0:00:01.532,0:00:03.899
Đã từng có một ngôi sao.

0:00:03.899,0:00:06.427
Giống như mọi vật thể khác, [br]nó được sinh ra;

0:00:06.427,0:00:10.627
lớn lên gấp gần 30 lần so [br]với khối lượng của mặt trời

0:00:10.633,0:00:13.433
và tồn tại trong quãng thời gian rất dài.

0:00:13.433,0:00:14.843
Chính xác là bao lâu

0:00:14.867,0:00:16.702
thì con người không thể trả lời.

0:00:16.702,0:00:18.845
Giống như vạn vật trong cuộc sống,

0:00:18.845,0:00:22.414
nó tồn tại đến ngày cuối cùng[br]trong chu kì hoạt động của nó

0:00:22.438,0:00:25.015
khi trái tim, nguồn sống của nó,

0:00:25.039,0:00:26.505
cạn hết năng lượng.

0:00:26.725,0:00:28.212
Nhưng đó chưa phải là dấu chấm hết.

0:00:28.236,0:00:31.762
Nó biến thành một siêu tân tinh[br]và đang trong quá trình

0:00:31.786,0:00:34.440
tỏa ra một lượng năng lượng cực lớn,

0:00:34.464,0:00:37.172
chiếu sáng phần còn lại của thiên hà

0:00:37.196,0:00:39.530
và lượng năng lượng tỏa ra của nó, [br]trong một giây,

0:00:39.554,0:00:43.627
bằng lượng năng lượng [br]mà mặt trời tỏa ra trong 10 ngày.

0:00:43.651,0:00:46.922
Và nó tiến hóa trong một vai trò khác[br]ở dải thiên hà.

0:00:47.783,0:00:50.597
Những vụ nổ siêu tân tinh rất dữ dội.

0:00:50.638,0:00:54.858
Nhưng những ngôi sao phát ra tia gam-ma[br]thậm chí còn dữ dội hơn.

0:00:55.417,0:00:57.706
Trong quá trình trở thành một siêu tân tinh,

0:00:57.730,0:01:01.153
ngôi sao sụp đổ vào tâm[br]dưới trọng lượng của chính nó

0:01:01.177,0:01:04.065
và nó bắt đầu quay nhanh hơn,

0:01:04.089,0:01:07.954
giống như khi người trượt tuyết [br]kéo cánh tay về gần cơ thể.

0:01:08.592,0:01:13.050
Theo đó, nó bắt đầu quay rất nhanh[br]và nó tăng từ trường của mình

0:01:13.074,0:01:14.634
lên rất nhiều.

0:01:15.011,0:01:18.100
Các vật chất quanh ngôi sao [br]cũng bị kéo vòng quanh,

0:01:18.124,0:01:19.424
và một phần năng lượng [br]từ chuyển động quay đó

0:01:19.424,0:01:21.466
sẽ được truyền cho vật chất

0:01:21.466,0:01:24.874
và từ trường thì ngày càng lớn hơn.

0:01:25.477,0:01:31.239
Như vậy, ngôi sao sẽ có thêm [br]năng lượng để chiếu sáng cả thiên hà

0:01:31.263,0:01:33.566
thông qua sự chiếu sáng [br]và giải phóng tia gamma.

0:01:34.119,0:01:36.608
Ngôi sao mà tôi nhắc tới [br]trong câu chuyện của mình

0:01:36.632,0:01:39.280
trở thành cái mà người ta gọi là [br]một ngôi sao từ.

0:01:39.304,0:01:40.985
Và bây giờ là thông tin cho bạn,

0:01:41.009,0:01:44.890
từ trường của ngôi sao nhiễm từ là hơn[br]1.000 nghìn tỉ lần

0:01:44.914,0:01:46.683
từ trường của Trái Đất.

0:01:47.953,0:01:48.953
Những hiện tượng giải phóng [br]năng lượng lớn nhất

0:01:48.953,0:01:50.633
từng được các nhà thiên văn ghi nhận

0:01:50.633,0:01:52.888
mang tên vụ nổ tia gamma

0:01:52.912,0:01:56.519
bởi vì chúng tôi xem chúng[br]như những sự vỡ tung hay vụ nổ,

0:01:56.543,0:01:59.076
vụ mạnh nhất ghi nhận được [br]là của ánh sáng tia gamma.

0:01:59.886,0:02:04.091
Ngôi sao của chúng ta, như trong câu chuyện này, đã trở thành một ngôi sao từ tính,

0:02:04.115,0:02:06.186
được xem như một vụ nổ tia gamma

0:02:06.210,0:02:08.770
trong thời gian mạnh nhất[br]của vụ nổ.

