WEBVTT

00:00:00.592 --> 00:00:04.584
Ο κόσμος λέει συνέχεια διάφορα
για τη θρησκεία.

00:00:04.584 --> 00:00:06.578
(Γέλια)

00:00:06.578 --> 00:00:08.706
Ο εκλιπών, εξαιρετικός
Κρίστοφερ Χίτσενς

00:00:08.706 --> 00:00:11.190
έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο
«Ο Θεός δεν είναι μεγάλος»,

00:00:11.190 --> 00:00:13.790
με υπότιτλο, 
«Η θρησκεία δηλητηριάζει τα πάντα»

00:00:13.790 --> 00:00:15.351
(Γέλια)

00:00:15.351 --> 00:00:19.393
Αλλά τον προηγούμενο μήνα,
στο περιοδικό Time,

00:00:19.393 --> 00:00:23.466
ο ραβίνος Ντέιβιντ Γουόλπε, που
αναφέρεται ως ο Ραβίνος της Αμερικής,

00:00:23.466 --> 00:00:27.750
είπε, για να το εξισορροπήσει έναντι
αυτού του αρνητικού χαρακτηρισμού,

00:00:27.750 --> 00:00:30.543
ότι καμία σημαντική μορφή
κοινωνικής αλλαγής

00:00:30.543 --> 00:00:34.961
δε μπορεί να συμβεί χωρίς τη συμμετοχή
της οργανωμένης θρησκείας.

00:00:34.961 --> 00:00:39.555
Τέτοιες παρατηρήσεις για την αρνητική
και τη θετική πλευρά είναι παλιές.

NOTE Paragraph

00:00:39.555 --> 00:00:42.313
Έχω μία στην τσέπη μου εδώ

00:00:42.313 --> 00:00:48.237
από τον 1ο αιώνα π.Κ.Χ., του Λουκρήτιου,

00:00:48.237 --> 00:00:50.521
συγγραφέα
του «Περί της φύσεως των πραγμάτων».

00:00:50.521 --> 00:00:55.496
που είπε,
«Tantum religio potuit suadere malorum»

00:00:55.496 --> 00:00:57.999
--θα έπρεπε να το είχα μάθει απ' έξω --

00:00:57.999 --> 00:01:03.382
σημαίνει, «Οποία δεινά επεφύλαξε
στην ανθρωπότητα η θρησκεία»,

00:01:03.382 --> 00:01:06.852
και μιλούσε για την απόφαση του Αγαμέμνονα

00:01:06.852 --> 00:01:10.322
να θυσιάσει τελετουργικά
την κόρη του, Ιφιγένεια

00:01:10.322 --> 00:01:13.794
ώστε να διατηρηθούν
οι προοπτικές του στρατού του.

00:01:13.794 --> 00:01:16.925
Υπήρξαν μακρές συζητήσεις περί θρησκείας

00:01:16.925 --> 00:01:20.315
ανά τους αιώνες, τις χιλιετίες 
μπορούμε να πούμε στη εν λόγω περίπτωση.

00:01:20.315 --> 00:01:22.580
Οι άνθρωποι έχουν μιλήσει πολύ γι'αυτό

00:01:22.580 --> 00:01:26.579
και έχουν πει καλά, κακά
και αδιάφορα πράγματα.

00:01:26.579 --> 00:01:28.587
Αυτό για το οποίο θέλω
να σας πείσω σήμερα

00:01:28.587 --> 00:01:30.446
είναι ο πολύ απλός ισχυρισμός

NOTE Paragraph

00:01:30.446 --> 00:01:32.691
ότι αυτές οι συζητήσεις

00:01:32.691 --> 00:01:35.511
είναι κατά κάποιο τρόπο παράλογες,

00:01:35.511 --> 00:01:38.551
γιατί η θρησκεία δεν υπάρχει,

00:01:38.551 --> 00:01:41.151
για να μπορούμε να ισχυριζόμαστε
διάφορα για αυτήν.

00:01:41.151 --> 00:01:45.575
Δεν υπάρχει θρησκεία, οπότε
δεν μπορεί να είναι καλή ή κακή.

00:01:45.580 --> 00:01:47.968
Δεν μπορεί καν να είναι αδιάφορη.

00:01:47.968 --> 00:01:53.999
Αν αναλογιστείτε θεωρίες 
της ανυπαρξίας πραγμάτων,

00:01:54.010 --> 00:01:56.659
ένας προφανής τρόπος
για να προσπαθήσουμε να καθορίσουμε

00:01:56.659 --> 00:01:58.877
την ανυπαρξία ενός υποτιθέμενου πράγματος

00:01:58.877 --> 00:02:01.429
θα ήταν να δώσουμε έναν ορισμό
αυτού του πράγματος

00:02:01.429 --> 00:02:03.741
και να δούμε αν κάτι τον καλύπτει.

