1
00:00:00,604 --> 00:00:01,920
Danas želim da vam govorim

2
00:00:01,920 --> 00:00:03,623
o projektu slikanja

3
00:00:03,623 --> 00:00:06,310
nervnog portreta ljudskog uma,

4
00:00:06,310 --> 00:00:09,598
koji izvode naučnici širom sveta.

5
00:00:09,598 --> 00:00:11,770
Glavna ideja ovog rada

6
00:00:11,770 --> 00:00:13,628
je da ljudski um i mozak

7
00:00:13,628 --> 00:00:16,485
nije samo procesor s opštom svrhom,

8
00:00:16,485 --> 00:00:19,927
već je skup usko
specijalizovanih komponenti,

9
00:00:19,927 --> 00:00:22,910
od kojih svaka posebno
rešava različit problem,

10
00:00:22,910 --> 00:00:25,246
a ipak one zajedno određuju

11
00:00:25,246 --> 00:00:29,602
ko smo mi kao ljudska bića i mislioci.

12
00:00:29,602 --> 00:00:31,268
Da biste stekli osećaj te ideje,

13
00:00:31,268 --> 00:00:33,742
zamislite sledeći scenario:

14
00:00:33,742 --> 00:00:35,938
Ulazite u obdanište svog deteta.

15
00:00:35,938 --> 00:00:38,175
Kao i obično, tu je tuce dece

16
00:00:38,175 --> 00:00:39,766
koja čekaju da se po njih dođe,

17
00:00:39,766 --> 00:00:41,398
ali ovoga puta,

18
00:00:41,398 --> 00:00:44,383
sva lica dece su neobično slična

19
00:00:44,383 --> 00:00:47,191
i ne možete da prepoznate svoje dete.

20
00:00:47,191 --> 00:00:48,940
Da li su vam potrebne nove naočare?

21
00:00:48,940 --> 00:00:50,848
Gubite li razum?

22
00:00:50,848 --> 00:00:53,300
Prelećete kroz sažetu
mentalnu kontrolnu listu.

23
00:00:53,300 --> 00:00:55,194
No, čini se da razmišljate jasno,

24
00:00:55,194 --> 00:00:57,585
i da vam je vid savršeno oštar.

25
00:00:57,585 --> 00:00:59,374
Sve izgleda normalno

26
00:00:59,374 --> 00:01:01,536
osim dečijih lica.

27
00:01:01,536 --> 00:01:03,322
Vidite lica

28
00:01:03,322 --> 00:01:05,030
koja se ne razlikuju,

29
00:01:05,030 --> 00:01:06,888
niko ne deluje poznato

30
00:01:06,888 --> 00:01:09,386
i tek uočavanjem
narandžaste trake u kosi

31
00:01:09,386 --> 00:01:11,282
pronalazite svoju ćerku.

32
00:01:11,282 --> 00:01:14,707
Ovaj iznenadni gubitak
sposobnosti prepoznavanja lica

33
00:01:14,707 --> 00:01:16,253
zaista se događa ljudima.

34
00:01:16,253 --> 00:01:18,307
To se zove prosopagnozija

35
00:01:18,307 --> 00:01:19,488
i posledica je oštećenja

36
00:01:19,488 --> 00:01:21,614
određenog dela mozga.

37
00:01:21,614 --> 00:01:23,114
Pri tome je upadljivo

38
00:01:23,114 --> 00:01:25,709
da je samo prepoznavanje
lica poremećeno,

39
00:01:25,709 --> 00:01:28,148
dok je sve ostalo sasvim u redu.

40
00:01:28,148 --> 00:01:32,016
Prosopagnozija je jedan
od mnogih neočekivano specifičnih

41
00:01:32,016 --> 00:01:36,551
mentalnih nedostataka koji mogu
da nastanu posle oštećenja mozga.

42
00:01:36,551 --> 00:01:37,914
Ovi sindromi zajedno

43
00:01:37,914 --> 00:01:40,153
su već dugo vremena nagoveštavali

44
00:01:40,153 --> 00:01:43,921
da je um podeljen na različite komponente,

45
00:01:43,921 --> 00:01:46,306
a njihovo otkrivanje odskočilo je

46
00:01:46,306 --> 00:01:47,920
u brzinu višu od svetlosne

47
00:01:47,920 --> 00:01:50,502
pronalaskom tehnike snimanja mozga,

48
00:01:50,502 --> 00:01:53,550
naročito magnetne rezonance.

49
00:01:53,550 --> 00:01:56,790
Magnetna rezonanca vam omogućava
da vidite unutrašnju anatomiju

50
00:01:56,790 --> 00:01:58,376
u visokoj rezoluciji,

51
00:01:58,376 --> 00:01:59,806
pa ću vam pokazati

52
00:01:59,806 --> 00:02:03,158
sklop MR snimaka poprečnih preseka

53
00:02:03,158 --> 00:02:04,776
kroz poznat predmet

54
00:02:04,776 --> 00:02:05,651
preletajući ih

55
00:02:05,651 --> 00:02:08,214
a vi ćete pokušati da shvatite
o kom predmetu je reč.

