WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:00.710 Elektron Konfigürasyonu 00:00:00.710 --> 00:00:05.520 Nikelin elektron konfigürasyonunu yazalım 00:00:05.520 --> 00:00:07.300 işte burada 00:00:07.300 --> 00:00:08.520 28 elektron 00:00:08.520 --> 00:00:10.360 Sadece hangi kabukları ve 00:00:10.360 --> 00:00:11.540 orbittalleri içerdiğini anlamalıyız. 00:00:11.540 --> 00:00:12.580 28 elektron 00:00:12.580 --> 00:00:14.210 Daha önce öğrendiğimiz gibi , 00:00:14.210 --> 00:00:16.000 Bu kısmı s bloğu olarak tanımladık. 00:00:16.000 --> 00:00:19.830 S bloğundaki orbitallerden konuştuğumuzda 00:00:19.830 --> 00:00:22.350 Helyumun aslında bu bloka (s-blok) ait olduğunu hatırlarız. 00:00:22.350 --> 00:00:24.810 Burası d bloğu 00:00:24.810 --> 00:00:27.300 Burası p bloğu 00:00:27.300 --> 00:00:29.210 En düşük enerjili elektronlardan başlayabiliriz. 00:00:29.210 --> 00:00:31.145 Baştan veya sondan çalışabiliriz. 00:00:31.145 --> 00:00:34.630 Baştan başlarsak, ilk olarak 00:00:34.630 --> 00:00:37.020 1s2'ye giden ilk iki elektronu doldurmalıyız. 00:00:37.020 --> 00:00:40.690 Hatırlayın ki nikelle çalışıyoruz. 00:00:40.690 --> 00:00:44.670 İki elektronla 1s2'yi doldurduk. 00:00:44.670 --> 00:00:48.785 Şimdi 2s2'ye geçiyoruz. 00:00:48.785 --> 00:00:51.670 Üs şeklinde yazılmış 2, 00:00:51.670 --> 00:00:53.820 sadece o altkabuktaki 00:00:53.820 --> 00:00:56.140 ya da orbitaldeki elektron sayısını belirtir. 00:00:56.140 --> 00:01:00.440 Şimdi, her kabuğu farklı renkte yapacağım 00:01:00.440 --> 00:01:02.870 İşte 2s2 00:01:02.870 --> 00:01:06.440 Şimdi 2p6'yı dolduruyoruz. 00:01:06.440 --> 00:01:09.700 Buradaki hepsini doldurduk. 00:01:09.700 --> 00:01:12.220 İşte 2p6. 00:01:12.220 --> 00:01:14.310 Şimdiye kadar 10 elektron doldurduk. 00:01:14.310 --> 00:01:15.600 10 elektron tanımladık. 00:01:15.600 --> 00:01:16.390 Bunu bu şekilde yapabilirsiniz. 00:01:16.390 --> 00:01:20.590 Şimdi üçüncü kabuktayız. 00:01:20.590 --> 00:01:21.990 3s2'yi dolduruyoruz. 00:01:21.990 --> 00:01:24.190 Hatırlayın ki nikelle çalışıyoruz yani 3s2'yi dolduruyoruz. 00:01:24.190 --> 00:01:27.640 3s2 00:01:27.640 --> 00:01:30.480 Şimdi üçüncü kabuktaki p orbitalindeyiz. 00:01:30.480 --> 00:01:31.730 İşte 3p6. 00:01:31.730 --> 00:01:35.190 3p6 00:01:35.190 --> 00:01:38.810 Üçüncü periottayız ve bu da 3p6. 00:01:38.810 --> 00:01:40.660 6 tane elektron var. 00:01:40.660 --> 00:01:44.470 Şimdi dördüncü kabuğa geçiyoruz. 00:01:44.470 --> 00:01:47.450 Bunu sarıyla yapacağım. 00:01:47.450 --> 00:01:48.700 4s2'yi dolduruyoruz. 00:01:48.700 --> 00:01:51.270 4s2 00:01:51.270 --> 00:01:52.990 Şimdi d bloğundayız. 00:01:52.990 --> 00:01:56.540 Onu da dolduruyoruz. 1,2,3,4,5,6, 00:01:56.540 --> 00:01:58.670 7,8 tane var. 00:01:58.670 --> 00:02:00.160 Yani d8 diyeceğiz. 00:02:00.160 --> 00:02:03.010 Ama hatırlayın, 4d8 olmayacak. 00:02:03.010 --> 00:02:05.650 Bunu tekrar üçüncü kabuğa dolduracağız. 00:02:05.650 --> 00:02:08.650 Yani 3d8 olacak. 