0:00:00.371,0:00:03.139
Ik ben bang [br]dat ik ben een van de sprekers ben

0:00:03.139,0:00:06.354
waarvan je hoopt [br]dat je ze niet gaat tegenkomen bij TED.

0:00:06.354,0:00:07.690
Om te beginnen [br]heb ik niet eens een mobieltje,

0:00:07.690,0:00:09.521
ik speel op veilig.

0:00:09.521,0:00:11.722
Ten tweede is een politiek theoreticus

0:00:11.722,0:00:14.187
die komt praten [br]over de crisis van de democratie

0:00:14.187,0:00:18.259
niet echt een sexy onderwerp.

0:00:18.259,0:00:20.742
Daar komt nog bij [br]dat ik geen antwoorden geef.

0:00:20.742,0:00:24.576
Ik ga er eerder [br]nog wat vragen aan toevoegen.

0:00:24.576,0:00:26.742
Een van de dingen [br]die ik in vraag wil stellen,

0:00:26.742,0:00:29.459
is de erg populaire hoop van vandaag

0:00:29.459,0:00:31.393
dat transparantie en openheid

0:00:31.393,0:00:35.693
het vertrouwen in de democratische instellingen [br]kunnen herstellen.

0:00:35.693,0:00:39.409
Nog een reden [br]om mij een beetje te wantrouwen.

0:00:39.409,0:00:43.386
Jullie van de TED-kerk [br]zijn een erg optimistisch gezelschap.

0:00:43.386,0:00:45.594
(Gelach)

0:00:45.594,0:00:50.511
Jullie geloven in complexiteit, [br]niet in dubbelzinnigheid.

0:00:50.511,0:00:53.426
Zoals jullie is verteld, [br]ben ik een Bulgaar.

0:00:53.426,0:00:55.010
Volgens de enquêtes zijn wij

0:00:55.010,0:00:58.577
de meest pessimistische mensen ter wereld.

0:00:58.577,0:01:00.361
(Gelach)

0:01:00.361,0:01:03.951
In The Economist stond onlangs een artikel

0:01:03.951,0:01:06.502
dat ging over de recente studies over geluk.

0:01:06.502,0:01:11.336
De titel luidde: 'De gelukkigen, [br]de ongelukkigen en de Bulgaren.'

0:01:11.336,0:01:12.936
(Gelach)

0:01:12.936,0:01:16.783
Nu je weet wat te verwachten,

0:01:16.783,0:01:18.219
begin ik mijn verhaal.

0:01:18.219,0:01:23.170
Een regenachtige verkiezingsdag [br]in een klein land --

0:01:23.170,0:01:26.502
misschien mijn land, [br]maar misschien ook jullie land.

0:01:26.502,0:01:30.302
Doordat het bleef regenen [br]tot vier uur in de middag,

0:01:30.302,0:01:32.987
kwam er niemand opdagen [br]bij de stembureaus.

0:01:32.987,0:01:34.752
Maar toen de regen stopte,

0:01:34.752,0:01:36.986
gingen de mensen stemmen.

0:01:36.986,0:01:40.136
Toen de stemmen waren geteld,

0:01:40.136,0:01:47.452
had drievierde blanco gestemd.

0:01:47.452,0:01:49.802
De regering en de oppositie

0:01:49.802,0:01:52.736
waren met verstomming geslagen.

0:01:52.736,0:01:54.853
Omdat je weet [br]hoe je protesten aanpakt.

0:01:54.853,0:01:56.837
Je weet wie je moet arresteren, [br]met wie je moet onderhandelen.

0:01:56.837,0:02:02.185
Maar wat doe je met mensen [br]die blanco stemmen?

0:02:02.185,0:02:06.518
De regering besloot [br]nieuwe verkiezingen in te richten.

0:02:06.518,0:02:09.068
Dit keer stemde zelfs

0:02:09.068,0:02:14.251
een groter aantal, 83 procent, blanco.

0:02:14.251,0:02:17.002
In feite lieten ze [br]via de stembus weten

0:02:17.002,0:02:20.068
dat ze niemand hadden [br]om voor te stemmen.

