1
00:00:06,982 --> 00:00:08,912
၁၆ ရာစု အလယ်တုန်းက

2
00:00:08,912 --> 00:00:14,582
ထက်မြက်တဲ့ ခန္ဓာဗေဒပညာရှင်လေး Andreas 
Vesalius က တုန်လှုပ်စရာ ရှာဖွေမှုတစ်ခုလုပ်ခဲ့တယ်

3
00:00:14,582 --> 00:00:19,002
ကမ္ဘာပေါ်က အထင်ရှားဆုံး လူသား ခန္ဓာဗေဒ
စာအုပ်တွေဟာ မှားယွင်းနေတယ်ဆိုတာကိုပေါ့

4
00:00:19,002 --> 00:00:22,652
သူတို့က လူသားခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အသေးစိတ်တွေကို 
ဖော်ပြဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့ရုံသာမက

5
00:00:22,652 --> 00:00:26,662
မျောက်ဝံနဲ့ အခြားနို့တိုက်သတ္တဝါတွေရဲ့ 
အင်္ဂါတွေကိုပါဖော်ပြခဲ့တယ်

6
00:00:26,662 --> 00:00:28,792
Vesalius က သူမှန်တဲ့ဆိုတာသိခဲ့ချိန်မှာတော့

7
00:00:28,792 --> 00:00:33,492
ဒီအမှားတွေကို ထုတ်ဖော်ကြေငြာတာက 
ဆေးပညာသမိုင်းမှာ သြဇာအကြီးမားဆုံးဖြစ်တဲ့

8
00:00:33,492 --> 00:00:37,329
Galen of Pergamon ကို 
စိန်ခေါ်သလိုဖြစ်ခဲ့တယ်

9
00:00:37,329 --> 00:00:39,429
ဒါပေမယ့် ဒီလူက ဘယ်သူလဲ

10
00:00:39,429 --> 00:00:46,259
နှစ်ပေါင်း ၁၃၀၀ ကြာပြီးမှ ပေါ်လာတဲ့ ဆရာဝန်
တွေက ဘာလို့ သူ့ကို ကြောက်ရွံ့လေးစားတာလဲ

11
00:00:46,259 --> 00:00:48,697
၁၂၉ CE မှာ မွေးဖွားခဲ့တယ်

12
00:00:48,697 --> 00:00:53,667
Galen က ဆယ်ကျော်သက်တည်းက အိမ်ကထွက်ပြီး 
ဆေးပညာ သင်ယူဖို့ မြေထဲပင်လယ်ကို သွားခဲ့တယ်

13
00:00:53,667 --> 00:00:57,467
အိမ်ပြန်ချိန်မှာ ခန္ဓာဗေဒကို စိတ်ဝင်စားတဲ့
ထူးချွန်တဲ့ ခွဲစိတ်ဆရာဝန်ဖြစ်နေပြီ

14
00:00:57,467 --> 00:00:59,617
လူတွေကို ဆွဲဆောင်ရတာကိုလည်း နှစ်သက်တယ်

15
00:00:59,617 --> 00:01:02,997
သူရဲ့ နောက်ပါ ဆေးပညာရှင်တွေကို ပြသဖို့ 


16
00:01:02,997 --> 00:01:05,897
တက်ကြွစွာနဲ့ပဲ ခန္ဓာဗေဒ 
ပြိုင်ပွဲတွေကို ဝင်ပြိုင်ခဲ့တယ်

17
00:01:05,897 --> 00:01:07,327
သရုပ်ပြမှုတစ်ခုမှာတော့

18
00:01:07,327 --> 00:01:12,157
ဝက်တစ်ကောင်ရဲ့ အာရုံကြောတွေထဲက တစ်ခုကို 
ချည်ပြီး ဝက်ရဲ့အသံ ပျောက်အောင် လုပ်ခဲ့တယ်

19
00:01:12,157 --> 00:01:17,558
နောက်တစ်ခုမှာ မျောက်ကို ဗိုက်ခွဲပြီး သူ့
လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေကို ပြန်ချုပ်ဖို့ စိန်ခေါ်တယ်