56
00:02:08,214 --> 00:02:10,235
Krećemo.

57
00:02:12,241 --> 00:02:14,130
Nije tako jednostavno. To je artičoka.

58
00:02:14,130 --> 00:02:15,760
Ok, pokušajmo sa još jednim,

59
00:02:15,760 --> 00:02:18,356
polazi od dna i prolazi kroz vrh.

60
00:02:20,432 --> 00:02:21,963
Brokoli! Glava brokolija.

61
00:02:21,963 --> 00:02:23,627
Zar to nije lepo? Meni se sviđa.

62
00:02:23,627 --> 00:02:26,384
Ok, evo još jednog. To je mozak, naravno.

63
00:02:26,384 --> 00:02:27,970
U stvari, to je moj mozak.

64
00:02:27,970 --> 00:02:29,703
Prolazimo kroz režnjeve moje glave.

65
00:02:29,703 --> 00:02:32,011
To je moj nos na desnoj strani, a sada

66
00:02:32,011 --> 00:02:34,870
idemo ovamo, baš tu.

67
00:02:34,870 --> 00:02:39,471
Ova slika je lepa, ako mene pitate,

68
00:02:39,471 --> 00:02:41,303
ali ona pokazuje samo anatomiju.

69
00:02:41,303 --> 00:02:43,903
Zaista velik napredak je nastao
funkcionalnim snimanjem

70
00:02:43,903 --> 00:02:45,875
kada su naučnici pronašli kako se prave

71
00:02:45,875 --> 00:02:48,870
slike koje ne prikazuju
samo anatomiju već i aktivnost,

72
00:02:48,870 --> 00:02:51,305
odnosno, gde se neuroni pale.

73
00:02:51,305 --> 00:02:52,821
Evo kako to funkcioniše.

74
00:02:52,821 --> 00:02:54,088
Mozgovi su kao i mišići.

75
00:02:54,088 --> 00:02:55,421
Kada su aktivni,

76
00:02:55,421 --> 00:02:58,475
potreban im je povećani protok krvi
za snabdevanje te aktivnosti

77
00:02:58,475 --> 00:03:02,043
i na našu sreću, kontrola
protoka krvi u mozgu je lokalna,

78
00:03:02,043 --> 00:03:04,205
pa ako se gomila neurona, recimo tamo

79
00:03:04,205 --> 00:03:05,705
počne aktivirati i paliti,

80
00:03:05,705 --> 00:03:08,430
baš tamo se i protok krvi povećava.

81
00:03:08,430 --> 00:03:12,151
Tako funkcionalna magnetna rezonanca
detektuje ta povećanja protoka krvi,

82
00:03:12,151 --> 00:03:14,184
prikazujući veći MR odziv

83
00:03:14,184 --> 00:03:16,640
tamo gde nervna aktivnost raste.

84
00:03:16,640 --> 00:03:18,210
Da biste dobili konkretan osećaj

85
00:03:18,210 --> 00:03:21,295
kako se odvija eksperiment
sa funkcionalnom magnetnom rezonancom,

86
00:03:21,295 --> 00:03:22,924
i šta možete iz njega da naučite,

87
00:03:22,924 --> 00:03:24,118
a šta ne možete,

88
00:03:24,118 --> 00:03:27,560
opisaću vam jedno
od svojih prvih istraživanja.

89
00:03:27,560 --> 00:03:31,698
Hteli smo da saznamo da li postoji
poseban deo mozga za prepoznavanje lica

90
00:03:31,698 --> 00:03:34,770
i kako je već postojao
razlog za takvo mišljenje

91
00:03:34,770 --> 00:03:36,490
na osnovu fenomena prosopagnozije

92
00:03:36,490 --> 00:03:38,613
koji sam ranije opisala,

93
00:03:38,613 --> 00:03:40,891
a kako niko nikada nije video
taj deo mozga

94
00:03:40,891 --> 00:03:42,810
kod normalne osobe,

95
00:03:42,810 --> 00:03:44,866
latili smo se traženja.

96
00:03:44,866 --> 00:03:46,817
Prvi predmet posmatranja sam bila ja.

97
00:03:46,817 --> 00:03:49,029
Ležala sam na leđima u skeneru,

98
00:03:49,029 --> 00:03:51,612
glavu sam držala mirno koliko sam mogla

99
00:03:51,612 --> 00:03:56,629
dok sam posmatrala slike ovakvih lica

100
00:03:56,629 --> 00:03:58,760
i ovakvih stvari

101
00:03:58,760 --> 00:04:03,925
satima.

102
00:04:03,925 --> 00:04:06,697
Kao neko ko ima ukupan broj
sati unutar MR skenera

103
00:04:06,697 --> 00:04:10,240
prilično blizu svetskom rekordu,

104
00:04:10,240 --> 00:04:12,062
reći ću vam da je kontrola bešike

105
00:04:12,062 --> 00:04:14,335
jedna od jako važnih veština

106
00:04:14,335 --> 00:04:16,113
za MR istraživanja.