00:02:08.650 --> 00:02:11.650 3d8 yazacağız. 00:02:11.650 --> 00:02:15.350 Bu sıralama en düşük enerji seviyesinden 00:02:15.350 --> 00:02:18.420 en yükseğe doğru olandır. 00:02:18.420 --> 00:02:21.200 En yüksek enerji seviyesindeki elektronlar, 00:02:21.200 --> 00:02:24.100 , en son doldurduğum, 8 elektron 00:02:24.100 --> 00:02:25.860 üçüncü kabuğa gitti. 00:02:25.860 --> 00:02:28.200 D bloğu doldururken hangi periottaysak 00:02:28.200 --> 00:02:29.580 ondan bir çıkarıp öyle yazmalıyız. 00:02:29.580 --> 00:02:31.890 Periyodik tabloda dördüncü periottayız 00:02:31.890 --> 00:02:34.550 bir çıkarıp 3 yazdık. 00:02:34.550 --> 00:02:38.940 Yani 4 eksi 1 00:02:38.940 --> 00:02:43.110 Bu nikelin elektron konfigürasyonu. 00:02:43.110 --> 00:02:45.790 Tabi ki, eğer değerlik elektronlara önem veriyorsak, 00:02:45.790 --> 00:02:51.170 ki bunlar en dış kabuktaki elektronlardır, 00:02:51.170 --> 00:02:53.090 tam şuraya bakılmalıdır. 00:02:53.090 --> 00:02:56.280 Bunlar reaksiyona girecek olan elektronlar 00:02:56.280 --> 00:02:57.430 Yüksek enerji seviyesinde bulunmalarına rağmen. 00:02:57.430 --> 00:02:59.550 Bunlar reaksiyona girer, çünkü en uzaktadırlar. 00:02:59.550 --> 00:03:02.520 Ya da şöyle diyeyim bu elektronların 00:03:02.520 --> 00:03:05.560 çekirdekten uzak olma ihtimalleri diğerlerinden 00:03:05.560 --> 00:03:07.220 İşte bunlardan daha fazladır. 00:03:07.220 --> 00:03:11.060 Nikelin elektron konfigürasyonunu anlamak için bir başka yönteme başvuralım. 00:03:11.060 --> 00:03:14.490 Bu yol bazı kimya derslerinde işleniyor 00:03:14.490 --> 00:03:16.250 ama ben ilk yolu daha çok seviyorum. Bunun nedeni ise 00:03:16.250 --> 00:03:19.180 periyodik cetvel üzerinde çalışıyor olmanız ve dolayısıyla ona alışıyor olmanız. 00:03:19.180 --> 00:03:21.510 Bu önemli, çünkü 00:03:21.510 --> 00:03:24.250 farklı elementlerin nasıl tepki verebileceğini sezebiliyosunuz. 00:03:24.250 --> 00:03:29.830 Yani nikelin 28 elektronu var diyebilirsiniz. 00:03:29.830 --> 00:03:30.410 Yüksüzken 00:03:30.410 --> 00:03:32.710 28 elektronu var çünkü elektron sayısı 00:03:32.710 --> 00:03:33.750 proton sayısına (atom numarasına) eşittir. 00:03:33.750 --> 00:03:36.600 Hatırlayın, 28 size sadece kaç tane proton olduğunu söyler. 00:03:36.600 --> 00:03:38.150 Bu proton sayısıdır. 00:03:38.150 --> 00:03:39.610 Yüksüz olduğunu kabul ediyoruz. 00:03:39.610 --> 00:03:41.230 Yani aynı sayıda elektrona sahip. 00:03:41.230 --> 00:03:43.700 Bu hep böyle olmaz. 00:03:43.700 --> 00:03:46.040 Ama elektron konfigürasyonu yaparken bu durum 00:03:46.040 --> 00:03:47.050 sık görülebilir. 00:03:47.050 --> 00:03:54.180 Nikelin 28 protonu varsa,atom numarası 28 ise 00:03:54.180 --> 00:03:56.430 elektron konfigürasyonunu da bu şekilde yapabiliriz. 00:03:56.430 --> 00:03:58.290 Enerji kabuklarını yazabiliriz. 00:03:58.290 --> 00:04:03.570 1,2,3,4. 00:04:03.570 --> 00:04:08.980 Tepeye de s, p, d yazarız. 00:04:08.980 --> 00:04:10.180 f ile daha çalışmıyoruz. 