0:00:49.409,0:00:51.582
Σας ευχαριστώ πολύ κυρίες και κύριοι

0:00:51.582,0:00:53.964
είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα, ασυνήθιστη

0:00:53.964,0:00:55.729
και παράξενη εμπειρία για μένα

0:00:55.729,0:01:00.049
να μιλώ στην πόλη μου. Που είναι...

0:01:03.357,0:01:06.372
Ανάμεσα στα βιβλία

0:01:06.372,0:01:08.902
που η Κόνστανς ανέφερε όταν με προσφώνησε

0:01:08.991,0:01:11.289
το «Γυρίστε το Γαλαξία»,[br]τα Ντερκ Τζέντλυ κλπ.

0:01:11.289,0:01:12.796
δεν βρισκόταν το αγαπημένο μου.

0:01:12.796,0:01:14.074
Και βρίσκομαι εδώ απόψε

0:01:14.074,0:01:16.137
για να μιλήσω για το αγαπημένο[br]μου βιβλίο.

0:01:16.137,0:01:18.487
Είναι παράξενο το πόσο συχνά συμβαίνει

0:01:18.487,0:01:20.554
σχεδόν σε κάθε συγγραφέα που ξέρω

0:01:20.554,0:01:23.796
το αγαπημένο τους βιβλίο να είναι[br]εκείνο που έχει πουλήσει λιγότερο.

0:01:23.896,0:01:26.229
Για κάποιο λόγο, το πιο αδύναμο κουτάβι

0:01:26.616,0:01:29.320
είναι εκείνο που πάντα αγαπάς περισσότερο.

0:01:29.930,0:01:32.218
Και θέλω να σας πω πώς συνέβη αυτό.

0:01:34.850,0:01:37.699
Κάποια στιγμή περίπου στα μισά της[br]δεκαετίας του 80

0:01:38.794,0:01:40.315
χτύπησε το τηλέφωνο.

0:01:46.607,0:01:47.862
Και η φωνή είπε:

0:01:48.676,0:01:50.862
Θέλουμε να πας στη Μαδαγασκάρη

0:01:53.266,0:01:57.224
Θέλουμε να βρεις έναν πολύ σπάνιο λεμούριο

0:01:57.812,0:01:59.093
που λέγεται Άι-άι

0:02:00.061,0:02:01.933
Το αεροπλάνο φεύγει σε δυο βδομάδες

0:02:02.034,0:02:03.715
Θέλουμε να είσαι μέσα.»

0:02:03.715,0:02:06.565
Εγώ τώρα, υποθέτοντας ότι πήραν [br]λάθος νούμερο, είπα «Ναι!»

0:02:06.565,0:02:08.532
προτού καταλάβουν το λάθος τους

0:02:11.785,0:02:13.897
Τελικά απ' ό,τι φάνηκε, είχαν σκεφτεί:

0:02:14.468,0:02:17.469
Να κάποιος που δεν έχει ιδέα ούτε[br]από λεμούριους

0:02:17.469,0:02:20.103
ούτε από Άι-άι, ούτε από Μαδαγασκάρη

0:02:20.559,0:02:21.629
Αυτόν να στείλουμε

0:02:24.511,0:02:27.385
Κι έτσι άρχισα να προσπαθώ[br]να μάθω κάτι για όλα αυτά

0:02:27.385,0:02:29.432
Και είναι τελικά πολύ ενδιαφέρον

0:02:31.585,0:02:35.555
Οι λεμούριοι ήταν κάποτε το κυρίαρχο[br]πρωτεύον θηλαστικό στον κόσμο

0:02:36.906,0:02:40.746
και ήταν πάρα πολύ ήπια, ευχάριστα όντα

0:02:41.134,0:02:43.719
Είχαν μέγεθος γάτας περίπου

0:02:44.733,0:02:46.739
και περνούσαν διασκεδαστικά[br]την ώρα τους

0:02:47.246,0:02:48.498
πάνω στα δέντρα

0:02:51.748,0:02:55.328
Και τότε διαλύθηκε η Γκοντβάνα

0:02:57.625,0:03:00.991
Αυτό πάντα ακούγεται σαν να διαλύθηκε[br]κάποιο συγκρότημα ροκ του '70

0:03:00.991,0:03:04.471
εξαιτίας μουσικών διαφωνιών

0:03:04.473,0:03:06.067
Αλλά όπως ίσως θα θυμάστε

0:03:06.542,0:03:11.681
η Γκοντβάνα ήταν εκείνη η αχανής ήπειρος

0:03:11.769,0:03:14.191
που αποτελούνταν από τα τμήματα[br]που αργότερα έγιναν

0:03:14.191,0:03:17.242
η Νότια Αμερική, η Αφρική, η Ινδία,

0:03:17.394,0:03:19.624
η Νοτιοανατολική Ασία, η Αυστραλασία,

0:03:19.948,0:03:22.809
- α, όχι - η Αυστραλία. Η Αυστραλία[br]αλλά όχι

0:03:22.858,0:03:25.371
- και αυτό είναι σημαντικό, όπως[br]θα δούμε αργότερα -

0:03:25.371,0:03:26.668
όχι και η Νέα Ζηλανδία

0:03:26.668,0:03:28.653
η οποία όπως φαίνεται δεν είναι παρά

0:03:28.653,0:03:31.065
ένας σωρός λάσπης που ξέβρασε ο ωκεανός

0:03:37.497,0:03:38.912
Και όπως έλεγα

0:03:39.113,0:03:42.908
οι λεμούριοι ήταν το κυρίαρχο πρωτεύον[br]στον κόσμο

0:03:43.156,0:03:45.590
και όταν όλα αυτά τα τμήματα της[br]γης διαχωρίστηκαν

0:03:45.918,0:03:47.626
και η Μαδαγασκάρη ήταν ένα από αυτά

0:03:47.866,0:03:49.354
η Μαδαγασκάρη σαν να σαλπάρισε

0:03:49.354,0:03:52.664
ως τη μέση αυτού που ξαφνικά έγινε[br]ο Ινδικός ωκεανός

0:03:53.323,0:03:56.508
και πήρε μαζί της ένα αντιπροσωπευτικό[br]δείγμα

0:03:56.804,0:03:58.629
των ζώων της περιόδου

0:03:58.919,0:04:01.143
που περιλάμβανε και πολλούς λεμούριους

0:04:01.442,0:04:03.320
Κι αυτοί βασικά κάθισαν εκεί

0:04:03.518,0:04:05.643
για πολλά εκατομμύρια χρόνια

0:04:05.819,0:04:06.953
σε μακάρια απομόνωση

0:04:07.875,0:04:09.400
την ώρα που στον υπόλοιπο κόσμο

0:04:10.449,0:04:12.445
ένα νέο πλάσμα έκανε την εμφάνισή του

0:04:12.499,0:04:13.694
Ένα νέο πλάσμα έφθασε

0:04:14.055,0:04:19.036
που ήταν πολύ πιο έξυπνο από[br]τους λεμούριους

0:04:19.805,0:04:21.184
(σύμφωνα με το ίδιο)

0:04:25.156,0:04:26.538
Πολύ πιο ανταγωνιστικό

0:04:26.934,0:04:28.648
πολύ πιο επιθετικό

0:04:28.821,0:04:31.043
και με απίστευτη περιέργεια

0:04:31.300,0:04:34.594
για ό,τι μπορούσες να κάνεις[br]χρησιμοποιώντας κλαδιά

0:04:34.949,0:04:36.589
Τα κλαδιά ήταν κάτι το θαυμάσιο

0:04:36.591,0:04:38.592
Μπορείς να κάνεις ένα σωρό με δαύτα

0:04:38.592,0:04:40.571
Μπορείς να σκάψεις το χώμα

0:04:40.705,0:04:43.274
να σκαλίσεις κάτω από το φλοιό των δέντρων[br]για κάμπιες

0:04:43.295,0:04:45.040
να βαρέσεις ο ένας τον άλλον

0:04:45.179,0:04:48.378
Αν υπήρχε περιοδικό για κλαδιά εκείνη[br]την εποχή

0:04:48.378,0:04:51.932
αυτά τα πλάσματα θα έκαναν ουρές για[br]να το αγοράσουν

0:04:53.151,0:04:54.192
Και αυτά τα πλάσματα

0:04:54.192,0:04:57.100
- που όπως θα έχετε μάλλον μαντέψει είναι[br]οι μαϊμούδες -

0:04:57.100,0:05:00.781
επειδή είναι πιο ανταγωνιστικά[br]και πιο επιθετικά

0:05:00.917,0:05:03.318
και ζούσαν στο ίδιο περιβάλλον με τους[br]λεμούριους

0:05:03.648,0:05:05.603
κατάφεραν να τους αντικαταστήσουν

0:05:05.818,0:05:09.286
σε ολόκληρο τον κόσμο, εκτός από[br]τη Μαδαγασκάρη

0:05:10.386,0:05:13.538
Γιατί η Μαδαγασκάρη βρισκόταν[br]στ' ανοιχτά του Ινδικού ωκεανού

0:05:13.538,0:05:15.399
και δεν μπορούσαν να φτάσουν ως εκεί

0:05:17.300,0:05:21.071
Δεν μπορούσαν μέχρι πριν από 1500 χρόνια

0:05:21.281,0:05:24.557
οπότε εξ αιτίας αναπάντεχων εξελίξεων στην[br]τεχνολογία των κλαδιών

0:05:31.823,0:05:34.512
κατάφεραν να φτάσουν ως εκεί με βάρκες

0:05:34.865,0:05:36.307
και τελικά και με αεροπλάνα

0:05:36.768,0:05:40.267
Και ξαφνικά οι λεμούριοι που είχαν αυτό[br]το μέρος δικό τους

0:05:40.267,0:05:42.571
για πολλά εκατομμύρια χρόνια

0:05:42.571,0:05:45.931
βρέθηκαν ξαφνικά αντιμέτωποι με τον παλιό[br]τους εχθρό: τη μαϊμού

0:05:47.468,0:05:49.142
Αυτή λοιπόν είναι η Μαδαγασκάρη

0:05:49.635,0:05:51.824
Και τελικά, ο σπανιότερος λεμούριος

0:05:51.824,0:05:53.778
- και όταν λέω ο σπανιότερος εννοώ ότι

0:05:53.778,0:05:55.829
τότε, στα μισά της δεκαετίας του 80

0:05:55.829,0:05:58.179
θεωρούνταν ο σπανιότερος -

0:05:58.179,0:06:02.816
Τώρα ανακαλύψαμε έναν ακόμη πιο σπάνιο,[br]το Χρυσό Λεμούριο του Μπαμπού

0:06:02.816,0:06:06.918
ο οποίος ανέβηκε κατευθείαν στο Νο 1 της[br]λίστας των απειλούμενων λεμούριων

0:06:07.219,0:06:10.843
Όμως ο Άι-άι είναι πάρα πολύ παράξενο ζώο

0:06:11.780,0:06:13.253
Μοιάζει συνονθύλευμα

0:06:13.253,0:06:15.157
από πολλά και διαφορετικά ζώα

0:06:15.157,0:06:18.755
Έτσι, για παράδειγμα έχει αυτιά σαν[br]της αλεπούς

0:06:19.021,0:06:21.642
Έχει μικρούτσικα δοντάκια σαν του λαγού

0:06:21.914,0:06:27.957
Έχει ουρά σαν από φτερά στρουθοκαμήλου

0:06:28.211,0:06:31.612
Κι έχει πολύ παράξενα μάτια

0:06:31.752,0:06:35.509
Δηλαδή έχει τα μάτια του Marty Feldman

0:06:36.535,0:06:39.265
Που είναι σαν να κοιτάνε κάπως πιο πέρα[br]από σένα

0:06:39.410,0:06:42.440
σε κάποια άλλη διάσταση, πίσω απ' τον[br]αριστερό σου ώμο

0:06:45.798,0:06:50.370
Έχει όμως κι ένα πολύ, πολύ ιδιότυπο[br]χαρακτηριστικό που είναι

0:06:50.773,0:06:57.363
το μεσαίο του δάχτυλο, και στα δυο του χέρια.[br]Είναι λεπτό σαν κόκαλο και πάρα πολύ μακρύ.

0:07:00.940,0:07:03.215
Κι απ' ό,τι φαίνεται υπάρχει άλλο ένα[br]ζώο μόνο

0:07:03.215,0:07:06.541
σε ολόκληρο τον κόσμο που έχει αυτό το[br]χαρακτηριστικό

0:07:08.025,0:07:09.513
και λέγεται

0:07:10.867,0:07:13.497
- Μ' αρέσουν οι ζωολόγοι. Έχουν τόσο[br]ζωηρή φαντασία -

0:07:13.497,0:07:15.936
Λέγεται το Μακρυδάκτυλο Πόσουμ

0:07:16.997,0:07:20.815
και είναι ένα πλάσμα[br]που ζει στη Νέα Γουινέα

0:07:20.889,0:07:26.535
αλλά είναι το τέταρτο δάχτυλό του που[br]είναι λεπτό και μακρουλό

0:07:26.543,0:07:28.233
κι απ' αυτό καταλαβαίνουμε ότι

0:07:28.233,0:07:30.712
δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ τους

0:07:30.712,0:07:32.656
Πρόκειται απλώς για συγκλίνουσα εξέλιξη

0:07:32.656,0:07:37.164
Διότι ο κοινός παράγοντας μεταξύ[br]της Μαδαγασκάρης με τον Άι-άι

0:07:37.165,0:07:39.856
και της Νέας Γουινέας με το Μακρυδάκτυλο[br]Πόσουμ είναι ότι

0:07:39.856,0:07:44.292
σε κανένα από τα δύο οικοσυστήματα[br]δεν υπάρχουν τρυποκάρυδοι

0:07:46.220,0:07:47.976
Βλέπετε, το θέμα είναι

0:07:49.333,0:07:52.729
η ζωή είναι τρομερά καιροσκοπική

0:07:52.865,0:07:57.443
και εκμεταλλεύεται κάθε διαθέσιμη πηγή[br]τροφής

0:07:57.651,0:08:03.113
Και αν δεν υπάρχουν τρυποκάρυδοι να ψάξουν[br]στο φλοιό των δέντρων για κάμπιες

0:08:03.113,0:08:06.933
τότε είναι τα θηλαστικά εκείνα που θα[br]αναπτύξουν

0:08:07.326,0:08:12.547
αυτό το μακρύ, σκελετωμένο δάχτυλο για να[br]σκαλίσουν κάτω από το φλοιό των δέντρων

0:08:12.610,0:08:16.744
και να φτάσουν στην πηγή της τροφής, δηλαδή[br]στις κάμπιες κάτω από το φλοιό.

0:08:17.176,0:08:22.435
Ο Άι-άι λοιπόν είναι αυτό το πολύ, πολύ,[br]πολύ παράξενο ζώο

0:08:22.677,0:08:26.937
και πιστευόταν τότε ότι δεν απέμεναν παρά[br]μονάχα δεκαπέντε

0:08:27.076,0:08:33.067
και ζούσαν όχι στην ίδια τη Μαδαγασκάρη

0:08:33.221,0:08:35.861
αλλά σε ένα μικροσκοπικό νησάκι με[br]τροπικό δάσος

0:08:35.908,0:08:38.874
μόλις στα ανοιχτά της Μαδαγασκάρης, που[br]λέγεται Nosy Mangabe

0:08:39.023,0:08:43.480
λίγο πάνω από το βορειοδυτικό άκρο[br]της Μαδαγασκάρης

0:08:43.480,0:08:45.516
Τώρα, για να πας εκεί

0:08:45.516,0:08:48.437
πρέπει πρώτα να πετάξεις με ένα 747 ως τη[br]Μαδαγασκάρη

0:08:49.579,0:08:52.745
ύστερα με μια παλιοσακαράκα

0:08:54.017,0:08:57.007
από τη Μαδαγασκάρη ως το βορειοδυτικό[br]λιμάνι

0:08:57.535,0:09:01.208
κι από κει να πάρεις μία φθίνουσας[br]εξαιρετικότητας

0:09:01.556,0:09:04.331
αλληλουχία από άμαξες, φορτηγά κλπ.

0:09:07.338,0:09:09.869
ως ένα λιμανάκι όπου θα υπήρχε ένα καράβι

0:09:09.874,0:09:11.931
που θα μας πήγαινε στο Nosy Mangabe

0:09:12.265,0:09:14.979
Πήγαμε λοιπόν εκεί και φτάσαμε ως[br]το λιμάνι

0:09:14.979,0:09:18.542
και ψάχναμε να βρούμε το καράβι που θα μας[br]πήγαινε στο Nosy Mangabe

0:09:18.542,0:09:20.088
αλλά δεν το βλέπαμε πουθενά

0:09:20.088,0:09:21.647
Και ρωτούσαμε συνέχεια τον κόσμο

0:09:21.647,0:09:23.062
«Πού είναι το καράβι;»

0:09:23.062,0:09:25.211
Κι αυτοί μας απαντούσαν «Εκεί, εκεί».

0:09:25.211,0:09:27.407
Και δε βλέπαμε τι μας έδειχναν

0:09:27.407,0:09:30.277
γιατί υπήρχε ένα φοβερό σαπιοκάραβο[br]στη μέση

0:09:31.401,0:09:32.983
Όπως θα καταλάβατε

0:09:32.983,0:09:34.851
αυτό το φοβερό σαπιοκάραβο ήταν

0:09:34.851,0:09:36.769
που έπρεπε να πάρουμε για το[br]Nosy Mangabe

0:09:36.769,0:09:41.685
Και ως καράβι δεν πληρούσε τα βασικά[br]κριτήρια που είχα εγώ κατά νου

0:09:42.490,0:09:45.007
διότι βασικά ήταν γεμάτο θάλασσα

0:09:45.928,0:09:48.689
Ενώ εγώ πίστευα ότι το όλο νόημα [br]ενός πλοίου

0:09:48.689,0:09:50.494
είναι να κρατάει τη θάλασσα απ' έξω.