107
00:04:16,113 --> 00:04:17,915
(Smeh)

108
00:04:17,915 --> 00:04:19,452
Kada sam izašla iz skenera,

109
00:04:19,452 --> 00:04:21,768
napravila sam brzu analizu podataka,

110
00:04:21,768 --> 00:04:23,271
u potrazi za delovima mozga

111
00:04:23,271 --> 00:04:26,077
koji su izazvali veću reakciju
kada sam gledala lica

112
00:04:26,077 --> 00:04:27,947
nego kada sam gledala stvari

113
00:04:27,947 --> 00:04:30,118
i evo šta sam videla.

114
00:04:30,118 --> 00:04:33,774
Ova slika izgleda strašno
po današnjim standardima,

115
00:04:33,774 --> 00:04:36,582
ali u to vreme sam mislila da je lepa.

116
00:04:36,582 --> 00:04:38,532
Ona pokazuje taj deo tamo,

117
00:04:38,532 --> 00:04:39,815
tu mrljicu,

118
00:04:39,815 --> 00:04:41,562
otprilike veličine masline,

119
00:04:41,562 --> 00:04:43,718
na dnu površine mog mozga

120
00:04:43,718 --> 00:04:46,924
oko 2,5 cm pravo unutra odavde.

121
00:04:46,924 --> 00:04:49,714
Taj deo mog mozga

122
00:04:49,714 --> 00:04:52,634
je proizveo veću fMR reakciju,

123
00:04:52,634 --> 00:04:54,382
odnosno, veću nervnu aktivnost,

124
00:04:54,382 --> 00:04:55,864
dok sam gledala lica

125
00:04:55,864 --> 00:04:58,130
nego dok sam gledala stvari.

126
00:04:58,130 --> 00:04:59,490
To je prilično dobro,

127
00:04:59,490 --> 00:05:01,808
ali kako ćemo znati
da to nije slučajnost?

128
00:05:01,808 --> 00:05:03,228
Pa, najlakši način je

129
00:05:03,228 --> 00:05:05,342
da ponovimo eksperiment.

130
00:05:05,342 --> 00:05:06,981
Tako sam se vratila u skener,

131
00:05:06,981 --> 00:05:09,412
gledajući još više lica i stvari

132
00:05:09,412 --> 00:05:11,601
i dobila sam sličnu mrljicu,

133
00:05:11,601 --> 00:05:13,496
a onda sam to ponovila

134
00:05:13,496 --> 00:05:15,351
i ponavljala

135
00:05:15,351 --> 00:05:18,423
nebrojeno puta

136
00:05:18,423 --> 00:05:19,470
posle čega sam

137
00:05:19,470 --> 00:05:22,411
odlučila da poverujem
da je to stvarno tako.

138
00:05:22,411 --> 00:05:26,164
No, možda je to
nešto čudno u mom mozgu

139
00:05:26,164 --> 00:05:28,626
što niko drugi nema,

140
00:05:28,626 --> 00:05:31,461
pa kako bismo to saznali,
skenirali smo gomilu drugih ljudi

141
00:05:31,461 --> 00:05:33,527
i utvrdili da skoro svi

142
00:05:33,527 --> 00:05:35,533
imaju to malo područje za obradu lica

143
00:05:35,533 --> 00:05:38,426
u sličnom delu mozga.

144
00:05:38,426 --> 00:05:40,314
Sledeće pitanje je bilo,

145
00:05:40,314 --> 00:05:41,788
šta to područje stvarno radi?

146
00:05:41,788 --> 00:05:45,720
Da li je stvarno specijalizovano
samo za prepoznavanje lica?

147
00:05:45,720 --> 00:05:46,960
Pa, možda i nije, zar ne?

148
00:05:46,960 --> 00:05:48,762
Možda reaguje ne samo na lica

149
00:05:48,762 --> 00:05:50,871
već na bilo koji deo tela.

150
00:05:50,871 --> 00:05:53,240
Možda reaguje na bilo šta ljudsko

151
00:05:53,240 --> 00:05:55,020
ili živo

152
00:05:55,020 --> 00:05:56,676
ili okruglo.

153
00:05:56,676 --> 00:05:59,160
Jedini način da se stvarno uverimo
da je to područje

154
00:05:59,160 --> 00:06:01,247
specijalizovano za prepoznavanje lica

155
00:06:01,247 --> 00:06:03,890
jeste da isključimo sve te hipoteze.

156
00:06:03,890 --> 00:06:06,720
Tako smo proveli većinu
sledećih nekoliko godina

157
00:06:06,720 --> 00:06:08,367
skenirajući osobe dok su gledale

158
00:06:08,367 --> 00:06:09,973
mnoštvo različitih slika

159
00:06:09,973 --> 00:06:11,930
i pokazali smo da taj deo mozga

160
00:06:11,930 --> 00:06:13,880
snažno reaguje kada posmatrate

161
00:06:13,880 --> 00:06:17,333
slike lica bilo koje vrste,

162
00:06:17,333 --> 00:06:19,246
a da reaguje mnogo slabije

163
00:06:19,246 --> 00:06:22,395
na bilo koju sliku koja nije lice,

164
00:06:22,395 --> 00:06:23,700
kao što su neke od ovih.

