0:00:00.659,0:00:02.204
To Hogeweyk,

0:00:02.984,0:00:07.235
osiedle w małym mieście[br]niedaleko Amsterdamu w Holandii.

0:00:07.881,0:00:11.350
Jest tam 27 domów,[br]każdy dla sześciu, siedmiu osób.

0:00:11.821,0:00:16.341
Jest małe centrum handlowe z restauracją,[br]pubem, supermarketem, salą klubową.

0:00:16.900,0:00:21.225
Są ulice, alejki, teatr.

0:00:22.434,0:00:24.494
Tak naprawdę to dom opieki

0:00:25.093,0:00:30.721
dla osób z zaawansowanym otępieniem,

0:00:30.721,0:00:34.210
które potrzebują stałej opieki i wsparcia.

0:00:35.234,0:00:38.491
Otępienie to straszna choroba,

0:00:38.491,0:00:41.669
na którą wciąż nie ma lekarstwa.

0:00:42.211,0:00:47.744
Staje się poważnym problemem[br]dla ludzi i polityków na całym świecie.

0:00:47.744,0:00:50.705
Będzie to wielki problem dla świata.

0:00:51.228,0:00:54.473
Domy opieki mają[br]listy oczekujących na miejsce.

0:00:55.093,0:00:58.753
W większości trafiają tam kobiety[br]chorujące na otępienie.

0:00:59.855,0:01:04.835
Kobiety są przyzwyczajone[br]do opiekowania się innymi,

0:01:04.839,0:01:08.686
więc potrafią zaopiekować się[br]mężem cierpiącym na otępienie.

0:01:08.686,0:01:13.044
Ale w drugą stronę[br]już tak dobrze to nie działa.

0:01:14.629,0:01:18.652
Otępienie to choroba mózgu.

0:01:18.992,0:01:21.098
Sprawia, że osoba traci orientację.

0:01:21.923,0:01:24.704
Chorzy nie wiedzą, która jest godzina,

0:01:24.708,0:01:27.106
co się dzieje, kim są ludzie wokół.

0:01:27.456,0:01:33.616
Są zdezorientowani,[br]a to sprawia, że czują lęk,

0:01:34.446,0:01:37.100
stają się przygnębieni, agresywni.

0:01:38.728,0:01:41.129
To tradycyjny dom opieki.

0:01:41.133,0:01:43.188
Pracowałam tam w 1992 roku.

0:01:43.641,0:01:45.148
Byłam kierownikiem opieki.

0:01:45.687,0:01:51.963
Często rozmawialiśmy o tym,[br]że chcielibyśmy czegoś innego

0:01:51.963,0:01:56.897
dla naszych rodziców,[br]przyjaciół, nas samych.

0:01:57.815,0:02:02.332
Pewnego dnia stwierdziliśmy,[br]że słowa nic nie zmienią.

0:02:02.332,0:02:03.769
My odpowiadamy za to miejsce.

0:02:03.769,0:02:06.289
Powinniśmy tak je zmienić,

0:02:06.289,0:02:09.683
żebyśmy chcieli umieścić[br]tu swoich rodziców.

0:02:10.773,0:02:17.131
Zauważyliśmy, że nasi podopieczni

0:02:17.482,0:02:19.907
tracili orientację w otoczeniu,

0:02:19.911,0:02:23.458
bo to, co widzieli, przypominało szpital.

0:02:23.482,0:02:27.613
Byli tam lekarze, pielęgniarki,[br]sanitariusze w kitlach.

0:02:27.617,0:02:29.284
Podopieczni mieszkali na oddziale.

0:02:30.073,0:02:32.907
Nie rozumieli, dlaczego tak jest.

0:02:32.907,0:02:36.236
Szukali miejsca, do którego mogliby uciec.

0:02:36.617,0:02:41.554
Chcieli znaleźć drzwi prowadzące do domu.

0:02:42.022,0:02:45.407
Nasze działania sprawiały,

0:02:45.667,0:02:52.234
że ci zagubieni ludzie[br]czuli się jeszcze bardziej zagubieni.

