WEBVTT

00:00:00.604 --> 00:00:02.570
Opowiem dzisiaj o projekcie,

00:00:02.570 --> 00:00:03.973
który przeprowadzają

00:00:03.973 --> 00:00:06.310
naukowcy z całego świata,

00:00:06.310 --> 00:00:09.598
żeby nakreślić neurologiczny obraz 
ludzkiego umysłu.

00:00:09.598 --> 00:00:11.770
Głównym założeniem jest to,

00:00:11.770 --> 00:00:13.628
że ludzki umysł i mózg

00:00:13.628 --> 00:00:16.540
to nie pojedynczy procesor 
ogólnego użytku,

00:00:16.540 --> 00:00:17.626
ale zbiór

00:00:17.626 --> 00:00:20.377
wysoko wyspecjalizowanych komponentów,

00:00:20.377 --> 00:00:22.910
z których każdy
rozwiązuje konkretny problem.

00:00:22.910 --> 00:00:25.246
Wszystkie razem wpływają na to,

00:00:25.246 --> 00:00:29.602
kim jesteśmy jako ludzie i istoty myślące.

00:00:29.602 --> 00:00:31.078
Żeby to sobie uświadomić,

NOTE Paragraph

00:00:31.078 --> 00:00:33.742
weźmy następujący scenariusz.

00:00:33.742 --> 00:00:35.938
Wchodzisz do przedszkola.

00:00:35.938 --> 00:00:38.175
Jak zwykle mnóstwo dzieci czeka,

00:00:38.175 --> 00:00:39.766
by ktoś je odebrał.

00:00:39.766 --> 00:00:41.398
Jednak tym razem

00:00:41.398 --> 00:00:44.383
dziecięce twarze są dziwnie podobne.

00:00:44.383 --> 00:00:47.191
Nie wiesz, które dziecko jest twoje.

00:00:47.191 --> 00:00:48.940
Czyżby potrzebne były nowe okulary?

00:00:48.940 --> 00:00:50.848
A może tracisz zmysły?

00:00:50.848 --> 00:00:53.300
W myślach szybko robisz rozeznanie.

00:00:53.300 --> 00:00:55.194
Zdaje się, że myślisz trzeźwo.

00:00:55.194 --> 00:00:57.585
Ze wzrokiem wszystko jest w porządku.

00:00:57.585 --> 00:00:59.374
Wszystko wydaje się normalne,

00:00:59.374 --> 00:01:01.536
oprócz twarzy dzieci.

00:01:01.536 --> 00:01:03.322
Widzisz te twarze,

00:01:03.322 --> 00:01:05.030
ale one się niczym nie różnią.

00:01:05.030 --> 00:01:06.888
Żadna nie wydaje się znajoma.

00:01:06.888 --> 00:01:09.386
Tylko dzięki pomarańczowej kokardzie

00:01:09.386 --> 00:01:11.282
odnajdujesz wreszcie własną córkę.

NOTE Paragraph

00:01:11.282 --> 00:01:14.707
Nagła utrata zdolności rozróżniania twarzy

00:01:14.707 --> 00:01:16.253
faktycznie się zdarza.

00:01:16.253 --> 00:01:18.307
Nazywa się prozopagnozja

00:01:18.307 --> 00:01:19.628
i wynika z uszkodzenia

00:01:19.628 --> 00:01:21.614
konkretnej części mózgu.

00:01:21.614 --> 00:01:23.114
Uderzające jest to,

00:01:23.114 --> 00:01:25.709
że szwankuje tylko rozpoznawanie twarzy.

00:01:25.709 --> 00:01:28.148
Wszystko inne jest normalne.

NOTE Paragraph

00:01:28.148 --> 00:01:32.976
Prozopagnozja to tylko jedno 
z zaskakujących zaburzeń umysłu,

00:01:32.976 --> 00:01:36.551
który zdarza się po uszkodzeniu mózgu.

00:01:36.551 --> 00:01:37.914
Wszystkie to objawy razem

00:01:37.914 --> 00:01:40.153
przez długi czas kazały myśleć,

00:01:40.153 --> 00:01:43.921
że umysł dzieli się na osobne komponenty.

00:01:43.921 --> 00:01:46.306
Próba odkrycia tych części

00:01:46.306 --> 00:01:47.920
nabrała rozpędu

00:01:47.920 --> 00:01:50.502
wraz z wynalezieniem 
technologii obrazowania mózgu,

00:01:50.502 --> 00:01:53.550
zwłaszcza metody rezonansu magnetycznego.


00:01:53.550 --> 00:01:56.790
MRI umożliwia zajrzenie do wnętrza

00:01:56.790 --> 00:01:58.376
w wysokiej rozdzielczości.

00:01:58.376 --> 00:01:59.806
Za moment pokażę wam

00:01:59.806 --> 00:02:03.158
serię przekrojowych zdjęć
wykonanych za pomocą MRI

00:02:03.158 --> 00:02:04.776
przez znajomy obiekt.

