1
00:00:00,604 --> 00:00:02,570
Opowiem dzisiaj o projekcie,

2
00:00:02,570 --> 00:00:03,973
który przeprowadzają

3
00:00:03,973 --> 00:00:06,310
naukowcy z całego świata,

4
00:00:06,310 --> 00:00:09,598
żeby nakreślić neurologiczny obraz 
ludzkiego umysłu.

5
00:00:09,598 --> 00:00:11,770
Głównym założeniem jest to,

6
00:00:11,770 --> 00:00:13,628
że ludzki umysł i mózg

7
00:00:13,628 --> 00:00:16,540
to nie pojedynczy procesor 
ogólnego użytku,

8
00:00:16,540 --> 00:00:17,626
ale zbiór

9
00:00:17,626 --> 00:00:20,377
wysoko wyspecjalizowanych komponentów,

10
00:00:20,377 --> 00:00:22,910
z których każdy
rozwiązuje konkretny problem.

11
00:00:22,910 --> 00:00:25,246
Wszystkie razem wpływają na to,

12
00:00:25,246 --> 00:00:29,602
kim jesteśmy jako ludzie i istoty myślące.

13
00:00:29,602 --> 00:00:31,078
Żeby to sobie uświadomić,

14
00:00:31,078 --> 00:00:33,742
weźmy następujący scenariusz.

15
00:00:33,742 --> 00:00:35,938
Wchodzisz do przedszkola.

16
00:00:35,938 --> 00:00:38,175
Jak zwykle mnóstwo dzieci czeka,

17
00:00:38,175 --> 00:00:39,766
by ktoś je odebrał.

18
00:00:39,766 --> 00:00:41,398
Jednak tym razem

19
00:00:41,398 --> 00:00:44,383
dziecięce twarze są dziwnie podobne.

20
00:00:44,383 --> 00:00:47,191
Nie wiesz, które dziecko jest twoje.

21
00:00:47,191 --> 00:00:48,940
Czyżby potrzebne były nowe okulary?

22
00:00:48,940 --> 00:00:50,848
A może tracisz zmysły?

23
00:00:50,848 --> 00:00:53,300
W myślach szybko robisz rozeznanie.

24
00:00:53,300 --> 00:00:55,194
Zdaje się, że myślisz trzeźwo.

25
00:00:55,194 --> 00:00:57,585
Ze wzrokiem wszystko jest w porządku.

26
00:00:57,585 --> 00:00:59,374
Wszystko wydaje się normalne,

27
00:00:59,374 --> 00:01:01,536
oprócz twarzy dzieci.

28
00:01:01,536 --> 00:01:03,322
Widzisz te twarze,

29
00:01:03,322 --> 00:01:05,030
ale one się niczym nie różnią.

30
00:01:05,030 --> 00:01:06,888
Żadna nie wydaje się znajoma.

31
00:01:06,888 --> 00:01:09,386
Tylko dzięki pomarańczowej kokardzie

32
00:01:09,386 --> 00:01:11,282
odnajdujesz wreszcie własną córkę.

33
00:01:11,282 --> 00:01:14,707
Nagła utrata zdolności rozróżniania twarzy

34
00:01:14,707 --> 00:01:16,253
faktycznie się zdarza.

35
00:01:16,253 --> 00:01:18,307
Nazywa się prozopagnozja

36
00:01:18,307 --> 00:01:19,628
i wynika z uszkodzenia

37
00:01:19,628 --> 00:01:21,614
konkretnej części mózgu.

38
00:01:21,614 --> 00:01:23,114
Uderzające jest to,

39
00:01:23,114 --> 00:01:25,709
że szwankuje tylko rozpoznawanie twarzy.

40
00:01:25,709 --> 00:01:28,148
Wszystko inne jest normalne.

41
00:01:28,148 --> 00:01:32,976
Prozopagnozja to tylko jedno 
z zaskakujących zaburzeń umysłu,

42
00:01:32,976 --> 00:01:36,551
który zdarza się po uszkodzeniu mózgu.

43
00:01:36,551 --> 00:01:37,914
Wszystkie to objawy razem

44
00:01:37,914 --> 00:01:40,153
przez długi czas kazały myśleć,

45
00:01:40,153 --> 00:01:43,921
że umysł dzieli się na osobne komponenty.

46
00:01:43,921 --> 00:01:46,306
Próba odkrycia tych części

47
00:01:46,306 --> 00:01:47,920
nabrała rozpędu

48
00:01:47,920 --> 00:01:50,502
wraz z wynalezieniem 
technologii obrazowania mózgu,

49
00:01:50,502 --> 00:01:53,550
zwłaszcza metody rezonansu magnetycznego.


50
00:01:53,550 --> 00:01:56,790
MRI umożliwia zajrzenie do wnętrza

51
00:01:56,790 --> 00:01:58,376
w wysokiej rozdzielczości.

52
00:01:58,376 --> 00:01:59,806
Za moment pokażę wam

53
00:01:59,806 --> 00:02:03,158
serię przekrojowych zdjęć
wykonanych za pomocą MRI

54
00:02:03,158 --> 00:02:04,776
przez znajomy obiekt.

