1
00:00:00,000 --> 00:00:00,650
Bana göre en kullanışlı

2
00:00:00,650 --> 00:00:04,500
konseptlerden birini öğrendiğinize göre,

3
00:00:04,500 --> 00:00:07,010
-zaten biliyor da olabilirsiniz-

4
00:00:07,010 --> 00:00:11,920
değilseniz de bu sizi

5
00:00:11,920 --> 00:00:16,330
iflas başvurusundan uzak tutacak.

6
00:00:16,330 --> 00:00:20,830
Neyse önce faiz sonra da basit ve bileşik faiz

7
00:00:20,830 --> 00:00:21,865
hakkında konuşacağım.

8
00:00:21,865 --> 00:00:23,770
Öyleyse faiz nedir?

9
00:00:23,770 --> 00:00:24,840
Hepimiz daha önceden duyduk.

10
00:00:24,840 --> 00:00:29,030
Faiz oranı, ipoteğin faiz oranı

11
00:00:29,030 --> 00:00:31,240
veya kredi kartına ne kadar faizle borçlu olunduğu

12
00:00:31,240 --> 00:00:34,140
O zaman faiz-resmi tanımını bilmiyorum

13
00:00:34,140 --> 00:00:35,610
belki Vikipedi'den bakmalıyım-

14
00:00:35,610 --> 00:00:37,850
kısaca para üzerindeki rant.

15
00:00:37,850 --> 00:00:41,350
Kısaca paranın bir süreliğine elde tutulması için

16
00:00:41,350 --> 00:00:42,520
ödenen para.

17
00:00:42,520 --> 00:00:45,420
Büyük olasılıkla çok açık bir tanımlama yapmadığım için

18
00:00:45,420 --> 00:00:46,920
bir de şöyle anlatayım.

19
00:00:46,920 --> 00:00:52,640
Diyelim ki ben sizden 100 dolar borç almak istiyorum.

20
00:00:52,640 --> 00:00:54,760
Bu şimdi gerçekleşti.

21
00:00:54,760 --> 00:00:59,120
Diyelim ki borç almamın üzerinden tam bir yıl geçti.

22
00:00:59,120 --> 00:01:00,080
Bir yıl.

23
00:01:00,080 --> 00:01:04,830
Bu siz, şu da ben olayım.

24
00:01:04,830 --> 00:01:07,580
Şimdi siz bana 100 dolar veriyor olun.

25
00:01:07,580 --> 00:01:09,915
Benim elimde 100 dolar ve bir yıl geçti.

26
00:01:09,915 --> 00:01:12,570
Evet, 100 dolarım var.

27
00:01:12,570 --> 00:01:15,980
Ben size 100 doları direct verseydim

28
00:01:15,980 --> 00:01:17,510
sizin hiçbir rantınız olmayacaktı.

29
00:01:17,510 --> 00:01:19,470
Siz sadece paranızı geri almış olacaktınız.

30
00:01:19,470 --> 00:01:20,880
Hiç faiz almamış olacaktınız.

31
00:01:20,880 --> 00:01:24,470
Fakat "Sal, bana bir sene sonra 110 dolar

32
00:01:24,470 --> 00:01:30,860
vermen karşılığında sana 100 dolar vereceğim."

33
00:01:30,860 --> 00:01:34,620
durumunda, 100 doları 1yıl boyunca elimde tutmak için

34
00:01:34,620 --> 00:01:36,620
size kaç dollar ödedim?

35
00:01:36,620 --> 00:01:38,200
10 dolar değil mi?

36
00:01:38,200 --> 00:01:45,610
Hem 100 doları hem de 10 doları geri veriyorum.

37
00:01:45,610 --> 00:01:51,510
Yani size geri verdiğim fazladan 10 dolar

38
00:01:51,510 --> 00:01:54,570
istediğim şekilde kullanabilidğim,

39
00:01:54,570 --> 00:01:56,790
mesela biriktirdiğim veya yatırım yaptığım 100 doları elde tutmak

40
00:01:56,790 --> 00:01:59,630
için ödediğim ücret.

41
00:01:59,630 --> 00:02:02,200
Yani 10 dolar kısaca faiz.

42
00:02:02,200 --> 00:02:05,530
Faiz degenellikle ödünç alınan paranın

43
00:02:05,530 --> 00:02:07,850
belli bir yüzdesi olarak hesaplanır.

44
00:02:07,850 --> 00:02:11,140
Borç alınan asıl paraya şık bankacılık dilinde

45
00:02:11,140 --> 00:02:12,980
veya finans terminolojisinde

46
00:02:12,980 --> 00:02:19,200
ana para denir.