0:02:10.167,0:02:15.468
Mặc dù những vụ nổ tia gamma là [br]những hiện tượng có năng lượng lớn nhất

0:02:15.492,0:02:17.581
mà các nhà thiên văn học từng đo được[br]từ trước đến nay,

0:02:17.605,0:02:20.242
nhưng chúng ta không thể quan sát chúng [br]bằng mắt thường.

0:02:20.266,0:02:22.594
Chúng ta phải sử dụng [br]những phương pháp khác

0:02:22.618,0:02:25.407
để nghiên cứu về ánh sáng tia gamma này.

0:02:25.431,0:02:27.278
Mắt thường không thể nhìn thấy chúng.

0:02:27.302,0:02:30.372
Chúng ta chỉ có thể nhìn thấy [br]một phần rất rất nhỏ

0:02:30.396,0:02:34.122
trong quang phổ điện từ [br]mà chúng ta gọi là ánh sáng khả kiến.

0:02:34.146,0:02:36.418
Và xa hơn thế, chúng ta dựa vào [br]những phương pháp khác.

0:02:36.442,0:02:41.702
Còn với tư cách những nhà thiên văn học,[br]chúng ta nghiên cứu dải ánh sánh rộng hơn

0:02:41.726,0:02:44.490
và chúng ta dựa vào [br]những phương pháp khác để làm điều đó.

0:02:44.514,0:02:47.090
Trên màn hình, nó trông giống như thế này.

0:02:47.812,0:02:49.544
Bạn đang nhìn thấy một đồ thị.

0:02:49.568,0:02:51.493
Đó là đường biểu diễn của ánh sáng.

0:02:51.517,0:02:55.066
Đó là một đồ thị thể hiện mật độ [br]của ánh sáng theo thời gian.

0:02:55.090,0:02:57.554
Đó là biểu đồ ánh sáng của tia gamma.

0:02:58.013,0:03:01.705
Các nhà thiên văn học dựa vào [br]loại biểu đồ này

0:03:01.729,0:03:06.401
để giải thích mật độ ánh sáng [br]thay đổi thế nào theo thời gian.

0:03:06.933,0:03:12.449
Ở phía bên trái, bạn sẽ nhìn thấy mật độ [br]ánh sáng khi không có vụ nổ,

0:03:12.473,0:03:16.628
và phía bên phải là [br]mật độ ánh sáng khi vụ nổ xảy ra.

0:03:18.381,0:03:22.082
Trước đây, [br]tôi có thể nhìn được loại đồ thị này.

0:03:22.562,0:03:25.290
Nhưng sau đó, tôi đã mất đi thị lực.

0:03:25.314,0:03:28.466
Tôi đã hoàn toàn mất đi thị lực [br]do căn bệnh kéo dài,

0:03:28.490,0:03:32.175
và vì thế mà tôi mất đi khả năng [br]nhìn đồ thị này

0:03:33.208,0:03:35.965
và luôn cả cơ hội làm việc của mình.

0:03:36.002,0:03:40.127
Đó là sự chuyển biến mạnh mẽ đối với tôi[br]về nhiều mặt.

0:03:41.295,0:03:45.540
Theo chuyên môn mà nói, nó khiến tôi phải [br]phải từ bỏ nghiên cứu khoa học.

0:03:45.564,0:03:50.179
Tôi đã ao ước tiếp cận và nghiên cứu [br]loại ánh sáng đầy năng lượng này

0:03:50.203,0:03:52.889
và tìm ra nguồn gốc thiên văn của nó.

0:03:52.913,0:03:56.375
Tôi muốn trải nghiệm sự kì thú của vũ trụ,[br]sự hào hứng

0:03:56.399,0:04:00.848
và niềm vui bằng cách khám phá hiện tượng [br]về một thiên thể khổng lồ.

0:04:01.352,0:04:04.652
Tôi đã nghĩ rất lâu và rất nhiều về việc này,

0:04:04.676,0:04:08.361
khi tôi bỗng nhiên nhận ra rằng[br]tất cả đồ thị của ánh sáng

0:04:08.385,0:04:12.226
là một bảng các con số được chuyển thành[br]một biểu đồ có thể nhìn thấy được.

0:04:12.861,0:04:14.762
Vì vậy, tôi cùng với các cộng sự

0:04:14.786,0:04:18.994
đã cố gắng làm việc và [br]chuyển tất cả các con số thành âm thanh.

0:04:19.765,0:04:21.769
Tôi đã tiếp cận được các dữ liệu,

0:04:21.793,0:04:26.806
và hôm nay tôi có thể nghiên cứu [br]ở trình độ như một nhà thiên văn giỏi nhất,

0:04:26.830,0:04:27.981
bằng cách sử dụng âm thanh.