00:02:03.741 --> 00:02:08.549
Θα ξεκινήσω από την εν λόγω διαδρομή
για αρχή.

00:02:08.549 --> 00:02:12.302
Αν κοιτάξετε στα λεξικά
και αν το σκεφτείτε,

NOTE Paragraph

00:02:12.302 --> 00:02:14.798
ένας πολύ φυσικός ορισμός της θρησκείας

00:02:14.798 --> 00:02:19.928
είναι ότι περιλαμβάνει πίστη σε θεούς
ή σε πνευματικά όντα.

00:02:19.928 --> 00:02:23.587
Αυτό υπάρχει σε πολλά λεξικά,
αλλά θα το βρείτε επίσης

00:02:23.587 --> 00:02:26.320
στο έργο του Σερ Έντουαρντ Τάιλορ,

00:02:26.320 --> 00:02:28.421
πρώτου καθηγητή ανθρωπολογίας
στην Οξφόρδη,

00:02:28.421 --> 00:02:30.758
ενός από τους πρώτους
μοντέρνους ανθρωπολόγους.

00:02:30.758 --> 00:02:32.675
Στο βιβλίο του
για τον πρωτόγονο πολιτισμό,

00:02:32.675 --> 00:02:35.911
λέει ότι στην καρδιά της θρησκείας
είναι αυτό που αποκαλεί ανιμισμό,

00:02:35.911 --> 00:02:40.155
πίστη σε πνευματικούς
παράγοντες, σε πνεύματα.

00:02:40.155 --> 00:02:41.903
Το πρώτο πρόβλημα αυτού του ορισμού

00:02:41.903 --> 00:02:44.410
είναι από ένα μυθιστόρημα του Πολ Μπέιτι,
το «Tuff».

00:02:44.410 --> 00:02:46.198
Κάποιος μιλάει σε έναν ραβίνο.

00:02:46.198 --> 00:02:48.398
Ο ραβίνος λέει ότι δεν πιστεύει στον Θεό.

00:02:48.398 --> 00:02:51.034
Αυτός του λέει, «Είσαι ραβίνος,
πώς γίνεται να μην πιστεύεις στον Θεό;»

00:02:51.034 --> 00:02:53.930
Και απαντάει,
«Αυτό είναι το καλό του να είσαι Εβραίος.

00:02:53.930 --> 00:02:56.300
Δε χρειάζεται να πιστεύεις
σε ένα Θεό καθ' εαυτόν,

00:02:56.300 --> 00:02:58.671
απλώς στο ότι είσαι Εβραίος». 
(Γέλια)

00:02:58.671 --> 00:03:01.894
Αν αυτός είναι Εβραίος ραβίνος,


00:03:01.894 --> 00:03:04.680
και αν πρέπει να πιστεύεις στον Θεό
για να είσαι θρήσκος,

00:03:04.680 --> 00:03:07.698
τότε έχουμε ένα αντιφατικό συμπέρασμα,

00:03:07.698 --> 00:03:10.220
ότι αφού είναι πιθανό
να είσαι Εβραίος ραβίνος

00:03:10.220 --> 00:03:12.243
χωρίς να πιστεύεις στον Θεό,

00:03:12.243 --> 00:03:14.495
τότε ο Ιουδαισμός δεν είναι θρησκεία.

00:03:14.495 --> 00:03:17.474
Αυτή είναι μια αρκετά αντιφατική σκέψη.

00:03:17.474 --> 00:03:20.724
Εδώ είναι ένα άλλο επιχείρημα
κατά αυτής της άποψης.

00:03:20.724 --> 00:03:23.070
Ένας φίλος μου, Ινδός,

NOTE Paragraph

00:03:23.070 --> 00:03:26.233
όταν ήταν πολύ μικρός,
πήγε στον παππού του και του είπε,

00:03:26.233 --> 00:03:29.436
«Θέλω να σου μιλήσω για τη θρησκεία»,
και ο παππούς του του είπε,

00:03:29.436 --> 00:03:31.930
«Είσαι πολύ μικρός.
Ξαναέλα όταν θα γίνεις έφηβος».

00:03:31.930 --> 00:03:35.105
Κι έτσι πήγε πάλι όταν ήταν έφηβος,
και είπε στον παππού του,

00:03:35.106 --> 00:03:36.989
«Μπορεί να είναι λίγο αργά τώρα

00:03:36.989 --> 00:03:40.205
γιατί ανακάλυψα ότι δεν πιστεύω
στους θεούς».