165
00:06:23,700 --> 00:06:25,939
Da li smo time konačno utvrdili

166
00:06:25,939 --> 00:06:29,179
da je taj deo potreban
za prepoznavanje lica?

167
00:06:29,179 --> 00:06:30,502
Ne, nismo.

168
00:06:30,502 --> 00:06:32,723
Snimanje mozga vam nikada
ne može pokazati

169
00:06:32,723 --> 00:06:34,893
da je neki deo potreban za bilo šta.

170
00:06:34,893 --> 00:06:36,333
Možete jedino da posmatrate

171
00:06:36,333 --> 00:06:38,381
područja koja se uključuju i isključuju

172
00:06:38,381 --> 00:06:40,349
dok ljudi imaju različite misli.

173
00:06:40,349 --> 00:06:43,960
Za tvrdnju da je deo mozga
nužan za mentalnu funkciju,

174
00:06:43,960 --> 00:06:46,469
potrebno je posmatranje
šta će se desiti u zbrci,

175
00:06:46,469 --> 00:06:48,744
na koju normalno ne nailazimo.

176
00:06:48,744 --> 00:06:51,328
Ali ukazala se neverovatna prilika

177
00:06:51,328 --> 00:06:53,792
nedavno, kada je nekoliko kolega

178
00:06:53,792 --> 00:06:56,863
testiralo ovog čoveka koji ima epilepsiju

179
00:06:56,863 --> 00:06:59,545
i koji je ovde prikazan
u bolničkom krevetu

180
00:06:59,545 --> 00:07:01,172
sa upravo stavljenim elektrodama

181
00:07:01,172 --> 00:07:02,983
na površinu mozga

182
00:07:02,983 --> 00:07:05,537
da bi se identifikovao
izvor njegovih napada.

183
00:07:05,537 --> 00:07:08,070
Tako je sasvim slučajno ispalo

184
00:07:08,070 --> 00:07:10,019
da su dve od elektroda

185
00:07:10,019 --> 00:07:13,242
tačno na vrhu područja za lica.

186
00:07:13,242 --> 00:07:15,571
Uz pacijentov pristanak,

187
00:07:15,571 --> 00:07:18,158
lekari su ga pitali šta se dogodilo

188
00:07:18,158 --> 00:07:22,324
kada su strujom stimulisali
taj deo njegovog mozga.

189
00:07:22,324 --> 00:07:23,978
Pacijent ne zna

190
00:07:23,978 --> 00:07:25,362
gde su elektrode

191
00:07:25,362 --> 00:07:27,574
i nikada nije čuo za područje lica.

192
00:07:27,574 --> 00:07:29,565
Pogledajmo šta se dešava.

193
00:07:29,565 --> 00:07:31,534
Počeće sa kontrolom stanja

194
00:07:31,534 --> 00:07:33,941
sa "stimulant" skoro nevidljivim

195
00:07:33,941 --> 00:07:35,651
crvene boje dole levo,

196
00:07:35,651 --> 00:07:37,933
dok još nije struja puštena

197
00:07:37,933 --> 00:07:41,468
i prvo ćete čuti neurologa
koji govori pacijentu. Pogledajmo.

198
00:07:41,468 --> 00:07:43,829
(Video) Neurolog:
Ok, samo posmatrajte moje lice

199
00:07:43,829 --> 00:07:47,114
i recite mi šta se dešava kada uradim ovo.

200
00:07:47,114 --> 00:07:48,048
U redu?

201
00:07:48,048 --> 00:07:50,871
Pacijent: Ok.

202
00:07:50,871 --> 00:07:55,191
Neurolog: Jedan, dva, tri.

203
00:07:55,191 --> 00:07:58,206
Pacijent: Ništa.
Neurolog: Ništa? Ok.

204
00:07:58,206 --> 00:08:00,613
Ponoviću.

205
00:08:00,613 --> 00:08:03,807
Pogledajte moje lice.

206
00:08:03,807 --> 00:08:08,307
Jedan, dva, tri.

207
00:08:08,307 --> 00:08:11,131
Pacijent: Upravo ste se
pretvorili u nekog drugog.

208
00:08:11,131 --> 00:08:13,268
Vaše lice se preobrazilo.

209
00:08:13,268 --> 00:08:16,279
Vaš nos se spljoštio i iskrivio u levo

210
00:08:16,279 --> 00:08:19,815
Izgledali ste skoro kao neko
koga sam ranije video

211
00:08:19,815 --> 00:08:22,449
ali neko drugačiji.

212
00:08:22,449 --> 00:08:24,521
To je bio "izlet".

213
00:08:24,521 --> 00:08:27,653
(Smeh)

214
00:08:27,653 --> 00:08:29,478
Nensi Kenvišer: Ovaj eksperiment -

215
00:08:29,478 --> 00:08:33,491
(Aplauz) -

216
00:08:33,491 --> 00:08:36,173
ovaj eksperiment konačno potvrđuje

217
00:08:36,173 --> 00:08:37,998
da se to područje mozga ne samo

218
00:08:37,998 --> 00:08:40,135
selektivno odaziva na lica,

219
00:08:40,135 --> 00:08:43,180
već da je uzročno uključeno
u percepciju lica.