00:02:04.776 --> 00:02:06.041
Przejrzymy obrazy,

00:02:06.041 --> 00:02:08.124
a wy spróbujecie zgadnąć, co to jest.

00:02:08.124 --> 00:02:10.235
Zaczynajmy.

NOTE Paragraph

00:02:12.241 --> 00:02:14.130
To nie jest proste. To karczoch.

NOTE Paragraph

00:02:14.130 --> 00:02:15.760
Spróbujmy czegoś innego.

00:02:15.760 --> 00:02:18.356
Zaczynamy od dołu
i potem w górę.

00:02:20.812 --> 00:02:21.763
Brokuły!

00:02:21.763 --> 00:02:23.627
Czy to nie piękne? Uwielbiam to.

NOTE Paragraph

00:02:23.627 --> 00:02:26.384
A teraz inny. To mózg, rzecz jasna.

00:02:26.384 --> 00:02:27.970
W dodatku to mój mózg.

00:02:27.970 --> 00:02:29.733
Przejdziemy przez części głowy.

00:02:29.783 --> 00:02:31.461
To mój nos, tam po prawej. 


00:02:31.461 --> 00:02:34.870
Teraz przesuniemy się tutaj.

NOTE Paragraph

00:02:34.870 --> 00:02:39.471
Ładne zdjęcie, jeśli mogę się pochwalić,

00:02:39.471 --> 00:02:41.383
ale to ukazuje wyłącznie anatomię.

00:02:41.383 --> 00:02:43.903
Prawdziwy postęp 
w obrazowaniu funkcjonalnym

00:02:43.903 --> 00:02:45.475
nastąpił, gdy naukowcy odkryli,

00:02:45.475 --> 00:02:48.870
jak robić zdjęcia nie samej anatomii, 
ale aktywności,

00:02:48.870 --> 00:02:51.305
czyli impulsów nerwowych.

00:02:51.305 --> 00:02:52.821
Oto, jak to działa.

00:02:52.821 --> 00:02:53.938
Mózgi są jak mięśnie.

00:02:53.938 --> 00:02:55.501
Kiedy są aktywne,

00:02:55.501 --> 00:02:58.475
potrzebują więcej krwi, 
by zasilić tę aktywność.

00:02:58.475 --> 00:02:59.825
Na szczęście dla nas,

00:02:59.825 --> 00:03:02.295
kontrola przepływu krwi do mózgu 
jest miejscowa.

00:03:02.295 --> 00:03:04.205
Jeśli wiązka neuronów, na przykład tu,

00:03:04.205 --> 00:03:05.705
uaktywni się,

00:03:05.705 --> 00:03:08.430
to wówczas przepływ krwi
przyspiesza w tym miejscu.

00:03:08.430 --> 00:03:12.151
Funkcjonalne MRI wyłapuje
to przyspieszenie przepływu.

00:03:12.151 --> 00:03:14.184
Uzyskujemy większą reakcję MRI tam,

00:03:14.184 --> 00:03:17.110
gdzie wzrasta aktywność.

NOTE Paragraph

00:03:17.110 --> 00:03:18.810
Żeby bardziej wam przybliżyć,

00:03:18.810 --> 00:03:21.295
o co chodzi z eksperymentem
funkcjonalnego MRI

00:03:21.295 --> 00:03:22.734
i czego można się dowiedzieć,

00:03:22.734 --> 00:03:24.118
a czego nie,

00:03:24.118 --> 00:03:27.560
opiszę wam jedne z moich
pierwszych badań.

00:03:27.560 --> 00:03:28.793
Chcieliśmy wiedzieć,

00:03:28.793 --> 00:03:31.976
czy jest specjalna część mózgu, 
która rozpoznaje twarze.

00:03:31.976 --> 00:03:34.770
Były ku temu przesłanki.

00:03:34.770 --> 00:03:36.490
Znaliśmy zjawisko prozopagnozji,

00:03:36.490 --> 00:03:38.613
opisałam je przed chwilą.

00:03:38.613 --> 00:03:40.891
Ale nikt wcześniej nie widział

00:03:40.891 --> 00:03:42.810
takiej części mózgu u normalnej osoby.

00:03:42.810 --> 00:03:44.866
Zaczęliśmy jej szukać.

00:03:44.866 --> 00:03:46.817
Ja byłam pierwszą osobą badaną.

00:03:46.817 --> 00:03:49.029
Weszłam do skanera, 
położyłam się na plecach.

00:03:49.029 --> 00:03:51.612
Starałam się nie ruszać głową,

00:03:51.612 --> 00:03:56.629
gdy patrzyłam na zdjęcia
tego typu twarzy

00:03:56.629 --> 00:03:58.760
i tego typu obiektów.

00:03:58.760 --> 00:04:03.925
Twarze i obiekty pokazywane godzinami.

00:04:03.925 --> 00:04:06.697
Jako osoba bliska osiągnięcia
światowego rekordu

00:04:06.697 --> 00:04:09.460
w liczbie godzin spędzonych w skanerze,

00:04:09.460 --> 00:04:11.672
mogę powiedzieć, że jedna z umiejętności,

00:04:11.672 --> 00:04:14.335
niezwykle ważnych dla badań MRI

00:04:14.335 --> 00:04:16.113
to kontrola pęcherza.