0:09:52.401,0:09:54.862
Τέλος πάντων, φτάνουμε στο Nosy Mangabe

0:09:56.564,0:10:00.000
που είναι ένα μικροσκοπικό, πάρα πολύ[br]όμορφο νησάκι με τροπικό δάσος

0:10:00.105,0:10:02.266
οπότε σκοντάφτουμε σ' ένα σοβαρό πρόβλημα

0:10:02.266,0:10:07.081
που είναι φυσικά ότι αυτό το ζώο όχι μόνο[br]ζει στα δέντρα

0:10:07.081,0:10:09.526
- κανείς δεν το έχει δει εδώ και πάρα[br]πολλά χρόνια -

0:10:09.526,0:10:13.176
Ζει στα δέντρα αλλά είναι και νυκτόβιο ζώο

0:10:13.461,0:10:17.105
και η ποιότητα των μπαταριών στη[br]Μαδαγασκάρη είναι πάρα πολύ κακή

0:10:19.144,0:10:22.047
Έτσι, περνάμε τη μία νύχτα μετά την άλλη

0:10:23.181,0:10:25.139
έρποντας μέσα στο τροπικό δάσος

0:10:26.735,0:10:29.567
μέσα σ' αυτό που μπορεί να περιγραφεί μόνο[br]ως «βροχή»

0:10:36.866,0:10:38.659
Αρχίζοντας να γκρινιάζουμε

0:10:39.377,0:10:41.998
Περνώντας τη μία νύχτα μετά την άλλη

0:10:41.998,0:10:43.910
κουκλωμένοι κάτω από μουσαμάδες

0:10:43.910,0:10:46.437
λέγοντας μεταξύ μας «Ας σταμάταγε[br]να βρέχει επιτέλους»

0:10:46.437,0:10:48.341
και κάθε τόσο μουρμουρίζαμε

0:10:48.341,0:10:50.674
«Άντε να το βρούμε το παλιόζωο».

0:10:50.674,0:10:52.013
Α, και κάτι πολύ ωραίο

0:10:52.130,0:10:55.001
Βρήκαμε ένα καλύβι που ανήκε σε κάποιον[br]επόπτη κυνηγιού

0:10:55.175,0:10:58.390
ή μάλλον όχι, σε κάποιο δασοφύλακα

0:10:59.191,0:11:00.548
Ένα μικροσκοπικό καλυβάκι

0:11:00.989,0:11:02.818
και ήταν γεμάτο άγρια πανίδα

0:11:05.538,0:11:07.618
Βλέπετε, αυτό που συνέβαινε ήταν ότι

0:11:10.501,0:11:12.891
άνοιγες την πόρτα

0:11:12.891,0:11:15.681
και άκουγες από μέσα όλον εκείνον[br]το θόρυβο

0:11:19.322,0:11:21.657
Άναβες το φως και όλα σταματούσαν

0:11:26.979,0:11:30.022
Κι έβλεπες κάτι τεράστιες αράχνες πάνω[br]στον τοίχο

0:11:30.435,0:11:32.942
Η κάθε μία με ένα μισοφαγωμένο μαμούνι[br]στο στόμα

0:11:35.135,0:11:36.369
να σου λέει, «Παρακαλώ;».

0:11:41.013,0:11:42.531
Κι όταν έσβηνες το φως

0:11:46.032,0:11:48.107
Κι αυτό ήταν το κατάλυμά μας, καταλάβατε

0:11:48.107,0:11:49.544
Περνάγαμε φανταστικά

0:11:53.624,0:11:55.294
Ώσπου τελικά

0:11:55.294,0:11:56.860
μια νύχτα, μια νύχτα

0:11:56.860,0:11:59.872
χωμένοι όλοι, όπως είπα, κάτω από τους[br]μουσαμάδες μας

0:11:59.880,0:12:01.956
εγώ βγήκα έξω να κάνω μια βόλτα

0:12:01.965,0:12:05.474
και ξαφνικά, ξαφνικά κοιτάζω ψηλά, και[br]σ' ένα κλαδί

0:12:05.887,0:12:07.601
τόσο πάνω απ' το κεφάλι μου

0:12:08.000,0:12:10.936
εμφανίστηκε ένα πλάσμα

0:12:11.896,0:12:15.451
Εμφανίστηκε ένα πλάσμα πάνω στο κλαδί

0:12:17.369,0:12:19.405
Με κοίταξε

0:12:20.050,0:12:23.285
Το κοίταξα κι εγώ που με κοίταζε

0:12:23.539,0:12:26.415
- και προφανώς δεν του άρεσε καθόλου[br]αυτό που έβλεπε -

0:12:26.944,0:12:28.899
γύρισε κι εξαφανίστηκε πάλι

0:12:30.612,0:12:33.381
Το όλο περιστατικό γύρω στα δέκα[br]δευτερόλεπτα

0:12:34.025,0:12:36.299
Και αυτός ήταν ο λόγος που είχαμε έρθει

0:12:38.038,0:12:40.875
Είχα πραγματικά δει, είχαμε όλοι δει

0:12:40.875,0:12:44.603
- μόλις που προλάβαμε να τραβήξουμε μια[br]γρήγορη φωτογραφία -

0:12:44.603,0:12:47.122
Αλλά ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι είχαμε[br]δει έναν Άι-άι

0:12:48.186,0:12:51.573
Εγώ τη στιγμή εκείνη ένιωσα[br]εντελώς μαγεμένος

0:12:51.573,0:12:54.779
για λόγους που δεν μπορούσα τότε να[br]εξηγήσω απολύτως στον εαυτό μου.

0:12:55.407,0:12:58.187
Γιατί ένα μήνα πριν δεν είχα καν ακούσει[br]γι' αυτό το ζώο

0:12:58.188,0:13:00.851
και τώρα να 'μαι εδώ και το κοιτάζω

0:13:01.116,0:13:03.908
με τη σκέψη ότι κάτι εξαιρετικό[br]συμβαίνει εδώ.

0:13:04.195,0:13:06.577
Κι έτσι άρχισα να το συλλογίζομαι λιγάκι

0:13:06.577,0:13:08.794
και η σκέψη που έκανα ήταν η εξής:

0:13:12.163,0:13:18.994
Ότι ταξιδεύοντας ως εδώ με το 747 ως[br]το Ανταναναρίβο

0:13:19.272,0:13:21.195
την πρωτεύουσα της Μαδαγασκάρης

0:13:21.408,0:13:23.432
κι ύστερα με την σακαράκα που πετάξαμε

0:13:23.432,0:13:26.084
μέχρι το βορειοδυτικό άκρο

0:13:26.084,0:13:29.611
ύστερα με τη φθίνουσας εξαιρετικότητας[br]αλληλουχία κάρων και φορτηγών

0:13:29.615,0:13:34.024
μετά με το φοβερό σαπιοκάραβο που μας[br]πήγε στο τροπικό δάσος

0:13:34.278,0:13:37.452
όπου περπατούσαμε μέσα στο δάσος τη μια[br]νύχτα μετά την άλλη

0:13:37.452,0:13:39.877
ήταν σαν να ταξιδεύαμε στο χρόνο

0:13:39.877,0:13:41.615
- ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο -

0:13:41.659,0:13:44.275
ανατρέχοντας την ιστορία της τεχνολογίας[br]των κλαδιών

0:13:46.337,0:13:48.591
Και αυτό το συναπάντημα ήταν

0:13:48.940,0:13:52.028
Αυτό το συναπάντημα ήταν:

0:13:52.155,0:13:54.924
Εγώ ήμουν μια μαϊμού που κοίταζε[br]ένα λεμούριο.

0:13:54.963,0:13:56.183
Και ξαφνικά σκέφτεσαι

0:13:56.185,0:13:58.581
ότι υπήρξε μια πελώρια ιστορική φόρτιση

0:13:58.581,0:14:00.857
εκείνη τη στιγμή, αν και δεν[br]το σκεφτόμαστε

0:14:00.857,0:14:03.707
- δεν το συνειδητοποιούμε - ότι την[br]κουβαλάμε μαζί μας

0:14:03.749,0:14:09.175
Οι ρίζες μας σ' αυτό τον πλανήτη φθάνουν[br]πάρα, πάρα, πάρα πολύ πίσω

0:14:09.608,0:14:12.403
και δεν φαίνεται να το σκεφτόμαστε[br]ιδιαίτερα αυτό.

0:14:12.801,0:14:14.627
Και χρειάζεται μια τέτοια συνάντηση

0:14:14.631,0:14:20.874
για να καταλάβεις ξαφνικά σε τι πλάτος και[br]βάθος φτάνει η οικογένειά σου.

0:14:21.383,0:14:24.181
Σκέφτηκα λοιπόν ότι όλο αυτό ήταν[br]τρομερά ενδιαφέρον

0:14:25.140,0:14:29.629
και μίλησα στον άνθρωπο που ήταν[br]κάτι σαν ξεναγός μου εκεί πέρα

0:14:29.697,0:14:31.927
έναν ζωολόγο που είχαν στείλει μαζί

0:14:32.173,0:14:35.193
να με προσέχει να μην πέσω από κανένα[br]δέντρο κλπ.

0:14:35.193,0:14:39.274
Το όνομα του ήταν Mark Carwardine και[br]του είπα

0:14:41.302,0:14:42.953
«Θα ήθελα πολύ να μπορούσαμε...

0:14:42.956,0:14:45.573
πώς σου φαίνεται η ιδέα να γυρίσουμε[br]τον κόσμο

0:14:45.573,0:14:48.472
αναζητώντας και άλλα σπάνια και[br]απειλούμενα είδη.

0:14:48.472,0:14:50.700
Ίσως να γράφαμε και κανένα βιβλίο[br]γι' αυτά».

0:14:50.700,0:14:53.029
Και μου λέει, «Ναι, αυτό κάνω ως επάγγελμα

0:14:53.123,0:14:54.787
οπότε ναι, αμέ».

0:14:55.527,0:14:57.546
Έτσι κάναμε λοιπόν.

0:14:57.546,0:14:59.453
Βέβαια, μεσολάβησε μια παύση εδώ

0:14:59.453,0:15:02.609
γιατί είχα ένα συμβόλαιο να γράψω κάνα δυο[br]βιβλία.

0:15:02.609,0:15:06.804
Κι έτσι έγραψα το «Ο Ντερκ Τζέντλυ[br]ακολουθεί τη γάτα» και το

0:15:06.804,0:15:09.939
«ΑΡΡΓΚ! Αδιάφοροι Ροκ Ρυθμοί,[br]για Γρήγορα Κέρδη»

0:15:09.939,0:15:11.566
και μετά ήρθε ώρα να ξεκινήσουμε.

0:15:11.566,0:15:15.675
Και το πρώτο μέρος που πήγαμε

0:15:15.820,0:15:21.523
πήγαμε να βρούμε ένα συγκεκριμένο[br]ζώο: Μια σαύρα, το Δράκο του Κομόντο.

0:15:23.514,0:15:26.068
Ξέρετε πώς είναι οι σαύρες τώρα ε;

0:15:26.405,0:15:27.543
Δηλαδή περίπου σαν...

0:15:30.589,0:15:34.361
Ε, ο δράκος του Κομόντο είναι λιγάκι[br]πιο μεγάλος.

0:15:37.205,0:15:43.359
Ο μεγαλύτερος που είδαμε είχε περίπου[br]4 μέτρα μήκος

0:15:44.542,0:15:46.275
και το κεφάλι του έφτανε ως εδώ.

0:15:48.993,0:15:51.631
Γαμώ τα τέρατα είναι ο τεχνικός όρος[br]νομίζω.

0:15:54.945,0:15:57.717
Λέγεται ότι είναι η πηγή του κινέζικου[br]μύθου περί δράκων

0:15:58.010,0:16:01.922
γιατί είναι πραγματικά τεράστιες,[br]γιγάντιες σαύρες.

0:16:02.080,0:16:05.011
Είναι φολιδωτές. Είναι ανθρωποφάγες.

0:16:05.011,0:16:06.962
Στην κυριολεξία είναι ανθρωποφάγες.

0:16:06.962,0:16:08.754
Και δεν ξερνούν μεν φωτιά

0:16:08.754,0:16:12.086
έχουν όμως τη χειρότερη ανάσα από[br]οποιοδήποτε γνωστό πλάσμα.

0:16:14.078,0:16:18.212
Και ζουν σ' αυτό το νησί που[br]λέγεται Κομόντο.

0:16:19.146,0:16:22.198
Σαν να μην έφτανε λοιπόν ότι

0:16:22.419,0:16:30.674
το νησί φιλοξενεί 1500 ανθρωποφάγους[br]δράκους

0:16:33.344,0:16:37.112
φαίνεται τελικά ότι το πιο απειλούμενο ζώο[br]πάνω στο νησί

0:16:37.462,0:16:39.619
είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από[br]τους δράκους.

0:16:45.536,0:16:47.761
Στην πραγματικότητα - είναι μεν[br]ανθρωποφάγοι -

0:16:47.761,0:16:50.268
αλλά δε σε τρώνε μία κι έξω.

0:16:50.268,0:16:52.834
Δεν σου ορμάνε να σε κατασπαράξουν.

0:16:52.834,0:16:54.037
Πλησιάζουν ύπουλα

0:16:54.037,0:16:56.149
και σου πατάνε μια δαγκωνιά.

0:16:57.221,0:16:59.872
Γιατί το σάλιο τους είναι τόσο λοιμογόνο.

0:17:00.231,0:17:01.854
που η πληγή σου δε θα επουλωθεί

0:17:02.089,0:17:04.425
και μετά από λίγο θα πεθάνεις.

0:17:04.425,0:17:07.171
Κι έτσι κάποιος από τους δράκους θα[br]μπορέσει να σε φάει.

0:17:07.171,0:17:09.664
Δεν έχει σημασία αν θα είναι εκείνος[br]που σε δάγκωσε.

0:17:09.664,0:17:11.223
Έχουν τη στρατηγική να διατηρούν

0:17:11.223,0:17:15.117
όσα περισσότερα διάσπαρτα νεκρά ή[br]ετοιμοθάνατα πλάσματα στο νησί μπορούν.

0:17:15.117,0:17:17.676
Κι αυτό είναι που τους συντηρεί.

0:17:20.983,0:17:23.728
Τελικά όμως δεν ήταν αρκετό που το νησί

0:17:23.728,0:17:26.414
φιλοξενεί 1500 ανθρωποφάγους δράκους

0:17:26.414,0:17:28.979
έτσι, για να γίνει το πράγμα ακόμη[br]πιο ενδιαφέρον

0:17:28.979,0:17:32.322
έχει επίσης τα πιο πολλά δηλητηριώδη φίδια

0:17:32.361,0:17:33.641
ανά τετραγωνικό μέτρο

0:17:33.831,0:17:36.414
από οπουδήποτε αλλού στη Γη.

0:17:37.331,0:17:39.448
Πλησιάσαμε λοιπόν στο Κομόντο

0:17:39.741,0:17:41.979
με μια σχετική αμηχανία, πρέπει να πω

0:17:42.411,0:17:44.350
και με σχετικά πλάγιο τρόπο.

0:17:45.105,0:17:47.317
Τόσο πλάγιο δηλαδή

0:17:47.317,0:17:49.424
που πήγαμε μέσω Μελβούρνης.

0:17:51.034,0:17:53.150
Και ο λόγος που πήγαμε μέσω Μελβούρνης

0:17:53.150,0:17:55.406
ήταν ότι θέλαμε να δούμε κάποιον εκεί.

0:17:55.406,0:17:57.940
Κάποιον ονόματι Δρ. Struan Sutherland.

0:17:58.921,0:18:01.839
Για τον οποίον θα ήθελα τώρα να σας[br]διαβάσω κάτι.

0:18:02.052,0:18:08.034
Ήταν μεγάλος ειδήμων στα δηλητήρια[br]των φιδιών.

0:18:09.956,0:18:12.942
Θα έπρεπε κανονικά να ζητήσω συγνώμη[br]πριν το διαβάσω αυτό

0:18:12.962,0:18:16.463
καθώς η αυστραλιανή μου προφορά δεν είναι[br]πολύ καλή.

0:18:16.714,0:18:18.128
Αλλά πάλι, τι διάβολο

0:18:18.128,0:18:21.368
όλοι Αμερικανοί είσαστε, πού να καταλάβετε[br]τη διαφορά έτσι κι αλλιώς.

0:18:33.573,0:18:35.168
Υπάρχει στη Μελβούρνη κάποιος

0:18:35.168,0:18:37.996
που πιθανότατα γνωρίζει περισσότερα[br]για τα δηλητηριώδη φίδια

0:18:37.996,0:18:39.890
από οποιονδήποτε άλλον στον κόσμο.

0:18:39.925,0:18:41.798
Ονομάζεται Δρ. Struan Sutherland

0:18:41.798,0:18:43.514
και έχει αφιερώσει όλη του τη ζωή

0:18:43.716,0:18:45.431
στη μελέτη των δηλητηρίων.

0:18:46.211,0:18:47.955
«Κι έχω βαρεθεί να μιλάω γι’ αυτά»

0:18:47.955,0:18:50.505
μας είπε όταν πήγαμε να τον δούμε[br]το επόμενο πρωί

0:18:50.505,0:18:52.446
φορτωμένοι κασετόφωνα και σημειωματάρια.

0:18:52.446,0:18:54.518
«Δεν αντέχω όλα αυτά τα δηλητηριώδη ζώα

0:18:54.518,0:18:56.859
όλα αυτά τα φίδια, τα έντομα, τα ψάρια[br]κι όλα αυτά

0:18:56.869,0:18:58.756
Άθλια πλάσματα, δαγκώνουνε[br]τον κόσμο

0:18:58.756,0:19:01.310
και μετά όλοι περιμένουν να τους πω εγώ τι[br]να κάνουν.

0:19:01.310,0:19:04.275
Να μη σας δαγκώσουν, ορίστε τι να κάνετε.

0:19:04.275,0:19:05.457
Αυτή είναι η απάντηση.

0:19:05.457,0:19:07.700
Βαρέθηκα να το λέω συνεχώς.

0:19:07.700,0:19:09.895
Η υδροπονική, αυτό μάλιστα,[br]είναι ενδιαφέρον.

0:19:09.933,0:19:12.058
Να σου πω ό,τι θες για την υδροπονική.

0:19:12.058,0:19:13.112
Συναρπαστικό πεδίο.

0:19:13.267,0:19:15.064
Τεχνητή καλλιέργεια μέσα στο νερό.

0:19:15.209,0:19:16.494
Πολύ ενδιαφέρουσα τεχνική.

0:19:16.524,0:19:19.955
Θα χρειαστεί να τη μάθουμε καλά[br]αν είναι να πάμε στον Άρη.

0:19:19.955,0:19:21.587
Πού είπες ότι θέλετε να πάτε;»

0:19:21.587,0:19:22.298
«Στο Κομόντο.»

0:19:23.078,0:19:25.243
«Μόνο να μη σας δαγκώσουν. Αυτό έχω[br]να σας πω.

0:19:28.830,0:19:32.392
Κι αν σας δαγκώσουν μην έρθετε σε μένα[br]γιατί δε θα φτάσετε έγκαιρα.

0:19:33.458,0:19:35.745
Ένα σωρό σκοτούρες έχω ήδη, έτσι[br]κι αλλιώς.

0:19:35.948,0:19:39.104
Κοιτάχτε το γραφείο. Δηλητηριώδη ζώα[br]παντού.

0:19:39.104,0:19:42.522
Τη βλέπετε αυτή τη γυάλα; Γεμάτη Μυρμήγκια[br]της Φωτιάς. Φαρμακερά ζωύφια.