55
00:02:04,776 --> 00:02:06,041
Przejrzymy obrazy,

56
00:02:06,041 --> 00:02:08,124
a wy spróbujecie zgadnąć, co to jest.

57
00:02:08,124 --> 00:02:10,235
Zaczynajmy.

58
00:02:12,241 --> 00:02:14,130
To nie jest proste. To karczoch.

59
00:02:14,130 --> 00:02:15,760
Spróbujmy czegoś innego.

60
00:02:15,760 --> 00:02:18,356
Zaczynamy od dołu
i potem w górę.

61
00:02:20,812 --> 00:02:21,763
Brokuły!

62
00:02:21,763 --> 00:02:23,627
Czy to nie piękne? Uwielbiam to.

63
00:02:23,627 --> 00:02:26,384
A teraz inny. To mózg, rzecz jasna.

64
00:02:26,384 --> 00:02:27,970
W dodatku to mój mózg.

65
00:02:27,970 --> 00:02:29,733
Przejdziemy przez części głowy.

66
00:02:29,783 --> 00:02:31,461
To mój nos, tam po prawej. 


67
00:02:31,461 --> 00:02:34,870
Teraz przesuniemy się tutaj.

68
00:02:34,870 --> 00:02:39,471
Ładne zdjęcie, jeśli mogę się pochwalić,

69
00:02:39,471 --> 00:02:41,383
ale to ukazuje wyłącznie anatomię.

70
00:02:41,383 --> 00:02:43,903
Prawdziwy postęp 
w obrazowaniu funkcjonalnym

71
00:02:43,903 --> 00:02:45,475
nastąpił, gdy naukowcy odkryli,

72
00:02:45,475 --> 00:02:48,870
jak robić zdjęcia nie samej anatomii, 
ale aktywności,

73
00:02:48,870 --> 00:02:51,305
czyli impulsów nerwowych.

74
00:02:51,305 --> 00:02:52,821
Oto, jak to działa.

75
00:02:52,821 --> 00:02:53,938
Mózgi są jak mięśnie.

76
00:02:53,938 --> 00:02:55,501
Kiedy są aktywne,

77
00:02:55,501 --> 00:02:58,475
potrzebują więcej krwi, 
by zasilić tę aktywność.

78
00:02:58,475 --> 00:02:59,825
Na szczęście dla nas,

79
00:02:59,825 --> 00:03:02,295
kontrola przepływu krwi do mózgu 
jest miejscowa.

80
00:03:02,295 --> 00:03:04,205
Jeśli wiązka neuronów, na przykład tu,

81
00:03:04,205 --> 00:03:05,705
uaktywni się,

82
00:03:05,705 --> 00:03:08,430
to wówczas przepływ krwi
przyspiesza w tym miejscu.

83
00:03:08,430 --> 00:03:12,151
Funkcjonalne MRI wyłapuje
to przyspieszenie przepływu.

84
00:03:12,151 --> 00:03:14,184
Uzyskujemy większą reakcję MRI tam,

85
00:03:14,184 --> 00:03:17,110
gdzie wzrasta aktywność.

86
00:03:17,110 --> 00:03:18,810
Żeby bardziej wam przybliżyć,

87
00:03:18,810 --> 00:03:21,295
o co chodzi z eksperymentem
funkcjonalnego MRI

88
00:03:21,295 --> 00:03:22,734
i czego można się dowiedzieć,

89
00:03:22,734 --> 00:03:24,118
a czego nie,

90
00:03:24,118 --> 00:03:27,560
opiszę wam jedne z moich
pierwszych badań.

91
00:03:27,560 --> 00:03:28,793
Chcieliśmy wiedzieć,

92
00:03:28,793 --> 00:03:31,976
czy jest specjalna część mózgu, 
która rozpoznaje twarze.

93
00:03:31,976 --> 00:03:34,770
Były ku temu przesłanki.

94
00:03:34,770 --> 00:03:36,490
Znaliśmy zjawisko prozopagnozji,

95
00:03:36,490 --> 00:03:38,613
opisałam je przed chwilą.

96
00:03:38,613 --> 00:03:40,891
Ale nikt wcześniej nie widział

97
00:03:40,891 --> 00:03:42,810
takiej części mózgu u normalnej osoby.

98
00:03:42,810 --> 00:03:44,866
Zaczęliśmy jej szukać.

99
00:03:44,866 --> 00:03:46,817
Ja byłam pierwszą osobą badaną.

100
00:03:46,817 --> 00:03:49,029
Weszłam do skanera, 
położyłam się na plecach.

101
00:03:49,029 --> 00:03:51,612
Starałam się nie ruszać głową,

102
00:03:51,612 --> 00:03:56,629
gdy patrzyłam na zdjęcia
tego typu twarzy

103
00:03:56,629 --> 00:03:58,760
i tego typu obiektów.

104
00:03:58,760 --> 00:04:03,925
Twarze i obiekty pokazywane godzinami.

105
00:04:03,925 --> 00:04:06,697
Jako osoba bliska osiągnięcia
światowego rekordu

106
00:04:06,697 --> 00:04:09,460
w liczbie godzin spędzonych w skanerze,

107
00:04:09,460 --> 00:04:11,672
mogę powiedzieć, że jedna z umiejętności,

108
00:04:11,672 --> 00:04:14,335
niezwykle ważnych dla badań MRI

109
00:04:14,335 --> 00:04:16,113
to kontrola pęcherza.