00:04:16.113 --> 00:04:17.915
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:04:17.915 --> 00:04:19.452
Kiedy wyszłam ze skanera,

00:04:19.452 --> 00:04:21.768
szybko przeanalizowałam dane.

00:04:21.768 --> 00:04:23.271
Szukałam części mózgu,

00:04:23.271 --> 00:04:26.077
które silniej reagowały na twarze

00:04:26.077 --> 00:04:27.947
niż na obiekty.

00:04:27.947 --> 00:04:30.118
Oto, co zobaczyłam.

00:04:30.118 --> 00:04:33.774
Ten obraz wydaje się okropny
według dzisiejszych standardów.

00:04:33.774 --> 00:04:36.582
Wtedy jednak myślałam, że to piękne.

00:04:36.582 --> 00:04:38.532
Widać tu ten oto region,

00:04:38.532 --> 00:04:41.535
tę małą plamkę wielkości oliwki

00:04:41.562 --> 00:04:43.718
na dolnej powierzchni mózgu,

00:04:43.718 --> 00:04:46.924
około cala z tego miejsca.

00:04:46.924 --> 00:04:49.714
Ta część mojego mózgu

00:04:49.714 --> 00:04:52.634
cechuje się największą reaktywnością MRI.

00:04:52.634 --> 00:04:54.382
Większa nerwowa aktywność,

00:04:54.382 --> 00:04:55.864
kiedy obserwowałam twarze

00:04:55.864 --> 00:04:58.130
niż kiedy patrzyłam na obiekty.

00:04:58.130 --> 00:04:59.490
To było niezłe,

00:04:59.490 --> 00:05:01.808
ale skąd wiadomo,
że to nie przypadek?

00:05:01.808 --> 00:05:03.228
Najłatwiej to sprawdzić,

00:05:03.228 --> 00:05:05.342
gdy się powtórzy eksperyment.

00:05:05.342 --> 00:05:06.981
Wróciłam do skanera.

00:05:06.981 --> 00:05:09.412
Patrzyłam na więcej twarzy oraz obiektów.

00:05:09.412 --> 00:05:11.601
Punkt był w podobnym miejscu.

00:05:11.601 --> 00:05:13.496
Zrobiłam to znowu.

00:05:13.496 --> 00:05:15.351
I znowu.

00:05:15.351 --> 00:05:18.423
I znowu. I jeszcze raz.

00:05:18.423 --> 00:05:19.470
Po tych powtórzeniach

00:05:19.470 --> 00:05:22.411
byłam skłonna uznać to za fakt.

00:05:22.411 --> 00:05:26.164
Ale może to mój mózg jest dziwny

00:05:26.164 --> 00:05:28.626
nikt nie będzie mnie przypominał.

00:05:28.626 --> 00:05:31.081
Dla pewności przeskanowaliśmy inne osoby.

00:05:31.081 --> 00:05:33.527
Zauważyłam, że właściwie wszyscy 
mają ten obszar

00:05:33.527 --> 00:05:35.533
odpowiedzialny za rozpoznawanie twarzy

00:05:35.533 --> 00:05:38.426
w podobnych rejonach mózgu.

NOTE Paragraph

00:05:38.426 --> 00:05:40.314
Następne pytanie brzmiało:

00:05:40.314 --> 00:05:41.788
Czym to właściwie się zajmuje?

00:05:41.788 --> 00:05:45.720
Czy zajmuje się wyłącznie
rozpoznawaniem twarzy?

00:05:45.720 --> 00:05:46.960
A może nie?

00:05:46.960 --> 00:05:48.762
Może reaguje nie tylko na twarze,

00:05:48.762 --> 00:05:50.871
ale też inne części ciała.

00:05:50.871 --> 00:05:53.240
Może reaguje na cokolwiek ludzkiego

00:05:53.240 --> 00:05:55.020
albo żywego.

00:05:55.020 --> 00:05:56.676
Albo coś okrągłego.

00:05:56.676 --> 00:05:58.830
Jedyny sposób, by upewnić się,

00:05:58.830 --> 00:06:01.837
że ten region specjalizuje się 
w rozpoznawaniu twarzy,

00:06:01.837 --> 00:06:04.495
to wykluczyć wszystkie te hipotezy.

00:06:04.495 --> 00:06:06.720
Spędziliśmy następne lata

00:06:06.720 --> 00:06:08.047
na skanowaniu osób

00:06:08.047 --> 00:06:09.973
patrzących na różne rodzaje zdjęć.

00:06:09.973 --> 00:06:11.930
Dowiedliśmy, że ta część mózgu

00:06:11.930 --> 00:06:13.880
silnie reaguje przy oglądaniu

00:06:13.880 --> 00:06:17.333
dowolnych zdjęć różnych twarzy

00:06:17.333 --> 00:06:19.246
i reaguje słabiej na zdjęcia

00:06:19.246 --> 00:06:22.395
nieprzedstawiające twarzy.