0:02:52.234,0:02:55.778
Potęgowaliśmy ich dezorientację,

0:02:56.180,0:02:58.131
a nie tego potrzebowali.

0:02:59.084,0:03:01.846
Ci ludzie chcieli żyć

0:03:01.870,0:03:05.434
i potrzebowali naszej pomocy,[br]żeby poradzić sobie z otępieniem.

0:03:05.957,0:03:09.739
Chcieli mieszkać w normalnym domu,

0:03:10.713,0:03:11.943
a nie na oddziale.

0:03:12.482,0:03:15.307
Chcieli mieć normalny dom,

0:03:15.331,0:03:20.029
w którym czuliby zapach obiadu[br]gotowanego w kuchni,

0:03:20.966,0:03:25.228
mogliby pójść do kuchni,[br]żeby wziąć coś do jedzenia lub picia.

0:03:25.581,0:03:27.691
Tego potrzebowali

0:03:27.845,0:03:30.284
i to powinniśmy dla nich zorganizować.

0:03:31.269,0:03:35.984
Postanowiliśmy przeobrazić[br]dom opieki w dom,

0:03:35.984,0:03:40.966
miejsce, w którym nie mieszkałyby[br]15-, 20- czy 30-osobowe grupy,

0:03:41.434,0:03:45.648
ale małe grupy, po sześć[br]lub siedem osób, jak w rodzinie.

0:03:47.069,0:03:48.942
To jak mieszkanie z przyjaciółmi.

0:03:50.709,0:03:53.818
Postanowiliśmy łączyć ludzi w grupy

0:03:53.818,0:03:56.586
na podstawie ich podejścia do życia,

0:03:56.590,0:03:59.690
tak żeby mogli się zaprzyjaźnić,

0:03:59.694,0:04:00.992
wspólnie mieszkając.

0:04:02.225,0:04:06.805
Zapytaliśmy rodziny podopiecznych o to,

0:04:06.805,0:04:10.002
co jest ważne dla ich ojca, matki,

0:04:10.106,0:04:12.575
jakie prowadzą życie i czego pragną.

0:04:12.879,0:04:17.144
Tak utworzyliśmy siedem grup[br]różniących się stylem życia.

0:04:17.709,0:04:21.370
Jest na przykład grupa o stylu oficjalnym.

0:04:21.851,0:04:26.527
Osoby z tej grupy kontaktują się[br]w bardziej oficjalny sposób,

0:04:26.527,0:04:27.769
zachowują większy dystans.

0:04:27.863,0:04:30.109
Później zaczynają dzień

0:04:30.113,0:04:31.735
i później go też kończą.

0:04:31.879,0:04:34.915
Częściej słuchają muzyki poważnej

0:04:34.929,0:04:36.632
niż inne grupy.

0:04:36.656,0:04:40.410
Ich menu zawiera[br]raczej dania kuchni francuskiej

0:04:40.410,0:04:41.943
niż tradycyjnej holenderskiej.

0:04:41.967,0:04:43.559
(Śmiech)

0:04:43.583,0:04:47.194
Inny jest styl rzemieślniczy.

0:04:47.208,0:04:49.361
To bardzo tradycyjny styl życia.

0:04:49.365,0:04:51.769
Osoby wcześnie wstają i wcześnie idą spać,

0:04:51.769,0:04:55.975
bo całe życie ciężko pracowały,[br]najczęściej fizycznie,

0:04:55.975,0:05:00.638
na przykład prowadziły małą firmę[br]rodzinną, małe gospodarstwo lub sklep

0:05:00.638,0:05:04.767
albo, jak Pan B., były[br]zatrudnione w gospodarstwie.

0:05:05.466,0:05:09.006
Pan B. opowiedział mi,[br]że codziennie rano szedł do pracy.

0:05:09.006,0:05:11.164
Zabierał torbę z lunchem

0:05:12.014,0:05:13.534
i jedno cygaro.