220
00:08:43,180 --> 00:08:44,980
Prošla sam kroz sve te detalje

221
00:08:44,980 --> 00:08:47,774
o području za lica da bi vam pokazala
šta je sve potrebno

222
00:08:47,774 --> 00:08:50,113
za stvarno utvrđivanje da je deo mozga

223
00:08:50,113 --> 00:08:53,241
selektivno uključen
u određenom mentalnom procesu.

224
00:08:53,241 --> 00:08:55,400
U nastavku ću proći mnogo brže

225
00:08:55,400 --> 00:08:58,060
kroz neke druge
specijalizovane delove mozga

226
00:08:58,060 --> 00:09:00,160
koje smo mi i drugi otkrili.

227
00:09:00,160 --> 00:09:02,274
Da bih to uradila,
provela sam dosta vremena

228
00:09:02,274 --> 00:09:04,141
u skeneru u poslednjih mesec dana

229
00:09:04,141 --> 00:09:06,402
pa to mogu i da vam pokažem
u svom mozgu.

230
00:09:06,402 --> 00:09:09,635
Počnimo. Ovo je moja desna hemisfera.

231
00:09:09,635 --> 00:09:12,297
Tako smo orijentisani.
Na taj način gledate moju glavu.

232
00:09:12,297 --> 00:09:13,700
Zamislite skinutu lobanju

233
00:09:13,700 --> 00:09:15,658
i takav pogled na površinu mozga.

234
00:09:15,658 --> 00:09:17,096
Ok, sad kao što vidite,

235
00:09:17,096 --> 00:09:18,819
površina mozga je sva ispresavijana.

236
00:09:18,819 --> 00:09:20,720
To ne valja.
Svašta bi se tu moglo kriti.

237
00:09:20,720 --> 00:09:22,074
Želimo da vidimo celu stvar,

238
00:09:22,074 --> 00:09:25,386
pa ćemo je napumpati.

239
00:09:25,386 --> 00:09:28,215
Zatim, nađimo to područje za lica
o kom sam govorila,

240
00:09:28,215 --> 00:09:30,442
koje se odaziva na slike nalik ovim.

241
00:09:30,442 --> 00:09:31,961
Da biste to videli, obrnućemo mozak

242
00:09:31,961 --> 00:09:33,980
i gledaćete unutrašnju površinu na dnu

243
00:09:33,980 --> 00:09:36,285
i evo ga, to je moje područje za lica.

244
00:09:36,285 --> 00:09:38,992
Desno od njega je još jedno područje

245
00:09:38,992 --> 00:09:40,630
koje je prikazano ljubičasto

246
00:09:40,630 --> 00:09:43,702
i odaziva se dok obrađujete
informacije o boji,

247
00:09:43,702 --> 00:09:46,393
a blizu tih područja su druga područja

248
00:09:46,393 --> 00:09:48,756
koja su uključena u percepciju mesta,

249
00:09:48,756 --> 00:09:51,594
kao i sada dok gledam
ovaj raspored prostora oko mene,

250
00:09:51,594 --> 00:09:53,346
ova područja prikazana zelenim

251
00:09:53,346 --> 00:09:54,620
su stvarno aktivna.

252
00:09:54,620 --> 00:09:56,990
Tamo je još jedno na spoljašnjoj površini

253
00:09:56,990 --> 00:09:59,795
gde takođe postoje
još nekoliko područja za lica.

254
00:09:59,795 --> 00:10:02,140
Takođe je u blizini

255
00:10:02,140 --> 00:10:03,955
područje koje se selektivno uključuje

256
00:10:03,955 --> 00:10:05,721
u obradu vizuelnog kretanja,

257
00:10:05,721 --> 00:10:07,225
kao kod ovih pokretnih tačaka

258
00:10:07,225 --> 00:10:09,914
i prikazano je žutim na dnu mozga,

259
00:10:09,914 --> 00:10:13,082
a blizu njega je područje koje se odaziva

260
00:10:13,082 --> 00:10:15,979
kada gledate slike tela i delove tela

261
00:10:15,979 --> 00:10:18,724
nalik ovim i to područje
je prikazano žutozelenim

262
00:10:18,724 --> 00:10:20,727
na dnu mozga.

263
00:10:20,727 --> 00:10:23,359
Sva ova područja koja sam vam
do sada pokazala

264
00:10:23,359 --> 00:10:27,791
uključena su u posebne aspekte
vizuelne percepcije.

265
00:10:27,791 --> 00:10:29,939
Da li imamo i specijalizovana
područja mozga

266
00:10:29,939 --> 00:10:32,752
za druga čula, recimo za sluh?

267
00:10:32,752 --> 00:10:35,789
Da, imamo. Ako malo obrnemo mozak,

268
00:10:35,789 --> 00:10:38,190
evo ga, područje prikazano tamno plavim,

269
00:10:38,190 --> 00:10:40,536
o čemu smo izveštavali pre par meseci

270
00:10:40,536 --> 00:10:42,170
i to područje se snažno odaziva

271
00:10:42,170 --> 00:10:45,599
kada slušate visoke tonove,
kao što je ovaj.