00:03:40.205 --> 00:03:42.191
Ο παππούς του, που ήταν σοφός, του είπε,

00:03:42.191 --> 00:03:44.601
«Α, άρα ανήκεις στον κλάδο των άθεων

00:03:44.601 --> 00:03:47.378
της Ινδουιστικής παράδοσης». 
(Γέλια)

00:03:47.378 --> 00:03:51.072
Και τέλος, υπάρχει αυτός ο τύπος,

00:03:51.072 --> 00:03:53.638
που ως γνωστόν δεν πιστεύει στον Θεό.

NOTE Paragraph

00:03:53.638 --> 00:03:55.360
Το όνομά του είναι Δαλάι Λάμα.

00:03:55.360 --> 00:03:58.316
Συχνά αστειεύεται ότι είναι ένας
από τους κορυφαίους άθεους.

00:03:58.316 --> 00:04:01.054
Αλλά είναι αλήθεια,
γιατί η θρησκεία του Δαλάι Λάμα

00:04:01.054 --> 00:04:03.672
δεν περιλαμβάνει πίστη στον Θεό.

00:04:03.672 --> 00:04:08.526
Μπορεί να σας φαίνεται
ότι σας έχω δώσει λάθος ορισμό

NOTE Paragraph

00:04:08.526 --> 00:04:12.209
και ότι θα έπρεπε να σκεφτώ άλλον ορισμό
και να τον δοκιμάσω


00:04:12.219 --> 00:04:15.348
και να προσπαθήσω να βρω
κάτι που να συμπεριλαμβάνει

00:04:15.348 --> 00:04:18.156
τον αθεϊστικό Ιουδαϊσμό,
τον αθεϊστικό Ινδουισμό,

00:04:18.156 --> 00:04:20.907
και τον αθεϊστικό Βουδισμό
σαν μορφές θρησκευτικότητας,

00:04:20.907 --> 00:04:23.383
αλλά νομίζω ότι αυτό είναι κακή ιδέα,

00:04:23.383 --> 00:04:25.296
και ο λόγος που το νομίζω αυτό

00:04:25.296 --> 00:04:28.479
είναι πως νομίζω ότι η αντίληψή μας
για τη θρησκεία δε λειτουργεί έτσι.

00:04:28.479 --> 00:04:30.804
Θεωρώ ότι η αντίληψή μας για τη θρησκεία

00:04:30.804 --> 00:04:34.845
λειτουργεί επειδή έχουμε μια λίστα
πρότυπων θρησκειών

00:04:34.845 --> 00:04:37.626
και των υποτμημάτων τους,

00:04:37.626 --> 00:04:38.507
-σωστά;-

00:04:38.507 --> 00:04:42.529
και αν εμφανιστεί κάτι καινούριο
που υποτίθεται ότι είναι θρησκεία,

00:04:42.529 --> 00:04:46.792
ρωτάμε, «Μοιάζει με κάποιο από αυτά;»

00:04:46.792 --> 00:04:49.782
Νομίζω ότι δεν είναι μόνο
το πώς σκεφτόμαστε για τη θρησκεία,

00:04:49.782 --> 00:04:54.764
έτσι ώστε από τη δική μας άποψη, όλα
αυτά στη λίστα πρέπει να είναι θρησκείες

00:04:54.764 --> 00:04:57.350
και γι' αυτό δεν νομίζω
ότι ένας ορισμός της θρησκείας

00:04:57.350 --> 00:04:59.613
που αποκλείει τον Βουδισμό
και τον Ιουδαϊσμό

00:04:59.613 --> 00:05:04.231
έχει πιθανότητες να είναι μια καλή αρχή,
γιατί είναι στη λίστα.

00:05:04.231 --> 00:05:06.456
Αλλά γιατί έχουμε τέτοια λίστα;

00:05:06.456 --> 00:05:10.150
Τι συμβαίνει;
Πώς προέκυψε αυτή η λίστα;

00:05:10.150 --> 00:05:12.800
Νομίζω η απάντηση είναι απλή

00:05:12.800 --> 00:05:15.717
και ως εκ τούτου, ωμή και αμφιλεγόμενη.

NOTE Paragraph

00:05:15.717 --> 00:05:19.022
Σίγουρα πολλοί θα διαφωνήσουν,
αλλά αυτή είναι η ιστορία μου,

00:05:19.022 --> 00:05:21.529
και αληθής ή όχι,
είναι μια ιστορία που νομίζω

00:05:21.529 --> 00:05:24.984
θα σας δώσει μια αίσθηση του πώς
προέκυψε αυτή η λίστα,


00:05:24.984 --> 00:05:28.311
και έτσι σας βοηθάει να σκεφτείτε
τι χρησιμότητα μπορεί να έχει.