0:02:20.068,0:02:25.100
Zo begint een mooie roman [br]van José Saramago

0:02:25.100,0:02:26.583
'De stad der zienden'.

0:02:26.583,0:02:28.833
Volgens mij geeft hij [br]een heel goed beeld

0:02:28.833,0:02:33.217
van de hedendaagse problemen [br]van de democratie in Europa.

0:02:33.217,0:02:35.885
Op één niveau [br]stelt niemand in vraag

0:02:35.885,0:02:39.784
dat democratie [br]de beste vorm van regering is.

0:02:39.784,0:02:42.520
Democratie is gewoon [br]het enige dat er is.

0:02:42.520,0:02:44.833
Maar veel mensen gaan geloven

0:02:44.833,0:02:47.535
dat ze niet meer de moeite waard is.

0:02:47.535,0:02:51.833
De laatste 30 jaar [br]zien politieke wetenschappers

0:02:51.833,0:02:56.383
een constante daling [br]in electorale opkomst.

0:02:56.383,0:03:00.301
Net die mensen [br]zijn het minst geïnteresseerd

0:03:00.301,0:03:04.938
waarvan je zou verwachten [br]dat ze er het meeste voordeel uit zouden halen.

0:03:04.938,0:03:08.363
Ik bedoel de werklozen, de kansarmen.

0:03:08.363,0:03:10.055
Dit is een belangrijke kwestie.

0:03:10.055,0:03:12.786
Omdat vooral nu, [br]met de economische crisis,

0:03:12.786,0:03:15.237
je kunt zien [br]dat het vertrouwen in de politiek,

0:03:15.237,0:03:17.819
in de democratische instellingen,

0:03:17.819,0:03:19.738
echt werd verwoest.

0:03:19.738,0:03:23.354
Volgens de meest recente enquête [br]van de Europese Commissie,

0:03:23.354,0:03:28.236
denkt 89 procent van de burgers van Europa [br]dat er een groeiende kloof is

0:03:28.236,0:03:34.562
tussen de mening van de beleidsmakers [br]en de mening van het publiek.

0:03:34.562,0:03:38.570
Slechts 18 procent van de Italianen [br]en 15 procent van de Grieken

0:03:38.570,0:03:41.720
geloven dat hun stem telt.

0:03:41.720,0:03:45.786
Mensen beginnen te begrijpen [br]dat ze wel regeringen kunnen wijzigen,

0:03:45.786,0:03:48.288
maar niet het beleid.

0:03:48.288,0:03:50.904
Daarom de volgende vraag:

0:03:50.904,0:03:54.820
hoe komt het [br]dat we in samenlevingen leven

0:03:54.820,0:03:57.370
die veel vrijer zijn dan ooit tevoren --

0:03:57.370,0:04:00.054
we hebben meer rechten, [br]gemakkelijker reizen,

0:04:00.054,0:04:02.403
we beschikken over meer informatie --

0:04:02.403,0:04:05.787
maar tegelijkertijd het vertrouwen [br]in onze democratische instellingen

0:04:05.787,0:04:08.370
hebben verloren?

0:04:08.370,0:04:09.806
Daarom vraag ik:

0:04:09.806,0:04:14.655
wat liep er goed [br]en wat liep er fout in deze vijftig jaar

0:04:14.655,0:04:16.456
als we het hebben over democratie?

0:04:16.456,0:04:20.339
Ik zal beginnen [br]met wat er goed liep.

0:04:20.339,0:04:23.401
Het eerste dat goed was, zijn

0:04:23.401,0:04:25.872
deze vijf revoluties

0:04:25.872,0:04:30.456
die onze manier van leven erg veranderden[br]en onze democratische ervaring verdiepten.

0:04:30.456,0:04:35.681
De eerste was de culturele [br]en sociale revolutie van 1968 en 1970,

0:04:35.681,0:04:38.496
die het individu tot centrum[br]van de politiek maakte.

0:04:38.496,0:04:40.914
Het ging om mensenrechten.