272
00:10:45,599 --> 00:10:47,742
(Sirene)

273
00:10:47,742 --> 00:10:49,823
(Zvuk violončela)

274
00:10:49,823 --> 00:10:51,740
(Zvonce na vratima)

275
00:10:51,740 --> 00:10:55,088
S druge strane, to isto područje
se slabije odaziva

276
00:10:55,088 --> 00:10:56,910
kada slušate savršeno poznate zvuke

277
00:10:56,910 --> 00:10:59,272
koji nemaju jasnoću visine tona, kao ovi.

278
00:10:59,272 --> 00:11:01,741
(Glasno žvakanje)

279
00:11:01,741 --> 00:11:03,941
(Bubnjanje)

280
00:11:03,941 --> 00:11:06,708
(Puštanje vode na WC šolji)

281
00:11:06,708 --> 00:11:09,206
OK. Pored područja za visoke tonove

282
00:11:09,206 --> 00:11:11,940
je još jedan skup područja
koja se selektivno odazivaju

283
00:11:11,940 --> 00:11:14,445
kada čujete zvuke govora.

284
00:11:14,445 --> 00:11:16,285
Ok, pogledajmo sada ta ista područja.

285
00:11:16,285 --> 00:11:18,753
U mojoj levoj hemisferi
je sličan razmeštaj -

286
00:11:18,753 --> 00:11:20,226
nije identičan, već sličan -

287
00:11:20,226 --> 00:11:22,435
i većina istih područja su tu unutra,

288
00:11:22,435 --> 00:11:24,437
iako su ponekad različite veličine.

289
00:11:24,437 --> 00:11:26,451
Sva područja koja sam vam
do sada pokazala

290
00:11:26,451 --> 00:11:29,477
su uključena u različite
aspekte percepcije

291
00:11:29,477 --> 00:11:31,310
vida i sluha.

292
00:11:31,310 --> 00:11:33,650
Imamo li i specijalizovana
područja mozga

293
00:11:33,650 --> 00:11:36,405
za zahtevne, složene mentalne procese?

294
00:11:36,405 --> 00:11:37,834
Da, imamo.

295
00:11:37,834 --> 00:11:41,223
U rozoj boji su
moja jezička područja.

296
00:11:41,223 --> 00:11:42,651
Već dugo vremena je poznato

297
00:11:42,651 --> 00:11:44,686
da otrpike taj region u mozgu

298
00:11:44,686 --> 00:11:46,879
učestvuje u obradi jezika,

299
00:11:46,879 --> 00:11:48,611
ali nedavno smo pokazali

300
00:11:48,611 --> 00:11:50,321
da se ova ružičasta područja

301
00:11:50,321 --> 00:11:52,526
odazivaju krajnje selektivno.

302
00:11:52,526 --> 00:11:55,338
Odazivaju se kada shvatite
značenje rečenice

303
00:11:55,338 --> 00:11:58,176
ali ne i kada obavljate druge
složene mentalne radnje,

304
00:11:58,176 --> 00:12:00,355
kao što je mentalna aritmetika,

305
00:12:00,355 --> 00:12:02,751
zadržavanje podatka u memoriji

306
00:12:02,751 --> 00:12:05,406
ili uvažavanje složene strukture

307
00:12:05,406 --> 00:12:07,690
u muzičkom komadu.

308
00:12:09,664 --> 00:12:12,553
Najneverovatnije
pronađeno područje do sada

309
00:12:12,553 --> 00:12:15,860
je ovo ovde tirkizno.

310
00:12:15,860 --> 00:12:18,050
To područje se odaziva

311
00:12:18,050 --> 00:12:22,318
kada razmišljamo šta druga osoba misli.

312
00:12:22,318 --> 00:12:23,962
Možda izgleda čudno,

313
00:12:23,962 --> 00:12:27,830
ali mi, ljudi, to stalno radimo.

314
00:12:27,830 --> 00:12:30,023
To radimo kad shvatimo

315
00:12:30,023 --> 00:12:31,654
da će se naš partner zabrinuti

316
00:12:31,654 --> 00:12:34,161
ako se ne javimo da ćemo zakasniti.

317
00:12:34,161 --> 00:12:37,630
Upravo to radim sa tim područjem mozga

318
00:12:37,630 --> 00:12:39,911
shvatajući da se

319
00:12:39,911 --> 00:12:41,509
verovatno sada pitate

320
00:12:41,509 --> 00:12:44,056
o svoj onoj sivoj, neistraženoj
teritoriji u mozgu

321
00:12:44,056 --> 00:12:46,020
i šta je s njom?

322
00:12:46,020 --> 00:12:47,705
Sama se takođe o tome pitam

323
00:12:47,705 --> 00:12:50,490
i sada se odvija gomila
eksperimenata u mojoj laboratoriji

324
00:12:50,490 --> 00:12:52,113
radi pronalaska niza drugih

325
00:12:52,113 --> 00:12:54,145
mogućih specijalizacija u mozgu

326
00:12:54,145 --> 00:12:57,513
za druge vrlo specifične
mentalne funkcije.

