1
00:00:00,659 --> 00:00:02,204
To Hogeweyk,

2
00:00:02,984 --> 00:00:07,235
osiedle w małym mieście
niedaleko Amsterdamu w Holandii.

3
00:00:07,881 --> 00:00:11,350
Jest tam 27 domów,
każdy dla sześciu, siedmiu osób.

4
00:00:11,821 --> 00:00:16,341
Jest małe centrum handlowe z restauracją,
pubem, supermarketem, salą klubową.

5
00:00:16,900 --> 00:00:21,225
Są ulice, alejki, teatr.

6
00:00:22,434 --> 00:00:24,494
Tak naprawdę to dom opieki

7
00:00:25,093 --> 00:00:30,721
dla osób z zaawansowanym otępieniem,

8
00:00:30,721 --> 00:00:34,210
które potrzebują stałej opieki i wsparcia.

9
00:00:35,234 --> 00:00:38,491
Otępienie to straszna choroba,

10
00:00:38,491 --> 00:00:41,669
na którą wciąż nie ma lekarstwa.

11
00:00:42,211 --> 00:00:47,744
Staje się poważnym problemem
dla ludzi i polityków na całym świecie.

12
00:00:47,744 --> 00:00:50,705
Będzie to wielki problem dla świata.

13
00:00:51,228 --> 00:00:54,473
Domy opieki mają
listy oczekujących na miejsce.

14
00:00:55,093 --> 00:00:58,753
W większości trafiają tam kobiety
chorujące na otępienie.

15
00:00:59,855 --> 00:01:04,835
Kobiety są przyzwyczajone
do opiekowania się innymi,

16
00:01:04,839 --> 00:01:08,686
więc potrafią zaopiekować się
mężem cierpiącym na otępienie.

17
00:01:08,686 --> 00:01:13,044
Ale w drugą stronę
już tak dobrze to nie działa.

18
00:01:14,629 --> 00:01:18,652
Otępienie to choroba mózgu.

19
00:01:18,992 --> 00:01:21,098
Sprawia, że osoba traci orientację.

20
00:01:21,923 --> 00:01:24,704
Chorzy nie wiedzą, która jest godzina,

21
00:01:24,708 --> 00:01:27,106
co się dzieje, kim są ludzie wokół.

22
00:01:27,456 --> 00:01:33,616
Są zdezorientowani,
a to sprawia, że czują lęk,

23
00:01:34,446 --> 00:01:37,100
stają się przygnębieni, agresywni.

24
00:01:38,728 --> 00:01:41,129
To tradycyjny dom opieki.

25
00:01:41,133 --> 00:01:43,188
Pracowałam tam w 1992 roku.

26
00:01:43,641 --> 00:01:45,148
Byłam kierownikiem opieki.

27
00:01:45,687 --> 00:01:51,963
Często rozmawialiśmy o tym,
że chcielibyśmy czegoś innego

28
00:01:51,963 --> 00:01:56,897
dla naszych rodziców,
przyjaciół, nas samych.

29
00:01:57,815 --> 00:02:02,332
Pewnego dnia stwierdziliśmy,
że słowa nic nie zmienią.

30
00:02:02,332 --> 00:02:03,769
My odpowiadamy za to miejsce.

31
00:02:03,769 --> 00:02:06,289
Powinniśmy tak je zmienić,

32
00:02:06,289 --> 00:02:09,683
żebyśmy chcieli umieścić
tu swoich rodziców.

33
00:02:10,773 --> 00:02:17,131
Zauważyliśmy, że nasi podopieczni

34
00:02:17,482 --> 00:02:19,907
tracili orientację w otoczeniu,

35
00:02:19,911 --> 00:02:23,458
bo to, co widzieli, przypominało szpital.

36
00:02:23,482 --> 00:02:27,613
Byli tam lekarze, pielęgniarki,
sanitariusze w kitlach.

37
00:02:27,617 --> 00:02:29,284
Podopieczni mieszkali na oddziale.

38
00:02:30,073 --> 00:02:32,907
Nie rozumieli, dlaczego tak jest.

39
00:02:32,907 --> 00:02:36,236
Szukali miejsca, do którego mogliby uciec.

40
00:02:36,617 --> 00:02:41,554
Chcieli znaleźć drzwi prowadzące do domu.

41
00:02:42,022 --> 00:02:45,407
Nasze działania sprawiały,

42
00:02:45,667 --> 00:02:52,234
że ci zagubieni ludzie
czuli się jeszcze bardziej zagubieni.