110
00:04:16,113 --> 00:04:17,915
(Śmiech)

111
00:04:17,915 --> 00:04:19,452
Kiedy wyszłam ze skanera,

112
00:04:19,452 --> 00:04:21,768
szybko przeanalizowałam dane.

113
00:04:21,768 --> 00:04:23,271
Szukałam części mózgu,

114
00:04:23,271 --> 00:04:26,077
które silniej reagowały na twarze

115
00:04:26,077 --> 00:04:27,947
niż na obiekty.

116
00:04:27,947 --> 00:04:30,118
Oto, co zobaczyłam.

117
00:04:30,118 --> 00:04:33,774
Ten obraz wydaje się okropny
według dzisiejszych standardów.

118
00:04:33,774 --> 00:04:36,582
Wtedy jednak myślałam, że to piękne.

119
00:04:36,582 --> 00:04:38,532
Widać tu ten oto region,

120
00:04:38,532 --> 00:04:41,535
tę małą plamkę wielkości oliwki

121
00:04:41,562 --> 00:04:43,718
na dolnej powierzchni mózgu,

122
00:04:43,718 --> 00:04:46,924
około cala z tego miejsca.

123
00:04:46,924 --> 00:04:49,714
Ta część mojego mózgu

124
00:04:49,714 --> 00:04:52,634
cechuje się największą reaktywnością MRI.

125
00:04:52,634 --> 00:04:54,382
Większa nerwowa aktywność,

126
00:04:54,382 --> 00:04:55,864
kiedy obserwowałam twarze

127
00:04:55,864 --> 00:04:58,130
niż kiedy patrzyłam na obiekty.

128
00:04:58,130 --> 00:04:59,490
To było niezłe,

129
00:04:59,490 --> 00:05:01,808
ale skąd wiadomo,
że to nie przypadek?

130
00:05:01,808 --> 00:05:03,228
Najłatwiej to sprawdzić,

131
00:05:03,228 --> 00:05:05,342
gdy się powtórzy eksperyment.

132
00:05:05,342 --> 00:05:06,981
Wróciłam do skanera.

133
00:05:06,981 --> 00:05:09,412
Patrzyłam na więcej twarzy oraz obiektów.

134
00:05:09,412 --> 00:05:11,601
Punkt był w podobnym miejscu.

135
00:05:11,601 --> 00:05:13,496
Zrobiłam to znowu.

136
00:05:13,496 --> 00:05:15,351
I znowu.

137
00:05:15,351 --> 00:05:18,423
I znowu. I jeszcze raz.

138
00:05:18,423 --> 00:05:19,470
Po tych powtórzeniach

139
00:05:19,470 --> 00:05:22,411
byłam skłonna uznać to za fakt.

140
00:05:22,411 --> 00:05:26,164
Ale może to mój mózg jest dziwny

141
00:05:26,164 --> 00:05:28,626
nikt nie będzie mnie przypominał.

142
00:05:28,626 --> 00:05:31,081
Dla pewności przeskanowaliśmy inne osoby.

143
00:05:31,081 --> 00:05:33,527
Zauważyłam, że właściwie wszyscy 
mają ten obszar

144
00:05:33,527 --> 00:05:35,533
odpowiedzialny za rozpoznawanie twarzy

145
00:05:35,533 --> 00:05:38,426
w podobnych rejonach mózgu.

146
00:05:38,426 --> 00:05:40,314
Następne pytanie brzmiało:

147
00:05:40,314 --> 00:05:41,788
Czym to właściwie się zajmuje?

148
00:05:41,788 --> 00:05:45,720
Czy zajmuje się wyłącznie
rozpoznawaniem twarzy?

149
00:05:45,720 --> 00:05:46,960
A może nie?

150
00:05:46,960 --> 00:05:48,762
Może reaguje nie tylko na twarze,

151
00:05:48,762 --> 00:05:50,871
ale też inne części ciała.

152
00:05:50,871 --> 00:05:53,240
Może reaguje na cokolwiek ludzkiego

153
00:05:53,240 --> 00:05:55,020
albo żywego.

154
00:05:55,020 --> 00:05:56,676
Albo coś okrągłego.

155
00:05:56,676 --> 00:05:58,830
Jedyny sposób, by upewnić się,

156
00:05:58,830 --> 00:06:01,837
że ten region specjalizuje się 
w rozpoznawaniu twarzy,

157
00:06:01,837 --> 00:06:04,495
to wykluczyć wszystkie te hipotezy.

158
00:06:04,495 --> 00:06:06,720
Spędziliśmy następne lata

159
00:06:06,720 --> 00:06:08,047
na skanowaniu osób

160
00:06:08,047 --> 00:06:09,973
patrzących na różne rodzaje zdjęć.

161
00:06:09,973 --> 00:06:11,930
Dowiedliśmy, że ta część mózgu

162
00:06:11,930 --> 00:06:13,880
silnie reaguje przy oglądaniu

163
00:06:13,880 --> 00:06:17,333
dowolnych zdjęć różnych twarzy

164
00:06:17,333 --> 00:06:19,246
i reaguje słabiej na zdjęcia

165
00:06:19,246 --> 00:06:22,395
nieprzedstawiające twarzy.