00:05:28.311 --> 00:05:31.330
Νομίζω ότι η απάντηση είναι,
Ευρωπαίοι ταξιδιώτες,

00:05:31.330 --> 00:05:33.444
χοντρικά από την εποχή του Κολόμβου,

00:05:33.444 --> 00:05:35.222
άρχισαν να γυρίζουν τον κόσμο.

00:05:35.222 --> 00:05:37.285
Προέρχονταν από Χριστιανική κουλτούρα,

00:05:37.285 --> 00:05:39.540
και όταν έφταναν σε ένα νέο μέρος,

00:05:39.540 --> 00:05:42.230
παρατηρούσαν ότι μερικοί άνθρωποι
δεν ήταν Χριστιανοί,

00:05:42.230 --> 00:05:44.140
κι έτσι αναρωτήθηκαν --

00:05:44.140 --> 00:05:47.365
Τι έχουν στη θέση του Χριστιανισμόυ;

00:05:47.365 --> 00:05:50.580
Και δημιουργήθηκε 
--κατασκευάστηκε-- αυτή η λίστα.

00:05:50.580 --> 00:05:52.870
Αποτελείται από τα πράγματα
που άλλοι άνθρωποι

00:05:52.870 --> 00:05:55.413
είχαν αντί του Χριστιανισμού.

00:05:55.413 --> 00:05:58.659
Τώρα υπάρχει μια δυσκολία
αν συνεχίσουμε έτσι,

00:05:58.659 --> 00:06:01.510
η οποία είναι ότι ο Χριστιανισμός είναι,

NOTE Paragraph

00:06:01.510 --> 00:06:05.588
ακόμα και σε αυτή τη λίστα,
μια εξαιρετικά συγκεκριμένη παράδοση.

00:06:05.588 --> 00:06:09.478
Συμπεριλαμβάνει πολλά πράγματα,
που είναι πολύ συγκεκριμένα,

00:06:09.478 --> 00:06:14.340
που είναι τα αποτελέσματα
των γεγονότων της χριστιανικής Ιστορίας

00:06:14.351 --> 00:06:18.713
και αυτό που βρίσκεται στην καρδιά των
περισσοτέρων αντιλήψεων του Χριστιανισμού,

00:06:18.713 --> 00:06:21.497
το αποτέλεσμα της συγκεκριμένης
Ιστορίας του Χριστιανισμού,

00:06:21.497 --> 00:06:24.450
είναι ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά
δογματικό θρήσκευμα.

00:06:24.450 --> 00:06:27.560
Είναι μια θρησκεία στην οποία
οι άνθρωποι ανησυχούν πραγματικά

00:06:27.560 --> 00:06:29.533
για το αν πιστεύετε στα σωστά πράγματα.

00:06:29.533 --> 00:06:33.292
Η εσωτερική Ιστορία του Χριστιανισμού
αποτελείται κυρίως από ανθρώπους

00:06:33.292 --> 00:06:36.244
που σκότωναν ο ένας τον άλλον
επειδή πίστευε στο λάθος πράγμα,

00:06:36.244 --> 00:06:39.800
και επίσης εμπλέκεται
σε μάχες με άλλες θρησκείες,

00:06:39.800 --> 00:06:43.339
που προφανώς ξεκινούν τον Μεσαίωνα,

00:06:43.339 --> 00:06:45.001
μια μάχη με το Ισλάμ,

00:06:45.001 --> 00:06:47.680
στην οποία, και πάλι,
ήταν η απιστία,

00:06:47.680 --> 00:06:49.970
το γεγονός ότι δεν πίστευαν
τα σωστά πράγματα,

00:06:49.970 --> 00:06:53.140
που φάνηκε τόσο προσβλητικό
στον χριστιανικό κόσμο.

00:06:53.140 --> 00:06:58.200
Ο Χριστιανισμός έχει μια πολύ συγκεκριμένη
και ιδιαίτερη ιστορία

00:06:58.200 --> 00:07:04.928
και όσα βρίσκονται σε αυτή τη λίστα
δεν της μοιάζουν απόλυτα.

00:07:04.928 --> 00:07:06.761
Και ένα άλλο πρόβλημα, νομίζω.

00:07:06.761 --> 00:07:09.612
Συνέβη κάτι πολύ συγκεκριμένο.
Αναφέρθηκε νωρίτερα,

00:07:09.612 --> 00:07:11.760
αλλά ένα πολύ συγκεκριμένο πράγμα
που συνέβη

00:07:11.760 --> 00:07:13.902
στην ιστορία του είδους
του Χριστιανισμού

00:07:13.902 --> 00:07:17.032
που βλέπουμε γύρω μας,
κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες,

00:07:17.032 --> 00:07:20.073
στα τέλη του 19ου αιώνα.