43
00:02:52,234 --> 00:02:55,778
Potęgowaliśmy ich dezorientację,

44
00:02:56,180 --> 00:02:58,131
a nie tego potrzebowali.

45
00:02:59,084 --> 00:03:01,846
Ci ludzie chcieli żyć

46
00:03:01,870 --> 00:03:05,434
i potrzebowali naszej pomocy,
żeby poradzić sobie z otępieniem.

47
00:03:05,957 --> 00:03:09,739
Chcieli mieszkać w normalnym domu,

48
00:03:10,713 --> 00:03:11,943
a nie na oddziale.

49
00:03:12,482 --> 00:03:15,307
Chcieli mieć normalny dom,

50
00:03:15,331 --> 00:03:20,029
w którym czuliby zapach obiadu
gotowanego w kuchni,

51
00:03:20,966 --> 00:03:25,228
mogliby pójść do kuchni,
żeby wziąć coś do jedzenia lub picia.

52
00:03:25,581 --> 00:03:27,691
Tego potrzebowali

53
00:03:27,845 --> 00:03:30,284
i to powinniśmy dla nich zorganizować.

54
00:03:31,269 --> 00:03:35,984
Postanowiliśmy przeobrazić
dom opieki w dom,

55
00:03:35,984 --> 00:03:40,966
miejsce, w którym nie mieszkałyby
15-, 20- czy 30-osobowe grupy,

56
00:03:41,434 --> 00:03:45,648
ale małe grupy, po sześć
lub siedem osób, jak w rodzinie.

57
00:03:47,069 --> 00:03:48,942
To jak mieszkanie z przyjaciółmi.

58
00:03:50,709 --> 00:03:53,818
Postanowiliśmy łączyć ludzi w grupy

59
00:03:53,818 --> 00:03:56,586
na podstawie ich podejścia do życia,

60
00:03:56,590 --> 00:03:59,690
tak żeby mogli się zaprzyjaźnić,

61
00:03:59,694 --> 00:04:00,992
wspólnie mieszkając.

62
00:04:02,225 --> 00:04:06,805
Zapytaliśmy rodziny podopiecznych o to,

63
00:04:06,805 --> 00:04:10,002
co jest ważne dla ich ojca, matki,

64
00:04:10,106 --> 00:04:12,575
jakie prowadzą życie i czego pragną.

65
00:04:12,879 --> 00:04:17,144
Tak utworzyliśmy siedem grup
różniących się stylem życia.

66
00:04:17,709 --> 00:04:21,370
Jest na przykład grupa o stylu oficjalnym.

67
00:04:21,851 --> 00:04:26,527
Osoby z tej grupy kontaktują się
w bardziej oficjalny sposób,

68
00:04:26,527 --> 00:04:27,769
zachowują większy dystans.

69
00:04:27,863 --> 00:04:30,109
Później zaczynają dzień

70
00:04:30,113 --> 00:04:31,735
i później go też kończą.

71
00:04:31,879 --> 00:04:34,915
Częściej słuchają muzyki poważnej

72
00:04:34,929 --> 00:04:36,632
niż inne grupy.

73
00:04:36,656 --> 00:04:40,410
Ich menu zawiera
raczej dania kuchni francuskiej

74
00:04:40,410 --> 00:04:41,943
niż tradycyjnej holenderskiej.

75
00:04:41,967 --> 00:04:43,559
(Śmiech)

76
00:04:43,583 --> 00:04:47,194
Inny jest styl rzemieślniczy.

77
00:04:47,208 --> 00:04:49,361
To bardzo tradycyjny styl życia.

78
00:04:49,365 --> 00:04:51,769
Osoby wcześnie wstają i wcześnie idą spać,

79
00:04:51,769 --> 00:04:55,975
bo całe życie ciężko pracowały,
najczęściej fizycznie,

80
00:04:55,975 --> 00:05:00,638
na przykład prowadziły małą firmę
rodzinną, małe gospodarstwo lub sklep

81
00:05:00,638 --> 00:05:04,767
albo, jak Pan B., były
zatrudnione w gospodarstwie.

82
00:05:05,466 --> 00:05:09,006
Pan B. opowiedział mi,
że codziennie rano szedł do pracy.

83
00:05:09,006 --> 00:05:11,164
Zabierał torbę z lunchem

84
00:05:12,014 --> 00:05:13,534
i jedno cygaro.