00:06:22.395 --> 00:06:23.700
Takie jak te.

NOTE Paragraph

00:06:23.700 --> 00:06:25.939
Czy w końcu ustaliliśmy,

00:06:25.939 --> 00:06:29.179
że ta część mózgu jest niezbędna,
by rozpoznawać twarze?

00:06:29.179 --> 00:06:30.502
Wcale nie.

00:06:30.502 --> 00:06:32.453
Obrazowanie mózgu nigdy nie pokaże,

00:06:32.453 --> 00:06:34.893
czy dana część mózgu 
jest do czegoś niezbędna.

00:06:34.893 --> 00:06:36.693
Obrazowaniu mózgu pokazuje tylko,

00:06:36.693 --> 00:06:38.381
jak regiony się uaktywniają

00:06:38.381 --> 00:06:40.349
w zależności od różnych myśli.

00:06:40.349 --> 00:06:43.960
Żeby mieć pewność, 
że dana część mózgu jest niezbędna,

00:06:43.960 --> 00:06:46.469
trzeba by ją zniszczyć 
i zobaczyć, co się stanie.

00:06:46.469 --> 00:06:48.744
Zazwyczaj nie mamy takich możliwości.

00:06:48.744 --> 00:06:51.328
Ale pojawiła się cudowna okazja,

00:06:51.328 --> 00:06:53.792
kiedy koledzy badali

00:06:53.792 --> 00:06:56.863
tego chorego na padaczkę.

00:06:56.863 --> 00:06:59.545
Tutaj widać go w szpitalnym łóżku,

00:06:59.545 --> 00:07:01.262
po tym jak założono mu elektrody

00:07:01.262 --> 00:07:02.983
na powierzchni mózgu,

00:07:02.983 --> 00:07:05.537
aby rozpoznać źródło ataków.

00:07:05.537 --> 00:07:08.070
Całkiem przypadkiem okazało się,

00:07:08.070 --> 00:07:10.019
że dwie z elektrod znalazły się

00:07:10.019 --> 00:07:13.242
nad obszarem rozpoznającym twarze.

00:07:13.242 --> 00:07:15.571
Za zgodą pacjenta

00:07:15.571 --> 00:07:18.158
lekarze pytali go, co się dzieje,

00:07:18.158 --> 00:07:22.324
kiedy stymulują tę część mózgu.

00:07:22.324 --> 00:07:23.978
Pacjent nie wie,

00:07:23.978 --> 00:07:25.362
gdzie są te elektrody.

00:07:25.362 --> 00:07:27.574
Nie słyszał o obszarze
rozpoznającym twarze.

00:07:27.574 --> 00:07:29.565
Zobaczmy, co się dzieje.

00:07:29.565 --> 00:07:31.534
Zacznie się to od stanu kontrolnego,

00:07:31.534 --> 00:07:33.941
z prawie niewidocznym napisem "lipa"

00:07:33.941 --> 00:07:35.651
na czerwono w lewym dolnym rogu,

00:07:35.651 --> 00:07:37.933
gdy nie jest dostarczany prąd.

00:07:37.933 --> 00:07:41.748
Usłyszycie jak neurolog mówi do pacjenta.

NOTE Paragraph

00:07:41.748 --> 00:07:43.829
(Wideo) Neurolog: Spójrz na moją twarz

00:07:43.829 --> 00:07:47.114
i powiedz, co się dzieje, kiedy to robię.

00:07:47.114 --> 00:07:48.048
W porządku?

NOTE Paragraph

00:07:48.048 --> 00:07:50.871
Pacjent: W porządku.

NOTE Paragraph

00:07:50.871 --> 00:07:55.191
Neurolog: Raz, dwa, trzy.

NOTE Paragraph

00:07:55.191 --> 00:07:58.206
Pacjent: Nic.
Neurolog: Nic? Jasne.


00:07:58.206 --> 00:08:00.613
Zrobię to jeszcze raz.

00:08:00.613 --> 00:08:03.807
Spójrz na moją twarz.

00:08:03.807 --> 00:08:08.307
Raz, dwa, trzy.

NOTE Paragraph

00:08:08.307 --> 00:08:11.131
Pacjent: Jesteś kimś innym.

00:08:11.131 --> 00:08:13.268
Twarz ci się zmieniła.

00:08:13.268 --> 00:08:16.279
Nos przekrzywił się na lewo.

00:08:16.279 --> 00:08:19.815
Wyglądałeś prawie jak ktoś,
kogo kiedyś widziałem.

00:08:19.815 --> 00:08:22.449
Ale ktoś inny.

00:08:22.449 --> 00:08:24.521
To był odlot.

00:08:24.521 --> 00:08:27.653
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:08:29.268 --> 00:08:33.491
(Brawa)

00:08:33.491 --> 00:08:36.173
Ten eksperyment ujawnia w końcu,

00:08:36.173 --> 00:08:37.998
że ten obszar mózgu nie tylko

00:08:37.998 --> 00:08:40.135
wybiórczo reaguje na twarze,

00:08:40.135 --> 00:08:43.180
ale przyczynowo wiąże się 
z postrzeganiem twarzy.