00:07:20.073 --> 00:07:22.610
Αυτό που συνέβη

00:07:22.610 --> 00:07:25.499
ήταν ένα είδος συμφωνίας που έγινε

00:07:25.499 --> 00:07:27.958
μεταξύ της επιστήμης,

00:07:27.958 --> 00:07:33.963
αυτού του νέου τρόπου οργάνωσης
της διανοητικής αυθεντίας,

00:07:33.963 --> 00:07:35.183
και της θρησκείας.

00:07:35.183 --> 00:07:37.156
Εάν σκεφτείτε τον 18ο αιώνα,

00:07:37.156 --> 00:07:40.474
αν σκεφτείτε την πνευματική ζωή
πριν από τα τέλη του 19ου αιώνα,

00:07:40.474 --> 00:07:43.824
οτιδήποτε έκανες και σκεφτόσουν,

00:07:43.824 --> 00:07:46.710
είτε αυτό ήταν ο φυσικός κόσμος,

00:07:46.710 --> 00:07:48.140
ο ανθρώπινος κόσμος,

00:07:48.140 --> 00:07:50.350
ο φυσικός κόσμος
ξεχωριστά από τον ανθρώπινο,

00:07:50.350 --> 00:07:52.541
ή η ηθική, οτιδήποτε έκανες

00:07:52.541 --> 00:07:55.241
ήταν διαμορφωμένο στα πλαίσια
μιας σειράς υποθέσεων --

00:07:55.241 --> 00:07:57.984
θρησκευτικών,
χριστιανικών υποθέσεων.

00:07:57.984 --> 00:08:01.287
Δεν μπορούσες να 
περιγράψεις τον φυσικό κόσμο

00:08:01.287 --> 00:08:03.936
χωρίς να συμπεριλάβεις τη θρησκεία,

00:08:03.936 --> 00:08:06.232
πχ. την ιστορία της Δημιουργίας

00:08:06.232 --> 00:08:08.234
κατά την παράδοση του Αβραάμ,

00:08:08.234 --> 00:08:10.642
στο πρώτο βιβλίο της Τορά.

00:08:10.642 --> 00:08:13.892
Όλα πλαισιώνονταν έτσι.

00:08:13.892 --> 00:08:16.086
Αλλά αυτό άλλαξε
στο τέλος του 19ου αιώνα,

00:08:16.086 --> 00:08:18.583
και για πρώτη φορά,
οι άνθρωποι μπορούσαν

NOTE Paragraph

00:08:18.583 --> 00:08:20.945
να αναπτύξουν σοβαρές
πνευματικές σταδιοδρομίες

00:08:20.945 --> 00:08:23.360
ως φυσικοί ιστορικοί,
όπως ο Δαρβίνος.

00:08:23.360 --> 00:08:25.579
Ο Δαρβίνος ανησυχούσε
για τη σχέση όσων είπε

00:08:25.579 --> 00:08:29.033
με τις θρησκευτικές αλήθειες,
αλλά μπορούσε να προχωρήσει,

00:08:29.033 --> 00:08:31.208
μπορούσε να γράψει βιβλία
για το θέμα του,

00:08:31.208 --> 00:08:35.176
χωρίς να χρειάζεται να πει ποια ήταν
η σχέση του με τις θρησκευτικές αξιώσεις,

00:08:35.176 --> 00:08:37.926
και οι γεωλόγοι μπορούσαν να μιλήσουν
γι' αυτό περισσότερο.

00:08:37.926 --> 00:08:39.868
Στις αρχές του 19ου αιώνα,
αν ήσουν γεωλόγος

00:08:39.868 --> 00:08:42.290
και διατύπωνες έναν ισχυρισμό
για την ηλικία της Γης,

00:08:42.290 --> 00:08:44.895
θα έπρεπε να εξηγήσεις
πώς αυτό ήταν συνεπές ή όχι

00:08:44.895 --> 00:08:47.317
με την ηλικία της Γης στη Γένεση.

00:08:47.317 --> 00:08:48.879
Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα,

00:08:48.879 --> 00:08:50.952
δεν μπορούσες απλά να γράψεις ένα βιβλίο

00:08:50.952 --> 00:08:53.157
με επιχειρήματα 
για το πόσο παλιά είναι η Γη.