0:04:40.914,0:04:44.764
Het was ook een grote doorbraak, [br]een cultuur van dissidentie,

0:04:44.764,0:04:48.630
een cultuur van non-conformisme,

0:04:48.630,0:04:50.931
tot dan toe ongezien.

0:04:50.931,0:04:53.280
Zo'n dingen zijn eigen

0:04:53.280,0:04:56.732
aan de kinderen van '68 --

0:04:56.732,0:05:00.147
alhoewel de meesten van ons [br]toen nog niet geboren waren.

0:05:00.147,0:05:03.196
Maar daarna kwam [br]de marktrevolutie van de jaren tachtig.

0:05:03.196,0:05:06.830
Alhoewel linksvoelende mensen [br]ze proberen te haten,

0:05:06.830,0:05:11.447
was het toch de marktrevolutie [br]die met de boodschap kwam:

0:05:11.447,0:05:13.124
"De regering weet het niet beter."

0:05:13.124,0:05:16.031
Je krijgt meer op keuze gebaseerde samenlevingen.

0:05:16.031,0:05:22.598
Ook 1989: het einde van het communisme, [br]het einde van de koude oorlog.

0:05:22.598,0:05:24.898
de geboorte van de geglobaliseerde wereld.

0:05:24.898,0:05:27.030
Dan komt Internet.

0:05:27.030,0:05:29.997
Ik hoef dit publiek niet uit te leggen

0:05:29.997,0:05:32.414
in welke mate het Internet [br]mensen mondig maakte.

0:05:32.414,0:05:35.247
Het veranderde de manier [br]waarop we communiceren

0:05:35.247,0:05:36.997
en waarop we de politiek [br]zijn gaan bekijken.

0:05:36.997,0:05:40.015
Het idee van politieke gemeenschap [br]is volledig veranderd.

0:05:40.015,0:05:42.330
Ik vernoem ook

0:05:42.330,0:05:44.163
de revolutie in de neurowetenschappen.

0:05:44.163,0:05:46.064
Die veranderde volledig

0:05:46.064,0:05:49.400
ons begrip van hoe mensen [br]beslissingen nemen.

0:05:49.400,0:05:52.364
Dit is wat er goed liep.

0:05:52.364,0:05:54.698
Maar als we willen weten [br]wat er is misgegaan,

0:05:54.698,0:05:58.130
komen we uit [br]bij de dezelfde vijf revoluties.

0:05:58.130,0:06:01.631
In de jaren zestig en zeventig

0:06:01.631,0:06:03.497
had je de culturele [br]en sociale revolutie

0:06:03.497,0:06:07.064
die in zeker zin [br]het idee van een collectief doel overboord gooide.

0:06:07.064,0:06:11.900
Al die collectieve naamwoorden [br]waarover we leerden --

0:06:11.900,0:06:14.697
natie, klasse, familie.

0:06:14.697,0:06:17.181
We zijn scheiden normaal gaan vinden, [br]als we al getrouwd zijn.

0:06:17.181,0:06:20.530
Dit alles werd zeer aangevochten.

0:06:20.530,0:06:24.881
Het is zo moeilijk [br]om mensen bij de politiek te betrekken

0:06:24.881,0:06:27.580
wanneer zij geloven [br]dat waar ze persoonlijk staan

0:06:27.580,0:06:29.749
het enige is dat van belang is.

0:06:29.749,0:06:33.499
Je hebt de marktrevolutie [br]van de jaren tachtig

0:06:33.499,0:06:39.460
en de enorme toename [br]van de ongelijkheid in de samenleving.

0:06:39.460,0:06:41.366
Denk eraan dat tot de jaren 70,

0:06:41.366,0:06:45.106
de verspreiding van de democratie [br]altijd gepaard is gegaan

0:06:45.106,0:06:48.566
met een daling van de ongelijkheid.

0:06:48.566,0:06:50.732
Hoe democratischer [br]onze samenlevingen werden,

0:06:50.732,0:06:54.765
hoe gelijker ze werden.

0:06:54.765,0:06:57.099
Nu zien we de omgekeerde tendens.

