứng sợ cách li

185
00:13:13,152 --> 00:13:15,561
của một con chó Sheltie căng thẳng

186
00:13:15,561 --> 00:13:22,962
có thể giúp một đứa trẻ hay lo sợ
chống chọi trong ngày đầu đến trường.

187
00:13:22,962 --> 00:13:28,207
Ở Mỹ, và giờ là toàn cầu, ở các hội thảo
của Zoobiquity

188
00:13:28,207 --> 00:13:35,076
bác sĩ và bác sĩ thú y kiểm tra thái độ
và định kiến của họ

189
00:13:35,076 --> 00:13:41,100
ngay từ đầu và đến với nhau như
đồng nghiệp,

190
00:13:41,100 --> 00:13:46,965
bạn cùng lứa, và như những bác sĩ.

191
00:13:46,965 --> 00:13:52,385
Dù sao thì con người chúng ta cũng 
là động vật thôi,

192
00:13:52,385 --> 00:13:55,845
và đã đến lúc những bác sĩ như chúng tôi

193
00:13:55,845 --> 00:14:00,392
chăm sóc các bệnh nhân của mình và 
bản năng động vật của chúng ta

194
00:14:00,392 --> 00:14:02,530
và cùng với các bác sĩ thú y

195
00:14:02,530 --> 00:14:07,518
trong một sự tiếp cận đa loài 
đến sức khỏe.

196
00:14:07,518 --> 00:14:09,731
Vì thật ra,

197
00:14:09,731 --> 00:14:14,929
một số phương thuốc tốt đẹp
và nhân đạo nhất

198
00:14:14,929 --> 00:14:20,469
là được chữa trị bởi các bác sĩ
mà bệnh nhân không phải là con người.

199
00:14:20,469 --> 00:14:23,851
Và một trong những cách tốt nhất
chúng ta có thể chăm sóc

200
00:14:23,851 --> 00:14:28,952
cho bệnh nhân là bằng việc 
chú ý thật kĩ

201
00:14:28,952 --> 00:14:32,655
đến việc làm thế nào tất cả bệnh nhân khác
trên hành tinh này

202
00:14:32,655 --> 00:14:39,312
sống, phát triển, ốm đau và khỏi bệnh.

203
00:14:39,312 --> 00:14:41,897
Xin cám ơn.

204
00:14:41,897 --> 00:14:44,377
(Vỗ tay)