0:19:42.522,0:19:44.192
Τι να τα κάνουμε;

0:19:44.192,0:19:47.404
Τέλος πάντων, έχω κάτι ταρτάκια αν[br]πεινάτε.

0:19:47.404,0:19:48.987
Θέλετε ταρτάκια;

0:19:48.987,0:19:50.617
Δεν μπορώ να θυμηθώ πού τα 'βαλα.

0:19:50.628,0:19:52.807
Υπάρχει και τσάι αλλά δεν είναι[br]πολύ καλό.

0:19:52.807,0:19:54.421
Τέλος πάντων, καθίστε επιτέλους.

0:19:55.201,0:19:56.703
Ώστε θα πάτε στο Κομόντο.

0:19:56.703,0:19:58.725
Δεν ξέρω γιατί, αλλά φαντάζομαι

0:19:58.725,0:20:00.437
θα έχετε τους λόγους σας.

0:20:01.212,0:20:03.891
Υπάρχουν 15 διαφορετικά είδη φιδιών[br]στο Κομόντο

0:20:03.891,0:20:05.457
και τα μισά είναι δηλητηριώδη.

0:20:06.354,0:20:07.877
Τα μόνα δυνητικά θανατηφόρα

0:20:08.017,0:20:09.302
είναι η Οχιά του Ράσελ

0:20:09.463,0:20:11.986
η Οχιά του Μπαμπού και η Ινδική Κόμπρα.

0:20:13.190,0:20:16.780
Η Ινδική Κόμπρα είναι το 15ο πιο[br]θανατηφόρο φίδι στον κόσμο

0:20:17.474,0:20:20.425
και τα υπόλοιπα 14 βρίσκονται εδώ,[br]στην Αυστραλία.

0:20:22.194,0:20:24.239
Γι' αυτό δε βρίσκω χρόνο

0:20:24.239,0:20:27.661
να ασχοληθώ με την υδροπονική μου με όλα[br]αυτά τα φίδια.

0:20:28.264,0:20:32.155
Και τις αράχνες. Η πιο δηλητηριώδης[br]είναι η αράχνη funnel-web του Σύδνεϋ.

0:20:32.360,0:20:35.650
Οι αράχνες δαγκώνουν κάπου 500 άτομα[br]το χρόνο.

0:20:35.656,0:20:37.413
Πολλοί πέθαιναν παλιότερα, κι έτσι

0:20:37.413,0:20:41.233
αναγκάστηκα να φτιάξω ένα αντίδοτο για[br]να πάψουν να μ' ενοχλούν όλη την ώρα.

0:20:42.378,0:20:46.336
Μας πήρε χρόνια. Ύστερα φτιάξαμε ένα κιτ[br]ανίχνευσης δαγκώματος φιδιού.

0:20:47.521,0:20:50.874
Όχι ότι το χρειάζεσαι για να καταλάβεις[br]ότι σ' έχει δαγκώσει φίδι.

0:20:50.886,0:20:53.743
Συνήθως το ξέρεις, αλλά το κιτ μπορεί[br]να εντοπίσει

0:20:53.743,0:20:56.608
τι είδους δάγκωμα είναι, ώστε να το[br]αντιμετωπίσεις ανάλογα.

0:20:57.056,0:21:00.456
Θέλετε να το δείτε; Έχω μερικά εδώ στο[br]ψυγείο με τα δηλητήρια.

0:21:00.471,0:21:03.111
Για να δούμε. Α, να και τα ταρτάκια.[br]Εδώ μέσα είναι.

0:21:03.131,0:21:05.998
Γρήγορα, φάτε τα όσο είναι ακόμα φρέσκα.

0:21:05.998,0:21:07.579
Ταρτάκια. Εγώ τα έφτιαξα».

0:21:09.093,0:21:11.850
Μας μοίρασε τα κιτ ανίχνευσης δαγκώματος[br]φιδιού.

0:21:12.160,0:21:15.744
και τα σπιτικά ταρτάκια και μετά κάθισε[br]στο γραφείο του

0:21:15.749,0:21:17.709
χαμογελώντας μας εύθυμα πίσω από

0:21:17.737,0:21:19.739
τη σγουρή γενειάδα του και[br]το παπιγιόν του.

0:21:20.200,0:21:23.239
Εμείς θαυμάζαμε τα κιτ, που ήταν κάτι[br]μικρά, πρακτικά κουτάκια

0:21:23.239,0:21:26.491
με πολύ ταχτοποιημένα μπουκαλάκια, ένα[br]σταγονόμετρο, μια σύριγγα

0:21:26.491,0:21:28.856
και κάτι περίπλοκες οδηγίες που[br]δεν θα ήθελα

0:21:28.856,0:21:31.984
να χρειαστεί να διαβάσω για πρώτη φορά[br]σε κατάσταση πανικού.

0:21:33.432,0:21:36.979
Ύστερα τον ρωτήσαμε πόσα φίδια είχαν[br]δαγκώσει τον ίδιο.

0:21:37.709,0:21:38.900
«Κανένα», απάντησε.

0:21:39.047,0:21:41.972
Ένα ακόμα πεδίο στο οποίο έγινα εξπέρ

0:21:41.972,0:21:45.111
είναι πώς να βάζω άλλους να ασχολούνται[br]με τα επικίνδυνα ζώα.

0:21:48.384,0:21:50.995
Δεν πάνω να το κάνω εγώ. Γιατί να θέλω να[br]με δαγκώσουν;

0:21:51.066,0:21:53.427
Ξέρετε τι γράφει στα εξώφυλλα των[br]βιβλίων μου;

0:21:53.427,0:21:55.480
«Χόμπυ: Κηπουρική, με γάντια.

0:21:56.300,0:21:57.831
Ψάρεμα, με μπότες.

0:21:58.168,0:21:59.488
Ταξίδια, με προσοχή.

0:21:59.488,0:22:01.172
Αυτή είναι η απάντηση.[br]Τι άλλο;

0:22:01.172,0:22:04.305
Εκτός από τις μπότες, φοράτε χοντρά,[br]φαρδιά παντελόνια

0:22:04.585,0:22:07.949
κι έχετε πέντε-έξι νοματαίους να περπατάν[br]μπροστά από σας

0:22:08.115,0:22:10.538
κάνοντας όσο περισσότερο θόρυβο γίνεται.

0:22:11.237,0:22:14.022
Τα φίδια αντιλαμβάνονται τις δονήσεις[br]και απομακρύνονται.

0:22:14.022,0:22:16.548
Εκτός κι αν πρόκειται για τη[br]Θανατηφόρα Οχιά.

0:22:16.699,0:22:18.586
Γνωστή και ως Κουφή Οχιά

0:22:20.339,0:22:21.783
η οποία κάθεται αμέριμνη.

0:22:22.874,0:22:25.779
Περνάς από δίπλα κι από πάνω της χωρίς[br]να συμβεί τίποτα.

0:22:25.779,0:22:28.783
Έχω ακούσει για δώδεκα άτομα να πέρασαν[br]πάνω από μια τέτοια

0:22:28.783,0:22:31.769
και ο δωδέκατος σκοντάφτει πάνω της[br]και τον δαγκώνει.

0:22:32.331,0:22:34.657
Συνήθως είσαι ασφαλής άμα είσαι ο[br]δωδέκατος.

0:22:34.970,0:22:36.361
Δεν τρώτε τα ταρτάκια σας.

0:22:36.361,0:22:37.664
Ελάτε, χάψτε τα

0:22:37.664,0:22:40.463
έχει ακόμα ένα σωρό στο ψυγείο[br]με τα δηλητήρια.

0:22:42.669,0:22:44.794
Ρωτήσαμε διστακτικά αν μπορούσαμε ίσως

0:22:44.948,0:22:47.714
να πάρουμε ένα κιτ μαζί μας στο Κομόντο.

0:22:48.026,0:22:49.659
«Φυσικά, φυσικά.

0:22:49.659,0:22:51.337
Πάρτε όσα θέλετε.

0:22:51.337,0:22:55.042
Δε θ' αξίζουν τίποτα γιατί κάνουν μόνο για[br]αυστραλιανά φίδια».

0:23:03.357,0:23:07.679
«Τότε, τι να κάνουμε αν μας δαγκώσει κάτι[br]θανατηφόρο;», ρώτησα.

0:23:08.934,0:23:11.628
Με κοίταξε βλεφαρίζοντας σαν να[br]ήμουν ηλίθιος.

0:23:12.458,0:23:14.829
«Τι στο καλό φαντάζεσαι ότι κάνετε;»,[br]είπε.

0:23:14.829,0:23:17.322
«Πεθαίνετε φυσικά. Αυτό πάει να πει[br]θανατηφόρο.»

0:23:24.828,0:23:29.475
«Κι αν ανοίξουμε την πληγή και ρουφήξουμε[br]το δηλητήριο;»

0:23:30.555,0:23:32.379
«Καλύτερα εσύ παρά εγώ», μου είπε.

0:23:32.419,0:23:34.828
«Δε θα 'θελα να ‘χω το στόμα μου[br]γεμάτο δηλητήριο.

0:23:34.828,0:23:36.339
Δεν πρέπει να σε βλάψει πάντως.

0:23:36.339,0:23:38.655
Οι τοξίνες των φιδιών έχουν μεγάλο[br]μοριακό βάρος

0:23:38.655,0:23:40.844
οπότε δεν θα διαπεράσουν τα αιμοφόρα[br]αγγεία

0:23:40.844,0:23:42.976
όπως κάνει το αλκοόλ και ορισμένα[br]ναρκωτικά.

0:23:42.976,0:23:46.124
Και μετά το δηλητήριο θα καταστραφεί[br]από τα οξέα στο στομάχι σου.

0:23:46.124,0:23:48.461
Όμως δεν είναι σίγουρο ότι θα βοηθήσει[br]και πολύ.

0:23:48.461,0:23:51.886
Θέλω να πω, μάλλον δεν θα καταφέρεις να[br]βγάλεις και πολύ από το δηλητήριο

0:23:51.886,0:23:54.819
μάλλον όμως θα χειροτερέψεις πολύ[br]την πληγή, και σε ένα μέρος

0:23:54.819,0:23:58.687
σαν το Κομόντο αυτό σημαίνει ότι γρήγορα[br]θα έχεις και μια σοβαρά μολυσμένη πληγή

0:23:58.697,0:24:01.399
να αντιμετωπίσεις μαζί με ένα πόδι[br]γεμάτο δηλητήριο.

0:24:01.399,0:24:04.328
Σηψαιμία, γάγγραινα, όπως θέλεις πες το.[br]Θα σε σκοτώσει».

0:24:04.923,0:24:07.190
«Αν βάλω αιμοστατικό περίδεσμο;», ρώτησα.

0:24:07.467,0:24:10.675
«Εντάξει, αν δε σε πειράζει να σου κόψουν[br]το πόδι μετά.

0:24:11.342,0:24:13.069
Θα αναγκαστείς, γιατί αν κόψεις

0:24:13.069,0:24:15.471
εντελώς την κυκλοφορία, θα νεκρώσει.

0:24:15.890,0:24:18.376
Κι αν βρεις κανέναν σ' εκείνα τα μέρη[br]της Ινδονησίας

0:24:18.376,0:24:20.550
που να τον εμπιστεύεσαι να σου κόψει[br]το πόδι

0:24:20.550,0:24:22.294
τότε είσαι πιο γενναίος από μένα.

0:24:22.957,0:24:25.305
Θα σου πω, το μόνο πράγμα που μπορείς[br]να κάνεις

0:24:25.305,0:24:27.874
είναι να βάλεις επίδεσμο πίεσης απευθείας[br]στην πληγή

0:24:27.874,0:24:30.624
και να τυλίξεις όλο το πόδι σφιχτά, αλλά[br]όχι πολύ σφιχτά.

0:24:30.654,0:24:34.687
Να επιβραδύνεις την κυκλοφορία, αλλά να[br]μην τη διακόψεις, αλλιώς θα χάσεις το πόδι.

0:24:34.687,0:24:37.603
Κράτα το πόδι ή όποιο μέλος έχεις[br]δαγκωμένο

0:24:37.840,0:24:40.092
κάτω από την καρδιά και το κεφάλι σου.

0:24:40.485,0:24:48.920
Κάτσε απολύτως ακίνητος, ανάπνεε αργά[br]και πήγαινε αμέσως σε γιατρό.

0:24:50.723,0:24:53.414
Αν είσαι στο Κομόντο αυτό σημαίνει σε[br]κάνα δυο ημέρες

0:24:53.419,0:24:55.819
κι ως τότε θα τα 'χεις τινάξει για[br]τα καλά.

0:24:56.627,0:24:59.269
Η μόνη απάντηση τελικά, και το εννοώ πολύ[br]σοβαρά αυτό

0:24:59.269,0:25:01.395
είναι να μη σε δαγκώσουν.

0:25:02.718,0:25:04.331
Δεν υπάρχει λόγος άλλωστε.

0:25:04.332,0:25:06.650
Όλα τα φίδια εκεί πέρα θα παίρνουν δρόμο

0:25:06.650,0:25:08.379
πολύ πριν τα δεις καν.

0:25:08.379,0:25:11.533
Δε χρειάζεται να ανησυχείς για τα φίδια[br]αν είσαι προσεκτικός.

0:25:11.767,0:25:15.208
Όχι, αυτά που πρέπει όντως να προσέχεις[br]είναι τα θαλάσσια πλάσματα».

0:25:15.208,0:25:16.217
«Τα ποια;»

0:25:18.465,0:25:20.757
«Σκορπιοί, πετρόψαρα, θαλάσσια φίδια.

0:25:20.757,0:25:23.468
πολύ πιο δηλητηριώδη από οτιδήποτε[br]ζει στη στεριά.

0:25:23.468,0:25:26.679
Αν σε τσιμπήσει πετρόψαρο, από τον πόνο[br]και μόνο πεθαίνεις.

0:25:26.742,0:25:30.812
Πολλοί προτίμησαν να πνιγούν, μόνο και[br]μόνο για να γλιτώσουν από τον πόνο».

0:25:36.436,0:25:38.971
«Και πού βρίσκονται όλα αυτά;»

0:25:38.971,0:25:40.917
«Α, στη θάλασσα, έχει μέσα χιλιάδες.

0:25:40.919,0:25:42.649
Στη θέση σου ούτε που θα πλησίαζα.

0:25:42.649,0:25:44.482
Γεμάτη δηλητηριώδη ζώα. Τα μισώ».

0:25:45.346,0:25:47.338
«Υπάρχει τίποτε που να σας αρέσει;»

0:25:47.338,0:25:49.423
«Ναι», μου είπε, «η υδροπονική».

0:25:54.198,0:25:57.658
«Όχι, εννοώ υπάρχει κανένα[br]δηλητηριώδες ζώο

0:25:57.662,0:25:59.088
που να το συμπαθείτε;»

0:25:59.194,0:26:01.498
Κοίταξε για μια στιγμή έξω από το[br]παράθυρο.

0:26:01.505,0:26:04.125
«Υπήρχε κάποια», είπε, «αλλά[br]με παράτησε».

0:26:20.539,0:26:24.564
Τέλος πάντων, το αγαπημένο μου όμως ζώο[br]από όλα όσα πήγαμε να δούμε

0:26:24.799,0:26:27.805
το αγαπημένο ήταν είναι ένα ζώο που[br]λέγεται Κάκαπο.

0:26:29.933,0:26:32.063
Το Κάκαπο είναι ένα είδος παπαγάλου.

0:26:33.828,0:26:35.263
Ζει στη Νέα Ζηλανδία.

0:26:36.307,0:26:40.981
Δεν μπορεί να πετάξει. Έχει ξεχάσει να[br]πετάει.

0:26:43.592,0:26:48.582
Δυστυχώς, έχει ξεχάσει ακόμα και ότι[br]έχει ξεχάσει να πετάει, οπότε

0:26:55.660,0:27:04.633
ένα σοβαρά ανήσυχο Κάκαπο, έχει παρατηρηθεί ότι[br]σκαρφαλώνει τρέχοντας ένα δέντρο και μετά πηδάει.

0:27:10.226,0:27:13.738
Οι απόψεις διίστανται σχετικά με το τι[br]ακριβώς συμβαίνει μετά.

0:27:14.484,0:27:18.103
Ορισμένοι λένε ότι έχει αναπτύξει μια[br]στοιχειώδη ικανότητα αλεξιπτωτιστή.

0:27:19.978,0:27:22.137
Άλλοι πάλι λένε ότι πετάει λιγάκι[br]σαν τούβλο.

0:27:24.955,0:27:25.857
Το θέμα είναι όμως

0:27:26.046,0:27:28.365
- μπορεί να μιλάω για ένα σοβαρά[br]ανήσυχο Κάκαπο -

0:27:28.378,0:27:32.097
αλλά το θέμα είναι ότι δεν είναι εύκολο να[br]βρεις ένα σοβαρά ανήσυχο Κάκαπο

0:27:32.097,0:27:34.752
γιατί τα Κάκαπο δεν έχουν μάθει[br]να ανησυχούν.

0:27:36.617,0:27:38.681
Αυτό τώρα ακούγεται πολύ παράδοξο

0:27:38.838,0:27:42.189
γιατί η ανησυχία είναι κάτι στο οποίο[br]όλοι μας είμαστε τρομερά καλοί

0:27:42.962,0:27:45.196
και μας είναι τόσο απόλυτα φυσιολογικό

0:27:45.466,0:27:47.585
που νομίζουμε ότι είναι σαν την αναπνοή.

0:27:47.948,0:27:50.275
Φαίνεται όμως ότι η ανησυχία

0:27:50.575,0:27:53.834
είναι απλώς μια επίκτητη συνήθεια όπως[br]όλες οι άλλες.

0:27:57.385,0:28:01.399
Είναι κάτι που είτε είσαι γενετικά[br]προδιατεθειμένος να κάνεις είτε όχι.

0:28:02.266,0:28:06.253
Και το θέμα είναι ότι το Κάκαπο μεγάλωσε[br]στη Νέα Ζηλανδία

0:28:06.629,0:28:14.470
που, μέχρι την έλευση του ανθρώπου, ήταν[br]μια χώρα δίχως αρπακτικά.

0:28:14.665,0:28:17.241
Και τα αρπακτικά είναι που, με την πάροδο[br]των γενεών

0:28:17.241,0:28:19.847
σε διδάσκουν να ανησυχείς.

0:28:21.483,0:28:26.140
Και αν δεν έχεις αρπακτικά, τότε η ανάγκη[br]να ανησυχείς δεν θα σου προκύψει ποτέ.

0:28:27.763,0:28:31.341
Όπως είπα νωρίτερα, η Νέα Ζηλανδία δεν[br]ήταν παρά

0:28:31.488,0:28:34.137
ένας σωρός από λάσπη που βγήκε από τον[br]ωκεανό.