20
00:01:17,558 --> 00:01:19,678
သူတို့မလုပ်နိုင်တဲ့အခါ သူလုပ်ခဲ့တယ်

21
00:01:19,678 --> 00:01:24,998
ဒီမိုက်ရူးရဲ လုပ်ဆောင်ချက်တွေက မြို့တော်ရဲ့ 
သတ်ပွဲတွေမှာ ခွဲစိတ်ဆရာဝန်အဖြစ် နေရာရခဲ့တယ်

22
00:01:24,998 --> 00:01:29,073
နောက်ဆုံးတော့ သူက သတ်ကွင်းထဲကထွက်ပြီး 
ရောမအင်ပါယာလေးခုရဲ့

23
00:01:29,073 --> 00:01:31,564
မိသားစု ဆရာဝန် ဖြစ်လာခဲ့တယ်

24
00:01:31,564 --> 00:01:34,814
သူ့ မိတ်ဆွေတွေက ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့
ရင်းမြစ်တွေကို ငြင်းခုန်နေစဉ်မှာ

25
00:01:34,814 --> 00:01:37,824
Galen က ခန္ဓာဗေဒကို သဲသဲမဲမဲလေ့လာခဲ့တယ်

26
00:01:37,824 --> 00:01:41,514
သူက အင်္ဂါတစ်ခုစီမှာ အထူးပြုတဲ့ 
လုပ်ဆောင်ချက်တွေရှိတယ်လို့ယုံကြည်ခဲ့တယ်

27
00:01:41,514 --> 00:01:45,554
ရောမ အစိုးရက လူသားအလောင်းတွေနဲ့ 
စမ်းသပ်ဖို့ အဓိကထားကာ တားမြစ်တာကြောင့်

28
00:01:45,554 --> 00:01:49,814
Galenက တိရစ္ဆာန်တွေနဲဲ့ ခွဲစိတ်စမ်းသပ်မှု 
တွေ မရေမတွက်နိုင် အောင်ပြုလုပ်ခဲ့တယ်

29
00:01:49,814 --> 00:01:51,382
ဒီလို အကန့်အသတ်တွေရှိပေမည့်လို့

30
00:01:51,382 --> 00:01:56,822
သူ့ရဲ့ မောပန်းဖွယ် လေ့လာမှုတွေက တိကျတဲ့ 
ကောက်ချက်ချမှုတချို့ကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့တယ်

31
00:01:56,822 --> 00:01:59,533
Galenရဲ့ အရေးပါဆုံး 
ဖြန့်ဝေမှုတွေထဲကတစ်ခုကတော့

32
00:01:59,533 --> 00:02:03,923
ခန္ဓာကိုယ်ကို ထိန်းချုပ်တာဟာ 
နှလုံးမဟုတ်ပဲ ဦးနှောက်ဆိုတာပါပဲ

33
00:02:03,923 --> 00:02:08,163
သူက ဒီသီအိုရီကို နွားတကောင်ရဲ့ 
ခေါင်းကိုဖွင့်ပြီး အတည်ပြုပြခဲ့တယ်

34
00:02:08,163 --> 00:02:11,043
နွားရဲ့ဦးနှောက် နေရာစုံကို ဖိကြည့်ရင်းကနေ

35
00:02:11,043 --> 00:02:14,563
အစိတ်အပိုင်းမျိုးစုံကို သီးခြား
လုပ်ဆောင်ချက်တွေနဲ့ ချိတ်ဆက်နိုင်ခဲ့တယ်

36
00:02:14,563 --> 00:02:18,963
အခြား စမ်းသပ်ချက်တွေကတော့ အာရုံခံ နာ့ဗ်နဲ့
ကြွက်သား နာဗ့်တွေကို ခွဲခြားတတ်စေခဲ့တယ်

37
00:02:18,965 --> 00:02:21,505
ဆီးကို ကျောက်ကပ်ထဲမှာ ပြုလုပ်တယ်ဆိုတာ

38
00:02:21,505 --> 00:02:25,935
အသက်ရှူတာကို ကြွက်သားနဲ့ နာဗ့်ကြောတွေက
ပြုလုပ်တယ်လို့ ကောက်ချက်ချခဲ့တယ်