0:06:57.099,0:06:59.799
De verspreiding van democratie [br]gaat nu veel meer gepaard

0:06:59.799,0:07:01.683
met een toename van de ongelijkheid.

0:07:01.683,0:07:04.917
Ik vind dit zeer verontrustend

0:07:04.917,0:07:08.865
wanneer we praten [br]over wat goed en fout gaat

0:07:08.865,0:07:10.749
met de democratie van vandaag.

0:07:10.749,0:07:12.751
Over 1989 --

0:07:12.751,0:07:16.265
iets waarvan je verwacht [br]dat niemand het gaat bekritiseren --

0:07:16.265,0:07:20.216
zul je vaak horen:[br]"Het was het einde van de koude oorlog

0:07:20.216,0:07:25.516
die het sociaal contract tussen de elites [br]en de gewone man opblies."

0:07:25.516,0:07:27.433
Toen de Sovjet-Unie er nog was,

0:07:27.433,0:07:30.816
hadden de rijken en de machtigen [br]de gewone man nog nodig

0:07:30.816,0:07:33.099
omdat ze hem vreesden.

0:07:33.099,0:07:36.400
Nu hebben elites in principe vrij spel.

0:07:36.400,0:07:38.565
Ze zijn erg mobiel. [br]Je kan ze niet belasten.

0:07:38.565,0:07:40.899
Ze hebben van de gewone man [br]niets meer te vrezen.

0:07:40.899,0:07:43.916
Daardoor krijg je [br]een merkwaardige situatie

0:07:43.916,0:07:48.433
waarbij de elites niet meer [br]door de kiezers worden gecontroleerd.

0:07:48.433,0:07:49.932
Dus is het geen toeval

0:07:49.932,0:07:52.918
dat de kiezers niet meer [br]geïnteresseerd zijn in stemmen.

0:07:52.918,0:07:55.032
En dan het Internet.

0:07:55.032,0:07:57.533
Het is waar dat we allemaal verbonden zijn [br]door het Internet,

0:07:57.533,0:08:04.216
maar we weten ook dat het Internet [br]echokamers en politieke getto's crëerde

0:08:04.216,0:08:09.318
waardoor je levenslang alleen maar [br]contact houdt met je eigen politieke stroming.

0:08:09.318,0:08:11.250
Daardoor wordt het steeds moeilijker

0:08:11.250,0:08:14.016
om andersdenkenden te begrijpen.

0:08:14.016,0:08:15.884
Ik weet dat velen hier

0:08:15.884,0:08:20.648
prachtig hebben gesproken over de digitale wereld [br]en de mogelijke samenwerking,

0:08:20.648,0:08:24.682
maar heb je de impact van de digitale wereld [br]op de Amerikaanse politiek gezien?

0:08:24.682,0:08:28.533
Dat is ook [br]een gevolg van de internetrevolutie.

0:08:28.533,0:08:31.199
Dat is de andere kant van de medaille.

0:08:31.199,0:08:33.217
Wat de politieke adviseurs

0:08:33.217,0:08:37.583
leerden van de neurowetenschappers

0:08:37.583,0:08:40.935
is dat je niet meer moet praten

0:08:40.935,0:08:43.200
over ideeën of beleidsprogramma's.

0:08:43.200,0:08:48.967
Het gaat erom [br]hoe je de emoties van mensen manipuleert.

0:08:48.967,0:08:51.034
Dat gaat zelfs zover

0:08:51.034,0:08:55.435
dat, als we vandaag over revoluties praten,

0:08:55.435,0:09:01.434
het niet meer over ideologieën of ideeën gaat.

0:09:01.434,0:09:03.900
Vroeger droegen revoluties [br]ideologische namen.

0:09:03.900,0:09:05.833
Ze konden communistisch, liberaal,

0:09:05.833,0:09:07.618
fascistisch of islamitisch zijn.

0:09:07.618,0:09:11.866
Nu worden ze genoemd [br]naar het meest gebruikte medium.

0:09:11.866,0:09:15.000
Je hebt nu Facebook- of Twitterrevoluties.

0:09:15.000,0:09:19.400
De inhoud telt niet meer, [br]het gaat om de media.