327
00:12:57,513 --> 00:13:00,134
No, važno je, da ne mislim

328
00:13:00,134 --> 00:13:01,698
da imamo specijalizacije u mozgu

329
00:13:01,698 --> 00:13:04,444
za svaku važnu mentalnu funkciju,

330
00:13:04,444 --> 00:13:07,853
čak ni za mentalne funkcije
koje mogu biti presudne za opstanak.

331
00:13:07,853 --> 00:13:09,955
Naime, pre nekoliko godina
je naučnik

332
00:13:09,955 --> 00:13:11,072
u mojoj laboratoriji

333
00:13:11,072 --> 00:13:12,481
bio prilično ubeđen

334
00:13:12,481 --> 00:13:14,230
da je pronašao područje mozga

335
00:13:14,230 --> 00:13:16,142
za otkrivanje hrane,

336
00:13:16,142 --> 00:13:18,060
koje se snažno odazivalo na skeneru

337
00:13:18,060 --> 00:13:20,788
kada su ljudi gledali
slike kao što je ova.

338
00:13:20,788 --> 00:13:23,700
Zatim je pronašao sličan odziv

339
00:13:23,700 --> 00:13:25,639
na više ili manje istom mestu

340
00:13:25,639 --> 00:13:27,640
kod 10 od 12 osoba.

341
00:13:27,640 --> 00:13:29,934
Bio je prilično zagrejan

342
00:13:29,934 --> 00:13:31,194
i svima je u laboratoriji

343
00:13:31,194 --> 00:13:33,196
govorio da će ići kod Opre Vinfri

344
00:13:33,196 --> 00:13:35,214
sa svojim velikim otkrićem.

345
00:13:35,214 --> 00:13:38,236
No, tada je smislio kritični test:

346
00:13:38,236 --> 00:13:41,419
Prikazao je slike hrane kao što je ova

347
00:13:41,419 --> 00:13:44,160
i uporedio ih sa vrlo sličnim slikama

348
00:13:44,160 --> 00:13:47,970
po boji i obliku, koje
nisu bile hrana, kao ove.

349
00:13:47,970 --> 00:13:50,101
I njegovo područje se odazivalo jednako

350
00:13:50,101 --> 00:13:52,050
na obe grupe slika.

351
00:13:52,050 --> 00:13:53,377
To nije bilo područje za hranu,

352
00:13:53,377 --> 00:13:56,148
već samo područje kojem su se
sviđale boje i oblici.

353
00:13:56,148 --> 00:13:58,709
Ništa od Opre Vinfri.

354
00:14:00,483 --> 00:14:02,708
Naravno, ostaje pitanje

355
00:14:02,708 --> 00:14:04,834
kako obrađujemo sve drugo za šta

356
00:14:04,834 --> 00:14:07,804
nemamo specijalizovana područja mozga?

357
00:14:07,804 --> 00:14:09,615
Mislim da je odgovor u tome da pored

358
00:14:09,615 --> 00:14:13,169
ovih visoko specijalizovanih
komponenata koje sam opisala,

359
00:14:13,169 --> 00:14:16,848
imamo takođe mnogo mašinerije
za opšte svrhe u našim glavama

360
00:14:16,848 --> 00:14:18,592
koja nam omogućava da se pozabavimo

361
00:14:18,592 --> 00:14:20,448
bilo kojim problemom koji se pojavi.

362
00:14:20,448 --> 00:14:22,503
U stvari, nedavno smo pokazali

363
00:14:22,503 --> 00:14:24,571
da se ova područja ovde, bele boje,

364
00:14:24,571 --> 00:14:27,982
odazivaju pri svakom teškom
mentalnom zadatku

365
00:14:27,982 --> 00:14:29,083
uopšte -

366
00:14:29,083 --> 00:14:32,654
pa, bar pri sedam koje smo testirali.

367
00:14:32,654 --> 00:14:34,823
Dakle, svako područje mozga

368
00:14:34,823 --> 00:14:36,129
koje sam vam danas opisala

369
00:14:36,129 --> 00:14:38,896
prisutno je na približno istom mestu

370
00:14:38,896 --> 00:14:40,638
u svakoj normalnoj osobi.

371
00:14:40,638 --> 00:14:42,261
Mogla sam uzeti bilo koga od vas,

372
00:14:42,261 --> 00:14:43,487
ubaciti u skener

373
00:14:43,487 --> 00:14:45,772
i pronaći svaki od tih delova
u vašem mozgu,

374
00:14:45,772 --> 00:14:47,677
koji bi izgledao veoma nalik mom mozgu,

375
00:14:47,677 --> 00:14:49,747
iako bi područja bila malo drugačija

376
00:14:49,747 --> 00:14:53,311
što se tiče tačne lokacije i veličine.

377
00:14:53,311 --> 00:14:55,676
Ono što je meni važno u ovom poslu

378
00:14:55,676 --> 00:14:58,645
nisu posebne lokacije tih područja mozga,

379
00:14:58,645 --> 00:15:01,232
već pre svega jednostavna činjenica

380
00:15:01,232 --> 00:15:03,800
da imamo selektivne, posebne komponente

381
00:15:03,800 --> 00:15:05,448
uma i mozga.