39
00:02:25,935 --> 00:02:30,655
ဒါပေမဲ့ ဒီဖြစ်ကတတ်ဆန်း စမ်းသပ်ချက်တွေက 
အယူအဆမှား များစွာကို လည်း ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့တယ်

40
00:02:30,655 --> 00:02:35,664
Galen က သွေးတွေက ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ အဆက်မပြတ်
စီးဆင်းနေတယ်ဆိုတာ သဘောမပေါက်ခဲ့ဘူး

41
00:02:35,664 --> 00:02:40,722
သူယုံကြည်တာက အသည်းက မကုန်မခမ်းနိုင်တဲ့ 
သွေးတွေကို အဆက်မပြတ်ထုတ်ပေးပြီး

42
00:02:40,722 --> 00:02:45,525
နောက်ဆုံးတော့ အခြားအင်္ဂါတွေကို သွားရင်း 
ကုန်ဆုံးသွားတယ်လို့ထင်ခဲ့တယ်

43
00:02:45,525 --> 00:02:51,555
Galen ကို ဟစ်ပိုခရေးတီးက ရာစုနှစ်များစွာ 
စောပြီးမိတ်ဆက်ပေးခဲ့တဲ့လူသိများတဲ့

44
00:02:51,555 --> 00:02:54,635
ဓာတ်ကြီးလေးပါးသီအိုရီကို ပေါင်းစည်း
ပေးခဲ့လို့ပါ အသိအမှတ်ပြုကြတယ်

45
00:02:54,635 --> 00:02:58,825
ဒါက ဆေးပညာဆိုင်ရာ ပြဿနာအများစုဟာ

46
00:02:58,825 --> 00:03:02,975
ခန္ဓာကိုယ်ထဲက အရည်လေးမျိုး မညီမျှလို့ 
ဆိုပြီးမှား ယွင်း လမ်းပြခဲ့တယ်

47
00:03:02,975 --> 00:03:07,374
ဒီမညီမျှမှုကို ပြင်ဆင်ဖို့၊ ဆရာဝန်တွေက 
အန္တရာယ်များတဲ့ ကုသမှုတွေဖြစ်တဲ့

48
00:03:07,374 --> 00:03:09,825
သွေးဖောက်ထုတ်တာမျိုးတွေလုပ်ခဲ့ကြတယ်

49
00:03:09,825 --> 00:03:13,405
တခါတလေမှာ သေနိုင်လောက်တဲ့ 
နောက်ဆက်တွဲတွေရှိပေမဲ့လို့

50
00:03:13,405 --> 00:03:16,115
Galen ရဲ့ သွေးလည်ပတ်စနစ်ပုံ 
နားလည်မှုအားနည်းခြင်းဟာ

51
00:03:16,115 --> 00:03:19,355
ဒီကုသနည်းတွေရဲ့ အမာခံ 
ထောက်ခံအားပေးသူဖြစ်စေခဲ့တယ်

52
00:03:19,355 --> 00:03:22,515
ကံမကောင်းစွာနဲ့ပဲ၊ Galen ရဲ့ အတ္တဟာ 
သူ့ရဲ့ ရှာဖွေတွေ့ရှိချက်တွေက

53
00:03:22,515 --> 00:03:25,945
အလွန်အရေးပါတယ်လို့ ယုံကြည်စေခဲ့တယ်

54
00:03:25,945 --> 00:03:30,785
ခန္ဓာဗေဒကစလို့ ၊ အာဟာရ နဲ့ 
လူနာကုတင်ဘေး အပြုအမှု စတာတွေအားလုံးကို

55
00:03:30,785 --> 00:03:35,515
အသေးစိတ် အုပ်စုခွဲပြီး ကြာရှည်ခံအောင် 
ကျမ်းပြုစုထားခဲ့တယ်

56
00:03:35,515 --> 00:03:37,424
နောက်ထပ် ၁၃ ရာစုကျော်ကြာ


57
00:03:37,424 --> 00:03:42,254
Galenရဲ့ စုဆောင်းမှုတွေက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ 
အမြင်တူတဲ့အဖွဲ့အားလုံးကို လွှမ်းမိုးခဲ့တယ်