0:09:19.400,0:09:21.935
Ik zeg dit [br]omdat een van mijn belangrijkste punten is

0:09:21.935,0:09:26.734
dat dat wat goed liep, [br]tegelijk ook fout liep.

0:09:26.734,0:09:30.467
Wanneer we nu willen zien [br]hoe we de situatie kunnen veranderen,

0:09:30.467,0:09:33.416
als we willen weten [br]wat we kunnen doen voor de democratie,

0:09:33.416,0:09:35.983
moeten we deze dubbelzinnigheid [br]voor ogen houden.

0:09:35.983,0:09:39.001
De dingen [br]waar we het meest van houden,

0:09:39.001,0:09:42.202
kunnen ons ook het meest beschadigen.

0:09:42.202,0:09:45.386
Het is tegenwoordig erg 'in' [br]om te geloven

0:09:45.386,0:09:47.700
dat het streven naar transparantie,

0:09:47.700,0:09:54.085
de connectie tussen actieve burgers, [br]nieuwe technologieën

0:09:54.085,0:09:57.749
en transparantie-vriendelijker wetgeving,

0:09:57.749,0:10:00.817
het vertrouwen in de politiek kunnen herstellen.

0:10:00.817,0:10:04.500
Je denkt dat met deze nieuwe technologieën [br]en mensen die ze willen gebruiken,

0:10:04.500,0:10:08.184
het voor de regeringen [br]veel moeilijker zal worden om te liegen,

0:10:08.184,0:10:10.699
te stelen

0:10:10.699,0:10:14.384
en waarschijnlijk zelfs te doden.

0:10:14.384,0:10:16.400
Dit is waarschijnlijk waar.

0:10:16.400,0:10:19.450
Maar ik geloof [br]dat we ook duidelijk moeten zeggen

0:10:19.450,0:10:24.717
dat transparantie [br]centraal maken in de politiek,

0:10:24.717,0:10:28.316
erg dom is.

0:10:28.316,0:10:31.899
Transparantie gaat niet over het herstellen [br]van vertrouwen in de instellingen.

0:10:31.899,0:10:36.618
Transparantie is het middel[br]waarmee de politiek het wantrouwen beheert.

0:10:36.618,0:10:41.150
Wij gaan ervan uit dat onze samenlevingen [br]gebaseerd zullen zijn op wantrouwen.

0:10:41.150,0:10:43.976
Wantrouwen was trouwens al altijd [br]erg belangrijk voor de democratie.

0:10:43.976,0:10:46.116
Daarom is er een scheiding der machten.

0:10:46.116,0:10:50.267
Daarom is er creatief wantrouwen

0:10:50.267,0:10:53.351
tussen de vertegenwoordigers [br]en vertegenwoordigden.

0:10:53.351,0:10:58.250
Maar wanneer politiek alleen gaat [br]over beheer van wantrouwen,

0:10:58.250,0:11:01.333
-- ik ben zeer blij dat '1984' werd genoemd --

0:11:01.333,0:11:05.083
dan krijgen we '1984' in omgekeerde richting.

0:11:05.083,0:11:07.200
Het gaat niet om Big Brother [br]die jou in de gaten houdt,

0:11:07.200,0:11:09.500
maar wij worden de Big Brother

0:11:09.500,0:11:11.250
die kijkt naar de politieke klasse.

0:11:11.250,0:11:14.866
Maar is dit het idee [br]van een vrije samenleving?

0:11:14.866,0:11:16.400
Kan je je voorstellen

0:11:16.400,0:11:22.518
dat fatsoenlijke, burgerlijke, getalenteerde mensen [br]kiezen voor de politiek

0:11:22.518,0:11:24.300
als ze denken

0:11:24.300,0:11:28.100
dat politiek ook gaat [br]over het beheren van wantrouwen?

0:11:28.100,0:11:31.134
Ben je niet bang [br]van al deze technologieën

0:11:31.134,0:11:33.134
die elke verklaring van politici [br]over bepaalde kwesties

0:11:33.134,0:11:36.749
altijd weer kunnen opsporen?