00:08:53.157 --> 00:08:58.170
Έτσι, υπάρχει μια μεγάλη αλλαγή, και
αυτή η πνευματική διαίρεση της εργασίας,

00:08:58.170 --> 00:09:00.380
κατά κάποιο τρόπο στερεοποιείται,

00:09:00.380 --> 00:09:03.405
ώστε μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα
στην Ευρώπη,

00:09:03.405 --> 00:09:05.810
υπάρχει ένας πνευματικός
καταμερισμός εργασίας,

00:09:05.810 --> 00:09:08.068
και μπορείς να κάνεις
πολλά σοβαρά πράγματα,

00:09:08.068 --> 00:09:11.949
συμπεριλαμβανομένης, όλο και περισσότερο,
ακόμα και της φιλοσοφίας,

00:09:11.949 --> 00:09:14.579
χωρίς να περιορίζεσαι από τη σκέψη,

00:09:14.579 --> 00:09:17.201
«Αυτό που θα πω
θα πρέπει να είναι συνεπές

00:09:17.201 --> 00:09:19.849
με τις βαθιές αλήθειες που μου δίνονται

00:09:19.849 --> 00:09:21.910
από τη θρησκευτική μου παράδοση».

00:09:21.910 --> 00:09:27.969
Έτσι, φανταστείτε κάποιον να φεύγει
από αυτόν τον κόσμο του 19ου αιώνα

NOTE Paragraph

00:09:27.969 --> 00:09:31.453
να έρχεται στη χώρα που μεγάλωσα,
την Γκάνα,

00:09:31.453 --> 00:09:33.870
την κοινωνία στην οποία μεγάλωσα,
την Ασάντι,

00:09:33.870 --> 00:09:36.982
να έρχεται εκεί
στην αλλαγή του 20ου αιώνα

00:09:36.982 --> 00:09:39.258
με την ερώτηση 
που δημιούργησε αυτή τη λίστα:

00:09:39.258 --> 00:09:43.084
Τι έχουν αντί του Χριστιανισμού;

00:09:43.084 --> 00:09:46.527
Ένα πράγμα που θα παρατηρούσε,

00:09:46.527 --> 00:09:48.324
-- ο άνθρωπος που το έκανε αυτό

00:09:48.324 --> 00:09:51.191
ήταν ο Βρετανός κυβερνητικός
ανθρωπολόγος Καπετάνιος Ράτρεϊ,

00:09:51.191 --> 00:09:53.659
που έγραψε ένα βιβλίο
για τη θρησκεία της Ασάντι.

NOTE Paragraph

00:09:53.659 --> 00:09:56.192
Αυτό είναι ένας δίσκος ψυχής.

00:09:56.192 --> 00:09:58.605
Υπάρχουν πολλοί από αυτούς
στο Βρετανικό Μουσείο.

NOTE Paragraph

00:09:58.605 --> 00:10:00.885
Θα μπορούσα να σας πω
μια ενδιαφέρουσα ιστορία

00:10:00.885 --> 00:10:03.488
για το πώς πολλά από τα πράγματα
από την κοινωνία μου

00:10:03.488 --> 00:10:05.738
κατέληξαν στο Βρετανικό Μουσείο,

00:10:05.738 --> 00:10:07.383
αλλά δεν έχουμε χρόνο γι' αυτό.

00:10:07.383 --> 00:10:09.104
Έτσι, αυτό είναι ένας δίσκος ψυχής.

00:10:09.104 --> 00:10:11.887
Τι είναι ο δίσκος ψυχής;
Τον φορούσαν γύρω από το λαιμό

00:10:11.887 --> 00:10:14.205
οι καθαριστές της ψυχής 
του βασιλιά Ασάντι.

00:10:14.205 --> 00:10:18.224
Τί δουλειά έκαναν; 
Έπλεναν την ψυχή του βασιλιά.

00:10:18.224 --> 00:10:20.659
Θα έπαιρνε πολύ χρόνο
να εξηγήσω πώς η ψυχή

00:10:20.659 --> 00:10:22.954
θα μπορούσε να πλένεται,

00:10:22.954 --> 00:10:26.241
αλλά ο Ράτρεϊ ήξερε ότι αυτό ήταν θρησκεία

00:10:26.241 --> 00:10:29.011
επειδή συμπεριλάμβανε ψυχές.

00:10:29.011 --> 00:10:32.300
Και ομοίως,
υπήρχαν πολλά ακόμα πράγματα,

00:10:32.300 --> 00:10:33.733
πολλές άλλες πρακτικές.

NOTE Paragraph

00:10:33.733 --> 00:10:36.329
Για παράδειγμα, κάθε φορά
που κάποιος έπινε κάτι,

00:10:36.329 --> 00:10:39.259
έχυνε λίγο στο έδαφος,
κάτι που ονομάζεται σπονδή,

00:10:39.259 --> 00:10:41.321
και έδινανε λίγο στους προγόνους του.