58
00:03:42,254 --> 00:03:47,006
မျိုးဆက်သစ်ဆရာဝန်တွေအတွက် 
သူ့စာအုပ်တွေက စံပြုစရာတွေဖြစ်လာတယ်

59
00:03:47,006 --> 00:03:51,820
သူတို့က ပြန်ပြီး Galen ရဲ့စိတ်ကူးတွေကို 
အမွှမ်းတင်တဲ့ စာတမ်းတွေ ရေးခဲ့ကြတယ်

60
00:03:51,820 --> 00:03:55,456
လူသားအလောင်းတွေကို တကယ်ခွဲစိတ်ခဲ့တဲ့ 
ဆရာဝန်တွေကတောင်

61
00:03:55,456 --> 00:03:58,726
ခြားနားမှုရဲ့ ထင်ရှားတဲ့သက်သေတွေကို 
မြင်နေရပေမဲ့လို့

62
00:03:58,726 --> 00:04:01,866
စိတ်ရှုပ်စွာနဲ့ပဲ Galen ရဲ့ အမှားတွေကို 
ထပ်လုပ်မိကြတယ်

63
00:04:01,866 --> 00:04:06,466
ထိုအချိန်မှာ ၊ ဆန့်ကျင်တဲ့ အယူအဆတွေကို 
ထုတ်ဖော်တဲ့ ပညာရှင်တွေဟာ

64
00:04:06,466 --> 00:04:09,290
လျစ်လျူရှခံရ လှောင်ပြောင်ခံကြရတယ်

65
00:04:09,290 --> 00:04:13,500
ပြန်လည်ဆန်းသစ်ရေးခေတ် ခန္ဓာဗေဒပညာရှင် 
Vesalius က သူ့ကို ဆန့်ကျင်ထုတ်ဖော်မပြောခင်

66
00:04:13,500 --> 00:04:18,316
နှစ်ပေါင်း ၁၃၀၀ လောက်ကြာအောင် Galenရဲ့
အမွေအနှစ်တွေကို တို့ထိလို့မရနိုင်ခဲ့ဘူး

67
00:04:18,316 --> 00:04:20,503
ထင်ရှားတဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်နဲ့ 
ကထိက တစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့

68
00:04:20,503 --> 00:04:24,313
Vesaliusရဲ့သြဇာဟာ သူ့ခေတ်က 
လူငယ် ဆရာဝန်တွေပေါ် လွှမ်းမိုးနိုင်ခဲ့တယ်

69
00:04:24,313 --> 00:04:27,033
ဒါတောင်မှ၊ မှန်ကန်တဲ့ 
သွေးလည်ပတ်မှုအကြောင်း ဖော်ထုတ်ဖို့

70
00:04:27,033 --> 00:04:30,753
နောက်ထပ် နှစ်တွေရာနဲ့ချီကြာခဲ့တယ်

71
00:04:30,753 --> 00:04:35,583
ဓာတ်ကြီးလေးပါး အယူအဆ ပျောက်ဖို့ကလည်း 
နောက်နှစ်ပေါင်း နှစ်ရာလောက်ကြာခဲ့တယ်

72
00:04:35,583 --> 00:04:39,462
ယနေ့မှာတော့ Galenရဲ့ စမ်းသပ်ချက်တွေကနေ 
အကျိုးကျေးဇူးတွေရပြီး

73
00:04:39,462 --> 00:04:44,162
သူ့ရဲ့ မတိကျတဲ့ စိတ်ကူးတွေကိုတော့ 
တူညီစွာ မယုံကြည်မိစေဖို့ မျှော်လင့်ရပါမယ်

74
00:04:44,162 --> 00:04:46,056
တန်ဖိုးရှိတာကတော့

75
00:04:46,056 --> 00:04:50,326
သိပ္ပံပညာဆိုတာ အမြဲ ပြောင်းလဲနေတဲ့ 
ဖြစ်စဉ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး

76
00:04:50,326 --> 00:04:53,944
အတ္တထက် သက်သေကို ဦးစားပေးသင့်ကြောင်း 
သတိပေးချက်လေးပါပဲ