00:04:10.180 --> 00:04:13.510 Ama isterseniz f, g, h yazmaya devam edebilirsiniz. 00:04:13.510 --> 00:04:15.080 Önce bunu doldurmalıyız. 00:04:15.080 --> 00:04:20.060 Sonra bunu sonra da şunu. 00:04:20.060 --> 00:04:23.720 Sonra bu ve bu 00:04:23.720 --> 00:04:24.560 Bunu çizersem daha iyi olacak. 00:04:24.560 --> 00:04:28.480 bu yaptığımız, bunlar aslında periotta bulunan kabuklar. 00:04:28.480 --> 00:04:30.950 Bu kabuklatı yeşille gösterdim. 00:04:30.950 --> 00:04:33.620 Bunları çiziş sıram, doldurma sıramız değil. 00:04:33.620 --> 00:04:38.930 Burada 3d altkabuğu bulunmakta, 00:04:38.930 --> 00:04:41.340 ama 3f altkabuğu bulunmamaktadır. 00:04:41.340 --> 00:04:43.140 Burada bir 4f altkabuğu var. 00:04:43.140 --> 00:04:45.090 Çizgileri çekersem 00:04:45.090 --> 00:04:46.430 daha düzenli görünecektir. 00:04:46.430 --> 00:04:51.710 Bunları doldurma şeklimiz çekeceğimiz bu çapraz çizgilerdir. 00:04:51.710 --> 00:04:54.780 Önce bu s kabuğunu dolduruyoruz. sonra bunu 00:04:54.780 --> 00:04:55.620 bu şekilde 00:04:55.620 --> 00:04:57.930 Sonra sırayla bu çapraz çizgileri çekiyoruz. 00:04:57.930 --> 00:05:00.410 Sonra bu çapraz çizgileri çekiyoruz. 00:05:00.410 --> 00:05:02.560 sonra da bunu 00:05:02.560 --> 00:05:06.420 Unutmayın ki s kabuğuna 2, 00:05:06.420 --> 00:05:08.340 p kabuğuna 6 ve bu durumda d kabuğuna 10 tane elektron gidecektir. 00:05:08.340 --> 00:05:11.040 f'ye daha sonra bakacağız. 00:05:11.040 --> 00:05:14.610 Eğer f blok'una periyodik cetvelde bakarsanız 00:05:14.610 --> 00:05:15.740 f'de ne kadar elektron olduğunu görürsünüz 00:05:15.740 --> 00:05:16.820 Bunu bu şekilde dolduracağız. 00:05:16.820 --> 00:05:19.300 Öncelikle şunu diyeceksiniz. 00:05:19.300 --> 00:05:21.460 nikelde 28 elektron var. 00:05:21.460 --> 00:05:23.010 Öncelikle bunu dolduracağım 00:05:23.010 --> 00:05:24.260 Yani 1s2 00:05:24.260 --> 00:05:26.620 1s2 00:05:26.620 --> 00:05:30.660 Burada 1p yok ben de 2s2'ye geçiyorum. 00:05:30.660 --> 00:05:33.740 2s2 00:05:33.740 --> 00:05:34.840 Bunu farklı bir renkle yapacağım. 00:05:34.840 --> 00:05:38.480 İşte 2s2. 00:05:38.480 --> 00:05:40.000 burada 00:05:40.000 --> 00:05:42.530 sonra, bu çizginin en üstüne gidiyorum ve çizgiden aşağı iniyorum. 00:05:42.530 --> 00:05:45.720 İşte 2p6 00:05:45.720 --> 00:05:47.380 Kaç tane elektron olduğunu 00:05:47.380 --> 00:05:48.320 hep saymalıyız. 00:05:48.320 --> 00:05:50.050 Şimdilik 10. 00:05:50.050 --> 00:05:51.710 Bunu doldurduk. 00:05:51.710 --> 00:05:56.260 şimdi ok, bize diğerine geçmemizi söylüyor. 00:05:56.260 --> 00:05:57.650 Üçüncü enerji kabuğundayız. 00:05:57.650 --> 00:06:00.660 İşte 3s2. 00:06:00.660 --> 00:06:02.460 Şimdi nereye gideceğiz? 00:06:02.460 --> 00:06:03.520 3s2 00:06:03.520 --> 00:06:06.550 Oku takip edelim. 00:06:06.550 --> 00:06:08.260 Burada bir şey yok 00:06:08.260 --> 00:06:08.980 ama burada var. 00:06:08.980 --> 00:06:12.020 İşte 3p6 00:06:12.020 --> 00:06:16.660 Sıradaki dolduracağımız 4s2. 