WEBVTT

00:00:05.950 --> 00:00:10.211
Tại mỗi thời điểm, có hàng trăm thứ 
diễn ra trong tâm trí chúng ta,

00:00:10.211 --> 00:00:13.494
chúng ta cố gắng kiểm soát 
mọi thứ mình làm.

00:00:13.494 --> 00:00:17.906
Thật may là, có một việc quan trọng
mà ta không cần phải nhớ:

00:00:17.906 --> 00:00:19.718
thở.

00:00:19.718 --> 00:00:24.151
Khi thở, bạn đem ô-xi đến các tế bào 
giúp chúng duy trì hoạt động

00:00:24.151 --> 00:00:28.804
và loại bỏ khỏi cơ thể
khí carbonic do tế bào tạo ra.

00:00:28.804 --> 00:00:31.451
Nói cách khác,
thở giúp cơ thể sống sót.

00:00:31.451 --> 00:00:34.948
Vậy, làm thế nào ta thực hiện 
nhiệm vụ quan trọng và phức tạp này

00:00:34.948 --> 00:00:36.940
mà thậm chí không cần nghĩ đến nó?

00:00:36.940 --> 00:00:39.646
Câu trả lời nằm ở hệ hô hấp.

00:00:39.646 --> 00:00:43.135
Giống như một cỗ máy, 
nó bao gồm các bộ phận chuyên biệt,

00:00:43.135 --> 00:00:45.650
và cần tín hiệu để kích hoạt.

00:00:45.650 --> 00:00:49.656
Ở đây, các bộ phận 
là các cấu trúc và mô tạo ra phổi,

00:00:49.656 --> 00:00:53.427
cũng như nhiều cơ quan hô hấp khác
có liên kết với chúng.

00:00:53.427 --> 00:00:57.521
Để cỗ máy hoạt động, 
cần tới hệ thần kinh tự chủ,

00:00:57.521 --> 00:01:01.570
trung tâm vô thức của bộ não 
kiểm soát các chức năng tối cần thiết.

00:01:01.570 --> 00:01:04.988
Khi cơ thể cần không khí giàu ô-xi,

00:01:04.988 --> 00:01:08.237
hệ thống gửi tín hiệu 
đến các cơ xung quanh phổi,

00:01:08.237 --> 00:01:09.923
làm cơ hoành bẹt ra,

00:01:09.923 --> 00:01:13.149
các cơ gian sườn co lại

00:01:13.149 --> 00:01:16.497
tạo không gian để phổi mở rộng.

00:01:16.497 --> 00:01:20.086
Không khí bị hút vào trong mũi và miệng,
thông qua khí quản,

00:01:20.086 --> 00:01:23.340
đến phế quản 
tách nhánh ở phía cuối.

00:01:23.340 --> 00:01:25.616
Mỗi phế quản dẫn đến một lá phổi.

00:01:25.616 --> 00:01:30.521
Giống như các nhánh cây, các ống nhỏ này 
tách thành hàng ngàn ống nhỏ hơn

00:01:30.521 --> 00:01:32.223
gọi là tiểu phế quản.

00:01:32.223 --> 00:01:34.905
Rất dễ để nghĩ rằng 
phổi như quả bóng bay lớn,

00:01:34.905 --> 00:01:38.466
nhưng thay vì rỗng, 
chúng xốp và lỗ rỗ bên trong,

00:01:38.466 --> 00:01:41.642
với các tiểu phế quản 
chạy qua các nhu mô.

00:01:41.642 --> 00:01:46.469
Điểm cuối của mỗi tiểu phế quản 
có các túi khí nhỏ gọi là phế nang,

00:01:46.469 --> 00:01:49.382
được bao bọc trong các mao mạch 
chứa đầy hồng cầu

00:01:49.382 --> 00:01:52.545
chứa một loại protein đặc biệt 
được gọi là hemoglobin.

00:01:52.545 --> 00:01:56.484
Không khí hít vào làm đầy túi khí,
khiến phổi phồng ra.

00:01:56.484 --> 00:01:59.123
Đây là nơi diễn ra
sự trao đổi chất quan trọng.

00:01:59.123 --> 00:02:02.599
Đến lúc này, các mao mạch 
chứa đầy khí carbonic,

00:02:02.599 --> 00:02:05.392
các túi khí lại chứa đầy ô-xi.

00:02:05.392 --> 00:02:07.823
Theo quy luật khuyếch tán,

00:02:07.823 --> 00:02:11.141
phân tử khí 
có khuynh hướng di chuyển

00:02:11.141 --> 00:02:14.227
từ nơi có nồng độ cao
sang nơi có nồng độ thấp.

00:02:14.227 --> 00:02:16.592
Vì vậy, ô-xi đi vào các mao mạch,

00:02:16.592 --> 00:02:18.804
bị hemoglobin giữ lại ở đó,

00:02:18.804 --> 00:02:22.159
khí carbonic thì được đem vào phổi.

00:02:22.159 --> 00:02:25.538
Các hemoglobin chứa đầy ô-xi 
sẽ được vận chuyển đi khắp cơ thể

00:02:25.538 --> 00:02:27.071
thông qua các mạch máu.

00:02:27.071 --> 00:02:29.982
Thế nhưng, phổi sẽ làm gì 
với khí carbonic.

00:02:29.982 --> 00:02:31.623
Thở ra, dĩ nhiên rồi.

00:02:31.623 --> 00:02:34.155
Hệ thần kinh tự chủ 
một lần nữa phát tín hiệu,

00:02:34.155 --> 00:02:36.296
khiến cơ hoành cong lên,

00:02:36.296 --> 00:02:38.574
và các cơ gian sườn giãn ra,

00:02:38.574 --> 00:02:42.584
khiến khoang ngực nhỏ lại 
làm phổi bị thu nhỏ.

00:02:42.584 --> 00:02:46.790
Khí nhiều carbonic bị đẩy ra ngoài, 
và chu kỳ lại bắt đầu.

00:02:46.790 --> 00:02:51.260
Đó là cách bộ phận xốp và lỗ rỗ này 
giúp cơ thể luôn được cung cấp đủ khí.

00:02:51.260 --> 00:02:55.424
Phổi hít vào thở ra 
từ 15 đến 25 lần một phút,

00:02:55.424 --> 00:02:59.541
tổng cộng lên đến 
10.000 lít khí mỗi ngày.

00:02:59.541 --> 00:03:02.030
Cần vận động rất nhiều , 
nhưng đừng lo lắng.

00:03:02.030 --> 00:03:05.555
Phổi và hệ thần kinh tự chủ
sẽ làm thay bạn.