00:08:43.180 --> 00:08:45.310
Przeanalizowałam szczegóły o tym obszarze,

00:08:45.310 --> 00:08:47.774
chcąc zobaczyć, czego trzeba,

00:08:47.774 --> 00:08:50.113
aby stwierdzić, że ta część mózgu

00:08:50.113 --> 00:08:53.241
angażuje się w konkretny proces umysłowy.

00:08:53.241 --> 00:08:55.400
Teraz trochę szybciej zaprezentuję

00:08:55.400 --> 00:08:58.060
inne wyspecjalizowane regiony mózgu,

00:08:58.060 --> 00:09:00.160
które ja i inni badacze odkryliśmy.

00:09:00.160 --> 00:09:02.274
Żeby to zrobić, spędziłam mnóstwo czasu

00:09:02.274 --> 00:09:04.141
w skanerze przez ostatni miesiąc,

00:09:04.141 --> 00:09:06.402
żeby móc pokazać te rzeczy w moim mózgu.

NOTE Paragraph

00:09:06.402 --> 00:09:08.767
Zaczynajmy. To moja prawa półkula.

00:09:10.332 --> 00:09:12.297
Głowa jest skierowana w tę stronę.

00:09:12.297 --> 00:09:13.390
Usuwamy czaszkę.

00:09:13.390 --> 00:09:15.658
I widać mózg o tak.

00:09:15.658 --> 00:09:16.856
Jak widać,

00:09:16.856 --> 00:09:18.919
powierzchnia mózgu jest pofałdowana.

00:09:18.919 --> 00:09:20.640
Niedobrze. Coś tam może się chować.

00:09:20.640 --> 00:09:22.074
Chcemy wszystko zobaczyć.

00:09:22.074 --> 00:09:25.386
Nadmuchajmy to, by
wszystko zobaczyć.

00:09:25.386 --> 00:09:28.215
Potem znajdźmy obszar rozpoznający twarze,

00:09:28.215 --> 00:09:30.442
który reaguje na tego typu obrazy.

00:09:30.442 --> 00:09:31.961
Żeby to zobaczyć, obróćmy mózg.

00:09:31.961 --> 00:09:33.980
Spójrzmy na wewnętrzną
dolną powierzchnię.

00:09:33.980 --> 00:09:36.285
Tutaj jest mój obszar rozpoznający twarze.

00:09:36.285 --> 00:09:38.992
Zaraz po prawej stronie
jest inny obszar.

00:09:38.992 --> 00:09:40.630
Pokazany na fioletowo.

00:09:40.630 --> 00:09:43.702
Reaguje, gdy przetwarza się
informacje o kolorach.

00:09:43.702 --> 00:09:46.393
Niedaleko są inne obszary,

00:09:46.393 --> 00:09:48.756
zaangażowane w postrzeganie miejsc.

00:09:48.756 --> 00:09:51.594
Przykładowo teraz widzę 
przestrzeń dookoła.

00:09:51.594 --> 00:09:53.346
Te zielone regiony

00:09:53.346 --> 00:09:54.620
są naprawdę aktywne.

00:09:54.620 --> 00:09:56.990
Jeszcze jeden poza tą powierzchnią.

00:09:56.990 --> 00:09:59.795
Tam również jest kilka obszarów 
rozpoznających twarze.

00:09:59.795 --> 00:10:02.140
W pobliżu znajduje się obszar

00:10:02.140 --> 00:10:03.785
wybiórczo zaangażowany

00:10:03.785 --> 00:10:05.721
w przetwarzanie postrzeganego ruchu,

00:10:05.721 --> 00:10:07.225
takiego jak te ruchome punkty.

00:10:07.225 --> 00:10:09.914
Zaznaczony na żółto na dole mózgu

00:10:09.914 --> 00:10:13.082
i obok tego jest obszar, który reaguje,

00:10:13.082 --> 00:10:16.739
na oglądanie ciał i części ciała, jak te.

00:10:16.739 --> 00:10:18.724
Ten region jest zielonkawy,

00:10:18.724 --> 00:10:20.727
na dnie mózgu.

NOTE Paragraph

00:10:20.727 --> 00:10:23.359
Wszystkie obszary, które wam pokazałam,

00:10:23.359 --> 00:10:27.712
biorą udział w konkretnych aspektach 
percepcji wizualnej.

00:10:27.745 --> 00:10:29.939
Czy mamy wyspecjalizowane obszary

00:10:29.939 --> 00:10:32.752
dla innych zmysłów, na przykład słuchu?

00:10:32.752 --> 00:10:35.789
Tak, mamy. Jeśli trochę obrócimy mózg,

00:10:35.789 --> 00:10:38.190
widać ciemnoniebieski obszar,

00:10:38.190 --> 00:10:40.536
odkryty tylko parę miesięcy temu.