0:28:34.551,0:28:36.157
Και γι' αυτό όταν αναδύθηκε

0:28:36.236,0:28:39.406
δεν είχε πάνω της καθόλου ζωή - το πολύ[br]μερικά νεκρά ψάρια.

0:28:44.987,0:28:48.559
Κι έτσι, τα μόνα ζώα που κατοίκησαν στη[br]Νέα Ζηλανδία

0:28:48.624,0:28:51.886
ήταν όσα μπορούσαν να πετάξουν ως εκεί,[br]δηλαδή τα πουλιά.

0:28:51.886,0:28:54.154
Υπήρχαν και κάνα δυο είδη νυχτερίδας

0:28:54.164,0:28:56.700
που είναι θηλαστικά, αλλά καταλάβατε[br]τι θέλω να πω.

0:28:56.700,0:28:59.438
Οπότε στη Νέα Ζηλανδία ζούσαν μόνο πουλιά.

0:28:59.555,0:29:02.259
Και λόγω απουσίας αρπακτικών

0:29:02.679,0:29:05.914
δεν είχαν να ανησυχούν για τίποτα.

0:29:06.560,0:29:09.446
Τώρα βέβαια εμάς μας φαίνεται πάρα πολύ[br]παράξενο αυτό

0:29:09.577,0:29:16.809
γιατί δεν έχουμε ποτέ συναντήσει[br]περιβάλλον χωρίς αρπακτικά.

0:29:17.447,0:29:18.514
Γιατί;

0:29:18.514,0:29:20.306
Μα γιατί είμαστε αρπακτικά, επομένως

0:29:20.306,0:29:23.719
και το περιβάλλον μας, περιβάλλον[br]για αρπακτικά είναι.

0:29:27.440,0:29:30.771
Για τους Ευρωπαίους που πρωτοέφθασαν[br]στη Νέα Ζηλανδία

0:29:34.741,0:29:38.439
... συγνώμην, αυτό που είπα ήταν λιγάκι[br]παράδοξο.

0:29:38.649,0:29:41.781
Φυσικά πριν απ' αυτούς υπήρξαν οι Μαορί

0:29:41.933,0:29:48.419
και πριν από εκείνους οι Μοριόρι.[br]Οι Μαορί έφαγαν τους Μοριόρι.

0:29:49.695,0:29:52.538
και μετά ήρθαν οι Ευρωπαίοι.

0:29:54.359,0:29:57.620
Πριν συμβούν όμως όλα αυτά, όπως είπα

0:29:57.781,0:30:05.035
το νησί δεν είχε καθόλου αρπακτικά και τα[br]πουλιά ζούσαν μια ανέμελη ζωή.

0:30:05.035,0:30:08.605
Μπορείτε να δείτε άλλο ένα παρόμοιο[br]παράδειγμα αν πάτε στα Γκαλάπαγκος.

0:30:08.605,0:30:12.363
Υπάρχει ένα είδος ζώου, ένα πουλί στις[br]νήσους Γκαλάπαγκος

0:30:12.519,0:30:13.992
που λέγεται Γαλαζοπόδαρη Σούλα.

0:30:14.845,0:30:18.228
Η Γαλαζοπόδαρη Σούλα λέγεται έτσι[br]για δύο λόγους, πιστεύω:

0:30:19.036,0:30:21.586
Ο ένας έχει να κάνει με το χρώμα των[br]ποδιών της.

0:30:22.756,0:30:26.322
Ο άλλος έχει σχέση με τη συμπεριφορά που[br]θα σας περιγράψω.

0:30:26.322,0:30:29.276
Διότι μπορείς να πλησιάσεις τη Σούλα

0:30:29.276,0:30:31.885
- θα κάθεται ή στην παραλία ή σε κανένα[br]κλαδί -

0:30:31.885,0:30:35.911
οπότε μπορείς να πας κοντά και να τη[br]σηκώσεις από κάτω.

0:30:37.040,0:30:38.860
Και η Σούλα θα σκέφτεται

0:30:39.780,0:30:42.203
ότι μόλις τελειώσεις θα την ξαναβάλεις[br]στη θέση της.

0:30:53.853,0:30:55.039
Κι αν δεν έχεις ζήσει

0:30:55.042,0:30:58.086
γενιές και γενιές με ανθρώπους που[br]προσπαθούνε να σε φάνε

0:30:58.320,0:31:01.088
εύκολα μπορείς να καταλήξεις σε αυτό[br]το συμπέρασμα.

0:31:02.405,0:31:04.626
Έτσι, το Κάκαπο, όπως έλεγα

0:31:05.069,0:31:08.560
είχε μεγαλώσει σ' ένα περιβάλλον χωρίς[br]αρπακτικά.

0:31:08.975,0:31:10.991
Κι επειδή υπήρχαν μόνο πουλιά

0:31:11.141,0:31:16.563
κι επειδή, όπως έλεγα, η φύση είναι[br]τρομερά καιροσκοπική

0:31:16.912,0:31:20.634
και η ζωή έχει την τάση να γεμίζει κάθε[br]εσοχή που μπορεί να προσφέρει επιβίωση.

0:31:21.729,0:31:25.365
επομένως, αν μου επιτρέπετε μια τολμηρή[br]προσωποποίηση

0:31:25.365,0:31:27.863
είναι λες και μερικά από αυτά τα πουλιά[br]σκέφτηκαν

0:31:27.863,0:31:31.320
«Ε, λοιπόν αυτό το πέταγμα είναι τελικά[br]Πάρα, πάρα πολύ ακριβό.

0:31:31.320,0:31:32.783
Απαιτεί πολλή ενέργεια.

0:31:32.783,0:31:34.438
Πρέπει να τρως λίγο, να πετάς λίγο

0:31:34.438,0:31:35.828
να τρως λίγο, να πετάς λίγο.

0:31:35.828,0:31:37.804
Γιατί κάθε φορά που τρως, ξέρεις

0:31:37.804,0:31:39.859
βαραίνεις και είναι πιο δύσκολο[br]να πετάξεις.

0:31:39.859,0:31:41.546
Οπότε τρως λίγο, πετάς λίγο, δηλαδή

0:31:41.546,0:31:43.188
Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι ζωής».

0:31:43.188,0:31:45.177
Κι έτσι μερικά πουλιά είναι σαν να είπαν

0:31:45.177,0:31:49.005
«Συμβιβαζόμαστε τελικά και μ' ένα κάπως[br]μεγαλύτερο γεύμα

0:31:49.005,0:31:51.823
και πάμε μόνο για έναν περίπατο μετά!»

0:31:55.625,0:31:58.545
Κι έτσι, σταδιακά, ύστερα από πάρα[br]πολλές γενεές

0:31:58.546,0:32:01.560
πολλά πουλιά έχασαν την ικανότητα να[br]πετούν.

0:32:01.710,0:32:03.253
Άρχισαν να ζουν στο έδαφος.

0:32:03.755,0:32:06.625
Το Κίουι, το πιο διάσημο πουλί της Νέας[br]Ζηλανδίας υποθέτω

0:32:06.778,0:32:13.169
το Γουέκα, και ο γέρο-νυχτοπαπαγάλος,[br]δηλαδή το Κάκαπο, όπως το αποκαλούσαν.

0:32:13.968,0:32:19.638
Που είναι αυτό το μεγάλο, χοντρό,[br]μαλακό, αφράτο, θλιμμένο πουλί.

0:32:21.236,0:32:24.909
Κι επειδή δεν έμαθε ποτέ του να ανησυχεί

0:32:25.560,0:32:27.737
όταν έφτασε ο άνθρωπος κι έφερε μαζί

0:32:27.890,0:32:33.218
το θανατηφόρο θηριοτροφείο του από σκυλιά,[br]γάτες, κουνάβια

0:32:33.481,0:32:37.181
καθώς και το καταστροφικότερο από όλα[br]τα ζώα

0:32:37.208,0:32:41.079
εκτός από τον άνθρωπο, δηλαδή τον Ratus[br]ratus, τον ποντικό των καραβιών.

0:32:42.308,0:32:47.207
Ξαφνικά - ξαφνικά τα πουλιά αυτά[br]περπάταγαν σαν την πάπια για να σωθούν.

0:32:48.505,0:32:50.709
Μόνο που δεν ήξεραν βέβαια πώς[br]να το κάνουν

0:32:50.709,0:32:53.845
γιατί όταν συναντούσαν ένα αρπακτικό ζώο

0:32:53.845,0:32:55.187
δεν ήξεραν τι να κάνουν

0:32:55.187,0:32:57.185
δε γνώριζαν το πρωτόκολλο συμπεριφοράς

0:32:57.185,0:33:00.049
Περίμεναν το άλλο ζώο να κάνει την[br]πρώτη κίνηση

0:33:00.049,0:33:02.832
η οποία φυσικά ήταν πολύ γρήγορη και[br]θανατηφόρα.

0:33:04.614,0:33:10.368
Οπότε ξαφνικά, από έναν πληθυσμό

0:33:10.534,0:33:12.918
δεν ξέρουμε πόσων ακριβώς

0:33:12.918,0:33:14.967
μπορεί να μην έφτανε ένα εκατομμύριο.

0:33:14.967,0:33:17.115
αλλά πάντως εκατοντάδων χιλιάδων

0:33:17.147,0:33:22.286
ο πληθυσμός τους βυθίστηκε με απίστευτο[br]ρυθμό ώσπου έμειναν σαράντα και κάτι.

0:33:22.446,0:33:26.574
Που είναι περίπου ο αριθμός που επιβιώνουν[br]αυτήν τη στιγμή.

0:33:27.790,0:33:33.804
Έτσι, υπάρχουν ομάδες ανθρώπων που[br]αφιέρωσαν όλη τους τη ζωή

0:33:34.554,0:33:37.770
προσπαθώντας να σώσουν αυτά τα ζώα,[br]προσπαθώντας να τα διατηρήσουν.

0:33:39.211,0:33:41.951
Και ένα από τα προβλήματα που αντιμετώπισαν

0:33:42.025,0:33:45.079
ήταν - πέρα από την προστασία από τα[br]αρπακτικά

0:33:45.160,0:33:48.887
πράγμα πάρα, πάρα, πάρα πολύ δύσκολο.

0:33:49.035,0:33:51.780
Όμως το επόμενο πρόβλημα που συναντούν

0:33:52.006,0:33:55.757
είναι οι αναπαραγωγικές συνήθειες[br]του Κάκαπο.

0:33:55.930,0:33:58.668
Διότι οι αναπαραγωγικές συνήθειες[br]του Κάκαπο

0:33:58.668,0:34:00.667
είναι απίστευτα μακροσκελείς

0:34:01.167,0:34:02.484
φανταστικά περίπλοκες

0:34:02.596,0:34:04.770
και σχεδόν πλήρως αναποτελεσματικές.

0:34:08.578,0:34:11.723
Μερικοί λένε ότι το ερωτικό κάλεσμα του[br]αρσενικού Κάκαπο

0:34:11.723,0:34:14.827
απωθεί ενεργά το θηλυκό Κάκαπο

0:34:14.827,0:34:16.960
το είδος της συμπεριφοράς δηλαδή

0:34:16.960,0:34:19.199
που συναντάς συνήθως μόνο στις ντισκοτέκ[br]ουσιαστικά.

0:34:26.312,0:34:30.385
Όσοι έχουν ακούσει το ερωτικό κάλεσμα του[br]αρσενικού Κάκαπο

0:34:31.304,0:34:35.804
λένε ότι σχεδόν δεν ακούγεται καν.

0:34:35.967,0:34:40.810
Είναι κάπως σαν...[br]Θα σας πω τι κάνουν.

0:34:42.188,0:34:47.138
Το ζώο αυτό, για περίπου εκατό νύχτες[br]το χρόνο

0:34:47.408,0:34:49.992
εκτελεί το τελετουργικό του ζευγαρώματος.

0:34:49.992,0:34:54.163
Αυτό που κάνει λοιπόν είναι να βρίσκει[br]κάποια μεγάλη βραχώδη προεξοχή

0:34:56.346,0:34:59.573
ψηλά πάνω από τις μεγάλες κυματιστές[br]κοιλάδες της Νέας Ζηλανδίας

0:34:59.974,0:35:03.972
καθώς η ακουστική είναι πολύ σημαντική[br]γι' αυτό που πρόκειται ν' ακολουθήσει.

0:35:06.810,0:35:10.616
Σκάβει μια λακκούβα σαν μπωλ, όπου[br]κάθεται.

0:35:12.067,0:35:13.001
Κάθεται λοιπόν εκεί

0:35:13.819,0:35:18.571
και ξεφυσάει κάτι μεγάλους σάκους γεμάτους[br]αέρα στο στήθος του.

0:35:19.596,0:35:21.355
Κάθεται εκεί

0:35:21.723,0:35:25.531
- αυτά είναι ένα είδος θαλάμων αντήχησης -

0:35:25.531,0:35:29.565
Κάθεται λοιπόν εκεί μέσα και περνάει[br]τη μία νύχτα μετά την άλλη

0:35:29.565,0:35:31.140
επί εκατό νύχτες το χρόνο

0:35:31.140,0:35:32.902
οχτώ ώρες κάθε νύχτα

0:35:33.366,0:35:37.292
εκτελώντας την εισαγωγή του Dark Side[br]of the Moon.

0:35:45.278,0:35:50.907
Διακρίνω άσπρες τρίχες, επομένως θα ξέρετε[br]το άλμπουμ στο οποίο αναφέρομαι.

0:35:52.927,0:35:55.561
Που όπως θα θυμάστε ξεκινάει

0:35:55.561,0:35:59.254
με εκείνο το βαρύ μπουμ, μπουμ, μπουμ

0:35:59.583,0:36:01.738
Είναι ένας παλμός από καρδιά.

0:36:02.056,0:36:05.404
Αυτός είναι και ο ήχος που κάνει το Κάκαπο.

0:36:05.591,0:36:07.911
Αλλά είναι τόσο, τόσο βαθύς

0:36:08.081,0:36:11.465
που τον νιώθεις περισσότερο σαν δόνηση[br]στο βάθος του στομαχιού σου.

0:36:11.465,0:36:14.669
Μόλις που καταφέρνεις να συντονίσεις[br]την ακοή σου σε αυτόν.

0:36:15.035,0:36:17.052
Εγώ βέβαια δεν έτυχε να το ακούσω

0:36:17.285,0:36:23.202
αλλά όσοι τον ακούν, λένε πως είναι ένας[br]απόκοσμος ήχος

0:36:23.259,0:36:26.546
γιατί δεν τον ακούς ακριβώς,[br]περισσότερο τον νιώθεις

0:36:26.703,0:36:32.224
Είναι ένας ήχος μπάσος.

0:36:32.696,0:36:34.535
Ένας πάρα πολύ βαθύς, μπάσος ήχος

0:36:34.881,0:36:36.677
λίγο κάτω από το όριο της ακοής μας.

0:36:36.685,0:36:40.452
Ο μπάσος ήχος τώρα έχει δύο σημαντικά[br]χαρακτηριστικά.

0:36:41.070,0:36:46.539
Το ένα είναι ότι αυτές οι πολύ μακρές[br]κυματομορφές

0:36:46.905,0:36:49.949
αυτά τα μακρά κύματα ήχου ταξιδεύουν [br]μεγάλες αποστάσεις

0:36:50.033,0:36:53.844
και γεμίζουν τις μεγάλες κοιλάδες της[br]Νότιας Νήσου της Νέας Ζηλανδίας.

0:36:53.921,0:36:57.382
Καλό είναι αυτό. Είναι καλό.

0:36:58.333,0:37:03.371
Όμως. Υπάρχει κι άλλο ένα χαρακτηριστικό[br]που έχει ο μπάσος ήχος

0:37:03.371,0:37:04.858
που μπορεί να το γνωρίζετε

0:37:04.858,0:37:08.481
αν έχετε αυτά τα στερεοφωνικά ηχεία,[br]ξέρετε.

0:37:08.902,0:37:12.372
όπου έχεις δύο μικρά ηχεία που σου δίνουν[br]τα πρίμα

0:37:12.381,0:37:16.106
και πρέπει να τα τοποθετήσεις πολύ[br]προσεκτικά μέσα στο δωμάτιο

0:37:16.106,0:37:18.469
καθώς αυτά θα ορίσουν τη στερεοφωνική[br]εικόνα.

0:37:19.298,0:37:21.459
Και μετά έχεις αυτό που λένε subwoofer

0:37:21.459,0:37:25.247
που είναι το κουτί των μπάσων, και το[br]οποίο θα παραγάγει

0:37:25.247,0:37:29.036
μόνο τον μπάσο ήχο. Και μπορείς να το[br]βάλεις όπου θες μέσα στο δωμάτιο.

0:37:29.095,0:37:31.587
Μπορείς να το βάλεις και πίσω από τον[br]καναπέ αν θες

0:37:31.587,0:37:34.083
γιατί το άλλο χαρακτηριστικό του μπάσου ήχου

0:37:34.083,0:37:37.749
- και θυμηθείτε ότι μιλάμε για το ερωτικό[br]κάλεσμα του αρσενικού Κάκαπο -

0:37:37.749,0:37:40.787
είναι ότι δεν μπορείς να καταλάβεις από[br]πού βγαίνει!

0:37:53.590,0:37:55.269
Φανταστείτε λοιπόν

0:37:57.012,0:38:00.146
αυτό το αρσενικό Κάκαπο να κάθεται[br]εκεί πάνω

0:38:00.768,0:38:05.545
και να κάνει συνεχώς αυτόν τον βόμβο[br]τον οποίο

0:38:05.884,0:38:11.542
αν υπάρχει κάποιο θηλυκό πουθενά εκεί έξω[br]- που μάλλον δεν υπάρχει -

0:38:12.056,0:38:15.530
και αν της αρέσει αυτός ο βόμβος[br]- που μάλλον όχι -

0:38:18.181,0:38:21.389
είναι αδύνατον να βρει αυτόν που[br]τον παράγει!

0:38:23.189,0:38:25.135
Αλλά ας υποθέσουμε ότι μπορεί.

0:38:25.135,0:38:27.768
Ότι βρίσκεται κάπου εκεί έξω[br]- που μάλλον δε βρίσκεται -

0:38:27.768,0:38:30.342
και ότι της αρέσει αυτός ο ήχος[br]- που μάλλον όχι -

0:38:30.342,0:38:33.071
ότι θα μπορέσει να τον βρει[br]- που μάλλον δε μπορεί -

0:38:33.797,0:38:39.064
θα δεχτεί τότε να ζευγαρώσει μόνο αν το[br]δέντρο Ποδοκαρπίδα έχει βγάλει φρούτα.

0:38:47.019,0:38:50.321
Τώρα βέβαια όλοι έχουμε κάνει[br]τέτοιου είδους σχέσεις,..