0:05:14.824,0:05:18.887
Cygaro było jedynym luksusem,[br]na jaki mógł sobie pozwolić.

0:05:19.420,0:05:22.553
Wypalał je po lunchu.

0:05:23.460,0:05:26.188
I do końca życia w Hogeweyk

0:05:26.812,0:05:30.814
codziennie po lunchu szedł do małej szopy,

0:05:31.072,0:05:32.742
żeby wypalić cygaro.

0:05:35.201,0:05:36.407
To moja matka.

0:05:36.411,0:05:38.032
Jest w grupie kulturalnej.

0:05:38.046,0:05:40.442
Mieszka w Hogeweyk od sześciu tygodni.

0:05:41.236,0:05:46.226
Styl tej grupy wiąże się z podróżowaniem,[br]poznawaniem ludzi, innych kultur,

0:05:46.630,0:05:49.351
zamiłowaniem do sztuki i muzyki.

0:05:50.072,0:05:51.745
Wyodrębniliśmy więcej stylów życia.

0:05:52.818,0:05:56.431
O tym rozmawialiśmy i tego dokonaliśmy.

0:05:57.766,0:06:04.087
Nie chodzi tylko o to, żeby mieszkać[br]w domu z grupą osób, które podobnie myślą,

0:06:04.087,0:06:06.019
mieć swoje życie, swój dom.

0:06:06.444,0:06:07.823
W życiu chodzi o coś jeszcze.

0:06:07.823,0:06:11.091
Każdy chce życia pełnego[br]przyjemności i sensu.

0:06:11.678,0:06:13.129
Jesteśmy istotami społecznymi,

0:06:13.133,0:06:15.402
potrzebujemy życia społecznego.

0:06:15.817,0:06:17.617
I właśnie to stworzyliśmy.

0:06:18.817,0:06:21.993
Chcemy wychodzić z domu i robić zakupy,

0:06:22.317,0:06:23.784
spotykać się z ludźmi,

0:06:24.698,0:06:28.438
chodzić do pubu, pić piwo z przyjaciółmi.

0:06:28.462,0:06:33.454
Na przykład pan W. lubi[br]codziennie wychodzić z domu

0:06:33.468,0:06:36.084
i spotykać się z miłymi paniami.

0:06:36.108,0:06:38.096
(Śmiech)

0:06:38.465,0:06:40.100
Jest wobec nich bardzo szarmancki,

0:06:40.100,0:06:42.545
liczy na ich uśmiech [br]i jest nim obdarowywany.

0:06:42.863,0:06:45.196
Tańczy z nimi w pubie.

0:06:46.014,0:06:47.530
Codziennie jest zabawa.

0:06:47.554,0:06:50.448
Inni wolą pójść do restauracji,

0:06:50.792,0:06:52.466
napić się z przyjaciółmi wina

0:06:52.490,0:06:56.156
albo zjeść z nimi obiad lub kolację[br]i cieszyć się życiem.

0:06:56.180,0:06:58.746
Moja mama spaceruje po parku,

0:06:58.990,0:07:00.673
siada na ławce w słońcu

0:07:00.687,0:07:03.823
w nadziei, że usiądzie[br]koło niej przechodzień,

0:07:03.847,0:07:06.110
z którym porozmawia o życiu

0:07:06.434,0:07:09.669
albo o kaczkach w stawie.

0:07:10.355,0:07:12.616
Życie społeczne jest ważne.

0:07:12.998,0:07:17.574
Oznacza, że jesteśmy częścią[br]społeczeństwa, że należymy do grupy.

0:07:17.974,0:07:20.041
Tego potrzebujemy jako ludzie.

0:07:21.013,0:07:24.561
Nawet jeśli mamy zaawansowane otępienie.

0:07:25.482,0:07:28.347
To widok z mojego okna w pracy.

0:07:28.371,0:07:32.204
Pewnego dnia zobaczyłam[br]kobietę idącą z jednej strony

0:07:32.564,0:07:34.404
i inną kobietę idącą z drugiej strony.