0:11:36.749,0:11:40.616
Ben je niet bang dat dit [br]een zeer krachtig signaal is aan politici

0:11:40.616,0:11:45.250
om vast te houden aan hun standpunten, [br]ook al zijn ze fout,

0:11:45.250,0:11:49.267
omdat consistentie belangrijker wordt [br]dan gezond verstand?

0:11:49.267,0:11:50.949
En voor de Amerikanen in de zaal:

0:11:50.949,0:11:54.001
zijn jullie niet bang [br]dat jullie presidenten gaan regeren

0:11:54.001,0:11:57.376
op basis van wat [br]ze in de voorverkiezingen zeiden?

0:11:57.376,0:11:59.367
Ik vind dit heel belangrijk,

0:11:59.367,0:12:03.399
omdat democratie gaat over mensen [br]die hun standpunten wijzigen

0:12:03.399,0:12:06.549
op basis van rationele argumenten [br]en discussies.

0:12:06.549,0:12:10.033
Dit kunnen we kwijtraken [br]door het zeer nobele idee

0:12:10.033,0:12:12.049
om mensen ter verantwoording te roepen,

0:12:12.049,0:12:14.667
om de mensen te laten zien [br]dat we politiek opportunisme

0:12:14.667,0:12:17.385
van politici niet zullen tolereren.

0:12:17.385,0:12:19.717
Dit is voor mij uiterst belangrijk.

0:12:19.717,0:12:22.983
Als we het vandaag over politiek hebben,

0:12:22.983,0:12:25.182
is het waarschijnlijk zinvol

0:12:25.182,0:12:28.584
dit soort verhaal er ook in te betrekken.

0:12:28.584,0:12:32.134
Vergeet niet dat elke onthulling [br]ook een verhulling is.

0:12:32.134,0:12:35.899
Hoe transparant [br]onze regeringen ook zullen zijn,

0:12:35.899,0:12:38.301
ze zullen selectief transparant zijn.

0:12:38.301,0:12:40.333
In een klein land [br]dat mijn land kon zijn,

0:12:40.333,0:12:41.766
maar ook jullie land,

0:12:41.766,0:12:43.951
namen ze een besluit [br]-- dit keer echt gebeurd --

0:12:43.951,0:12:46.566
dat alle regeringsbeslissingen,

0:12:46.566,0:12:49.132
discussies in de ministerraad,

0:12:49.132,0:12:52.433
op het Internet moesten worden gepubliceerd

0:12:52.433,0:12:56.833
binnen de 24 uur [br]nadat de discussies hadden plaatsgevonden.

0:12:56.833,0:12:59.001
Het publiek was er erg voor.

0:12:59.001,0:13:01.452
Ik kreeg de kans om de eerste minister te vragen

0:13:01.452,0:13:03.050
waarom hij dit besluit had genomen.

0:13:03.050,0:13:04.766
Hij zei: "Dit is de beste manier

0:13:04.766,0:13:09.394
om mijn ministers het zwijgen op te leggen.

0:13:09.394,0:13:12.479
Het gaat zeer moeilijk voor hen worden [br]om niet akkoord te gaan

0:13:12.479,0:13:14.661
als ze weten dat dit 24 uur later

0:13:14.661,0:13:16.565
al publiek gaat zijn,

0:13:16.565,0:13:20.511
en het op een of andere manier [br]tot een politieke crisis kan leiden."

0:13:20.511,0:13:21.978
Als we dus over transparantie spreken,

0:13:21.978,0:13:23.577
of over openheid,

0:13:23.577,0:13:25.694
moeten we in gedachten houden

0:13:25.694,0:13:29.444
dat wat goed liep [br]ook fout kan lopen.

0:13:29.444,0:13:33.628
Dit komt van Goethe, geen Bulgaar [br]en evenmin een politieke wetenschapper.

0:13:33.628,0:13:36.110
Enkele eeuwen geleden zei hij:

0:13:36.110,0:13:39.447
"Er valt een grote schaduw [br]waar er veel licht is."

0:13:39.447,0:13:40.979
Hartelijk dank.

0:13:40.979,0:13:42.629
(Applaus)