47
00:02:19,200 --> 00:02:23,630
Bu durumda paranın getirdiği rant veya faiz 10 dolardı.

48
00:02:23,630 --> 00:02:27,920
Bunu yüzde olarak hesaplamak istesem, 10 bölü ana para olan

49
00:02:27,920 --> 00:02:34,240
100, sonuçta %10 olarak bulurdum.

50
00:02:34,240 --> 00:02:39,480
Yani siz şöyle demiş olacaktınız: "Sal sana 100 doları

51
00:02:39,480 --> 00:02:41,420
yüzde 10 faizle borç verebilirim."

52
00:02:41,420 --> 00:02:44,770
100 doların yüzde onu olan 10 dolar eder ben de

53
00:02:44,770 --> 00:02:46,810
bir yıldan sonra size 100 dolar üstüne 10 dolar öderim.

54
00:02:46,810 --> 00:02:47,560
Bu şekilde.

55
00:02:47,560 --> 00:02:51,220
Diyelim ki herhangi miktarda olan bir parayı

56
00:02:51,220 --> 00:02:53,540
bana %faiz ile vereceksiniz.

57
00:02:53,540 --> 00:02:58,680
Bana 1000 dolar verecek olsanız, 1000 doların %10'u olan

58
00:02:58,680 --> 00:03:00,950
100 dolar faiz olacaktır.

59
00:03:00,950 --> 00:03:11,020
Sonuçta ben size 1000 dolar üstüne 1000 doların %10'u olan

60
00:03:11,020 --> 00:03:14,555
100 dolar, yani 1100 dolar borcum olacaktır.

61
00:03:14,555 --> 00:03:17,780
Peki, sadece her sayıya 0 ekledim.

62
00:03:17,780 --> 00:03:20,090
Bu durumda 100 dolar faiz olacaktır fakat

63
00:03:20,090 --> 00:03:22,130
o yine de ana paranın yüzde 10'udur.

64
00:03:22,130 --> 00:03:25,170
O zaman şimdi basit ve bileşik faiz

65
00:03:25,170 --> 00:03:27,000
arasında ayrım

66
00:03:27,000 --> 00:03:30,430
yapayım.

67
00:03:30,430 --> 00:03:33,220
Biz şimdi bana yüzde 10 faizle para ödünç verdiğiniz

68
00:03:33,220 --> 00:03:36,540
gayet basit bir örnek işledik, değil mi?

69
00:03:36,540 --> 00:03:42,280
O zaman birisinin bana veya diğerlerine

70
00:03:42,280 --> 00:03:43,930
verilen yıllık faiz oranının %10- gayet iyi bir değer

71
00:03:43,930 --> 00:03:51,000
olduğunu söyledi.

72
00:03:51,000 --> 00:03:55,700
Diyelim ki benim o insandan ödünç alacağım

73
00:03:55,700 --> 00:04:01,900
ana para 100 dolar.

74
00:04:01,900 --> 00:04:03,980
Size soracağım soru ise-belki sorduktan sonra durdurmak

75
00:04:03,980 --> 00:04:18,570
istersiniz- benim 10 yılda ne kadar ödemem gerektiği?

76
00:04:18,570 --> 00:04:21,140
10 yılda ne kadar ödemem gerekiyor?

77
00:04:21,140 --> 00:04:23,080
Şimdi bunu iki yolda düşünebiliriz.

78
00:04:23,080 --> 00:04:30,350
Diyebilirsiniz ki" Tamam başlangıçta,

79
00:04:30,350 --> 00:04:32,430
parayı aldığım gibi ödesem

80
00:04:32,430 --> 00:04:33,730
100 dolar ödemem gerekir değil mi?

81
00:04:33,730 --> 00:04:35,210
Ben öyle yapmayıp parayı en az bir yıl

82
00:04:35,210 --> 00:04:36,570
elimde tutacağım.

83
00:04:36,570 --> 00:04:40,270
Daha önce yaptığımız örneği esas alarak,

84
00:04:40,270 --> 00:04:48,870
bir yıldan sonra 100 doların üstüne %10'u olan 10 dolar

85
00:04:48,870 --> 00:04:51,050
eklenir ve ben 110 dolar borçlu olurum.

86
00:04:51,050 --> 00:04:55,420
İki yıldan sonra ise, ben ana paraya

87
00:04:55,420 --> 00:04:57,800
onun tekrar %10'unu alıp eklerim değil mi?