166
00:06:22,395 --> 00:06:23,700
Takie jak te.

167
00:06:23,700 --> 00:06:25,939
Czy w końcu ustaliliśmy,

168
00:06:25,939 --> 00:06:29,179
że ta część mózgu jest niezbędna,
by rozpoznawać twarze?

169
00:06:29,179 --> 00:06:30,502
Wcale nie.

170
00:06:30,502 --> 00:06:32,453
Obrazowanie mózgu nigdy nie pokaże,

171
00:06:32,453 --> 00:06:34,893
czy dana część mózgu 
jest do czegoś niezbędna.

172
00:06:34,893 --> 00:06:36,693
Obrazowaniu mózgu pokazuje tylko,

173
00:06:36,693 --> 00:06:38,381
jak regiony się uaktywniają

174
00:06:38,381 --> 00:06:40,349
w zależności od różnych myśli.

175
00:06:40,349 --> 00:06:43,960
Żeby mieć pewność, 
że dana część mózgu jest niezbędna,

176
00:06:43,960 --> 00:06:46,469
trzeba by ją zniszczyć 
i zobaczyć, co się stanie.

177
00:06:46,469 --> 00:06:48,744
Zazwyczaj nie mamy takich możliwości.

178
00:06:48,744 --> 00:06:51,328
Ale pojawiła się cudowna okazja,

179
00:06:51,328 --> 00:06:53,792
kiedy koledzy badali

180
00:06:53,792 --> 00:06:56,863
tego chorego na padaczkę.

181
00:06:56,863 --> 00:06:59,545
Tutaj widać go w szpitalnym łóżku,

182
00:06:59,545 --> 00:07:01,262
po tym jak założono mu elektrody

183
00:07:01,262 --> 00:07:02,983
na powierzchni mózgu,

184
00:07:02,983 --> 00:07:05,537
aby rozpoznać źródło ataków.

185
00:07:05,537 --> 00:07:08,070
Całkiem przypadkiem okazało się,

186
00:07:08,070 --> 00:07:10,019
że dwie z elektrod znalazły się

187
00:07:10,019 --> 00:07:13,242
nad obszarem rozpoznającym twarze.

188
00:07:13,242 --> 00:07:15,571
Za zgodą pacjenta

189
00:07:15,571 --> 00:07:18,158
lekarze pytali go, co się dzieje,

190
00:07:18,158 --> 00:07:22,324
kiedy stymulują tę część mózgu.

191
00:07:22,324 --> 00:07:23,978
Pacjent nie wie,

192
00:07:23,978 --> 00:07:25,362
gdzie są te elektrody.

193
00:07:25,362 --> 00:07:27,574
Nie słyszał o obszarze
rozpoznającym twarze.

194
00:07:27,574 --> 00:07:29,565
Zobaczmy, co się dzieje.

195
00:07:29,565 --> 00:07:31,534
Zacznie się to od stanu kontrolnego,

196
00:07:31,534 --> 00:07:33,941
z prawie niewidocznym napisem "lipa"

197
00:07:33,941 --> 00:07:35,651
na czerwono w lewym dolnym rogu,

198
00:07:35,651 --> 00:07:37,933
gdy nie jest dostarczany prąd.

199
00:07:37,933 --> 00:07:41,748
Usłyszycie jak neurolog mówi do pacjenta.

200
00:07:41,748 --> 00:07:43,829
(Wideo) Neurolog: Spójrz na moją twarz

201
00:07:43,829 --> 00:07:47,114
i powiedz, co się dzieje, kiedy to robię.

202
00:07:47,114 --> 00:07:48,048
W porządku?

203
00:07:48,048 --> 00:07:50,871
Pacjent: W porządku.

204
00:07:50,871 --> 00:07:55,191
Neurolog: Raz, dwa, trzy.

205
00:07:55,191 --> 00:07:58,206
Pacjent: Nic.
Neurolog: Nic? Jasne.


206
00:07:58,206 --> 00:08:00,613
Zrobię to jeszcze raz.

207
00:08:00,613 --> 00:08:03,807
Spójrz na moją twarz.

208
00:08:03,807 --> 00:08:08,307
Raz, dwa, trzy.

209
00:08:08,307 --> 00:08:11,131
Pacjent: Jesteś kimś innym.

210
00:08:11,131 --> 00:08:13,268
Twarz ci się zmieniła.

211
00:08:13,268 --> 00:08:16,279
Nos przekrzywił się na lewo.

212
00:08:16,279 --> 00:08:19,815
Wyglądałeś prawie jak ktoś,
kogo kiedyś widziałem.

213
00:08:19,815 --> 00:08:22,449
Ale ktoś inny.

214
00:08:22,449 --> 00:08:24,521
To był odlot.

215
00:08:24,521 --> 00:08:27,653
(Śmiech)

216
00:08:29,268 --> 00:08:33,491
(Brawa)

217
00:08:33,491 --> 00:08:36,173
Ten eksperyment ujawnia w końcu,

218
00:08:36,173 --> 00:08:37,998
że ten obszar mózgu nie tylko

219
00:08:37,998 --> 00:08:40,135
wybiórczo reaguje na twarze,

220
00:08:40,135 --> 00:08:43,180
ale przyczynowo wiąże się 
z postrzeganiem twarzy.