0:04:28.005,0:04:30.633
Và điều mọi người có thể làm,

0:04:30.657,0:04:31.810
đa phần là bằng mắt,

0:04:31.834,0:04:33.178
trong hàng trăm năm qua,

0:04:33.202,0:04:35.544
thì giờ đây tôi có thể làm nó bằng âm thanh.

0:04:35.892,0:04:36.929
(Tiếng vỗ tay)

0:04:36.953,0:04:38.655
Lắng nghe vụ nổ tia gamma này,

0:04:38.679,0:04:40.999
mà các bạn đang thấy --[br](Vỗ tay)

0:04:41.023,0:04:42.174
Cảm ơn các bạn.

0:04:42.198,0:04:44.906
Nghe tiếng nổ[br]mà bạn đang nhìn thấy trên màn hình

0:04:44.930,0:04:47.525
mang lại điều gì đó cho tai [br]trên cả vụ nổ thực tế.

0:04:47.973,0:04:49.908
Và bây giờ tôi sẽ cho chạy tiếng nổ.

0:04:49.932,0:04:51.986
Nó không phải là âm nhạc, nó là âm thanh.

0:04:53.264,0:04:56.515
(Âm thanh kĩ thuật)

0:04:56.539,0:04:59.830
Đây là dữ liệu đã được chuyển thành[br]âm thanh

0:04:59.854,0:05:01.088
và nó vẽ ra dao động âm thanh.

0:05:01.112,0:05:03.531
Quá trình này gọi là âm thanh hóa.

0:05:06.958,0:05:09.268
Nghe âm thanh này sẽ mang [br]những thứ khác đến tai

0:05:09.292,0:05:10.641
ngoài tiếng nổ thực tế.

0:05:10.665,0:05:15.186
Khi tôi kiểm tra những khu vực có tần số thấp [br]cực mạnh,

0:05:15.210,0:05:20.082
hoặc dòng âm bass -- Tôi sẽ mở dòng bass [br]ngay đây.

0:05:21.500,0:05:27.019
Chúng ta thường chú ý những[br]đặc tính cộng hưởng của những khí mang điện

0:05:27.043,0:05:28.645
như gió mặt trời.

0:05:28.669,0:05:31.172
Và tôi muốn các bạn lắng nghe [br]cái mà tôi đã nghe.

0:05:31.196,0:05:34.977
Bạn sẽ nghe nó giống như [br]một sự giảm âm lượng rất nhanh.

0:05:35.001,0:05:37.764
Và bởi vì bạn có thể nhìn thấy nên [br]tôi sẽ cho bạn một đường màu đỏ

0:05:37.788,0:05:41.727
để báo hiệu rằng cường độ ánh sáng [br]đang được đổi sang âm thanh.

0:05:43.672,0:05:46.086
(Âm rền và tiếng huýt sáo)

0:05:46.110,0:05:49.404
Tiếng (huýt sáo) là tiếng ếch ở nhà,[br]đừng quan tâm đến nó.

0:05:49.428,0:05:51.274
(Cười)

0:05:51.298,0:05:56.525
(Âm rền và tiếng huýt sáo)

0:05:56.549,0:05:58.421
Tôi nghĩ là bạn đã nghe thấy nó, đúng không?

0:05:59.503,0:06:00.780
Vậy cái chúng ta phát hiện

0:06:00.804,0:06:05.718
là những tiếng nổ kéo dài [br]đủ để hỗ trợ sóng cộng hưởng,

0:06:05.742,0:06:09.959
là những thứ được tạo ra bởi những [br]trao đổi năng lượng giữa các hạt

0:06:09.983,0:06:11.301
bị kích thích,

0:06:11.325,0:06:12.706
tùy vào âm lượng.

0:06:13.151,0:06:16.241
Bạn có nhớ là tôi đã nói về[br]vấn đề ngôi sao

0:06:16.265,0:06:17.921
bị kéo vòng quanh?

0:06:17.945,0:06:21.759
Nó truyền năng lượng với sự phân bố[br]tần suất và từ trường

0:06:21.783,0:06:23.505
được quyết định bởi kích thước.

0:06:24.434,0:06:28.384
Bạn có thể nhớ là chúng ta đang nói về [br]một ngôi sao siêu lớn

0:06:28.408,0:06:31.576
đã trở thành một ngôi sao [br]mang từ tính cực mạnh.

0:06:32.264,0:06:36.637
Trong trường hợp đó thì dòng phun ra [br]từ ngôi sao nổ

0:06:36.661,0:06:39.144
có thể liên quan tới vụ nổ tia gamma này.