00:10:40.536 --> 00:10:42.170
Ten obszar silnie reaguje,

00:10:42.170 --> 00:10:45.599
gdy słyszycie dźwięki 
o wyraźnym rejestrze.

00:10:45.599 --> 00:10:47.742
(Syreny)

00:10:47.742 --> 00:10:49.823
(Wiolonczela)

00:10:49.823 --> 00:10:51.740
(Dzwonek do drzwi)

00:10:51.740 --> 00:10:55.348
Jednocześnie ten sam obszar 
nie reaguje tak silnie,

00:10:55.348 --> 00:10:56.910
gdy słyszycie znajome dźwięki,

00:10:56.910 --> 00:10:59.272
które nie mają wyraźnego rejestru,
takie jak te.

00:10:59.272 --> 00:11:01.741
(Chrupanie)

00:11:01.741 --> 00:11:03.941
(Werbel)

00:11:03.941 --> 00:11:06.708
(Spłukiwanie toalety)

NOTE Paragraph

00:11:06.708 --> 00:11:09.206
Obok obszaru rozpoznającego tony

00:11:09.206 --> 00:11:11.680
jest kilka innych obszarów,

00:11:11.680 --> 00:11:14.445
które wybiórczo reagują na dźwięki mowy.

NOTE Paragraph

00:11:14.445 --> 00:11:16.285
Spójrzmy na te same obszary.

00:11:16.285 --> 00:11:18.753
W mojej lewej półkuli jest podobny układ,

00:11:18.753 --> 00:11:20.226
nie identyczny, ale podobny.

00:11:20.226 --> 00:11:22.435
Wiele z tych samych
obszarów tu się znajduje,

00:11:22.435 --> 00:11:24.437
choć czasem różnią się wielkością.

NOTE Paragraph

00:11:24.437 --> 00:11:26.451
Wszystko, co wam do tej pory pokazałam,

00:11:26.451 --> 00:11:29.477
to obszary zaangażowane 
w różne aspekty postrzegania,

00:11:29.477 --> 00:11:31.310
wzroku i słuchu.

00:11:31.310 --> 00:11:32.970
Czy mamy wyspecjalizowane obszary

00:11:32.970 --> 00:11:36.405
dla wymyślnych, skomplikowanych 
procesów umysłowych?

00:11:36.405 --> 00:11:37.834
Tak, mamy.

00:11:37.834 --> 00:11:41.223
Na różowo są moje obszary językowe.

00:11:41.223 --> 00:11:42.651
Od dawna wiadomo,

00:11:42.651 --> 00:11:44.686
że okolice mózgu

00:11:44.686 --> 00:11:46.879
angażują się w przetwarzanie języka,

00:11:46.879 --> 00:11:48.611
ale niedawno pokazaliśmy,

00:11:48.611 --> 00:11:50.321
że te różowe obszary

00:11:50.321 --> 00:11:52.526
reagują bardzo wybiórczo.

00:11:52.526 --> 00:11:55.338
Reagują, gdy rozumiemy znaczenie zdania,

00:11:55.338 --> 00:11:58.670
ale nie podczas 
złożonych operacji myślowych,

00:11:58.682 --> 00:12:00.355
takich jak liczenie w pamięci,

00:12:00.355 --> 00:12:02.751
czy przechowywanie informacji w pamięci

00:12:02.751 --> 00:12:05.406
albo docenianie złożonej struktury

00:12:05.406 --> 00:12:07.690
utworu muzycznego.

NOTE Paragraph

00:12:09.664 --> 00:12:12.553
Najbardziej zadziwiająca sfera
odkryta do tej pory

00:12:12.553 --> 00:12:15.860
to ta tutaj zaznaczona na turkusowo.

00:12:15.860 --> 00:12:18.050
Ten obszar reaguje,

00:12:18.050 --> 00:12:22.318
gdy zastanawiacie się, 
o czym myśli druga osoba.

00:12:22.318 --> 00:12:23.962
To wydaje się szalone,

00:12:23.962 --> 00:12:27.830
ale właściwie ludzie robią to cały czas.

00:12:27.830 --> 00:12:30.023
Robisz to, gdy zdasz sobie sprawę,

00:12:30.023 --> 00:12:31.654
że partner będzie się martwił,

00:12:31.654 --> 00:12:34.161
jeśli nie zadzwonisz, że wrócisz później.

00:12:34.161 --> 00:12:37.630
To samo dzieje się teraz z moim mózgiem,

00:12:37.630 --> 00:12:39.911
kiedy pomyślę sobie,

00:12:39.911 --> 00:12:41.509
że zastanawia was teraz

00:12:41.509 --> 00:12:44.056
ten szary, nieznany obszar mózgu.

00:12:44.056 --> 00:12:46.020
O co z nim chodzi?

NOTE Paragraph

00:12:46.020 --> 00:12:47.705
Też się nad tym zastanawiam.

00:12:47.705 --> 00:12:50.100
Przeprowadzamy teraz 
kilka badań w laboratorium,

00:12:50.100 --> 00:12:51.783
staramy się odkryć

00:12:51.783 --> 00:12:54.145
inne możliwe specjalizacje mózgu

00:12:54.145 --> 00:12:57.513
związane z konkretnymi
funkcjami umysłowymi.