0:07:34.404,0:07:36.263
Spotkały się na rogu.

0:07:36.263,0:07:38.595
Bardzo dobrze znałam obydwie panie.

0:07:38.929,0:07:42.281
Często widziałam, jak spacerują.

0:07:42.618,0:07:46.123
Czasem próbowałam z nimi porozmawiać,

0:07:47.023,0:07:52.356
ale trudno było mi zrozumieć, co mówiły.

0:07:53.839,0:07:58.962
Zobaczyłam jednak, jak się spotykają,[br]jak rozmawiają, jak gestykulują.

0:07:59.432,0:08:01.066
Świetnie się razem bawiły.

0:08:01.546,0:08:04.559
Potem się pożegnały[br]i każda poszła w swoją stronę.

0:08:05.331,0:08:07.109
Tego chcemy od życia.

0:08:07.113,0:08:10.640
Chcemy spotykać się z ludźmi[br]i być częścią społeczeństwa.

0:08:11.093,0:08:13.007
I tak się stało.

0:08:14.148,0:08:16.149
Hogeweyk stało się miejscem,

0:08:16.149,0:08:19.061
w którym osoby z zaawansowanym[br]otępieniem mogą mieszkać,

0:08:19.885,0:08:21.861
mogą czuć się wolne i bezpieczne,

0:08:21.861,0:08:26.313
bo pracujący tam specjaliści[br]i wolontariusze

0:08:26.313,0:08:28.575
wiedzą, jak opiekować się[br]osobami z otępieniem.

0:08:29.093,0:08:32.446
Specjaliści wiedzą,[br]jak wykonywać swoją pracę,

0:08:32.450,0:08:37.372
żeby w naturalny sposób[br]wpisywała się w życie mieszkańców.

0:08:38.826,0:08:44.696
To znaczy, że kierujący osiedlem muszą[br]zapewnić im wszystko, czego potrzebują,

0:08:44.696,0:08:46.274
żeby mogli wykonywać swoją pracę.

0:08:46.866,0:08:50.530
Potrzebni są zatem kierownicy,[br]którzy mają odwagę to zrobić,

0:08:50.824,0:08:53.911
działać inaczej niż zawsze działaliśmy[br]

0:08:53.921,0:08:55.730
w tradycyjnym domu opieki.

0:08:58.989,0:09:00.773
Widzimy, że to działa.

0:09:02.006,0:09:04.892
Podobne domy opieki[br]można stworzyć wszędzie,

0:09:05.186,0:09:07.396
nie są tylko dla bogatych.

0:09:07.863,0:09:11.882
Mamy taki sam budżet

0:09:12.236,0:09:16.005
jak typowy dom opieki w naszym kraju.

0:09:16.339,0:09:19.116
Opieramy się wyłącznie[br]na funduszach państwowych.

0:09:19.920,0:09:23.072
(Brawa)

0:09:28.226,0:09:31.228
Chodzi o to, żeby myśleć inaczej,

0:09:31.822,0:09:34.252
spojrzeć na osobę przed nami

0:09:34.566,0:09:38.027
i dostrzec, czego ona teraz potrzebuje.

0:09:39.352,0:09:42.602
Chodzi też o uśmiech, inne myślenie,

0:09:42.616,0:09:46.593
zachowanie, a to nic nie kosztuje.

0:09:47.823,0:09:51.060
Jeszcze jedno: liczą się decyzje.

0:09:51.903,0:09:55.636
Decydujemy, na co wydamy pieniądze.

0:09:56.855,0:09:58.131
Zawsze powtarzam,

0:09:59.323,0:10:03.729
że czerwone zasłony[br]kosztują tyle samo co szare.

0:10:04.023,0:10:05.390
(Śmiech)

0:10:05.544,0:10:07.807
To jest możliwe, wszędzie.

0:10:09.263,0:10:10.422
Dziękuję.

0:10:10.446,0:10:13.077
(Brawa)