0:39:01.483,0:39:05.631
Αλλά ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι[br]ξεπερνάνε όλα αυτά τα εμπόδια

0:39:05.850,0:39:07.847
αν υποθέσουμε ότι κατορθώνει να τον βρει

0:39:09.050,0:39:13.393
τότε θα γεννάει από ένα αυγό κάθε δύο ή[br]τρία χρόνια

0:39:13.559,0:39:16.527
το οποίο θα το τρώει αμέσως κάποιο[br]κουνάβι ή ποντίκι.

0:39:16.955,0:39:19.044
Και σε κάνει να σκέφτεσαι, εντάξει

0:39:19.044,0:39:22.092
- πριν προσπαθήσουμε να τα σώσουμε[br]και να τα διατηρήσουμε -

0:39:22.092,0:39:24.950
πώς στο καλό κατάφερε να επιβιώσει[br]τόσον καιρό!

0:39:27.172,0:39:32.617
Και η απάντηση είναι τρομερά ενδιαφέρουσα,[br]και είναι η εξής:

0:39:34.132,0:39:37.380
Μας φαίνεται τόσο παράλογη αυτή η[br]συμπεριφορά

0:39:38.687,0:39:43.297
επειδή το περιβάλλον του έχει αλλάξει[br]με ένα συγκεκριμένο και δραματικό τρόπο

0:39:44.951,0:39:47.005
που εμάς μας είναι εντελώς αόρατος.

0:39:48.271,0:39:53.597
Και η συμπεριφορά του βρίσκεται σε πλήρη[br]αρμονία με το περιβάλλον στο οποίο εξελίχθηκε

0:39:54.127,0:39:58.343
και σε απόλυτη δυσαρμονία με το περιβάλλον[br]στο οποίο τώρα έχει βρεθεί.

0:39:59.456,0:40:03.888
Διότι σ' ένα περιβάλλον όπου τίποτα δεν[br]προσπαθεί να σε κυνηγήσει

0:40:04.719,0:40:07.464
δεν θέλεις να αναπαράγεσαι πολύ γρήγορα.

0:40:10.042,0:40:13.319
Μπορείς να φτιάξεις τη γραφική παράσταση[br]και στον υπολογιστή.

0:40:14.169,0:40:18.333
Δηλαδή αν θεωρήσεις ένα δεδομένο ρυθμό[br]αναπαραγωγής

0:40:19.225,0:40:23.920
και τη δυνατότητα ενός περιβάλλοντος

0:40:24.044,0:40:26.466
να συντηρήσει ένα δεδομένο πληθυσμό

0:40:27.523,0:40:30.526
και ξεκινήσεις π.χ. με ένα σχετικά μικρό[br]ρυθμό αναπαραγωγής

0:40:30.893,0:40:33.077
και το σχεδιάσεις για μια σειρά γενεών

0:40:33.417,0:40:36.392
θα δεις ότι ο πληθυσμός ολοένα ανεβαίνει

0:40:36.392,0:40:39.149
και μετά σταθεροποιείται σχετικά[br]σε μια ωραία ευθεία.

0:40:39.149,0:40:40.961
Ανέβασε λίγο το ρυθμό αναπαραγωγής

0:40:41.223,0:40:43.175
και η γραμμή ανεβαίνει λίγο ψηλότερα

0:40:43.347,0:40:46.234
και μετά μάλλον ηρεμεί κάπως και[br]εξισορροπείται.

0:40:46.659,0:40:49.153
Ανέβασε λίγο ακόμα το ρυθμό αναπαραγωγής

0:40:49.153,0:40:51.610
και η γραμμή ανεβαίνει, φτάνει πολύ ψηλά.

0:40:51.668,0:40:53.621
Μετά πέφτει, φτάνει πολύ χαμηλά

0:40:53.702,0:40:57.830
μετά ανεβαίνει πολύ ψηλά, και καταλήγει σε μια[br]ταλαντευόμενη ημιτονοειδή καμπύλη.

0:40:57.924,0:41:02.187
Πείραξέ τον λίγο ακόμα και αρχίζει να ταλαντώνεται[br]ανάμεσα σε τέσσερις διαφορετικές τιμές.

0:41:02.187,0:41:03.678
Πείραξέ τον κι άλλο, κι άλλο

0:41:03.678,0:41:07.502
και ξαφνικά καταλήγεις σ' αυτήν την τρομερά[br]μοδάτη κατάσταση που ονομάζεται χάος.

0:41:07.728,0:41:16.091
Όπου ο πληθυσμός του ζώου ταλαντώνεται[br]βίαια από τον ένα χρόνο στον επόμενο.

0:41:16.782,0:41:19.036
ώσπου κάποια στιγμή κολλάει στο μηδέν

0:41:19.036,0:41:21.929
εξαιτίας δηλαδή όλων των φοβερών[br]μαθηματικών στην κατάσταση.

0:41:21.929,0:41:25.657
Και όταν κολλήσει στο μηδέν, κατά κάποιον[br]τρόπο δεν υπάρχει πια γυρισμός.

0:41:26.795,0:41:29.746
Έτσι, επειδή η φύση τείνει να είναι[br]πολύ καλή οικονόμος

0:41:30.615,0:41:34.906
και δεν πρόκειται να σπαταλήσει ενέργεια[br]και πόρους

0:41:34.906,0:41:36.986
για κάτι που δεν έχει ωφέλεια

0:41:37.206,0:41:45.664
ο ρυθμός αναπαραγωγής ενός ζώου[br]σε ένα περιβάλλον χωρίς αρπακτικά

0:41:46.002,0:41:50.748
θα αυτορυθμιστεί στο κατάλληλο[br]αναπαραγωγικό επίπεδο.

0:41:50.781,0:41:53.914
Αν λοιπόν δεν υπάρχει τίποτα που[br]να προσπαθεί ιδιαίτερα να σε φάει

0:41:53.914,0:41:56.738
τότε αυτός ο ρυθμός αναπαραγωγής[br]θα είναι πολύ χαμηλός.

0:41:56.803,0:42:00.360
Αυτός είναι και ο ρυθμός που το Κάκαπο[br]αναπαραγόταν

0:42:00.775,0:42:04.066
και συνεχίζει να αναπαράγεται παρά το[br]γεγονός ότι κυνηγιέται.

0:42:04.084,0:42:05.796
διότι δεν ξέρει να κάνει κάτι άλλο.

0:42:05.842,0:42:09.672
Γιατί τίποτε δεν το έχει μάθει να κάνει κάτι[br]διαφορετικό στην πορεία του.

0:42:10.250,0:42:13.190
Γιατί η αλλαγή συνέβη τόσο απότομα

0:42:13.282,0:42:15.152
που δεν υπάρχει κάποια ήπια ανηφόρα

0:42:15.200,0:42:19.388
δεν υπάρχει μια σταδιακή[br]άνοδος της εξελικτικής πίεσης

0:42:19.573,0:42:21.998
του παράγοντα δηλαδή που επιφέρει[br]την αλλαγή.

0:42:22.003,0:42:24.047
Αν συμβεί μια απότομη, δραματική αλλαγή

0:42:24.047,0:42:27.734
δεν υπάρχει πουθενά να πας και[br]επέρχεται η καταστροφή.

0:42:27.888,0:42:32.078
Επομένως, αν μου επιτρέπετε ακόμα μία[br]προσωποποίηση

0:42:32.231,0:42:39.375
Αυτό που πρέπει να συνέβη είναι ότι το ζώο

0:42:39.538,0:42:42.290
αντιμετωπίζοντας ξαφνικά πληθυσμιακή[br]κρίση, σκέφτηκε

0:42:42.306,0:42:43.975
«Πω, πω ας κάνω, ας κάνω

0:42:43.978,0:42:46.619
αυτό που κάνω εξαιρετικά καλά,[br]να κάνω αυτό που κάνω

0:42:46.619,0:42:48.666
δηλαδή να αναπαράγομαι πολύ, πολύ αργά!»

0:42:49.794,0:42:51.150
Και ο πληθυσμός του πέφτει.

0:42:51.150,0:42:53.276
«Πω, πω πρέπει να το κάνω καλά[br]αυτό που κάνω

0:42:53.276,0:42:55.682
και να αναπαραχθώ πολύ, πολύ, πολύ,[br]πολύ αργά!»

0:42:56.014,0:43:03.431
Εμάς μας φαίνεται παράλογο μεν, επειδή μπορούμε[br]να έχουμε πληρέστερη εικόνα από εκείνα

0:43:03.582,0:43:10.565
Όμως, αν αυτή τη συμπεριφοράς έχεις[br]εξελιχθεί επιτυχώς να εφαρμόζεις

0:43:10.720,0:43:14.203
οποιαδήποτε άλλη θα ήταν ενάντια στη[br]φύση του Κάκαπο.

0:43:14.339,0:43:16.717
Θα ήταν κάτι ξε-Κάκαπο.

0:43:19.050,0:43:25.800
Και δεν έχει κανέναν να του μάθει να κάνει[br]οτιδήποτε πέρα από ό,τι ανέκαθεν έκανε.

0:43:25.948,0:43:28.252
Να ακολουθεί την επιτυχημένη του στρατηγική.

0:43:28.275,0:43:30.280
Κι επειδή οι καιροί έχουν αλλάξει

0:43:30.294,0:43:34.461
αυτή δεν είναι πλέον επιτυχημένη και το[br]ζώο έχει τρομερό πρόβλημα.

0:43:37.583,0:43:39.918
Υπάρχει άλλο ένα ζώο που πήγαμε να βρούμε

0:43:39.918,0:43:42.979
που έχει ακόμα σοβαρότερο πρόβλημα τώρα

0:43:44.416,0:43:50.284
και είναι το Μπάιτζι, το Δελφίνι του[br]Ποταμού Γιανγκτσέ

0:43:50.720,0:43:54.685
που είναι ένα σχεδόν τυφλό ποταμίσιο[br]δελφίνι.

0:43:56.105,0:43:57.875
Ο λόγος που είναι σχεδόν τυφλό

0:43:57.875,0:44:01.400
είναι ότι δεν υπάρχει τίποτα να δεις[br]μέσα στον ποταμό Γιανγκτσέ.

0:44:03.688,0:44:07.352
Πολλές χιλιάδες χρόνια αγροτικής καλλιέργειας

0:44:07.501,0:44:09.222
στις ακτές του ποταμού Γιανγκτσέ

0:44:09.253,0:44:13.235
έκαναν τον ποταμό εντελώς θολό

0:44:13.578,0:44:16.360
γεμίζοντάς τον με πολλή λάσπη και ιλύ

0:44:16.733,0:44:19.068
μια λέξη που δεν ήξερα τη σημασία της

0:44:19.075,0:44:20.750
ώσπου είδα τον ποταμό Γιανγκτσέ

0:44:20.750,0:44:23.128
όπου βασικά δεν φαίνεται τίποτα.

0:44:24.642,0:44:29.340
Κι έτσι αυτά τα ζώα, αυτά τα δελφίνια,[br]όπως έλεγα

0:44:29.388,0:44:33.964
εγκατέλειψαν σταδιακά τη χρήση της όρασης.

0:44:34.281,0:44:41.833
Βέβαια, όπως όλοι ξέρουμε, τα θαλάσσια[br]θηλαστικά έχουν κι εκείνη την ικανότητα

0:44:42.103,0:44:45.090
την οποία μπορούν να αναπτύξουν,[br]δηλαδή τη χρήση του ήχου.

0:44:45.245,0:44:50.858
Κι έτσι τα δελφίνια του Γιανγκτσέ, με την[br]πάροδο χιλιάδων χρόνων

0:44:51.419,0:44:54.232
όσο η όρασή τους χειροτέρευε

0:44:54.232,0:45:00.615
τόσο η ικανότητα χρήσης σόναρ βελτιωνόταν

0:45:00.615,0:45:02.690
γινόταν ισχυρότερη και πιο περίπλοκη.

0:45:02.690,0:45:06.805
Και είναι πολύ ενδιαφέρον, μπορείτε να[br]παρακολουθήσετε αν θέλετε

0:45:08.416,0:45:10.862
την ανάπτυξη του εμβρύου του Μπάιτζι

0:45:12.531,0:45:17.320
και θα δείτε - ίσως να γνωρίζετε ότι

0:45:17.388,0:45:20.371
υπάρχει μία δόση αλήθειας στη θεωρία ότι

0:45:20.558,0:45:25.699
η ανάπτυξη του εμβρύου συνοψίζει τα στάδια

0:45:25.810,0:45:27.921
της εξελικτικής ανάπτυξης ενός ζώου.

0:45:27.921,0:45:31.232
Και θα δείτε ότι ακριβώς στην αρχή της[br]ανάπτυξης του εμβρύου

0:45:31.232,0:45:34.014
τα μάτια του βρίσκονται στην κανονική[br]τους θέση για δελφίνι

0:45:34.014,0:45:37.245
που είναι σχετικά χαμηλά προς τις πλευρές[br]του κεφαλιού

0:45:37.299,0:45:39.971
και σταδιακά, από γενιά σε γενιά

0:45:39.971,0:45:42.935
τα μάτια του σαν να μετανάστευσαν[br]προς την κορυφή του κεφαλιού

0:45:42.935,0:45:46.051
και το βλέπεις αυτό να συμβαίνει[br]καθώς το έμβρυο αναπτύσσεται.

0:45:46.051,0:45:48.997
Γιατί σταδιακά, από γενιά σε γενιά

0:45:49.201,0:45:51.988
το φως αρχίζει να φθάνει μόνο από ψηλά

0:45:52.136,0:45:54.064
και δεν υπάρχει διαχεόμενο φως

0:45:54.064,0:45:57.762
και καθώς σιγά, σιγά χάνεται και αυτό, τα[br]μάτια σταδιακά ατροφούν.

0:45:58.378,0:46:04.565
και στη θέση τους δραστηριοποιείται[br]η ικανότητα σόναρ.

0:46:05.124,0:46:07.609
Και αυτά τα ζώα ανέπτυξαν απίστευτα[br]ευαίσθητες

0:46:07.609,0:46:11.742
και απίστευτα ακριβείς ικανότητες πλοήγησης

0:46:12.103,0:46:13.642
στο νερό με χρήση μόνο σόναρ.

0:46:15.109,0:46:16.457
Όλα ωραία και καλά.

0:46:17.527,0:46:21.101
Μέχρι τον 20ο αιώνα οπότε ο άνθρωπος[br]εφευρίσκει τη μηχανή ντήζελ.

0:46:23.290,0:46:27.390
Και ξαφνικά επικρατεί κόλαση κάτω[br]από την επιφάνεια του Γιανγκτσέ

0:46:27.549,0:46:29.809
γιατί ξαφνικά γέμισε θόρυβο.

0:46:31.436,0:46:37.353
Κι έτσι, ξαφνικά αυτά τα ζώα βρίσκονται[br]παγιδευμένα από κάτι

0:46:37.633,0:46:39.824
που κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει.

0:46:39.850,0:46:41.529
Ότι το μοναδικό τους στήριγμα

0:46:41.677,0:46:43.239
έχει τώρα εξουδετερωθεί εντελώς

0:46:43.261,0:46:47.080
από την ηχορύπανση που ρίξαμε στους[br]ωκεανούς.

0:46:47.239,0:46:50.812
Κι έτσι, ξαφνικά, αυτά τα ζώα

0:46:50.978,0:46:53.290
που ήταν κάποτε τόσο ικανά

0:46:53.290,0:46:55.275
στο να βρίσκουνε το δρόμο τους

0:46:55.275,0:46:57.823
άρχισαν να συγκρούονται με αντικείμενα,[br]με βάρκες

0:46:57.823,0:46:59.312
με προπέλες πλοίων

0:46:59.312,0:47:02.825
να παγιδεύονται στα δίχτυα των ψαράδων κλπ.

0:47:02.984,0:47:06.229
γιατί βασικά διαλύσαμε και αυτήν την[br]αίσθησή τους.

0:47:08.356,0:47:10.379
Και είναι πολύ παράξενο συναίσθημα

0:47:11.303,0:47:18.248
καθόμουν θυμάμαι σε μια βάρκα στον ποταμό[br]Γιανγκτσέ και κοίταζα

0:47:18.248,0:47:19.961
δηλαδή προσπαθούσα να κοιτάξω

0:47:19.961,0:47:23.634
- δε μπορούσες να δεις μέσα λόγω της ιλύς,[br]το θυμάστε -

0:47:23.634,0:47:30.312
συνειδητοποιώντας ότι όλος αυτός ο θόρυβος[br]εκεί μέσα σημαίνει ότι...

0:47:30.741,0:47:34.275
είναι πολύ παράξενο σκεφτόμουν

0:47:34.285,0:47:36.565
μπορεί να υπήρχε κάποιο δελφίνι εκεί[br]κοντά μου

0:47:36.565,0:47:40.306
- δεν το ήξερα, ως εκείνη την ώρα, δέκα[br]χρόνια πριν

0:47:40.309,0:47:41.846
είχαν απομείνει μόνο 200

0:47:41.846,0:47:44.793
σε μια υδάτινη έκταση μήκους πάνω από[br]320 χιλιόμετρα

0:47:44.803,0:47:47.396
κι έτσι δεν είχες ιδέα αν ήταν[br]κοντά σου κανένα -

0:47:47.396,0:47:51.187
αλλά είναι παράξενο, γιατί σκέφτεσαι ότι[br]αν εσύ και ένας άλλος

0:47:51.335,0:47:55.241
ένα άλλο πλάσμα, βρίσκεστε ουσιαστικά στον[br]ίδιο κόσμο

0:47:55.241,0:47:57.224
τότε θα πρέπει να αισθάνεστε κάπως[br]παρόμοια.

0:47:57.224,0:48:01.225
Όμως ένα από τα πράγματα που αρχίζεις να[br]συνειδητοποιείς όταν βλέπεις διάφορα ζώα

0:48:01.225,0:48:05.541
είναι ότι λόγω της εξελικτικής τους ιστορίας

0:48:05.750,0:48:09.344
και λόγω των μορφών στις οποίες[br]εξελίχθηκαν

0:48:09.932,0:48:13.126
και των τρόπων που ανέπτυξαν για να[br]αντιλαμβάνονται τον κόσμο

0:48:13.271,0:48:15.894
μπορεί να κατοικούν στον ίδιο κόσμο

0:48:16.241,0:48:18.387
αλλά σε ένα εντελώς διαφορετικό σύμπαν.

0:48:19.347,0:48:22.369
Ένα εντελώς διαφορετικό σύμπαν διότι[br]δημιουργείς

0:48:22.369,0:48:28.126
το σύμπαν σου ανάλογα με το πώς χειρίζεσαι[br]τα δεδομένα των αισθήσεών σου.