0:06:39.168,0:06:40.736
Điều này có nghĩa gì?

0:06:40.760,0:06:43.727
Nghĩa là sự hình thành của ngôi sao có thể[br]là một phần rất quan trọng

0:06:43.751,0:06:45.495
trong các vụ nổ của những siêu tân tinh.

0:06:46.047,0:06:50.434
Lắng nghe tiếng của vụ nổ tia gamma [br]mang lại cho chúng ta khái niệm

0:06:50.458,0:06:53.257
rằng việc sử dụng âm thanh như [br]một tín hiệu hiển thị bổ sung

0:06:53.281,0:06:55.506
có thể hỗ trợ các nhà thiên văn

0:06:55.530,0:06:57.980
trong việc tìm kiếm nhiều dữ liệu hơn.

0:06:58.562,0:07:03.880
Đồng thời, tôi cũng thực hiện phân tích,[br]đo đạc từ các kính thiên văn khác,

0:07:03.904,0:07:06.107
và kinh nghiệm của tôi cho thấy rằng

0:07:06.131,0:07:10.345
khi sử dụng âm thanh như [br]một tín hiệu hiển thị bổ sung

0:07:10.369,0:07:13.285
các nhà thiên văn có thể tìm thấy [br]nhiều thông tin hơn trong đó

0:07:13.309,0:07:16.176
và bây giờ thì có nhiều thông tin hơn [br]được tiếp cận.

0:07:17.086,0:07:20.830
Khả năng chuyển thông tin [br]thành âm thanh này

0:07:20.854,0:07:23.931
tạo ra một bước thay đổi to lớn [br]trong ngành thiên văn học.

0:07:24.381,0:07:28.322
Và thực tế thì một lĩnh vực khả kiến[br]có thể được tận dụng

0:07:28.346,0:07:33.019
để những ai quan tâm có thể tìm hiểu[br]thứ gì ở trên thiên đường

0:07:33.043,0:07:34.552
là một điều đáng mong chờ.

0:07:35.390,0:07:37.279
Khi tôi mất đi thị lực,

0:07:37.303,0:07:39.379
tôi nghĩ rằng mình không thể tiếp cận được

0:07:39.403,0:07:42.029
số lượng và chất lượng thông tin

0:07:42.053,0:07:43.449
như một nhà thiên văn bình thường.

0:07:44.220,0:07:47.700
Mãi cho đến khi chúng tôi đổi mới [br]với quy trình âm thanh hóa

0:07:47.724,0:07:51.676
tôi mới tìm lại được hi vọng để trở nên [br]có ích hơn trong lĩnh vực này

0:07:51.700,0:07:54.310
tôi mới làm việc hết sức [br]để là một phần trong đó.

0:07:55.429,0:07:59.880
Việc tiếp cận thông tin không phải là [br]nội dung duy nhất trong ngành thiên văn học

0:07:59.904,0:08:02.088
mà nó là một phần quan trọng.

0:08:02.602,0:08:05.126
Vấn đề nằm ở cả cơ thể,

0:08:05.150,0:08:08.119
và khoa học thì không theo kịp.

0:08:08.825,0:08:11.477
Cơ thể là thứ thay đổi --

0:08:11.501,0:08:14.866
bất cứ ai cũng có thể gặp khuyết tật[br]vào bất kì thời điểm nào.

0:08:14.890,0:08:17.128
Ví dụ là hãy nghĩ về,

0:08:17.152,0:08:19.939
các nhà khoa học[br]đã đạt đến đỉnh cao sự nghiệp.

0:08:19.963,0:08:22.803
Điều gì sẽ xảy ra [br]nếu họ bị khuyết tật?

0:08:22.827,0:08:25.244
Họ có cảm thấy khó giao tiếp [br]như tôi đã từng?

0:08:25.839,0:08:29.029
Việc tiếp cận thông tin thôi thúc chúng tôi[br]tiếp tục cố gắng.

0:08:29.499,0:08:33.099
Nó tạo ra những cơ hội bình đẳng [br]để thể hiện tài năng của chúng tôi

0:08:33.123,0:08:35.986
và đưa ra điều chúng tôi muốn thực hiện[br]trong cuộc sống của mình,

0:08:36.010,0:08:39.318
dựa vào niềm đam mê và [br]không phụ thuộc vào những rào cản sắp tới.

0:08:40.294,0:08:44.661
Khi chúng tôi trao cho mọi người [br]cơ hội vươn tới thành công không giới hạn,

0:08:44.685,0:08:49.243
điều đó sẽ mang lại một cuộc sống sung túc[br]và viên mãn.