85
00:05:14,824 --> 00:05:18,887
Cygaro było jedynym luksusem,
na jaki mógł sobie pozwolić.

86
00:05:19,420 --> 00:05:22,553
Wypalał je po lunchu.

87
00:05:23,460 --> 00:05:26,188
I do końca życia w Hogeweyk

88
00:05:26,812 --> 00:05:30,814
codziennie po lunchu szedł do małej szopy,

89
00:05:31,072 --> 00:05:32,742
żeby wypalić cygaro.

90
00:05:35,201 --> 00:05:36,407
To moja matka.

91
00:05:36,411 --> 00:05:38,032
Jest w grupie kulturalnej.

92
00:05:38,046 --> 00:05:40,442
Mieszka w Hogeweyk od sześciu tygodni.

93
00:05:41,236 --> 00:05:46,226
Styl tej grupy wiąże się z podróżowaniem,
poznawaniem ludzi, innych kultur,

94
00:05:46,630 --> 00:05:49,351
zamiłowaniem do sztuki i muzyki.

95
00:05:50,072 --> 00:05:51,745
Wyodrębniliśmy więcej stylów życia.

96
00:05:52,818 --> 00:05:56,431
O tym rozmawialiśmy i tego dokonaliśmy.

97
00:05:57,766 --> 00:06:04,087
Nie chodzi tylko o to, żeby mieszkać
w domu z grupą osób, które podobnie myślą,

98
00:06:04,087 --> 00:06:06,019
mieć swoje życie, swój dom.

99
00:06:06,444 --> 00:06:07,823
W życiu chodzi o coś jeszcze.

100
00:06:07,823 --> 00:06:11,091
Każdy chce życia pełnego
przyjemności i sensu.

101
00:06:11,678 --> 00:06:13,129
Jesteśmy istotami społecznymi,

102
00:06:13,133 --> 00:06:15,402
potrzebujemy życia społecznego.

103
00:06:15,817 --> 00:06:17,617
I właśnie to stworzyliśmy.

104
00:06:18,817 --> 00:06:21,993
Chcemy wychodzić z domu i robić zakupy,

105
00:06:22,317 --> 00:06:23,784
spotykać się z ludźmi,

106
00:06:24,698 --> 00:06:28,438
chodzić do pubu, pić piwo z przyjaciółmi.

107
00:06:28,462 --> 00:06:33,454
Na przykład pan W. lubi
codziennie wychodzić z domu

108
00:06:33,468 --> 00:06:36,084
i spotykać się z miłymi paniami.

109
00:06:36,108 --> 00:06:38,096
(Śmiech)

110
00:06:38,465 --> 00:06:40,100
Jest wobec nich bardzo szarmancki,

111
00:06:40,100 --> 00:06:42,545
liczy na ich uśmiech 
i jest nim obdarowywany.

112
00:06:42,863 --> 00:06:45,196
Tańczy z nimi w pubie.

113
00:06:46,014 --> 00:06:47,530
Codziennie jest zabawa.

114
00:06:47,554 --> 00:06:50,448
Inni wolą pójść do restauracji,

115
00:06:50,792 --> 00:06:52,466
napić się z przyjaciółmi wina

116
00:06:52,490 --> 00:06:56,156
albo zjeść z nimi obiad lub kolację
i cieszyć się życiem.

117
00:06:56,180 --> 00:06:58,746
Moja mama spaceruje po parku,

118
00:06:58,990 --> 00:07:00,673
siada na ławce w słońcu

119
00:07:00,687 --> 00:07:03,823
w nadziei, że usiądzie
koło niej przechodzień,

120
00:07:03,847 --> 00:07:06,110
z którym porozmawia o życiu

121
00:07:06,434 --> 00:07:09,669
albo o kaczkach w stawie.

122
00:07:10,355 --> 00:07:12,616
Życie społeczne jest ważne.

123
00:07:12,998 --> 00:07:17,574
Oznacza, że jesteśmy częścią
społeczeństwa, że należymy do grupy.

124
00:07:17,974 --> 00:07:20,041
Tego potrzebujemy jako ludzie.

125
00:07:21,013 --> 00:07:24,561
Nawet jeśli mamy zaawansowane otępienie.

126
00:07:25,482 --> 00:07:28,347
To widok z mojego okna w pracy.

127
00:07:28,371 --> 00:07:32,204
Pewnego dnia zobaczyłam
kobietę idącą z jednej strony

128
00:07:32,564 --> 00:07:34,404
i inną kobietę idącą z drugiej strony.