00:12:57.513 --> 00:13:00.134
Co ważne, nie mamy raczej

00:13:00.134 --> 00:13:01.698
specjalizacji w mózgu

00:13:01.698 --> 00:13:04.770
dla każdej ważnej umysłowej funkcji.

00:13:04.770 --> 00:13:07.853
Nawet dla funkcji istotnych dla przeżycia.

00:13:07.853 --> 00:13:09.105
Kilka lat temu

00:13:09.105 --> 00:13:11.072
naukowiec w moim laboratorium,

00:13:11.072 --> 00:13:12.481
był przekonany,

00:13:12.481 --> 00:13:14.230
że odkrył sferę w mózgu,

00:13:14.230 --> 00:13:16.142
która wyczuwa jedzenie

00:13:16.142 --> 00:13:18.060
i reaguje silniej w skanerze,

00:13:18.060 --> 00:13:20.788
gdy ludzie patrzą na takie zdjęcia.

00:13:20.788 --> 00:13:23.700
Potem odkrył podobną reakcję

00:13:23.700 --> 00:13:25.639
w mniej więcej tym samym miejscu

00:13:25.639 --> 00:13:27.640
u 10 na 12 badanych.

00:13:27.640 --> 00:13:29.934
Był bardzo podekscytowany,

00:13:29.934 --> 00:13:31.194
biegał po całej pracowni

00:13:31.194 --> 00:13:33.196
i mówił, że pójdzie do telewizji

00:13:33.196 --> 00:13:35.214
i opowie o swym odkryciu.

00:13:35.214 --> 00:13:38.236
Jednak potem wymyślił test sprawdzający.

00:13:38.236 --> 00:13:41.419
Pokazał badanym zdjęcia jedzenia, jak te,

00:13:41.419 --> 00:13:45.730
i porównał je do obrazów podobnych 
pod względem koloru i kształtu

00:13:45.730 --> 00:13:47.420
ale nie jadalnych, jak te.

00:13:48.200 --> 00:13:50.101
Jego obszar reagował tak samo

00:13:50.101 --> 00:13:52.050
przy obu zestawach zdjęć.

00:13:52.050 --> 00:13:53.377
To nie był obszar jedzenia,

00:13:53.377 --> 00:13:56.148
tylko obszar lubiący kolory i kształty.

00:13:56.148 --> 00:13:58.709
I tyle z telewizji.

NOTE Paragraph

00:14:00.483 --> 00:14:02.708
Pozostaje oczywiście pytanie,

00:14:02.708 --> 00:14:04.834
jak przetwarzamy te informacje,

00:14:04.834 --> 00:14:07.804
dla których nie mamy 
wyspecjalizowanych obszarów mózgu?

00:14:07.804 --> 00:14:09.615
Wydaje mi się, że oprócz opisanych już,

00:14:09.615 --> 00:14:13.169
wysoce wyspecjalizowanych komponentów,

00:14:13.169 --> 00:14:16.848
mamy także mechanizm ogólnego użytku,

00:14:16.848 --> 00:14:18.342
który pozwala nam

00:14:18.342 --> 00:14:20.448
poradzić sobie z dowolnymi problemami.

00:14:20.448 --> 00:14:22.503
W gruncie rzeczy udowodniliśmy ostatnio,

00:14:22.503 --> 00:14:24.571
że te białe obszary

00:14:24.571 --> 00:14:26.442
reagują za każdym razem,

00:14:26.442 --> 00:14:29.083
gdy zmagamy się 
z jakimkolwiek trudnym zadaniem,

00:14:29.083 --> 00:14:32.654
z tych siedmiu, które przebadaliśmy.

00:14:32.654 --> 00:14:36.183
Każdy obszar omówiony do tej pory

00:14:36.183 --> 00:14:38.896
znajduje się mniej więcej
w tym samym miejscu

00:14:38.896 --> 00:14:40.638
u każdego badanego.

00:14:40.638 --> 00:14:42.261
Mogłabym kogokolwiek z was

00:14:42.261 --> 00:14:43.487
wsadzić do skanera

00:14:43.487 --> 00:14:45.772
i znaleźć opisany obszar w waszym mózgu.

00:14:45.772 --> 00:14:47.677
Wyglądałby tak samo, jak u mnie,

00:14:47.677 --> 00:14:49.747
z nieznacznymi różnicami

00:14:49.747 --> 00:14:53.311
co do umiejscowienia i rozmiaru.

NOTE Paragraph

00:14:53.311 --> 00:14:55.676
W tej pracy jest dla mnie ważne

00:14:55.676 --> 00:14:58.645
nie konkretne umiejscowienie
tych obszarów w mózgu,

00:14:58.645 --> 00:15:01.232
ale prosty fakt, że w ogóle mamy

00:15:01.232 --> 00:15:05.180
wybiórcze, określone komponenty
umysłu i mózgu.