88
00:04:57,800 --> 00:04:59,610
Yani her yıl 10 dolar ekliyor olurum.

89
00:04:59,610 --> 00:05:03,775
Bu durumda ödemem gereken borç 2. yıldan sonra 120 dolar,

90
00:05:03,775 --> 00:05:05,310
3.den sonra ise 130 olur.

91
00:05:05,310 --> 00:05:09,770
Kısaca 100 doları ödünç almam için gereken 10 dolarlık bir ranttı değil mi?

92
00:05:09,770 --> 00:05:12,580
Çünkü esas değerin %10'unu almaktayım.

93
00:05:12,580 --> 00:05:17,090
10 yıldan sonra ise, her yıl 10 dolar fazladan ödemem

94
00:05:17,090 --> 00:05:20,120
gerektiği için

95
00:05:20,120 --> 00:05:22,630
10. yılın sonunda 200 dolar borçlu olurdum.

96
00:05:22,630 --> 00:05:23,200
Değil mi?

97
00:05:23,200 --> 00:05:33,520
Bu 200 dolar da 100 dolar olan ana paraya

98
00:05:33,520 --> 00:05:36,580
ve 100 dolar olan faize eşit olur çünkü yıllık 10 dolar faiz ödedim.

99
00:05:36,580 --> 00:05:39,260
Burada uyguladığım basit faiz

100
00:05:39,260 --> 00:05:43,020
olarak adlandırılır.

101
00:05:43,020 --> 00:05:45,260
Kısaca ödemen gereken ödünç aldığın

102
00:05:45,260 --> 00:05:48,840
para ve faiz oranının çarpımının sonucu

103
00:05:48,840 --> 00:05:51,140
olan sayıyı esas paraya ekleyince

104
00:05:51,140 --> 00:05:53,090
ortaya çıkan

105
00:05:53,090 --> 00:05:54,380
miktar.

106
00:05:54,380 --> 00:05:55,980
Eğer düşünürseniz, siz aslında

107
00:05:55,980 --> 00:05:58,390
borcunuzun gittikçe küçülen

108
00:05:58,390 --> 00:05:59,170
bir yüzdesini ödüyorsunuz.

109
00:05:59,170 --> 00:06:00,950
Bileşik faizi anlattığımda

110
00:06:00,950 --> 00:06:01,690
iyice oturacaktır.

111
00:06:01,690 --> 00:06:05,530
Bu ilk yoldan %10'luk yıllık faizi yorumlamaktı.

112
00:06:05,530 --> 00:06:10,960
Bir diğer yol ise, başlangıçta 100 dolar borç alıyorsunuz

113
00:06:10,960 --> 00:06:13,840
veya size verdiklerinde istemeyip

114
00:06:13,840 --> 00:06:15,230
geri verdiğinizde

115
00:06:15,230 --> 00:06:16,550
100 dolar borcunuz oluyor.

116
00:06:16,550 --> 00:06:21,630
Bir yılın sonunda ise, 100 dolar üstüne

117
00:06:21,630 --> 00:06:27,450
100'ün %10'u olan 10 dolar, 110 dolar ödüyorsunuz.

118
00:06:27,450 --> 00:06:32,830
100 dolar üstüne onun %10'u olan 100 dolar.

119
00:06:32,830 --> 00:06:35,180
Renkleri değiştireyim, çünkü tekdüzeleşti.

120
00:06:35,180 --> 00:06:36,970
Evet, bence bu size mantıklı geliyor.

121
00:06:36,970 --> 00:06:39,030
İşte burada basit ve bileşik

122
00:06:39,030 --> 00:06:40,220
faiz farklılaşıyor.

123
00:06:40,220 --> 00:06:42,930
En son durumda esas para olan 100 dolara

124
00:06:42,930 --> 00:06:44,480
onun %10'unu ekleyip durduk.

125
00:06:44,480 --> 00:06:49,310
Bileşik faizde ise esas paranın %10'unu

126
00:06:49,310 --> 00:06:50,310
almıyoruz.

127
00:06:50,310 --> 00:06:52,310
Şimdi bu miktarın

128
00:06:52,310 --> 00:06:56,340
%10'unu alıyoruz.

129
00:06:56,340 --> 00:07:02,440
Şimdi 110 doları esas alacağız.

130
00:07:02,440 --> 00:07:05,470
Bu miktarı ana para gibi bile düşünebilirsiniz.

131
00:07:05,470 --> 00:07:06,840
Bu miktar bir yılda ne kadar önerdiğimiz ve tekrar

132
00:07:06,840 --> 00:07:09,110
ödünç alacağımız para.