221
00:08:43,180 --> 00:08:45,310
Przeanalizowałam szczegóły o tym obszarze,

222
00:08:45,310 --> 00:08:47,774
chcąc zobaczyć, czego trzeba,

223
00:08:47,774 --> 00:08:50,113
aby stwierdzić, że ta część mózgu

224
00:08:50,113 --> 00:08:53,241
angażuje się w konkretny proces umysłowy.

225
00:08:53,241 --> 00:08:55,400
Teraz trochę szybciej zaprezentuję

226
00:08:55,400 --> 00:08:58,060
inne wyspecjalizowane regiony mózgu,

227
00:08:58,060 --> 00:09:00,160
które ja i inni badacze odkryliśmy.

228
00:09:00,160 --> 00:09:02,274
Żeby to zrobić, spędziłam mnóstwo czasu

229
00:09:02,274 --> 00:09:04,141
w skanerze przez ostatni miesiąc,

230
00:09:04,141 --> 00:09:06,402
żeby móc pokazać te rzeczy w moim mózgu.

231
00:09:06,402 --> 00:09:08,767
Zaczynajmy. To moja prawa półkula.

232
00:09:10,332 --> 00:09:12,297
Głowa jest skierowana w tę stronę.

233
00:09:12,297 --> 00:09:13,390
Usuwamy czaszkę.

234
00:09:13,390 --> 00:09:15,658
I widać mózg o tak.

235
00:09:15,658 --> 00:09:16,856
Jak widać,

236
00:09:16,856 --> 00:09:18,919
powierzchnia mózgu jest pofałdowana.

237
00:09:18,919 --> 00:09:20,640
Niedobrze. Coś tam może się chować.

238
00:09:20,640 --> 00:09:22,074
Chcemy wszystko zobaczyć.

239
00:09:22,074 --> 00:09:25,386
Nadmuchajmy to, by
wszystko zobaczyć.

240
00:09:25,386 --> 00:09:28,215
Potem znajdźmy obszar rozpoznający twarze,

241
00:09:28,215 --> 00:09:30,442
który reaguje na tego typu obrazy.

242
00:09:30,442 --> 00:09:31,961
Żeby to zobaczyć, obróćmy mózg.

243
00:09:31,961 --> 00:09:33,980
Spójrzmy na wewnętrzną
dolną powierzchnię.

244
00:09:33,980 --> 00:09:36,285
Tutaj jest mój obszar rozpoznający twarze.

245
00:09:36,285 --> 00:09:38,992
Zaraz po prawej stronie
jest inny obszar.

246
00:09:38,992 --> 00:09:40,630
Pokazany na fioletowo.

247
00:09:40,630 --> 00:09:43,702
Reaguje, gdy przetwarza się
informacje o kolorach.

248
00:09:43,702 --> 00:09:46,393
Niedaleko są inne obszary,

249
00:09:46,393 --> 00:09:48,756
zaangażowane w postrzeganie miejsc.

250
00:09:48,756 --> 00:09:51,594
Przykładowo teraz widzę 
przestrzeń dookoła.

251
00:09:51,594 --> 00:09:53,346
Te zielone regiony

252
00:09:53,346 --> 00:09:54,620
są naprawdę aktywne.

253
00:09:54,620 --> 00:09:56,990
Jeszcze jeden poza tą powierzchnią.

254
00:09:56,990 --> 00:09:59,795
Tam również jest kilka obszarów 
rozpoznających twarze.

255
00:09:59,795 --> 00:10:02,140
W pobliżu znajduje się obszar

256
00:10:02,140 --> 00:10:03,785
wybiórczo zaangażowany

257
00:10:03,785 --> 00:10:05,721
w przetwarzanie postrzeganego ruchu,

258
00:10:05,721 --> 00:10:07,225
takiego jak te ruchome punkty.

259
00:10:07,225 --> 00:10:09,914
Zaznaczony na żółto na dole mózgu

260
00:10:09,914 --> 00:10:13,082
i obok tego jest obszar, który reaguje,

261
00:10:13,082 --> 00:10:16,739
na oglądanie ciał i części ciała, jak te.

262
00:10:16,739 --> 00:10:18,724
Ten region jest zielonkawy,

263
00:10:18,724 --> 00:10:20,727
na dnie mózgu.

264
00:10:20,727 --> 00:10:23,359
Wszystkie obszary, które wam pokazałam,

265
00:10:23,359 --> 00:10:27,712
biorą udział w konkretnych aspektach 
percepcji wizualnej.

266
00:10:27,745 --> 00:10:29,939
Czy mamy wyspecjalizowane obszary

267
00:10:29,939 --> 00:10:32,752
dla innych zmysłów, na przykład słuchu?

268
00:10:32,752 --> 00:10:35,789
Tak, mamy. Jeśli trochę obrócimy mózg,

269
00:10:35,789 --> 00:10:38,190
widać ciemnoniebieski obszar,

270
00:10:38,190 --> 00:10:40,536
odkryty tylko parę miesięcy temu.