0:48:28.200,0:48:34.353
Συνειδητοποιείς λοιπόν ότι εσύ είσαι εδώ,[br]το δελφίνι εκεί. Εσύ είσαι άνετα, ενώ το

0:48:34.353,0:48:38.022
δελφίνι μπορεί να βιώνει μια κόλαση.

0:48:38.975,0:48:41.330
Αλλά δεν έχει τρόπο να σου το μεταδώσει αυτό

0:48:41.400,0:48:44.787
διότι έχουμε περίπου αναλάβει εμείς[br]τον έλεγχο

0:48:44.981,0:48:48.230
και δεν υπάρχει ας πούμε τρόπος να[br]ενημερωθεί η διοίκηση

0:48:48.393,0:48:50.139
ότι υπάρχει πρόβλημα.

0:48:54.005,0:48:59.883
Έτσι, μου κίνησε ξαφνικά το ενδιαφέρον[br]να μάθω τι ακριβώς ακούγεται

0:49:00.163,0:49:02.095
μέσα στον ποταμό Γιανγκτσέ.

0:49:03.290,0:49:07.867
Είχαμε πάει να μαγνητοφωνήσουμε και κάποια[br]προγράμματα για το ραδιόφωνο

0:49:07.867,0:49:10.829
του BBC όσο ήμασταν εκεί, κι έτσι εκτός[br]από το Mark Carwardine

0:49:10.859,0:49:13.836
το ζωολόγο, είχαμε επίσης μαζί κι έναν[br]ηχολήπτη του BBC.

0:49:14.064,0:49:15.190
Του είπα λοιπόν

0:49:15.686,0:49:18.807
«Μπορούμε μήπως να ρίξουμε ένα μικρόφωνο[br]μέσα στο Γιανγκτσέ

0:49:18.807,0:49:21.833
για να δούμε τι ακούγεται μέσα στον ποταμό;».

0:49:22.997,0:49:24.211
Και μου απαντάει

0:49:25.141,0:49:27.775
«Μακάρι να μου το 'χες πει όσο ήμασταν[br]στο Λονδίνο».

0:49:28.485,0:49:29.399
Λέω, «Γιατί;».

0:49:29.399,0:49:32.029
Μου λέει, «Γιατί θα μπορούσα να είχα χρεωθεί

0:49:32.029,0:49:33.945
ένα αδιάβροχο μικρόφωνο, αλλά ξέρεις

0:49:33.987,0:49:36.774
δεν ανέφερες τίποτε για υποβρύχια ηχογράφηση».

0:49:37.909,0:49:41.102
Λέω, «Όχι, όντως. Μπορούμε μήπως να[br]κάνουμε κάτι;».

0:49:41.102,0:49:45.264
Λέει, «Κοίτα, υπάρχει μία τεχνική

0:49:45.281,0:49:49.443
που μας μαθαίνουν στο BBC για υποβρύχια[br]ηχογράφηση σε έκτακτες περιστάσεις.

0:49:57.436,0:49:59.457
Έχει κανείς σας μαζί του προφυλακτικά;»

0:50:01.890,0:50:05.082
Εμείς δεν είχαμε. Δεν ήταν τέτοιου είδους[br]το ταξίδι.

0:50:08.843,0:50:11.732
Αποφασίσαμε όμως να πάμε να[br]αγοράσουμε μερικά.

0:50:11.924,0:50:16.206
Κι έτσι βγήκαμε στους δρόμους της Σαγγάης[br]προσπαθώντας να αγοράσουμε προφυλακτικά.

0:50:16.281,0:50:19.364
Θέλω λοιπόν να σας διαβάσω ένα μικρό[br]κείμενο σχετικά.

0:50:26.597,0:50:30.259
Το «Μαγαζί της Φιλίας» φαινόταν καλό μέρος[br]για να αγοράσεις προφυλακτικά.

0:50:31.482,0:50:34.830
αλλά είχαμε μια κάποια δυσκολία να τους[br]περιγράψουμε την ιδέα.

0:50:36.021,0:50:39.918
Πηγαίναμε από τον έναν πάγκο στον άλλον[br]μέσα στο μεγάλο πολυκατάστημα

0:50:40.069,0:50:42.515
που αποτελείται από πολλά ξεχωριστά[br]περίπτερα

0:50:42.515,0:50:45.868
μαγαζιά και πάγκους, αλλά κανένας δεν[br]κατάφερνε να μας εξυπηρετήσει.

0:50:45.978,0:50:49.273
Ξεκινήσαμε από τους πάγκους που φαινόταν[br]να πουλάνε φάρμακα

0:50:49.273,0:50:50.561
αλλά δε σταθήκαμε τυχεροί.

0:50:50.561,0:50:52.586
Όταν πια φτάσαμε σ' εκείνους

0:50:52.586,0:50:54.730
που πουλούσαν βιβλιοστάτες και[br]ξυλάκια φαγητού

0:50:54.730,0:50:56.639
καταλάβαμε ότι το παιχνίδι[br]ήταν χαμένο.

0:50:56.639,0:50:59.786
Τουλάχιστον όμως βρήκαμε μια[br]νεαρή πωλήτρια που ήξερε αγγλικά.

0:51:00.356,0:51:03.011
Προσπαθήσαμε να της εξηγήσουμε τι ακριβώς[br]θέλαμε

0:51:04.052,0:51:07.071
πολύ γρήγορα όμως έφτασε στο όριο του[br]λεξιλογίου της.

0:51:08.665,0:51:12.804
Έβγαλα λοιπόν το σημειωματάριό μου και[br]ζωγράφισα προσεκτικά ένα προφυλακτικό

0:51:13.290,0:51:15.498
μαζί με το επιπλέον μπαλονάκι στην άκρη.

0:51:16.488,0:51:18.830
Εκείνη συνοφρυώθηκε, αλλά και πάλι δεν[br]το 'πιασε.

0:51:19.253,0:51:21.206
Μας έφερε ένα ξύλινο κουτάλι

0:51:22.911,0:51:26.960
ένα κερί, κάτι που έμοιαζε με χαρτοκόπτη[br]και, προς έκπληξή μας

0:51:26.960,0:51:29.628
μια μικρή πορσελάνινη μινιατούρα του[br]Πύργου του Άιφελ.

0:51:37.408,0:51:39.865
ώσπου τελικά περιέπεσε σε μία στάση[br]ηττοπάθειας.

0:51:41.235,0:51:43.853
Μαζεύτηκαν γύρω μας κι άλλες πωλήτριες[br]από το περίπτερο

0:51:43.853,0:51:46.407
όλες όμως νικήθηκαν από τη ζωγραφιά μας.

0:51:46.741,0:51:50.338
Ώσπου τελικά βρήκα το κουράγιο να εκτελέσω[br]μία περίτεχνη μιμησούλα

0:52:03.343,0:52:04.857
κι επιτέλους, είδαμε το φως.

0:52:08.014,0:52:11.505
«Α!», είπε η πρώτη κοπέλα, ξαφνικά όλο[br]χαμόγελα. «Α, ναι!».

0:52:12.849,0:52:16.064
Μας χαμογελούσαν όλες κατευχαριστημένες[br]καθώς έπιαναν το νόημα.

0:52:16.142,0:52:17.908
«Καταλάβατε;», ρώτησα.

0:52:17.908,0:52:19.180
«Ναι, ναι, κατάλαβα».

0:52:19.691,0:52:20.554
«Έχετε;»

0:52:20.906,0:52:22.509
«Όχι», είπε. «Δεν έχει».

0:52:22.774,0:52:23.502
«Α...».

0:52:23.582,0:52:24.564
«Όμως, όμως, όμως!»

0:52:24.687,0:52:25.406
«Ναι;»

0:52:26.666,0:52:28.503
«Σου λέω πού να πας. ΟΚ;»

0:52:29.567,0:52:31.483
«Ευχαριστώ, ευχαριστώ πάρα πολύ. Ναι.»

0:52:31.927,0:52:35.871
«Να πας οδός Ναντζίνγκ 616, ΟΚ;[br]Έχουν εκεί.

0:52:36.060,0:52:38.012
Ζήτα «ράμπεροβερ». ΟΚ;»

0:52:38.307,0:52:40.214
«Ράμπεροβερ;»

0:52:40.292,0:52:43.072
«Ράμπεροβερ. Ζήτα. Έχουν. ΟΚ. Καλημέρα.»

0:52:48.031,0:52:51.450
Γέλασε χαρούμενη με το χέρι να κρύβει[br]το στόμα.

0:52:52.638,0:52:56.391
Τις ευχαριστήσαμε ξανά εγκάρδια και[br]φύγαμε με πολλές χαιρετούρες και χαμόγελα.

0:52:56.391,0:52:59.311
Τα νέα φαίνεται μεταδόθηκαν πολύ γρήγορα[br]σε όλο το μαγαζί

0:52:59.311,0:53:01.429
και όλοι μας χαιρετούσαν.

0:53:02.615,0:53:05.251
Έμοιαζαν κατευχαριστημένοι που τους[br]ρωτήσαμε.

0:53:07.551,0:53:11.538
Όταν φτάσαμε στο 616 της οδού Ναντζίνγκ[br]όπου βρήκαμε

0:53:11.696,0:53:14.057
ένα μικρότερο πολυκατάστημα και όχι[br]οίκος ανοχής

0:53:14.057,0:53:15.702
όπως μισο-περιμέναμε

0:53:15.867,0:53:18.742
ο τρόπος που προφέραμε το ράμπεροβερ[br]δεν έφερε τα αναμενόμενα

0:53:18.870,0:53:21.374
και προκάλεσε άλλο ένα κύμα αμήχανης[br]ακατανοησίας.

0:53:22.253,0:53:26.693
Αυτή τη φορά πέρασα κατευθείαν στη μίμηση, που[br]τόσο καλά είχε λειτουργήσει προηγουμένως

0:53:30.563,0:53:33.283
και πετύχαμε αμέσως διάνα.

0:53:34.103,0:53:38.123
Η πωλήτρια, μια λίγο πιο μεσόκοπη κυρία[br]με σοβαρή κόμμωση

0:53:38.624,0:53:40.655
τράβηξε γραμμή προς μια συρταριέρα

0:53:40.655,0:53:42.506
έφερε πίσω ένα πακέτο και το απίθωσε

0:53:42.589,0:53:45.408
θριαμβευτικά στον πάγκο μπροστά μας.

0:53:45.908,0:53:48.431
Θρίαμβος, σκεφτήκαμε, ανοίξαμε το πακέτο

0:53:48.733,0:53:51.256
και είδαμε ότι περιείχε μια δεσμίδα χάπια.

0:53:53.522,0:53:56.727
«Σωστή ιδέα», είπε αναστενάζοντας[br]ο Μαρκ. «Λάθος μέθοδος.»

0:54:06.245,0:54:07.973
Γρήγορα πελαγώσαμε και πάλι

0:54:07.973,0:54:11.156
καθώς προσπαθούσαμε να εξηγήσουμε στην[br]ελαφρώς θιγμένη τώρα κυρία

0:54:11.156,0:54:13.106
ότι δεν ήταν ακριβώς αυτό που ζητούσαμε.

0:54:13.397,0:54:17.335
Εντωμεταξύ, ένα πλήθος περίπου 15[br]περίεργων είχε μαζευτεί γύρω μας

0:54:17.501,0:54:19.449
μερικοί από τους οποίους, ήμουν σίγουρος

0:54:19.605,0:54:22.235
ότι μας είχαν ακολουθήσει από το «Μαγαζί[br]της Φιλίας».

0:54:22.892,0:54:25.415
Ένα από τα πράγματα που γρήγορα[br]ανακαλύπτεις στην Κίνα

0:54:25.415,0:54:27.888
είναι ότι βρισκόμαστε όλοι στο ζωολογικό κήπο.

0:54:27.956,0:54:29.844
Αν σταθείς ακίνητος για ένα λεπτό

0:54:30.029,0:54:32.170
ο κόσμος μαζεύεται γύρω σου και σε κοιτάζει.

0:54:33.466,0:54:36.839
Αυτό που σε αγχώνει είναι ότι δεν σε[br]κοιτάνε έντονα ή με απορία.

0:54:36.841,0:54:39.470
Στέκονται εκεί, συχνά ακριβώς μπροστά σου

0:54:39.626,0:54:42.611
και σε κοιτούν με βλέμμα κενό, σαν καμία[br]διαφήμιση σκυλοτροφής.

0:54:48.610,0:54:51.827
Τελικά ένας χλωμός νεαρός με γυαλιά

0:54:51.827,0:54:55.995
διέσχισε το πλήθος και είπε ότι μιλούσε λίγα[br]αγγλικά και αν μπορούσε να βοηθήσει.

0:54:56.083,0:54:59.713
Τον ευχαριστήσαμε και είπαμε, ναι, θέλαμε[br]να αγοράσουμε μερικά προφυλακτικά

0:54:59.764,0:55:03.611
μερικά ράμπεροβερ κι ότι θα ήμασταν[br]ευγνώμονες αν τους το εξηγούσε.

0:55:04.517,0:55:06.096
Φάνηκε απορημένος

0:55:07.565,0:55:10.617
σήκωσε το απορριφθέν πακέτο από[br]τον πάγκο

0:55:10.811,0:55:13.221
μπροστά από τη θιγμένη πωλήτρια και είπε

0:55:13.221,0:55:15.288
«Δεν θέλει ράμπεροβερ. Αυτό καλύτερο.»

0:55:18.594,0:55:20.175
«Όχι», είπε ο Μαρκ.

0:55:20.247,0:55:23.371
«Θέλουμε οπωσδήποτε ράμπεροβερ. Όχι χάπια.»

0:55:23.871,0:55:25.805
«Γιατί θέλει ράμπεροβερ. Χάπι καλύτερο.»

0:55:29.180,0:55:31.049
«Εξήγα του εσύ», είπε ο Μαρκ.

0:55:34.942,0:55:37.655
«Είναι για να ηχογραφήσουμε δελφίνια», είπα.

0:55:44.763,0:55:47.228
«Η μάλλον όχι τα ίδια τα δελφίνια.

0:55:47.228,0:55:50.207
Θέλουμε να ηχογραφήσουμε το θόρυβο[br]μέσα στο Γιανγκτσέ που...

0:55:50.207,0:55:52.478
πρέπει να μπει πάνω στο μικρόφωνο και...»

0:55:53.164,0:55:55.584
«Ε, πες του τέλος πάντων ότι θες να ***[br]κάποιον»

0:55:55.584,0:55:57.108
είπε ο ηχολήπτης.

0:55:57.465,0:55:59.610
«Και δεν μπορείς να περιμένεις.»

0:56:06.698,0:56:09.662
Ο νεαρός όμως ήδη πισωπατούσε[br]αμήχανα για να απομακρυνθεί

0:56:09.662,0:56:12.489
συνειδητοποιώντας ξαφνικά ότι[br]ήμασταν επικίνδυνοι τρελοί

0:56:13.177,0:56:15.418
που μόνο να γελάς και να τους[br]αποφεύγεις πρέπει.

0:56:16.174,0:56:18.542
Είπε βιαστικά δυο λόγια στην πωλήτρια

0:56:18.542,0:56:21.380
κι απομακρύνθηκε μέσα το πλήθος.

0:56:21.562,0:56:23.949
Η πωλήτρια ανασήκωσε τους ώμους,[br]μάζεψε τα χάπια

0:56:23.949,0:56:26.940
άνοιξε ένα άλλο συρτάρι κι έβγαλε[br]ένα πακέτο προφυλακτικά.

0:56:28.351,0:56:30.295
Αγοράσαμε εννιά, για σιγουριά.

0:56:41.761,0:56:42.962
Έτσι, δυο μέρες αργότερα

0:56:42.962,0:56:45.149
στεκόμασταν στις όχθες του Γιανγκτσέ

0:56:46.369,0:56:49.028
μια καταθλιπτική, γκρίζα μέρα με ψιλόβροχο.

0:56:50.066,0:56:53.001
Βάλαμε το μικρόφωνο μέσα σ' αυτό το[br]μικρό ροζέ πράγμα

0:56:55.617,0:56:57.649
και το ρίξαμε στο νερό.

0:56:58.784,0:57:02.620
Δε συνηθίζω να κάνω μιμήσεις,

0:57:03.005,0:57:05.872
αλλά θα μιμηθώ για σας

0:57:06.116,0:57:10.864
το πώς ακούγεται κάτω από την επιφάνεια[br]του ποταμού Γιανγκτσέ.

0:57:11.231,0:57:12.578
Είναι κάπως έτσι:

0:57:16.240,0:57:18.185
Ο ποταμός Γιανγκτσέ κυρίες και κύριοι.

0:57:23.192,0:57:27.722
Ξαφνικά κατάλαβα τι φοβερό πλήγμα

0:57:27.730,0:57:30.942
είχαμε καταφέρει σ' εκείνα τα δύσμοιρα ζώα

0:57:31.114,0:57:36.807
που ζούσαν σ' έναν κόσμο υπερευαισθησίας[br]ήχου και ακοής.

0:57:37.813,0:57:43.375
Αυτός ήταν λοιπόν ο λόγος που τα ζώα[br]αυτά απειλούνταν πλέον σοβαρότατα

0:57:43.667,0:57:47.822
διότι έχοντάς τους στερήσει ήδη έναν[br]τρόπο ζωής

0:57:47.822,0:57:49.785
τώρα τους στερούσαμε και δεύτερο.

0:57:51.977,0:57:55.107
Το πρόβλημα είναι ότι πρόκειται να[br]τους στερήσουμε και τρίτο.

0:57:55.107,0:57:59.111
Είπα πως όταν ήμουν εκεί, δέκα χρόνια πριν

0:57:59.111,0:58:00.939
είχαν απομείνει 200.

0:58:00.939,0:58:02.156
Σήμερα απομένουν 20.

0:58:03.626,0:58:10.802
Και καθώς οι Κινέζοι χτίζουν αυτά τα[br]γιγάντια φράγματα

0:58:11.340,0:58:14.453
για να φράξουν τον Γιανγκτσέ σε μια

0:58:14.973,0:58:18.090
από τις ομορφότερες και πιο[br]φαντασμαγορικές τοποθεσίες του κόσμου

0:58:18.110,0:58:21.775
στα Τρία Φαράγγια, και τον φράζουν εκεί

0:58:21.854,0:58:27.573
πράγμα που σημαίνει ότι τότε το δελφίνι του[br]Γιανγκτσέ σίγουρα θα εξαφανιστεί.

0:58:30.308,0:58:31.935
Και είναι τρομερά θλιβερό.

0:58:33.264,0:58:35.166
Το παράξενο με τα φράγματα

0:58:37.228,0:58:38.957
είναι ότι χτίζουμε συνεχώς καινούρια

0:58:38.986,0:58:41.283
και κανένα δε φαίνεται ποτέ να χρησιμεύει.