00:06:16.660 --> 00:06:19.820 4s2'ye gidiyoruz 00:06:19.820 --> 00:06:21.390 Şimdi nereye gidiyoruz? 00:06:21.390 --> 00:06:22.510 En yukarı gidelim. 00:06:22.510 --> 00:06:24.790 burada 3d'yi dolduralım.. 00:06:24.790 --> 00:06:27.470 O zaman dolduracak kaç elektornumuz kaldı? 00:06:27.470 --> 00:06:28.720 3d'ye gideceğiz. 00:06:28.720 --> 00:06:33.100 3d 00:06:33.100 --> 00:06:34.530 Şimdiye kadar kullandıklarımızı sayalım. 00:06:34.530 --> 00:06:35.820 2+2=4 00:06:35.820 --> 00:06:37.650 4+6=10 00:06:37.650 --> 00:06:39.760 10+2=12 00:06:39.760 --> 00:06:41.040 18 00:06:41.040 --> 00:06:41.550 20 00:06:41.550 --> 00:06:44.600 Şimdiye kadar 20 tane kullandık ve geriye 8 tane kaldı. 00:06:44.600 --> 00:06:51.950 3d altkabuğuna 8 elektron koyunca 3d8 oldu. 00:06:51.950 --> 00:06:54.130 İşte, ilk yöntemle aldığımız cevabın 00:06:54.130 --> 00:06:56.670 aynısını elde ettik. 00:06:56.670 --> 00:06:58.770 İlk yöntemi daha çok seviyorum çünkü 00:06:58.770 --> 00:07:01.090 hep periyodik cetvele bakıyorsunuz ve 00:07:01.090 --> 00:07:03.250 elementlerin nerede olduğunu az çok kestirebiliyorsunuz. 00:07:03.250 --> 00:07:07.260 Ve bu kabuk için ne kadar elektron doldurdum 00:07:07.260 --> 00:07:09.260 diye kendinize soru sormuyorsunuz. 00:07:09.260 --> 00:07:09.480 Değil mi? 00:07:09.480 --> 00:07:11.700 Burada 2 tane kullandım, 2 tane daha kullandım demeniz gerekiyor. 00:07:11.700 --> 00:07:13.770 Ve böyle bir şekil çizmeniz gerekiyor. 00:07:13.770 --> 00:07:16.230 Ama burada yalnızca periyodik cetveli kullanıyorsunuz. 00:07:16.230 --> 00:07:18.440 Önemli olan şey ise sondan başa doğru çalışabiliyor olmanız. 00:07:18.440 --> 00:07:21.230 Burada en dış kabukta ne olacağını kafanızdan bulamazsınız. 00:07:21.230 --> 00:07:24.920 Şimdi, en enerjik elektronlarımız 3d8'de olacak. 00:07:24.920 --> 00:07:28.930 ve en yüksek enerji kabuğu ise 4s2'de olacak gibi. 00:07:28.930 --> 00:07:30.820 Bu sonuçları, uyguladığımız aşamaları 00:07:30.820 --> 00:07:34.330 yapmadan elde edemezsiniz. 00:07:34.330 --> 00:07:36.740 Ama bu yöntemle hemen 00:07:36.740 --> 00:07:44.620 mesela element Zr'nin, işte burada 00:07:44.620 --> 00:07:47.790 Zr'yi göz önüne alırsak 00:07:47.790 --> 00:07:50.000 bu işlemi uygulayabilirim 00:07:50.000 --> 00:07:51.430 ve tüm elektron konfigürasyonunu yapabilirim. 00:07:51.430 --> 00:07:53.800 Genellikle en yüksek enerji seviyesindeki elektronlar 00:07:53.800 --> 00:07:55.780 en önemli olanlardır. 00:07:55.780 --> 00:08:00.580 Tamam, 2d'yi dolduruyorum diyelim 00:08:00.580 --> 00:08:03.360 yani bir periyod geri gideceğim 00:08:03.360 --> 00:08:05.230 Bu 4d2 00:08:05.230 --> 00:08:05.550 Doğru mu? 00:08:05.550 --> 00:08:06.640 Çünkü periyot 5'teyiz. 00:08:06.640 --> 00:08:07.890 Yani 4d2 00:08:07.890 --> 00:08:10.920 4d2 00:08:10.920 --> 00:08:13.130 Sonra, 00:08:13.130 --> 00:08:14.950 5s2 elektronu doldurduk. 00:08:14.950 --> 00:08:18.010 5s2 00:08:18.010 --> 00:08:19.410 Ve geriye doğru devam ediyoruz. 