271
00:10:40,536 --> 00:10:42,170
Ten obszar silnie reaguje,

272
00:10:42,170 --> 00:10:45,599
gdy słyszycie dźwięki 
o wyraźnym rejestrze.

273
00:10:45,599 --> 00:10:47,742
(Syreny)

274
00:10:47,742 --> 00:10:49,823
(Wiolonczela)

275
00:10:49,823 --> 00:10:51,740
(Dzwonek do drzwi)

276
00:10:51,740 --> 00:10:55,348
Jednocześnie ten sam obszar 
nie reaguje tak silnie,

277
00:10:55,348 --> 00:10:56,910
gdy słyszycie znajome dźwięki,

278
00:10:56,910 --> 00:10:59,272
które nie mają wyraźnego rejestru,
takie jak te.

279
00:10:59,272 --> 00:11:01,741
(Chrupanie)

280
00:11:01,741 --> 00:11:03,941
(Werbel)

281
00:11:03,941 --> 00:11:06,708
(Spłukiwanie toalety)

282
00:11:06,708 --> 00:11:09,206
Obok obszaru rozpoznającego tony

283
00:11:09,206 --> 00:11:11,680
jest kilka innych obszarów,

284
00:11:11,680 --> 00:11:14,445
które wybiórczo reagują na dźwięki mowy.

285
00:11:14,445 --> 00:11:16,285
Spójrzmy na te same obszary.

286
00:11:16,285 --> 00:11:18,753
W mojej lewej półkuli jest podobny układ,

287
00:11:18,753 --> 00:11:20,226
nie identyczny, ale podobny.

288
00:11:20,226 --> 00:11:22,435
Wiele z tych samych
obszarów tu się znajduje,

289
00:11:22,435 --> 00:11:24,437
choć czasem różnią się wielkością.

290
00:11:24,437 --> 00:11:26,451
Wszystko, co wam do tej pory pokazałam,

291
00:11:26,451 --> 00:11:29,477
to obszary zaangażowane 
w różne aspekty postrzegania,

292
00:11:29,477 --> 00:11:31,310
wzroku i słuchu.

293
00:11:31,310 --> 00:11:32,970
Czy mamy wyspecjalizowane obszary

294
00:11:32,970 --> 00:11:36,405
dla wymyślnych, skomplikowanych 
procesów umysłowych?

295
00:11:36,405 --> 00:11:37,834
Tak, mamy.

296
00:11:37,834 --> 00:11:41,223
Na różowo są moje obszary językowe.

297
00:11:41,223 --> 00:11:42,651
Od dawna wiadomo,

298
00:11:42,651 --> 00:11:44,686
że okolice mózgu

299
00:11:44,686 --> 00:11:46,879
angażują się w przetwarzanie języka,

300
00:11:46,879 --> 00:11:48,611
ale niedawno pokazaliśmy,

301
00:11:48,611 --> 00:11:50,321
że te różowe obszary

302
00:11:50,321 --> 00:11:52,526
reagują bardzo wybiórczo.

303
00:11:52,526 --> 00:11:55,338
Reagują, gdy rozumiemy znaczenie zdania,

304
00:11:55,338 --> 00:11:58,670
ale nie podczas 
złożonych operacji myślowych,

305
00:11:58,682 --> 00:12:00,355
takich jak liczenie w pamięci,

306
00:12:00,355 --> 00:12:02,751
czy przechowywanie informacji w pamięci

307
00:12:02,751 --> 00:12:05,406
albo docenianie złożonej struktury

308
00:12:05,406 --> 00:12:07,690
utworu muzycznego.

309
00:12:09,664 --> 00:12:12,553
Najbardziej zadziwiająca sfera
odkryta do tej pory

310
00:12:12,553 --> 00:12:15,860
to ta tutaj zaznaczona na turkusowo.

311
00:12:15,860 --> 00:12:18,050
Ten obszar reaguje,

312
00:12:18,050 --> 00:12:22,318
gdy zastanawiacie się, 
o czym myśli druga osoba.

313
00:12:22,318 --> 00:12:23,962
To wydaje się szalone,

314
00:12:23,962 --> 00:12:27,830
ale właściwie ludzie robią to cały czas.

315
00:12:27,830 --> 00:12:30,023
Robisz to, gdy zdasz sobie sprawę,

316
00:12:30,023 --> 00:12:31,654
że partner będzie się martwił,

317
00:12:31,654 --> 00:12:34,161
jeśli nie zadzwonisz, że wrócisz później.

318
00:12:34,161 --> 00:12:37,630
To samo dzieje się teraz z moim mózgiem,

319
00:12:37,630 --> 00:12:39,911
kiedy pomyślę sobie,

320
00:12:39,911 --> 00:12:41,509
że zastanawia was teraz

321
00:12:41,509 --> 00:12:44,056
ten szary, nieznany obszar mózgu.

322
00:12:44,056 --> 00:12:46,020
O co z nim chodzi?

323
00:12:46,020 --> 00:12:47,705
Też się nad tym zastanawiam.

324
00:12:47,705 --> 00:12:50,100
Przeprowadzamy teraz 
kilka badań w laboratorium,

325
00:12:50,100 --> 00:12:51,783
staramy się odkryć

326
00:12:51,783 --> 00:12:54,145
inne możliwe specjalizacje mózgu

327
00:12:54,145 --> 00:12:57,513
związane z konkretnymi
funkcjami umysłowymi.