00:10:41.321 --> 00:10:44.070
Ο πατέρας μου, κάθε φορά
που άνοιγε ένα μπουκάλι ουίσκι,

00:10:44.070 --> 00:10:45.879
--πολύ συχνά--,

00:10:45.879 --> 00:10:48.888
έβγαζε το καπάκι
και έχυνε λίγο στο έδαφος,

00:10:48.888 --> 00:10:53.638
και μιλούσε στον Ακρομά-αμπιμ,
τον ιδρυτή της γραμμής μας,

00:10:53.638 --> 00:10:55.759
ή στον Γιάο Αντόνι, το θείο του,

00:10:55.759 --> 00:10:59.489
τους μιλούσε, τους προσέφερε
λίγο από το ουίσκι του.

00:10:59.509 --> 00:11:02.660
Τέλος, υπήρχαν
τεράστια δημόσια τελετουργικά.

00:11:02.660 --> 00:11:06.173
Αυτό το σχέδιο είναι του 19ου αιώνα,
ενός άλλου βρετανού αξιωματικού,

NOTE Paragraph

00:11:06.173 --> 00:11:09.604
ενός τέτοιου τελετουργικού,
που αφορούσε το βασιλιά,

00:11:09.607 --> 00:11:11.887
και η δουλειά του βασιλιά,

00:11:11.887 --> 00:11:14.681
εκτός από το οργανώνει πολέμους
και άλλα τέτοια,

00:11:14.681 --> 00:11:18.710
ήταν να προσέχει τους τάφους
των προγόνων του,

00:11:18.710 --> 00:11:20.331
και όταν ένας βασιλιάς πέθαινε,

00:11:20.331 --> 00:11:22.407
το σκαμπό στο οποίο καθόταν βαφόταν μαύρο

00:11:22.407 --> 00:11:24.934
και τοποθετούνταν στον βασιλικό ναό,

00:11:24.934 --> 00:11:26.618
και κάθε 40 ημέρες,

00:11:26.618 --> 00:11:29.962
ο βασιλιάς της Ασάντι πρέπει
να πάει να λατρέψει τους προγόνους του.


00:11:29.962 --> 00:11:32.493
Είναι μεγάλο μέρος της θέσης του,
και ο κόσμος πίστευε

00:11:32.493 --> 00:11:35.233
ότι αν δεν το κάνει, 
τα πάντα θα κατέρρεαν.

00:11:35.233 --> 00:11:37.573
Είναι λοιπόν μια θρησκευτική φιγούρα,

00:11:37.573 --> 00:11:41.054
όπως θα έλεγε ο Ράτρεϊ,
καθώς και μια πολιτική προσωπικότητα.

00:11:41.490 --> 00:11:45.905
Έτσι, όλα αυτά ο Ράτρεϊ
τα θεωρούσε θρησκεία,

00:11:45.905 --> 00:11:49.504
αλλά θέλω να πω ότι όταν εξετάζεις
τις ζωές αυτών των ανθρώπων,

NOTE Paragraph

00:11:49.504 --> 00:11:52.023
θα συνειδητοποιήσεις ότι κάθε φορά
που κάνουν κάτι,

00:11:52.023 --> 00:11:53.805
σκέφτονται τους προγόνους τους.

00:11:53.805 --> 00:11:55.980
Κάθε μέρα στο πρωινό,

00:11:55.980 --> 00:11:58.254
μπορείς να πας στο
μπροστινό μέρος του σπιτιού

00:11:58.254 --> 00:12:01.967
και να κάνεις μια προσφορά
στο δέντρο-θεό, το «νιαμί ντουά»

00:12:01.967 --> 00:12:06.339
και να μιλήσεις στους μεγάλους
και μικρούς θεούς, τους προγόνους κ.ο.κ.

00:12:06.353 --> 00:12:11.876
Σε αυτόν τον κόσμο δεν έχει γίνει
διαχωρισμός μεταξύ θρησκείας και επιστήμης.