00:08:19.410 --> 00:08:20.660 İşte 4p6 00:08:20.660 --> 00:08:23.780 4p6 00:08:23.780 --> 00:08:31.450 4p6'yı doldurmadan önce 00:08:31.450 --> 00:08:32.390 d'de 10 elektron vardı. 00:08:32.390 --> 00:08:33.400 fakat o da ne! 00:08:33.400 --> 00:08:35.820 Dördüncü periyottayız, fakat d'de 1 çıkartıyorduk 00:08:35.820 --> 00:08:37.620 yani 3d10 00:08:37.620 --> 00:08:39.890 3d10 00:08:39.890 --> 00:08:41.910 sonra 4s2 00:08:41.910 --> 00:08:43.140 Burası biraz karıştı. 00:08:43.140 --> 00:08:43.929 Şuraya yazayım 00:08:43.929 --> 00:08:46.920 4d2 var 00:08:46.920 --> 00:08:48.400 Şurdaki ikisi. 00:08:48.400 --> 00:08:49.800 İşte 5s2 00:08:49.800 --> 00:08:52.920 5s2 00:08:52.920 --> 00:08:55.870 sonra 4p6 00:08:55.870 --> 00:08:57.130 Tam burada 00:08:57.130 --> 00:08:58.830 sonra 3d10 00:08:58.830 --> 00:09:02.930 Hatırlayın 4-1, yani 3d10 00:09:02.930 --> 00:09:04.660 4s2 00:09:04.660 --> 00:09:06.640 sonra geriye doğru bu şekilde devam edin. 00:09:06.640 --> 00:09:08.620 Böyle geriye doğru devam etmenin iyi yanı 00:09:08.620 --> 00:09:11.310 hangi elektronların en yüksek enerji kabuğunda olduğunu anlamak. 00:09:11.310 --> 00:09:14.450 Bu beşi, işte bunlar en yüksek enerji seviyesindekiler. 00:09:14.450 --> 00:09:17.320 ve bu doldurduğum ikisi. 00:09:17.320 --> 00:09:20.850 en yüksek enerji seviyesindeki elektronlar. 00:09:20.850 --> 00:09:22.480 Bunlar en yüksek enerjiye sahip elektronlar değiller. 00:09:22.480 --> 00:09:23.010 Bunlar ise öyle. 00:09:23.010 --> 00:09:25.280 Fakat bunlar 00:09:25.280 --> 00:09:28.030 çekirdekten en uzak olabilecek elektronlar. 00:09:28.030 --> 00:09:29.780 Bunlar reaksiyona girecekler. 00:09:29.780 --> 00:09:31.400 Bunlar 00:09:31.400 --> 00:09:33.450 kimyevi amaçlar için en çok öneme sahiptirler. 00:09:33.450 --> 00:09:36.180 Çok bahsedilmeyen bir şey söylemek istiyorum. 00:09:36.180 --> 00:09:39.200 Elektronları doldurduğunuzda 00:09:39.200 --> 00:09:40.780 kovada durur gibi durduklarını düşünürüz. 00:09:40.780 --> 00:09:44.100 Onları bir kez atoma yerleştirirseniz 00:09:44.100 --> 00:09:46.010 hiç hoş ve sakin davranmazlar. 00:09:46.010 --> 00:09:48.980 Orbitaller arasında atlayıp, birbirleriyle karışıp, 00:09:48.980 --> 00:09:51.330 çılgın ve tahmin edilemez hareketler yaparlar. 00:09:51.330 --> 00:09:54.750 Ama bu yöntem bize elektronların en azından 00:09:54.750 --> 00:09:57.350 ne yaptığı hakkında biraz bilgi verir. 00:09:57.350 --> 00:10:00.440 Çoğu zaman kendi hallerinde 00:10:00.440 --> 00:10:03.500 reaksiyona girme eğilimleri vardır. 00:10:03.500 --> 00:10:06.220 Her neyse, buradaki asıl amacım 00:10:06.220 --> 00:10:08.230 elektron konfigürasyonunun nasıl yapıldığını öğtermekti. Çünkü bu, 00:10:08.230 --> 00:10:10.710 ileride atomların nasıl reaksiyona göstereceğini 00:10:10.710 --> 00:10:11.630 anlamamızda yardımcı olacak. 00:10:11.630 --> 00:10:14.125 Özellikle hangi atomların 00:10:14.125 --> 00:10:15.520 en dış kabukta olduğunu ya da 00:10:15.520 --> 00:10:16.770 hangilerinin değerlik olduğunu bilmek çok işimize yarar.