0:58:41.315,0:58:42.671
Δεν αληθεύει πλήρως αυτό

0:58:42.750,0:58:44.456
γιατί υπάρχουν δυστυχώς

0:58:44.456,0:58:45.911
στην ιστορία των φραγμάτων

0:58:45.911,0:58:47.928
δύο που πέτυχαν. Το ένα είναι το Χούβερ

0:58:48.309,0:58:55.092
και το άλλο είναι πάνω στη βορειοδυτική[br]ακτή του Ειρηνικού, το Coulee.

0:58:55.288,0:58:58.360
Όλα τα άλλα έχουν αποτύχει.

0:58:59.715,0:59:03.650
Και για κάποιο λόγο δεν καταφέρνουμε[br]να σταματήσουμε.

0:59:03.907,0:59:05.814
Όλο λέμε ας χτίσουμε άλλο ένα.

0:59:05.848,0:59:08.916
Νομίζω πρέπει να 'χουμε τίποτε[br]γονίδια κάστορα κάπου μέσα μας.

0:59:11.080,0:59:14.922
Όπως έλεγα όμως, το λυπηρό είναι ότι[br]το δελφίνι του ποταμού Γιανγκτσέ

0:59:15.137,0:59:19.485
οδεύει σίγουρα και πέραν πάσης αμφιβολίας[br]προς τον αφανισμό.

0:59:21.120,0:59:25.527
Και μου φαίνεται πολύ παράδοξο

0:59:27.560,0:59:31.954
ότι ζούμε σήμερα σε μια εκπληκτική εποχή

0:59:32.579,0:59:34.328
μια εκπληκτική αναγέννηση

0:59:38.297,0:59:42.633
διότι φθάσαμε στο σημείο

0:59:43.039,0:59:45.774
όπου ξαφνικά καταλαβαίνουμε την αξία[br]της πληροφορίας

0:59:46.262,0:59:47.404
όσο ποτέ στο παρελθόν.

0:59:47.405,0:59:49.645
Ονομάζουμε την εποχή μας εποχή[br]της πληροφορίας.

0:59:49.771,0:59:51.941
Και ανακαλύψαμε ότι η πληροφορία είναι

0:59:52.318,0:59:55.932
ο πολυτιμότερός μας πόρος.

0:59:59.120,1:00:03.117
Και, όπως όλοι θα ξέρετε, μόλις ξοδέψαμε[br]δισεκατομμύρια δολλάρια

1:00:03.590,1:00:07.036
και πολύ σωστά, στην προσπάθεια να[br]κατανοήσουμε το ανθρώπινο γονιδίωμα

1:00:10.739,1:00:14.858
κι αυτό αφορά μόνο ένα είδος, μόνο εμάς.

1:00:14.891,1:00:17.078
Κι έχουμε κατανοήσει και συνειδητοποιήσει

1:00:17.078,1:00:19.674
πόσο απίστευτα πολύτιμη είναι[br]αυτή η πληροφορία.

1:00:21.984,1:00:24.549
Ποτέ πριν δεν είχαμε καταλάβει

1:00:24.591,1:00:26.871
πώς περίπου λειτουργούσε το όλο πράγμα

1:00:26.929,1:00:29.509
γιατί παλιά...

1:00:29.732,1:00:31.635
ας το θέσω κάπως αλλιώς.

1:00:31.919,1:00:34.472
Στο παρελθόν, κάναμε επιστημονική έρευνα

1:00:34.915,1:00:36.519
αποσυνθέτοντας πράγματα

1:00:36.548,1:00:38.250
για να δούμε πώς λειτουργούν.

1:00:38.742,1:00:41.719
Πράγμα που οδήγησε σε εκπληκτικές[br]ανακαλύψεις

1:00:42.034,1:00:44.386
εκπληκτικά άλματα στην κατανόηση

1:00:45.059,1:00:48.869
Αλλά το πρόβλημα με το να αποσυνθέτεις[br]πράγματα για να δεις πώς λειτουργούν

1:00:48.869,1:00:52.388
είναι ότι, παρόλο που σε κατεβάζει στο επίπεδο

1:00:52.588,1:00:56.005
των θεμελιωδών αρχών, των θεμελιωδών[br]δυνάμεων που δρουν

1:00:57.129,1:01:00.287
εξακολουθούμε να μην κατανοούμε[br]το πώς πραγματικά λειτουργούν

1:01:00.287,1:01:01.674
μέχρι να τις δούμε να δρουν.

1:01:02.517,1:01:04.351
Ένα από τα πράγματα που προήλθαν

1:01:04.351,1:01:07.265
από την κατανόηση αυτών των θεμελιωδών[br]αρχών

1:01:07.265,1:01:10.746
είναι ότι καταφέραμε να εφεύρουμε αυτό[br]το πράγμα που λέγεται υπολογιστής.

1:01:10.746,1:01:13.033
Και το σπουδαίο με τον υπολογιστή είναι ότι

1:01:13.033,1:01:17.360
αντίθετα με κάθε προηγούμενο εργαλείο ανάλυσης

1:01:17.751,1:01:18.813
- και είναι λίγο...

1:01:18.813,1:01:21.331
είναι παράξενο πόσα από αυτά[br]έχουνε σχέση με το γυαλί.

1:01:21.744,1:01:27.813
Όταν βρήκαμε για πρώτη φορά γυαλί,[br]το οποίο είναι μια μορφή άμμου

1:01:28.502,1:01:32.656
και εφηύραμε φακούς και κοιτάξαμε[br]τον ουρανό

1:01:33.136,1:01:36.596
κι έτσι ανακαλύψαμε τα θεμελιώδη...

1:01:36.596,1:01:38.107
Μελετώντας τον ουρανό

1:01:38.114,1:01:41.223
αρχίσαμε να ανακαλύπτουμε θεμελιώδη[br]στοιχεία για τη βαρύτητα

1:01:43.653,1:01:48.176
κι ανακαλύψαμε επίσης - με τρόμο - ότι το[br]σύμπαν μοιάζει να αποτελείται

1:01:48.275,1:01:50.762
σχεδόν εξ ολοκλήρου από τίποτα.

1:01:52.707,1:01:57.349
Το επόμενο που κάναμε με το γυαλί[br]ήταν να το βάλουμε σε μικροσκόπια

1:01:57.843,1:02:03.878
και κοιτάξαμε προς τα κάτω, μέσα σ' αυτόν[br]τον πολύ, πολύ, πολύ στέρεο κόσμο γύρω μας

1:02:04.676,1:02:08.579
και είδαμε τα στοιχειώδη σωματίδια που[br]βρίσκονται εκεί, τα άτομα

1:02:08.787,1:02:14.470
που απαρτίζονται από πρωτόνια και νετρόνια[br]με ηλεκτρόνια να περιστρέφονται γύρω τους.

1:02:14.470,1:02:16.961
οπότε επίσης ανακαλύψαμε - με τρόμο - ότι[br]και εκείνα

1:02:16.984,1:02:20.352
φαίνεται να αποτελούνται σχεδόν[br]εξολοκλήρου από τίποτα.

1:02:20.501,1:02:22.199
Και ότι ακόμη κι όταν βρεις κάτι

1:02:22.199,1:02:24.862
προκύπτει τελικά ότι ούτε αυτό[br]βρίσκεται πραγματικά εκεί

1:02:24.862,1:02:26.490
δεν υπάρχει τίποτα εκεί

1:02:26.490,1:02:29.546
παρά μόνο η πιθανότητα ότι μπορεί κάτι[br]να υπάρχει εκεί.

1:02:32.318,1:02:35.925
Για κάποιο λόγο, δε νιώθεις ότι[br]είναι το ίδιο αληθινό με αυτό.

1:02:37.746,1:02:41.605
Έτσι λοιπόν, το επόμενο πράγμα που[br]φτιάξαμε με την άμμο ήταν η σιλικόνη

1:02:41.875,1:02:44.101
καθώς δημιουργούσαμε τον υπολογιστή.

1:02:44.900,1:02:48.650
Κι αυτό μας επέτρεψε επιτέλους να[br]αρχίσουμε να συνθέτουμε πράγματα

1:02:48.693,1:02:50.412
για να δούμε πώς λειτουργούν.

1:02:50.628,1:02:55.087
Μας επιτρέπει να βλέπουμε διαδικασίες[br]εν δράσει

1:02:55.356,1:02:59.286
Κι αρχίζουμε να βλέπουμε το πώς πάρα[br]πολύ απλά πράγματα οδηγούν αναπόφευκτα

1:02:59.516,1:03:01.477
- μέσα από απανωτές επαναλήψεις -

1:03:01.918,1:03:06.738
στην εμφάνιση και την ωρίμανση απίθανα[br]περίπλοκων διαδικασιών.

1:03:07.007,1:03:12.120
Και κατά τη γνώμη μου, ένα από τα πιο[br]εκπληκτικά πράγματα στην εποχή μας

1:03:12.487,1:03:14.899
- θέλω να πω, όσοι ζούσαμε τότε[br]θα θυμόμαστε τότε

1:03:14.899,1:03:17.759
που είδαμε τον πρώτο άνθρωπο να περπατάει[br]στο Φεγγάρι -

1:03:17.759,1:03:22.699
αλλά εγώ νομίζω ότι το πιο συναρπαστικό[br]και εκπληκτικό πράγμα

1:03:22.806,1:03:24.516
που έχουμε δει στην εποχή μας

1:03:24.516,1:03:27.206
είναι ότι μπορούμε να δούμε στις[br]οθόνες των υπολογιστών

1:03:27.206,1:03:34.026
τη διαδικασία κατά την οποία απίστευτα[br]απλά και πρωτόγονα αντικείμενα

1:03:34.093,1:03:38.188
διεργασίες, εντολές, όταν επαναλαμβάνονται[br]πάρα, πάρα πολλές φορές

1:03:38.535,1:03:42.955
πάρα, πάρα πολύ γρήγορα και κατ'[br]εξακολούθηση με κάθε γενεά εντολών

1:03:43.022,1:03:46.166
παράγουν απίστευτα περίπλοκα αποτελέσματα.

1:03:47.378,1:03:50.953
Έτσι ώστε μπορούμε ξαφνικά να αρχίσουμε[br]να δημιουργούμε

1:03:51.192,1:03:55.344
μονάχα από στοιχειωδώς απλές και[br]πρωτόγονες εντολές

1:03:55.623,1:04:03.133
μπορούμε να μιμηθούμε τη συμπεριφορά του[br]ανέμου σε ένα αεροδυναμικό τούνελ.

1:04:03.133,1:04:04.665
τις αναταράξεις του ανέμου

1:04:04.687,1:04:09.545
να δούμε το πώς μπορεί το φως να παιχνίδιζε[br]πάνω στο μάτι ενός φανταστικού δεινόσαυρου.

1:04:11.376,1:04:15.008
Κι όλα αυτά τα κάνουμε με στοιχειωδώς[br]απλές εντολές.

1:04:15.531,1:04:17.641
Και ως αποτέλεσμα, έχουμε επιτέλους φτάσει

1:04:17.649,1:04:24.729
σε μία κατανόηση του τρόπου με τον οποίο[br]πρωτοεμφανίστηκε η ζωή.

1:04:25.400,1:04:28.405
Υπάρχουν βέβαια ένα σωρό πράγματα[br]που δε γνωρίζουμε για τη ζωή.

1:04:29.295,1:04:32.319
Όμως κάθε σχετικός με τη ζωή[br]επιστήμονας θα σας πει πως

1:04:32.749,1:04:35.422
παρόλο που είναι τρομερά πολλά[br]αυτά που δεν ξέρουμε

1:04:36.655,1:04:39.723
δεν υπάρχει πια κάποιο βαθύ μυστήριο.

1:04:39.723,1:04:41.731
Δεν υπάρχει πια κάποιο βαθύ μυστήριο

1:04:41.731,1:04:44.505
γιατί έχουμε πλέον δει με τα ίδια μας[br]τα μάτια

1:04:44.744,1:04:48.675
τον τρόπο με τον οποίο η απλότητα οδηγεί[br]στην περιπλοκότητα.

1:04:49.574,1:04:51.563
Όταν λέω ότι δεν υπάρχει κάποιο μυστήριο

1:04:51.819,1:04:53.461
φανταστείτε λίγο

1:04:56.609,1:04:59.802
να παίρναμε έναν ντετέκτιβ από το[br]19ο αιώνα

1:05:00.396,1:05:03.698
να τον βάζαμε μαζί με έναν ντετέκτιβ[br]από τα τέλη του 20ου αιώνα

1:05:04.909,1:05:06.984
και να τους δίναμε αυτό το πρόβλημα:

1:05:07.414,1:05:09.892
Ένας ύποπτος ενός εγκλήματος

1:05:09.935,1:05:14.357
εθεάθη τη μία μέρα σ' ένα δρόμο

1:05:14.578,1:05:15.764
στη μέση του Λονδίνου

1:05:15.774,1:05:16.549
και την επομένη

1:05:16.760,1:05:18.494
εθεάθη κάπου στην έρημο

1:05:18.494,1:05:19.877
στη μέση του Νέου Μεξικού.

1:05:19.877,1:05:22.181
Ο ντετέκτιβ του 19ου αιώνα λοιπόν θα έλεγε

1:05:22.191,1:05:24.736
«Δεν έχω την παραμικρή ιδέα.

1:05:24.776,1:05:27.355
Δηλαδή πρέπει να συνέβη κάποιο[br]είδος μαγείας.»

1:05:27.985,1:05:29.815
Και δεν θα είχε την παραμικρή ιδέα

1:05:29.815,1:05:32.148
από πού να ξεκινήσει να εξιχνιάζει

1:05:32.354,1:05:33.755
τι έχει συμβεί.

1:05:34.232,1:05:35.709
Ο ντετέκτιβ του 20ου αιώνα τώρα

1:05:35.960,1:05:39.220
μπορεί να μη μάθει ποτέ αν ο τύπος

1:05:39.220,1:05:42.338
πέταξε με British Airways ή με United ή[br]με American

1:05:42.338,1:05:45.110
ή πού νοίκιασε το αμάξι του κι όλα αυτά

1:05:45.113,1:05:47.813
μπορεί να μη μάθει ποτέ όλες αυτές[br]τις λεπτομέρειες

1:05:47.813,1:05:51.238
αλλά δεν θα υπάρχει κάποιο θεμελιώδες[br]μυστήριο σχετικά με το τι συνέβη.

1:05:53.271,1:05:57.714
Έτσι δεν υπάρχει πλέον για μας κάποιο[br]θεμελιώδες μυστήριο σχετικά με τη ζωή.

1:05:59.014,1:06:04.454
Είναι όλα μια διεργασία από εντυπωσιακές[br]εκρήξεις πληροφοριών.

1:06:05.291,1:06:07.451
Και είναι οι πληροφορίες αυτές που μας δίνουν

1:06:07.451,1:06:12.357
αυτόν τον απίθανα πλούσιο, περίπλοκο κόσμο[br]στον οποίο ζούμε.

1:06:12.357,1:06:14.664
Την ίδια όμως στιγμή που το ανακαλύψαμε αυτό

1:06:14.664,1:06:17.926
τον καταστρέφουμε με ένα ρυθμό

1:06:17.926,1:06:20.315
που δεν έχει προηγούμενο σε ολόκληρη[br]την ιστορία

1:06:20.315,1:06:23.502
εκτός κι αν συγκριθεί με την εποχή που[br]μας χτύπησε αστεροειδής.

1:06:26.470,1:06:30.106
Υπάρχει λοιπόν μια τραγική ειρωνεία

1:06:30.376,1:06:33.836
ότι στο χρονικό σημείο που είμαστε[br]καλύτερα εξοπλισμένοι να καταλάβουμε

1:06:34.199,1:06:39.415
να αξιολογήσουμε και να εκτιμήσουμε[br]τον πλούτο της ζωής γύρω μας

1:06:39.626,1:06:43.548
την καταστρέφουμε με μεγαλύτερη[br]ταχύτητα από ποτέ.

1:06:43.809,1:06:49.529
Και χάνουμε το ένα είδος μετά το άλλο

1:06:49.529,1:06:51.764
μέρα με τη μέρα, απλώς και μόνο επειδή

1:06:51.764,1:06:54.292
κόβουμε τα δάση για καυσόξυλα.

1:06:55.395,1:06:58.728
Κι αυτό είναι τρόπον τινά ένα τρομερό[br]δικό μας σφάλμα κατανόησης.

1:06:59.198,1:07:01.766
Κάνουμε όμως κι ακόμα ένα λάθος, βλέπετε

1:07:01.772,1:07:03.754
γιατί κατά κάποιον τρόπο νομίζουμε

1:07:03.754,1:07:06.851
ότι για κάποιο βαθύτερο λόγο, όλα[br]αυτά είναι μια χαρά

1:07:07.866,1:07:12.032
επειδή νομίζουμε περίπου ότι όλα αυτά[br]«ήτανε γραφτό να συμβούν».

1:07:12.715,1:07:18.446
Αφήστε με λοιπόν να σας εξηγήσω το πώς[br]καταλήγουμε σ' αυτήν τη νοοτροπία

1:07:18.868,1:07:21.024
Γιατί είναι η ίδια ακριβώς νοοτροπία

1:07:21.024,1:07:23.194
στην οποία παγιδεύεται και το Κάκαπο.

1:07:23.335,1:07:26.214
Επειδή, αυτό που για το Κάκαπο

1:07:26.417,1:07:28.777
υπήρξε μα πολύ επιτυχής στρατηγική

1:07:29.233,1:07:30.913
επί γενεές γενεών

1:07:30.983,1:07:32.746
για πολλές χιλιάδες χρόνια

1:07:32.746,1:07:34.372
ξαφνικά είναι η λάθος στρατηγική

1:07:34.507,1:07:35.942
και δεν έχει τρόπο να το ξέρει

1:07:35.942,1:07:38.950
γιατί κάνει απλώς ό,τι έκανε[br]επιτυχώς μέχρι τώρα.

1:07:40.376,1:07:43.400
Κι εμείς το ίδιο κάναμε, γιατί είμαστε[br]δημιουργοί εργαλείων

1:07:43.413,1:07:45.677
γιατί παίρνουμε από το περιβάλλον μας

1:07:45.677,1:07:48.336
όσα χρειαζόμαστε για να κάνουμε όσα[br]θέλουμε να κάνουμε

1:07:48.346,1:07:50.511
και πάντα είχαμε μεγάλη επιτυχία έτσι...

1:07:50.521,1:07:52.912
Να σας πω τι συνέβη.

1:07:53.187,1:07:54.473
Είναι περίπου σαν

1:07:54.593,1:07:56.405
να πατήσαμε το κουμπί του pause

1:07:56.405,1:07:58.687
στην ίδια μας την εξελικτική διαδικασία

1:07:58.932,1:08:02.768
γιατί υψώσαμε ένα φράγμα γύρω μας

1:08:03.006,1:08:08.365
που αποτελείται - ξέρετε - από την[br]ιατρική, την εκπαίδευση, τα κτίρια

1:08:08.642,1:08:10.792
και όλα όσα μας προστατεύουν

1:08:10.834,1:08:13.016
από τις δυσκολίες του φυσικού περιβάλλοντος.