328
00:12:57,513 --> 00:13:00,134
Co ważne, nie mamy raczej

329
00:13:00,134 --> 00:13:01,698
specjalizacji w mózgu

330
00:13:01,698 --> 00:13:04,770
dla każdej ważnej umysłowej funkcji.

331
00:13:04,770 --> 00:13:07,853
Nawet dla funkcji istotnych dla przeżycia.

332
00:13:07,853 --> 00:13:09,105
Kilka lat temu

333
00:13:09,105 --> 00:13:11,072
naukowiec w moim laboratorium,

334
00:13:11,072 --> 00:13:12,481
był przekonany,

335
00:13:12,481 --> 00:13:14,230
że odkrył sferę w mózgu,

336
00:13:14,230 --> 00:13:16,142
która wyczuwa jedzenie

337
00:13:16,142 --> 00:13:18,060
i reaguje silniej w skanerze,

338
00:13:18,060 --> 00:13:20,788
gdy ludzie patrzą na takie zdjęcia.

339
00:13:20,788 --> 00:13:23,700
Potem odkrył podobną reakcję

340
00:13:23,700 --> 00:13:25,639
w mniej więcej tym samym miejscu

341
00:13:25,639 --> 00:13:27,640
u 10 na 12 badanych.

342
00:13:27,640 --> 00:13:29,934
Był bardzo podekscytowany,

343
00:13:29,934 --> 00:13:31,194
biegał po całej pracowni

344
00:13:31,194 --> 00:13:33,196
i mówił, że pójdzie do telewizji

345
00:13:33,196 --> 00:13:35,214
i opowie o swym odkryciu.

346
00:13:35,214 --> 00:13:38,236
Jednak potem wymyślił test sprawdzający.

347
00:13:38,236 --> 00:13:41,419
Pokazał badanym zdjęcia jedzenia, jak te,

348
00:13:41,419 --> 00:13:45,730
i porównał je do obrazów podobnych 
pod względem koloru i kształtu

349
00:13:45,730 --> 00:13:47,420
ale nie jadalnych, jak te.

350
00:13:48,200 --> 00:13:50,101
Jego obszar reagował tak samo

351
00:13:50,101 --> 00:13:52,050
przy obu zestawach zdjęć.

352
00:13:52,050 --> 00:13:53,377
To nie był obszar jedzenia,

353
00:13:53,377 --> 00:13:56,148
tylko obszar lubiący kolory i kształty.

354
00:13:56,148 --> 00:13:58,709
I tyle z telewizji.

355
00:14:00,483 --> 00:14:02,708
Pozostaje oczywiście pytanie,

356
00:14:02,708 --> 00:14:04,834
jak przetwarzamy te informacje,

357
00:14:04,834 --> 00:14:07,804
dla których nie mamy 
wyspecjalizowanych obszarów mózgu?

358
00:14:07,804 --> 00:14:09,615
Wydaje mi się, że oprócz opisanych już,

359
00:14:09,615 --> 00:14:13,169
wysoce wyspecjalizowanych komponentów,

360
00:14:13,169 --> 00:14:16,848
mamy także mechanizm ogólnego użytku,

361
00:14:16,848 --> 00:14:18,342
który pozwala nam

362
00:14:18,342 --> 00:14:20,448
poradzić sobie z dowolnymi problemami.

363
00:14:20,448 --> 00:14:22,503
W gruncie rzeczy udowodniliśmy ostatnio,

364
00:14:22,503 --> 00:14:24,571
że te białe obszary

365
00:14:24,571 --> 00:14:26,442
reagują za każdym razem,

366
00:14:26,442 --> 00:14:29,083
gdy zmagamy się 
z jakimkolwiek trudnym zadaniem,

367
00:14:29,083 --> 00:14:32,654
z tych siedmiu, które przebadaliśmy.

368
00:14:32,654 --> 00:14:36,183
Każdy obszar omówiony do tej pory

369
00:14:36,183 --> 00:14:38,896
znajduje się mniej więcej
w tym samym miejscu

370
00:14:38,896 --> 00:14:40,638
u każdego badanego.

371
00:14:40,638 --> 00:14:42,261
Mogłabym kogokolwiek z was

372
00:14:42,261 --> 00:14:43,487
wsadzić do skanera

373
00:14:43,487 --> 00:14:45,772
i znaleźć opisany obszar w waszym mózgu.

374
00:14:45,772 --> 00:14:47,677
Wyglądałby tak samo, jak u mnie,

375
00:14:47,677 --> 00:14:49,747
z nieznacznymi różnicami

376
00:14:49,747 --> 00:14:53,311
co do umiejscowienia i rozmiaru.

377
00:14:53,311 --> 00:14:55,676
W tej pracy jest dla mnie ważne

378
00:14:55,676 --> 00:14:58,645
nie konkretne umiejscowienie
tych obszarów w mózgu,

379
00:14:58,645 --> 00:15:01,232
ale prosty fakt, że w ogóle mamy

380
00:15:01,232 --> 00:15:05,180
wybiórcze, określone komponenty
umysłu i mózgu.