0:08:49.267,0:08:51.700
Và tôi nghĩ việc sử dụng âm thanh[br]trong thiên văn

0:08:51.724,0:08:55.201
sẽ giúp chúng tôi đạt được điều đó[br]và cống hiến cho khoa học.

0:08:56.119,0:09:00.651
Trong khi các nước khác nói rằng [br]nghiên cứu bằng các kĩ thuật tri giác

0:09:00.675,0:09:04.252
trong việc nghiên cứu dữ liệu [br]không thích hợp với ngành thiên văn

0:09:04.276,0:09:07.476
bởi vì không có nhà thiên văn khiếm thị [br]trong lĩnh vực này,

0:09:07.500,0:09:10.904
thì Nam Phi lại khẳng định rằng: "Chúng tôi muốn những người khuyết tật

0:09:10.928,0:09:12.904
đóng góp cho khoa học."

0:09:12.928,0:09:14.254
Và ngay bây giờ tôi đang làm việc

0:09:14.278,0:09:17.010
tại Đài quan sát Thiên văn Nam Phi,

0:09:17.034,0:09:20.119
tại Văn phòng Phát triển Thiên văn.

0:09:20.436,0:09:25.177
Ở đó, chúng tôi nghiên cứu [br]các kĩ thuật âm thanh hóa và các phương pháp phân tích

0:09:25.201,0:09:28.647
có ảnh hưởng đến trẻ em khiếm thị[br]ở trường khiếm thị Athlone.

0:09:29.603,0:09:32.089
Các học sinh sẽ học về thiên văn qua radio,

0:09:32.113,0:09:35.351
và chúng sẽ học về [br]phương pháp âm thanh hóa

0:09:35.375,0:09:39.846
để nghiên cứu các hiện tượng thiên văn [br]như sự phun trào năng lượng khổng lồ

0:09:39.870,0:09:42.306
từ mặt trời, được biết đến [br]như các siêu bão mặt trời.

0:09:43.194,0:09:44.953
Điều mà chúng tôi học được cùng với các học sinh --

0:09:44.977,0:09:48.774
những đứa trẻ khuyết tật [br]với nhiều khiếm khuyết và hạn chế

0:09:48.798,0:09:50.674
trong giải quyết vấn đề --

0:09:50.698,0:09:53.537
điều mà chúng tôi học được cùng chúng [br]sẽ ảnh hưởng trực tiếp

0:09:53.561,0:09:56.718
đến cách mà mọi thứ đang được vận hành [br]ở trình độ khoa học chuyên môn.

0:09:56.742,0:09:58.801
Tôi xin mạn phép được gọi[br]đây là sự phát triển.

0:09:58.825,0:10:01.081
Và nó đang xảy ra ngay lúc này đây.

0:10:02.350,0:10:05.728
Tôi nghĩ rằng khoa học [br]dành cho tất cả mọi người.

0:10:06.275,0:10:07.723
Nó thuộc về con người,

0:10:07.747,0:10:09.998
và nó phải đến được với mọi người,

0:10:10.022,0:10:12.235
vì chúng ta tự nhiên đã là [br]những nhà khám phá.[br]

0:10:12.956,0:10:18.136
Tôi nghĩ nếu chúng ta giới hạn[br]người khuyết tật

0:10:18.171,0:10:20.000
trong nghiên cứu khoa học,

0:10:20.024,0:10:23.672
thì chúng ta sẽ tách rời chính mình [br]với lịch sử và xã hội.

0:10:23.696,0:10:27.142
Tôi mơ đến một trình độ khoa học

0:10:27.166,0:10:32.154
nơi mà mọi người đề cao sự tôn trọng [br]và thật sự tôn trọng nhau,

0:10:32.178,0:10:35.266
nơi mà mọi người trao đổi các dự án [br]và cùng nhau nghiên cứu.

0:10:35.810,0:10:40.107
Nếu những người khuyết tật [br]được tham gia nghiên cứu khoa học,

0:10:40.131,0:10:44.840
một vụ nổ, một vụ nổ cực lớn của kiến thức [br]sẽ xảy ra,

0:10:44.864,0:10:46.871
tôi chắc chắn là như vậy.

0:10:49.251,0:10:51.100
(Âm thanh kĩ thuật)

0:10:51.124,0:10:52.988
Đó là một vụ nổ cực lớn.

0:10:54.420,0:10:55.571
Cảm ơn các bạn

0:10:55.595,0:10:56.746
Cảm ơn các bạn.

0:10:56.770,0:11:02.442
(Tiếng vỗ tay)