00:12:11.876 --> 00:12:15.201
Η θρησκεία δεν έχει διαχωριστεί
από τους άλλους τομείς της ζωής,

00:12:15.201 --> 00:12:18.024
και ειδικότερα, 
είναι σημαντικό να καταλάβουμε

00:12:18.024 --> 00:12:19.985
πως σε έναν τέτοιο κόσμο,

00:12:19.985 --> 00:12:24.636
τη δουλειά της επιστήμης την κάνει
αυτό που ο Ράτρεϊ αποκαλεί θρησκεία,

00:12:24.636 --> 00:12:27.088
γιατί αν θέλουν μια εξήγηση για κάτι,

00:12:27.088 --> 00:12:29.392
αν θέλουν να ξέρουν
γιατί η καλλιέργεια απέτυχε,

00:12:29.392 --> 00:12:32.220
γιατί βρέχει ή δε βρέχει,
αν χρειάζονται βροχή,

00:12:32.220 --> 00:12:36.346
αν θέλουν να ξέρουν γιατί
πέθανε ο παππούς τους,

00:12:36.346 --> 00:12:40.768
θα απευθυνθούν στις ίδιες τις υπάρξεις,
την ίδια τη γλώσσα,

00:12:40.768 --> 00:12:43.645
θα ρωτήσουν τους ίδιους τους θεούς.

00:12:43.645 --> 00:12:45.977
Αυτός ο μεγάλος διαχωρισμός, 
με άλλα λόγια,

00:12:45.977 --> 00:12:48.693
ανάμεσα στη θρησκεία και την επιστήμη
δεν έχει συμβεί.

00:12:48.693 --> 00:12:52.022
Αυτό θα ήταν μια απλή ιστορική αλλοκοτιά,

00:12:52.022 --> 00:12:57.843
αν δεν ίσχυε μέχρι και σήμερα
σε πολλά μέρη του κόσμου.

NOTE Paragraph

00:12:57.843 --> 00:13:01.830
Είχα το προνόμιο να πάω σε έναν γάμο 
τις προάλλες, στη βόρεια Ναμίμπια

00:13:01.844 --> 00:13:05.742
20 μίλια νότια από τα σύνορα της Ανγκόλα, 
σε ένα χωριό 200 κατοίκων,

00:13:05.747 --> 00:13:07.732
σύχρονων ανθρώπων.

00:13:07.732 --> 00:13:11.445
Ήταν εκεί η Ούνα Τσάπλιν, 
μπορεί να την έχετε ακουστά,

00:13:11.445 --> 00:13:15.954
και ένας χωρικός την πλησίασε και είπε,
«Σε έχω δει στο Game of Thrones».

00:13:15.963 --> 00:13:19.042
Άρα δε μιλάμε για απομονωμένους ανθρώπους,

00:13:19.042 --> 00:13:21.043
αλλά παρ' όλα αυτά, γι' αυτούς,

00:13:21.043 --> 00:13:23.431
οι θεοί και τα πνεύματα είναι ακόμα εκεί,

00:13:23.431 --> 00:13:27.170
και όταν ήμασταν στο λεωφορείο καθ' οδόν
για τα διάφορα μέρη της τελετής

00:13:27.170 --> 00:13:32.349
δεν προσεύχονταν γενικά,
αλλά για την ασφάλεια του ταξιδιού,

00:13:32.349 --> 00:13:37.607
και όταν μου είπαν πως 
η γιαγιά των νεόνυμφων ήταν μαζί μας,

00:13:37.607 --> 00:13:39.405
δεν το έλεγαν συμβολικά.

00:13:39.405 --> 00:13:44.403
Εννοούσαν ότι παρόλο που είναι νεκρή,
ήταν ακόμα γύρω μας.

00:13:44.415 --> 00:13:47.610
Σε πολλά μέρη του κόσμου σήμερα,

00:13:47.610 --> 00:13:49.908
ο διαχωρισμός μεταξύ
θρησκείας και επιστήμης

00:13:49.908 --> 00:13:53.827
δεν έχει συμβεί.

00:13:54.719 --> 00:13:58.350
Αυτός ο άντρας δούλευε στην Chase
και την World Bank.

00:13:59.710 --> 00:14:02.028
Αυτοί είναι πολίτες του κόσμου, 
όπως εσείς,

00:14:02.028 --> 00:14:04.410
αλλά προέρχονται από ένα μέρος
στο οποίο η θρησκεία

00:14:04.410 --> 00:14:06.317
καταλαμβάνει έναν πολύ διαφορετικό ρόλο.

00:14:06.317 --> 00:14:10.495
Την επόμενη φορά που θα ακούσετε
μια μεγάλη γενίκευση για τη θρησκεία

00:14:10.495 --> 00:14:15.763
θέλω να σκεφτείτε
πως ίσως η θρησκεία δεν υπάρχει,

NOTE Paragraph

00:14:15.763 --> 00:14:17.914
και, άρα, όσα λένε για αυτήν

00:14:17.914 --> 00:14:21.335
δε γίνεται να είναι αλήθεια.

00:14:21.335 --> 00:14:23.527
(Χειροκρότημα)