1:08:14.165,1:08:18.546
Και είναι η ικανότητά μας να φτιάχνουμε[br]εργαλεία που μας το επιτρέπει αυτό.

1:08:18.550,1:08:21.600
Γενικά τώρα, η κινητήρια δύναμη πίσω από[br]το διαχωρισμό των ειδών

1:08:21.630,1:08:23.957
λειτουργεί όταν μια μικρή ομάδα ζώων

1:08:23.957,1:08:27.014
χωρίζεται από το κύριο κοπάδι

1:08:27.229,1:08:30.966
λόγω πληθυσμιακής πίεσης, κάποιας[br]γεωγραφικής διαταραχής ή κάτι παρόμοιο.

1:08:31.194,1:08:35.728
Φανταστείτε λοιπόν ένα μικρό κοπάδι[br]που ξαφνικά βρίσκεται ξεκομμένο

1:08:35.839,1:08:37.613
σ' ένα λίγο πιο κρύο περιβάλλον.

1:08:38.017,1:08:40.353
Ξέρουμε τότε ότι, με την πάροδο λίγων γενεών

1:08:40.354,1:08:42.778
τα γονίδια εκείνα που ευνοούν μια[br]παχύτερη γούνα

1:08:42.992,1:08:44.229
θα βρεθούν στο προσκήνιο

1:08:44.417,1:08:46.451
κι αν επιστρέψεις ύστερα από λίγες γενεές

1:08:46.457,1:08:48.176
τα ζώα θα έχουν παχύτερη γούνα.

1:08:48.176,1:08:51.689
Οι άνθρωποι, επειδή μπορούμε να φτιάχνουμε[br]εργαλεία

1:08:51.689,1:08:54.443
φθάνουμε σ' ένα περιβάλλον που κάνει πολύ[br]περισσότερο κρύο

1:08:54.443,1:08:57.557
και δε χρειάζεται να περιμένουμε να[br]ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία.

1:08:57.557,1:08:58.814
Γιατί βλέπουμε ένα ζώο

1:08:58.814,1:09:00.419
που ήδη έχει παχύτερη γούνα

1:09:00.419,1:09:02.069
και λέμε: Θα την πάρουμε απ' αυτό.

1:09:04.902,1:09:08.279
Κι έτσι πήραμε κατά κάποιον τρόπο τον[br]έλεγχο του περιβάλλοντός μας

1:09:08.283,1:09:11.267
και πολύ ωραία ως εδώ

1:09:11.497,1:09:16.879
χρειάζεται όμως να μπορέσουμε να[br]ξεπεράσουμε αυτήν τη διαδικασία.

1:09:18.140,1:09:21.955
Πρέπει να ξεπεράσουμε αυτήν τη θεώρηση[br]του κόσμου και να υιοθετήσουμε μια ανώτερη

1:09:22.035,1:09:26.108
- και να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις[br]που προκαλούμε.

1:09:26.846,1:09:31.916
Φανταστείτε λοιπόν, αν θέλετε, έναν[br]πρώιμο άνθρωπο

1:09:33.209,1:09:36.510
και ας δούμε περίπου πώς ξεκινάει[br]αυτού του είδους η νοοτροπία.

1:09:36.707,1:09:40.581
Στέκεται και παρατηρεί τον κόσμο του,[br]στο τέλος της ημέρας.

1:09:42.737,1:09:44.170
Τον κοιτάζει και σκέφτεται

1:09:44.189,1:09:46.783
«Τι θαυμάσιος που είναι αυτός ο κόσμος[br]που βρίσκομαι.

1:09:46.783,1:09:47.827
Πολύ ωραίος.

1:09:48.894,1:09:52.337
Να λοιπόν που βρίσκομαι εδώ πέρα, πίσω μου[br]είναι τα βουνά

1:09:52.337,1:09:53.944
και τα βουνά είναι πολύ ωραία

1:09:53.944,1:09:55.866
γιατί έχει σπηλιές στα βουνά

1:09:55.866,1:09:57.018
όπου βρίσκω καταφύγιο

1:09:57.322,1:10:00.114
είτε από τον καιρό είτε από τις αρκούδες

1:10:00.114,1:10:02.289
που έρχονται καμιά φορά και μου επιτίθενται.

1:10:02.289,1:10:04.607
και βρίσκω καταφύγιο εκεί, πολύ ωραίο αυτό.

1:10:04.617,1:10:06.707
Και μπροστά μου είναι το δάσος

1:10:06.936,1:10:09.481
και το δάσος είναι γεμάτο καρπούς, μούρα,[br]και δέντρα

1:10:09.481,1:10:11.393
και με τρέφουν, είναι πεντανόστιμα

1:10:11.393,1:10:12.890
και με συντηρούν.

1:10:12.890,1:10:14.804
Το διασχίζει κι ένα ποταμάκι

1:10:14.834,1:10:16.650
που έχει μέσα ψάρια

1:10:16.650,1:10:19.265
το νερό είναι υπέροχο και το πίνω το νερό

1:10:19.490,1:10:20.787
και όλα είναι φανταστικά.

1:10:20.799,1:10:22.092
Να κι ο ξάδερφός μου ο Αγκ.

1:10:22.825,1:10:25.651
Ο Αγκ έπιασε ένα μαμούθ. Ζήτω!

1:10:26.260,1:10:27.424
Ο Αγκ έπιασε ένα μαμούθ!

1:10:27.424,1:10:28.872
Τα μαμούθ είναι φανταστικά!

1:10:29.142,1:10:31.328
Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από ένα μαμούθ

1:10:31.583,1:10:32.553
γιατί το μαμούθ

1:10:32.613,1:10:35.829
βασικά μπορείς να τυλιχτείς με τη[br]γούνα του μαμούθ

1:10:36.093,1:10:38.784
μπορείς να φας το κρέας του μαμούθ

1:10:38.839,1:10:42.466
και να χρησιμοποιήσεις τα κόκαλα του[br]μαμούθ για να πιάσεις κι άλλα μαμούθ!

1:10:44.858,1:10:48.277
Αυτός λοιπόν ο κόσμος είναι ένας[br]φανταστικός κόσμος για μένα.»

1:10:50.015,1:10:55.394
Και μέρος της διαδικασίας που μας οδηγεί[br]να αναλάβουμε τον έλεγχο του κόσμου

1:10:55.454,1:10:57.174
τον έλεγχο του περιβάλλοντός μας

1:10:57.174,1:11:00.075
ώστε να φτιάξουμε όλα αυτά τα εργαλεία[br]που το καταφέρνουν

1:11:00.166,1:11:02.710
είναι ότι θέτουμε συνεχώς ερωτήματα[br]στον εαυτό μας.

1:11:02.720,1:11:05.153
Έτσι, αυτός ο άνθρωπος αρχίζει να αναρωτιέται.

1:11:05.396,1:11:11.797
«Αυτόν τον κόσμο», λέει, «δηλαδή...[br]ποιος τον έφτιαξε τελικά;»

1:11:13.767,1:11:17.324
Σκέφτεται έτσι φυσικά διότι και ο ίδιος[br]φτιάχνει πράγματα

1:11:17.642,1:11:21.434
κι έτσι αναζητάει αυτόν που θα πρέπει[br]να έχει φτιάξει αυτόν τον κόσμο.

1:11:22.632,1:11:25.808
Λέει λοιπόν, «Ποιος άραγε να τον έφτιαξε[br]αυτόν τον κόσμο;

1:11:25.847,1:11:28.341
Θα πρέπει μάλλον να 'ναι κάποιος[br]κάπως σαν κι εμένα.

1:11:28.925,1:11:31.615
Πολύ, πολύ μεγαλύτερος, προφανώς

1:11:33.188,1:11:36.942
και οπωσδήποτε αόρατος

1:11:40.127,1:11:45.399
πάντως αυτός θα τον έφτιαξε. Γιατί όμως[br]να τον έφτιαξε;»

1:11:47.100,1:11:49.905
Πάντα αναρωτιόμαστε «γιατί»

1:11:50.106,1:11:52.676
επειδή πάντα ψάχνουμε για σκοπιμότητα[br]γύρω μας

1:11:52.803,1:11:56.326
γιατί πάντα κάνουμε κάτι έχοντας[br]κάποιο σκοπό.

1:11:56.516,1:12:01.009
Βράζουμε ας πούμε ένα αβγό με σκοπό[br]να το φάμε.

1:12:02.290,1:12:05.867
Κοιτάζουμε λοιπόν τις πέτρες, κοιτάζουμε[br]τα δέντρα

1:12:06.247,1:12:08.216
και αναρωτιόμαστε τι σκοπιμότητα υπάρχει

1:12:08.558,1:12:10.389
παρότι δεν υπάρχει σκοπιμότητα.

1:12:12.010,1:12:17.759
Σκεφτόμαστε επομένως, τι σκοπό άραγε να[br]είχε εκείνος που έφτιαξε αυτόν τον κόσμο.

1:12:18.082,1:12:19.951
Και αυτό είναι το σημείο που σκέφτεσαι

1:12:19.952,1:12:22.440
«Μα εμένα μου ταιριάζει πάρα πολύ.

1:12:24.523,1:12:26.250
Ξέρεις, οι σπηλιές, τα δάση

1:12:26.250,1:12:28.925
το ποταμάκι, τα μαμούθ.

1:12:29.644,1:12:31.573
Πρέπει να τον έφτιαξε για μένα!

1:12:32.643,1:12:35.538
Δε χωράει δηλαδή άλλο συμπέρασμα.»

1:12:35.544,1:12:40.818
Είναι λίγο σαν μια μπάρα από βροχόνερα[br]να ξυπνάει ένα πρωί

1:12:40.818,1:12:43.225
- το ξέρω ότι κανονικά αυτό δε συμβαίνει

1:12:43.229,1:12:46.340
αλλά επιτρέψτε μου, είμαι συγγραφέας[br]επιστημονικής φαντασίας.

1:12:47.668,1:12:50.826
Μια μπάρα ξυπνάει ένα πρωί και σκέφτεται:

1:12:51.379,1:12:54.666
«Πολύ ενδιαφέρον αυτός εδώ ο κόσμος[br]που βρέθηκα.

1:12:55.790,1:12:57.459
Μου ταιριάζει άψογα.

1:12:58.969,1:13:01.555
Δηλαδή μου ταιριάζει τόσο άψογα

1:13:02.024,1:13:05.028
θέλω να πω, πραγματικά μου πάει[br]τέλεια, ε;

1:13:11.450,1:13:13.803
Πρέπει να φτιάχτηκε για να 'χει εμένα μέσα!»

1:13:15.144,1:13:18.279
Κι ο ήλιος ανατέλλει, κι εκείνη συνεχίζει[br]να διηγείται

1:13:18.661,1:13:21.987
την ιστορία του πώς αυτή η λακκούβα[br]φτιάχτηκε για να 'χει εκείνη μέσα.

1:13:21.992,1:13:24.516
Κι ο ήλιος ανατέλλει, και η μπάρα όσο[br]περνάει η ώρα

1:13:24.518,1:13:27.017
ολοένα και μικραίνει, μικραίνει, μικραίνει.

1:13:27.067,1:13:29.102
και ως τη στιγμή που παύει να υπάρχει

1:13:29.153,1:13:32.493
εκείνη εξακολουθεί να νομίζει,[br]βρίσκεται παγιδευμένη ακόμα στην ιδέα

1:13:32.493,1:13:34.631
ότι η λακκούβα φτιάχτηκε για εκείνη.

1:13:35.669,1:13:38.197
Και αν νομίζουμε ότι ο κόσμος φτιάχτηκε[br]για εμάς

1:13:38.481,1:13:41.108
θα συνεχίσουμε να τον καταστρέφουμε

1:13:41.113,1:13:43.163
όπως τον καταστρέφουμε μέχρι τώρα

1:13:43.164,1:13:45.671
γιατί νομίζουμε ότι δεν κάνουμε[br]τίποτα κακό.

1:13:46.957,1:13:50.503
Γίνεται πολλή συζήτηση σήμερα

1:13:50.706,1:13:52.370
με αντικρουόμενες απόψεις

1:13:52.563,1:13:55.146
σχετικά με το αν υπάρχει ζωή σε[br]άλλους πλανήτες.

1:13:56.274,1:13:58.463
Ο Καρλ Σέιγκαν, όπως ξέρετε

1:13:58.666,1:14:01.494
ήταν θερμός υποστηρικτής της ιδέας[br]ότι πρέπει να υπάρχει.

1:14:01.564,1:14:03.639
Τα μαθηματικά μεγέθη και μόνο δείχνουν ότι

1:14:03.639,1:14:06.197
καθώς υπάρχουν δισεκατομμύρια επί[br]δισεκατομμυρίων

1:14:06.197,1:14:09.029
- σύμφωνα με τη διάσημη φράση που όμως[br]δεν έχει ποτέ πει -

1:14:09.029,1:14:10.823
κόσμων εκεί έξω

1:14:10.853,1:14:12.565
οπότε το πιθανότερο είναι

1:14:12.565,1:14:16.024
να υπάρχει και άλλη νοήμων ζωή.

1:14:16.463,1:14:19.141
Υπάρχουν επίσης και εκείνοι που[br]θ' ακούσετε να λένε

1:14:19.141,1:14:20.514
ότι αν δεις

1:14:20.514,1:14:25.326
τη συγκυρία των συνθηκών εδώ στη Γη

1:14:25.620,1:14:28.501
είναι τόσο εξωφρενικά μοναδική

1:14:28.705,1:14:31.652
που οι πιθανότητες να υπάρχει κάτι[br]παρόμοιο εκεί έξω

1:14:31.846,1:14:33.640
είναι αμυδρότατες.

1:14:34.050,1:14:36.222
Κατά μία έννοια πάντως, δεν έχει σημασία.

1:14:36.222,1:14:38.867
Γιατί σκεφτείτε το εξής

1:14:38.887,1:14:41.710
- και νομίζω ότι το είπε και ο ίδιος ο[br]Καρλ Σέιγκαν -

1:14:41.710,1:14:45.363
Υπάρχουν δύο πιθανότητες: Είτε υπάρχει ζωή

1:14:45.596,1:14:47.000
εκεί έξω σε άλλους πλανήτες

1:14:48.364,1:14:50.677
είτε δεν υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες.

1:14:52.097,1:14:54.353
Και οι δύο είναι εντελώς καταπληκτικές ιδέες!

1:14:58.703,1:15:05.667
Υπάρχει όμως ισχυρή πιθανότητα

1:15:05.748,1:15:08.386
να μην υπάρχει εκεί έξω τίποτε παρόμοιο[br]με μας.

1:15:10.987,1:15:14.949
κι εμείς συμπεριφερόμαστε λες και αυτός[br]εδώ ο πλανήτης

1:15:15.025,1:15:18.990
αυτή η εκπληκτική, αυτή η τόσο μα τόσο[br]εκπληκτική μπαλίτσα ζωής

1:15:20.522,1:15:23.526
είναι κάτι που μπορούμε να ρημάζουμε[br]μ' όποιον τρόπο μας αρέσει.

1:15:25.472,1:15:28.423
Και ίσως τελικά να μην μπορούμε.

1:15:30.561,1:15:33.571
Ίσως θα 'πρεπε να την προσέχουμε[br]λίγο καλύτερα.

1:15:34.379,1:15:36.688
Όχι για χάρη του κόσμου.

1:15:37.479,1:15:40.277
- μιλάμε όλο στόμφο για το πώς θα[br]σώσουμε τον κόσμο.

1:15:40.277,1:15:43.175
Δε χρειάζεται να σώσουμε τον κόσμο.[br]Ο κόσμος είναι μια χαρά!

1:15:43.255,1:15:46.689
Ο κόσμος έχει βιώσει πέντε περιόδους[br]μαζικού αφανισμού.

1:15:47.458,1:15:52.225
65 εκατομμύρια χρόνια πριν, όταν ένας[br]κομήτης, όπως φαίνεται, χτύπησε τη Γη

1:15:52.468,1:15:55.843
την ίδια στιγμή που συνέβαιναν πελώριες[br]ηφαιστειακές εκρήξεις στην Ινδία

1:15:56.154,1:15:58.221
πράγμα που ξέκανε τους δεινόσαυρους

1:15:58.257,1:16:01.501
μαζί με το 90% περίπου της ζωής στον[br]πλανήτη εκείνη την εποχή.

1:16:01.509,1:16:04.906
Γύρνα πίσω άλλα 175 εκατομμύρια χρόνια

1:16:05.015,1:16:08.580
στο μεταίχμιο της Πέρμιας με την Τριασσική[br]περίοδο. Άλλος ένας γιγάντιος

1:16:08.580,1:16:10.520
κολοσσιαίος αφανισμός.

1:16:10.704,1:16:13.986
Ο κόσμος το 'χει περάσει αυτό πάρα[br]πολλές φορές στο παρελθόν.

1:16:14.061,1:16:15.931
Και αυτό που συνήθως συμβαίνει

1:16:15.951,1:16:18.679
αυτό που συμβαίνει πάντα έπειτα[br]από κάθε μαζικό αφανισμό

1:16:19.042,1:16:23.574
είναι ότι δημιουργείται ένας αχανής[br]χώρος που είναι διαθέσιμος

1:16:23.808,1:16:27.249
για να εμφανιστούν ξαφνικά και[br]να αναπτυχθούν νέες μορφές ζωής.

1:16:27.783,1:16:34.363
Όπως ακριβώς η εξαφάνιση των[br]δεινοσαύρων έκανε χώρο για μας.

1:16:34.918,1:16:37.736
Χωρίς εκείνον τον αφανισμό, εμείς[br]δεν θα βρισκόμασταν εδώ.

1:16:37.736,1:16:39.364
Οπότε ο κόσμος είναι μια χαρά.

1:16:39.364,1:16:40.998
Δε χρειάζεται να σώσουμε τον κόσμο

1:16:40.998,1:16:44.676
Ο κόσμος είναι αρκετά μεγάλος και μπορεί[br]να φροντίσει μόνος του τον εαυτό του.

1:16:44.676,1:16:46.568
Αυτό που πρέπει να μας απασχολεί

1:16:46.568,1:16:49.390
είναι εάν ο κόσμος στον οποίον ζούμε

1:16:49.599,1:16:53.604
θα μπορέσει να αντέξει εμάς μέσα του.

1:16:54.817,1:16:56.494
Αυτό είναι που πρέπει να σκεφτούμε.

1:16:56.515,1:16:58.576
Σας ευχαριστώ πολύ κυρίες και κύριοι.