382
00:15:05,448 --> 00:15:07,459
Hoću reći, moglo je biti i drugačije.

383
00:15:07,459 --> 00:15:09,900
Mozak je mogao biti jedinstven

384
00:15:09,900 --> 00:15:11,395
procesor za opštu svrhu,

385
00:15:11,395 --> 00:15:12,867
više nalik na kuhinjski nož

386
00:15:12,867 --> 00:15:14,550
nego na švajcarski vojni nož.

387
00:15:14,550 --> 00:15:17,661
Umesto toga, oslikavanje mozga je pružilo

388
00:15:17,661 --> 00:15:21,507
ovu raskošnu i zanimljivu
sliku ljudskog uma.

389
00:15:21,507 --> 00:15:23,970
Tako imamo ovu sliku
mašinerije opšte svrhe

390
00:15:23,970 --> 00:15:25,040
u našim glavama

391
00:15:25,040 --> 00:15:27,397
uz ovaj iznenađujući niz

392
00:15:27,397 --> 00:15:30,832
specijalizovanih komponenti.

393
00:15:31,712 --> 00:15:33,865
To su tek počeci.

394
00:15:33,865 --> 00:15:36,641
Naslikali smo tek prve poteze

395
00:15:36,641 --> 00:15:39,568
našeg nervnog portreta ljudskog uma.

396
00:15:39,568 --> 00:15:42,650
Najosnovnija pitanja ostaju bez odgovora.

397
00:15:42,650 --> 00:15:46,450
Tako, na primer, šta svako
od tih područja tačno radi?

398
00:15:46,450 --> 00:15:48,592
Zašto su nam potrebna tri područja za lica

399
00:15:48,592 --> 00:15:50,057
i tri područja za mesta

400
00:15:50,057 --> 00:15:52,925
i kakva je podela rada među njima?

401
00:15:52,925 --> 00:15:55,618
Drugo, kako su sve te stvari

402
00:15:55,618 --> 00:15:57,330
povezane u mozgu?

403
00:15:57,330 --> 00:15:58,917
Sa difuznim snimanjem

404
00:15:58,917 --> 00:16:01,096
možete pratiti skupove neurona

405
00:16:01,096 --> 00:16:03,671
koji povezuju različite delove mozga,

406
00:16:03,671 --> 00:16:05,302
a sa metodom prikazanom ovde,

407
00:16:05,302 --> 00:16:08,999
možete da pratite veze
pojedinih neurona u mozgu,

408
00:16:08,999 --> 00:16:11,717
što može jednoga dana
da nam pruži dijagram

409
00:16:11,717 --> 00:16:13,783
celokupnog ljudskog mozga.

410
00:16:13,783 --> 00:16:15,830
Treće, kako se sva ta

411
00:16:15,830 --> 00:16:18,979
vrlo sistematična struktura gradi

412
00:16:18,979 --> 00:16:21,935
razvojem u detinjstvu

413
00:16:21,935 --> 00:16:24,747
i evolucijom naše vrste?

414
00:16:24,747 --> 00:16:26,647
Da obratimo pažnju takvim pitanjima

415
00:16:26,647 --> 00:16:28,430
naučnici sada skeniraju

416
00:16:28,430 --> 00:16:30,587
druge vrste životinja

417
00:16:30,587 --> 00:16:35,973
i decu takođe.

418
00:16:36,931 --> 00:16:40,582
Mnogi ljudi opravdavaju visoke
troškove neuroloških istraživanja

419
00:16:40,582 --> 00:16:43,336
ističući da će nam to možda jednom pomoći

420
00:16:43,336 --> 00:16:46,793
u lečenju poremećaja mozga kao što je
Alchajmerova bolest i autizam.

421
00:16:46,793 --> 00:16:48,740
To je izuzetno važan cilj i bila bih

422
00:16:48,740 --> 00:16:51,961
počastvovana kad bi bilo koji
od mojih radova tome doprineo,

423
00:16:51,961 --> 00:16:54,959
ali popravljanje onog
što je u svetu pokvareno

424
00:16:54,959 --> 00:16:57,760
nije jedina stvar vredna bavljenja njome.

425
00:16:57,760 --> 00:17:00,988
Trud na razumevanju ljudskog uma i mozga

426
00:17:00,988 --> 00:17:03,806
je vredan čak i ako nikada
ne dovede do lečenja

427
00:17:03,806 --> 00:17:05,483
i jedne bolesti.

428
00:17:05,483 --> 00:17:07,520
Šta može biti uzbudljivije

429
00:17:07,520 --> 00:17:10,661
od razumevanja osnovnih mehanizama

430
00:17:10,661 --> 00:17:12,957
na kojima se zasniva ljudsko iskustvo,

431
00:17:12,957 --> 00:17:15,883
od suštinskog razumevanja, ko smo mi?

432
00:17:15,883 --> 00:17:19,332
To je po mom mišljenju
najveće naučno traganje

433
00:17:19,332 --> 00:17:22,045
svih vremena.

434
00:17:22,045 --> 00:17:27,515
(Aplauz)