00:15:05.188 --> 00:15:07.459
Mogło przecież być inaczej.

00:15:07.459 --> 00:15:09.620
Mózg mógł być jednym wielkim

00:15:09.620 --> 00:15:11.395
urządzeniem do ogólnych celów,

00:15:11.395 --> 00:15:12.867
bardziej jak nóż kuchenny

00:15:12.867 --> 00:15:14.550
niż szwajcarski scyzoryk.

00:15:14.550 --> 00:15:17.661
Zamiast tego neuroobrazowanie pokazało,

00:15:17.661 --> 00:15:21.507
jak bogaty i ciekawy
jest obraz ludzkiego umysłu.

00:15:21.507 --> 00:15:23.970
Mamy wyobrażenie 
o służącym do ogólnych celów

00:15:23.970 --> 00:15:25.040
mechanizmie w głowach,

00:15:25.040 --> 00:15:27.397
jako dodatku do zaskakującego zbioru

00:15:27.397 --> 00:15:30.832
bardzo wyspecjalizowanych komponentów.

NOTE Paragraph

00:15:31.712 --> 00:15:33.865
Nasze przedsięwzięcie dopiero się zaczyna.

00:15:33.865 --> 00:15:36.641
To pierwsze pociągnięcia pędzla

00:15:36.641 --> 00:15:39.568
w neurologicznym portrecie 
ludzkiego umysłu.

00:15:39.568 --> 00:15:42.650
Najbardziej fundamentalne pytanie
pozostaje bez odpowiedzi.

00:15:42.650 --> 00:15:45.890
Co konkretnie robią te obszary?

00:15:45.890 --> 00:15:48.592
Na co nam trzy obszary 
do rozpoznawania twarzy

00:15:48.592 --> 00:15:50.317
i trzy do miejsc?

00:15:50.317 --> 00:15:52.925
Jak dzielą się pracą?

00:15:52.925 --> 00:15:55.618
Po drugie jak te wszystkie rzeczy

00:15:55.618 --> 00:15:57.330
są powiązane z mózgiem?

00:15:57.330 --> 00:15:58.917
Za pomocą obrazowania dyfuzyjnego

00:15:58.917 --> 00:16:01.096
można śledzić wiązki neuronów,

00:16:01.096 --> 00:16:03.671
które łączą różne części mózgu.

00:16:03.671 --> 00:16:05.302
Za pomocą tej metody

00:16:05.302 --> 00:16:08.999
można śledzić powiązania
pojedynczych neuronów w mózgu.

00:16:08.999 --> 00:16:11.717
Pewnie kiedyś uzyskamy schemat połączeń

00:16:11.717 --> 00:16:13.783
w ludzkim mózgu.

00:16:13.783 --> 00:16:15.830
Po trzecie jak powstają

00:16:15.830 --> 00:16:18.979
te bardzo systematyczne struktury,

00:16:18.979 --> 00:16:21.935
zarówno w dzieciństwie

00:16:21.935 --> 00:16:24.747
jak i podczas ewolucji gatunku?

00:16:24.747 --> 00:16:26.647
By odpowiedzieć na te pytania,

00:16:26.647 --> 00:16:28.430
naukowcy skanują obecnie

00:16:28.430 --> 00:16:30.587
inne gatunki zwierząt.

00:16:30.587 --> 00:16:34.453
Skanują także małe dzieci.

NOTE Paragraph

00:16:36.931 --> 00:16:40.582
Usprawiedliwia się wysokie koszty 
badań neurobiologicznych tym,

00:16:40.582 --> 00:16:43.336
że być może kiedyś nam pomogą

00:16:43.336 --> 00:16:46.793
w leczeniu schorzeń typu
Alzheimer czy autyzm.

00:16:46.793 --> 00:16:48.740
To bardzo doniosły cel.

00:16:48.740 --> 00:16:51.961
Będę poruszona, jeśli moja praca
się do tego przyczyni.

00:16:51.961 --> 00:16:54.959
Ale naprawianie wad tego świata

00:16:54.959 --> 00:16:57.760
to nie jedyna rzecz, 
którą warto się zajmować.

00:16:57.760 --> 00:17:00.988
Próba zrozumienia 
ludzkiego umysłu i mózgu

00:17:00.988 --> 00:17:02.916
jest zawsze wartościowa,

00:17:02.916 --> 00:17:05.483
nawet jeśli nie wyleczy 
ani jednej choroby.

00:17:05.483 --> 00:17:07.520
Co jest bardziej ekscytującego

00:17:07.520 --> 00:17:10.661
od zrozumienia podstawowych mechanizmów

00:17:10.661 --> 00:17:12.957
rządzących ludzkim doświadczeniem,

00:17:12.957 --> 00:17:15.883
czyli zrozumienia, kim właściwie jesteśmy?

00:17:15.883 --> 00:17:18.862
Uważam, że to największe ze wszystkich

00:17:18.862 --> 00:17:22.045
wyzwanie nauki.

NOTE Paragraph

00:17:22.045 --> 00:17:27.515
(Brawa)