Videonu dayandırın və bu iki

rasional ifadəni toplamağa çalışın.

Yaxşı, məncə həll edə bildiniz.

İndi isə gəlin birlikdə işləyək.

Bunu həll etmək üçün öncə

kəsrlərin məxrəclərinin

müxtəlif olduğuna baxmalısınız.

Kəsrlərin məxrəcləri müxtəlif

olduqda onları toplamaq çətin olur.

Ortaq məxrəcə gətirmək

üçün yenidən yazmalısınız.

Ortaq məxrəcə gətirməyin ən asan yolu

iki məxrəci bir-birinə vurmaqdır.

Xüsusilə də, ortaq

vuruqları yoxdursa.

Bunların hər ikisi sadələşmiş haldadır

və ortaq vuruqları yoxdur.

Elə isə gəlin ortaq məxrəcə gətirək.

Belə ki,

bu bərabərdir

gəlin baxaq, bu bərabərdir

ortaq məxrəci yazaq.

Gəlin ortaq məxrəci

2x....

Bunu başqa rənglə yazım.

Beləliklə, biz ortaq məxrəci 2x-3

vurulsun

3x+1

və üstəgəl

hansısa bir hədd

bölünsün 2x-3

2x-3

vurulsun 3x+1.

Vurulsun 3x+1.

Belə ki, 2x-3-dən

(2x-3)(3x+1) məxrəcinə

gətirmək üçün sadəcə olaraq

məxrəci 3x+1-ə vurduq.

Əgər biz rasional ifadənin

qiymətini dəyişmək
istəmiriksə,

bunu məxrəcə 
tətbiq etdikdə

surətə də tətbiq etməliyik.

Belə ki, surət 5x-dir.

Bunu mavi rənglə edəcəyəm.

Belə ki, surət 5x-dir və

onu 3x+1-ə vurmalıyıq.

Vurulsun 3x+1.

Baxın, ifadənin qiymətini dəyişmədim.

Sadəcə 3x+1-ə vurdum və böldüm.

Bu da 3x+1 sıfıra bərabər olmadığı halda
1 edir.

Elə isə gəlin bunu buraya da
tətbiq edək.

Burada məxrəc 3x+1-dir

və onu 2x-3-ə vurmuşam.

Elə isə mən surəti

yəni -4x² -nı

2x-3-ə vurmalıyam.

2x-3.

Gəlin buraya mötərizə qoyaq

ki, 4x² -nı çıxırıq kimi görünməsin.

Beləliklə, bunların hamısını surətdə

yenidən yazaq.

Surətdə

5x vurulsun 3x

15x² edir.

5x vurulsun 1, +5x edir.

Burada isə

gəlin bunu yaşıl rənglə yazaq.

Burada -4x vurulsun 2x

-8x² edir

və -4x vurulsun -3

+12x² edir.

Bunu düz etdim?

Mənfi...

Diqqətli olmalıyıq.

-4, sanki nəyisə səhv etdim.

Yenə də, videonu dayandırıb

nəyi səhv etdiyimi tapa bilərsiniz.

Belə ki, -4x² vurulsun 2x

-8x -in kubu edir.

- 8x³.

Sonra isə -4x² vurulsun -3, 12x² edir.

Beləliklə,

ümumi məxrəc,

ortaq məxrəcimiz var.

Artıq hamısını toplaya bilərik.

2x-3

vurulsun

3x+1

vurulsun 3x+1.

Gəlin baxaq bunu necə sadələşdirə bilərik?

Bu ümumilikdə bərabərdir.

Rasional ifadə olduğunu bildirmək

üçün gəlin kəsr xəttini çəkək.

Gəlin baxaq.

Ən böyük dərəcəli hədd -8x³-dur.

mənfi 8...

-8x³.

Sonra isə 15x²

və 12x² var.

Bunları toplayaq və

27x² alırıq.

İndi isə buna baxaq.

Gəlin bunu yaşıl rənglə işarə edək.

Bunu və bu ikisini həll etdik,

qaldı 5x.

Elə bunu da + 5x yazırıq

və bunların hamısı bölünsün

2x-3 vurulsun 3x+1

3x+1.

Budur, tamamladıq.

Bitdi.

Bunu daha da sadələşdirmənin

başqa asan yolu yoxdur.

Siz sadəcə surətdə x-i vuruq olaraq
ayıra bilərsiniz.

Lakin, bu məxrəclə

ixtisar olunmur.

Beləliklə, bitirdik.