381
00:15:05,188 --> 00:15:07,459
Mogło przecież być inaczej.

382
00:15:07,459 --> 00:15:09,620
Mózg mógł być jednym wielkim

383
00:15:09,620 --> 00:15:11,395
urządzeniem do ogólnych celów,

384
00:15:11,395 --> 00:15:12,867
bardziej jak nóż kuchenny

385
00:15:12,867 --> 00:15:14,550
niż szwajcarski scyzoryk.

386
00:15:14,550 --> 00:15:17,661
Zamiast tego neuroobrazowanie pokazało,

387
00:15:17,661 --> 00:15:21,507
jak bogaty i ciekawy
jest obraz ludzkiego umysłu.

388
00:15:21,507 --> 00:15:23,970
Mamy wyobrażenie 
o służącym do ogólnych celów

389
00:15:23,970 --> 00:15:25,040
mechanizmie w głowach,

390
00:15:25,040 --> 00:15:27,397
jako dodatku do zaskakującego zbioru

391
00:15:27,397 --> 00:15:30,832
bardzo wyspecjalizowanych komponentów.

392
00:15:31,712 --> 00:15:33,865
Nasze przedsięwzięcie dopiero się zaczyna.

393
00:15:33,865 --> 00:15:36,641
To pierwsze pociągnięcia pędzla

394
00:15:36,641 --> 00:15:39,568
w neurologicznym portrecie 
ludzkiego umysłu.

395
00:15:39,568 --> 00:15:42,650
Najbardziej fundamentalne pytanie
pozostaje bez odpowiedzi.

396
00:15:42,650 --> 00:15:45,890
Co konkretnie robią te obszary?

397
00:15:45,890 --> 00:15:48,592
Na co nam trzy obszary 
do rozpoznawania twarzy

398
00:15:48,592 --> 00:15:50,317
i trzy do miejsc?

399
00:15:50,317 --> 00:15:52,925
Jak dzielą się pracą?

400
00:15:52,925 --> 00:15:55,618
Po drugie jak te wszystkie rzeczy

401
00:15:55,618 --> 00:15:57,330
są powiązane z mózgiem?

402
00:15:57,330 --> 00:15:58,917
Za pomocą obrazowania dyfuzyjnego

403
00:15:58,917 --> 00:16:01,096
można śledzić wiązki neuronów,

404
00:16:01,096 --> 00:16:03,671
które łączą różne części mózgu.

405
00:16:03,671 --> 00:16:05,302
Za pomocą tej metody

406
00:16:05,302 --> 00:16:08,999
można śledzić powiązania
pojedynczych neuronów w mózgu.

407
00:16:08,999 --> 00:16:11,717
Pewnie kiedyś uzyskamy schemat połączeń

408
00:16:11,717 --> 00:16:13,783
w ludzkim mózgu.

409
00:16:13,783 --> 00:16:15,830
Po trzecie jak powstają

410
00:16:15,830 --> 00:16:18,979
te bardzo systematyczne struktury,

411
00:16:18,979 --> 00:16:21,935
zarówno w dzieciństwie

412
00:16:21,935 --> 00:16:24,747
jak i podczas ewolucji gatunku?

413
00:16:24,747 --> 00:16:26,647
By odpowiedzieć na te pytania,

414
00:16:26,647 --> 00:16:28,430
naukowcy skanują obecnie

415
00:16:28,430 --> 00:16:30,587
inne gatunki zwierząt.

416
00:16:30,587 --> 00:16:34,453
Skanują także małe dzieci.

417
00:16:36,931 --> 00:16:40,582
Usprawiedliwia się wysokie koszty 
badań neurobiologicznych tym,

418
00:16:40,582 --> 00:16:43,336
że być może kiedyś nam pomogą

419
00:16:43,336 --> 00:16:46,793
w leczeniu schorzeń typu
Alzheimer czy autyzm.

420
00:16:46,793 --> 00:16:48,740
To bardzo doniosły cel.

421
00:16:48,740 --> 00:16:51,961
Będę poruszona, jeśli moja praca
się do tego przyczyni.

422
00:16:51,961 --> 00:16:54,959
Ale naprawianie wad tego świata

423
00:16:54,959 --> 00:16:57,760
to nie jedyna rzecz, 
którą warto się zajmować.

424
00:16:57,760 --> 00:17:00,988
Próba zrozumienia 
ludzkiego umysłu i mózgu

425
00:17:00,988 --> 00:17:02,916
jest zawsze wartościowa,

426
00:17:02,916 --> 00:17:05,483
nawet jeśli nie wyleczy 
ani jednej choroby.

427
00:17:05,483 --> 00:17:07,520
Co jest bardziej ekscytującego

428
00:17:07,520 --> 00:17:10,661
od zrozumienia podstawowych mechanizmów

429
00:17:10,661 --> 00:17:12,957
rządzących ludzkim doświadczeniem,

430
00:17:12,957 --> 00:17:15,883
czyli zrozumienia, kim właściwie jesteśmy?

431
00:17:15,883 --> 00:17:18,862
Uważam, że to największe ze wszystkich

432
00:17:18,862 --> 00:17:22,045
wyzwanie nauki.

433
00:17:22,045 --> 00:17:27,515
(Brawa)