129
00:07:34,404 --> 00:07:36,263
Spotkały się na rogu.

130
00:07:36,263 --> 00:07:38,595
Bardzo dobrze znałam obydwie panie.

131
00:07:38,929 --> 00:07:42,281
Często widziałam, jak spacerują.

132
00:07:42,618 --> 00:07:46,123
Czasem próbowałam z nimi porozmawiać,

133
00:07:47,023 --> 00:07:52,356
ale trudno było mi zrozumieć, co mówiły.

134
00:07:53,839 --> 00:07:58,962
Zobaczyłam jednak, jak się spotykają,
jak rozmawiają, jak gestykulują.

135
00:07:59,432 --> 00:08:01,066
Świetnie się razem bawiły.

136
00:08:01,546 --> 00:08:04,559
Potem się pożegnały
i każda poszła w swoją stronę.

137
00:08:05,331 --> 00:08:07,109
Tego chcemy od życia.

138
00:08:07,113 --> 00:08:10,640
Chcemy spotykać się z ludźmi
i być częścią społeczeństwa.

139
00:08:11,093 --> 00:08:13,007
I tak się stało.

140
00:08:14,148 --> 00:08:16,149
Hogeweyk stało się miejscem,

141
00:08:16,149 --> 00:08:19,061
w którym osoby z zaawansowanym
otępieniem mogą mieszkać,

142
00:08:19,885 --> 00:08:21,861
mogą czuć się wolne i bezpieczne,

143
00:08:21,861 --> 00:08:26,313
bo pracujący tam specjaliści
i wolontariusze

144
00:08:26,313 --> 00:08:28,575
wiedzą, jak opiekować się
osobami z otępieniem.

145
00:08:29,093 --> 00:08:32,446
Specjaliści wiedzą,
jak wykonywać swoją pracę,

146
00:08:32,450 --> 00:08:37,372
żeby w naturalny sposób
wpisywała się w życie mieszkańców.

147
00:08:38,826 --> 00:08:44,696
To znaczy, że kierujący osiedlem muszą
zapewnić im wszystko, czego potrzebują,

148
00:08:44,696 --> 00:08:46,274
żeby mogli wykonywać swoją pracę.

149
00:08:46,866 --> 00:08:50,530
Potrzebni są zatem kierownicy,
którzy mają odwagę to zrobić,

150
00:08:50,824 --> 00:08:53,911
działać inaczej niż zawsze działaliśmy


151
00:08:53,921 --> 00:08:55,730
w tradycyjnym domu opieki.

152
00:08:58,989 --> 00:09:00,773
Widzimy, że to działa.

153
00:09:02,006 --> 00:09:04,892
Podobne domy opieki
można stworzyć wszędzie,

154
00:09:05,186 --> 00:09:07,396
nie są tylko dla bogatych.

155
00:09:07,863 --> 00:09:11,882
Mamy taki sam budżet

156
00:09:12,236 --> 00:09:16,005
jak typowy dom opieki w naszym kraju.

157
00:09:16,339 --> 00:09:19,116
Opieramy się wyłącznie
na funduszach państwowych.

158
00:09:19,920 --> 00:09:23,072
(Brawa)

159
00:09:28,226 --> 00:09:31,228
Chodzi o to, żeby myśleć inaczej,

160
00:09:31,822 --> 00:09:34,252
spojrzeć na osobę przed nami

161
00:09:34,566 --> 00:09:38,027
i dostrzec, czego ona teraz potrzebuje.

162
00:09:39,352 --> 00:09:42,602
Chodzi też o uśmiech, inne myślenie,

163
00:09:42,616 --> 00:09:46,593
zachowanie, a to nic nie kosztuje.

164
00:09:47,823 --> 00:09:51,060
Jeszcze jedno: liczą się decyzje.

165
00:09:51,903 --> 00:09:55,636
Decydujemy, na co wydamy pieniądze.

166
00:09:56,855 --> 00:09:58,131
Zawsze powtarzam,

167
00:09:59,323 --> 00:10:03,729
że czerwone zasłony
kosztują tyle samo co szare.

168
00:10:04,023 --> 00:10:05,390
(Śmiech)

169
00:10:05,544 --> 00:10:07,807
To jest możliwe, wszędzie.

170
00:10:09,263 --> 00:10:10,422
Dziękuję.

171
00:10:10,446 --> 00:10:13,077
(Brawa)