133
00:07:09,110 --> 00:07:19,810
Şimdi ise 110 doların üstüne %10'u olan miktar eklenen para borcumuz olacak.

134
00:07:19,810 --> 00:07:23,220
110'u dışarı çıkarabilirsiniz ve bu da 110 ve 110'un

135
00:07:23,220 --> 00:07:32,950
çarpımına eşit olacaktır.

136
00:07:32,950 --> 00:07:34,440
Aslında 110

137
00:07:34,440 --> 00:07:39,730
çarpı 1.1

138
00:07:39,730 --> 00:07:41,280
Aslında şöyle de yeniden yazabilirim.

139
00:07:41,280 --> 00:07:45,850
100 çarpı 1.1'in karesi olarak da yazabilirim

140
00:07:45,850 --> 00:07:49,920
ve bu 121 dolara eşit olur.

141
00:07:49,920 --> 00:07:52,790
İkinci yılda, 121 dolar yeni

142
00:07:52,790 --> 00:07:55,110
ana param olur.

143
00:07:55,110 --> 00:07:57,990
Şu an 3. yıldayız, şurası 2. yıldı.

144
00:07:57,990 --> 00:08:01,710
Daha fazla boşluk bırakıyorum ve burası 2. yıl.

145
00:08:01,710 --> 00:08:06,450
3. yılda, 2. yılda borçlandığım 121 doların üstüne onun %10'u

146
00:08:06,450 --> 00:08:14,820
olan parayı

147
00:08:14,820 --> 00:08:20,450
ödemek zorunda kalacağım.

148
00:08:20,450 --> 00:08:22,950
Yine aynı hesaplamayı yapacağız.

149
00:08:22,950 --> 00:08:29,270
1 çarpı 121 artı 0.1 çarpı 121 o da eşittir 121 çarpı

150
00:08:29,270 --> 00:08:35,650
1.1.

151
00:08:35,650 --> 00:08:38,800
Veya farklı bir açıdan bakacak olursak

152
00:08:38,800 --> 00:08:44,180
esas ana para çarpı 1.1'in kübü

153
00:08:44,180 --> 00:08:46,060
Ve bunu yapmaya devam ederseniz, ki ben bunun yardımcı

154
00:08:46,060 --> 00:08:48,660
olacağından öneriyorum-

155
00:08:48,660 --> 00:08:52,030
10 yılın sonunda, biz veya siz-kimin kimden borç aldığını unutuyorum

156
00:08:52,030 --> 00:08:57,962
100 dolar çarpı 1.1'in 10. kuvvetine eşit olan miktarda borçlu olacağız.

157
00:08:57,962 --> 00:08:59,050
Bu neye eşittir?

158
00:08:59,050 --> 00:09:01,320
Hesap tablosunu açayım.

159
00:09:01,320 --> 00:09:02,690
Rastgele bir hücre seçeyim.

160
00:09:02,690 --> 00:09:10,980
+ 100 çarpı 1.1'in 10. kuvveti

161
00:09:10,980 --> 00:09:14,160
259 dolar eder ve

162
00:09:14,160 --> 00:09:19,890
bir miktar paranın üstü.

163
00:09:19,890 --> 00:09:22,730
İnce bir ayrım gibi görünse de

164
00:09:22,730 --> 00:09:24,580
aslında arada çok büyük bir farklılık var.

165
00:09:24,580 --> 00:09:30,610
Bileşik faizi kullandığımda 10 yılın sonunda

166
00:09:30,610 --> 00:09:33,100
%10 faiz ile 259 dolar borçlu olurum.

167
00:09:33,100 --> 00:09:37,290
Basit faizi kullandığımda ise sadece 200 dolar borçlanırım.

168
00:09:37,290 --> 00:09:40,770
59 dolar artış bileşik faizin bana

169
00:09:40,770 --> 00:09:43,360
ne kadar mal olduğudur.

170
00:09:43,360 --> 00:09:45,610
Süre bitmek üzere bu sebeple

171
00:09:45,610 --> 00:09:47,560
sonraki videoda daha fazla örnek yapacağım ki

172
00:09:47,560 --> 00:09:50,460
bileşik faizi,kuvvetleri ve asıl farkı

173
00:09:50,460 --> 00:09:53,680
iyice anlayın.

174
00:09:53,680 --> 00:09:54,060
Diğer videoda

175
00:09:54,060 --> 00:09:55,530
görüşmek üzere.